Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPB3/423-389/14-6/IR
z 12 lutego 2015 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 29 października 2014 r. (data wpływu 3 listopada 2014 r.), uzupełnionego pismem z dnia 4 listopada 2014 r. (data wpływu 7 listopada 2014 r.) i pismem z dnia 30 stycznia 2015 r. (data wpływu 2 lutego 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie

  • zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych o niedostatecznej kapitalizacji (pytanie nr 2) – jest nieprawidłowe,
  • obowiązku sporządzania dokumentacji, o której mowa w art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (pytanie nr 4) – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 3 listopada 2014 r. został złożony wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od towarów i usług.

Z uwagi na braki wniosku, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 w związku z art. 14h ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.), pismem z dnia 22 stycznia 2015 r., (doręczonym w dniu 26 stycznia 2015 r.) wezwał Wnioskodawcę do jego uzupełnienia, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

W odpowiedzi na ww. wezwanie dnia 2 lutego 2015 r. wpłynęło uzupełnienie wniosku (nadane w dniu 30 stycznia 2015 r.).

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Sp. z o.o. (dalej „Spółka” lub „Wnioskodawca”) jest częścią międzynarodowej grupy kapitałowej (dalej: „Grupa”) i producentem oraz dystrybutorem na rynku polskim okien dachowych oraz akcesoriów do okien i drzwi.

Spółka zamierza skorzystać z usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową (tzw. cash pooling) oferowanej Grupie przez Bank z siedzibą w Niemczech (dalej: „Bank”). Do przedmiotowego Systemu zarządzania płynnością finansową mają przystąpić także inne podmioty z Grupy System zarządzania płynnością finansową, który będzie wdrożony w Grupie to tzw. cash pooling rzeczywisty (z ang. zero-balancing cash pooling) czyli system, w którym mają miejsce faktyczne przepływy środków finansowych z kont uczestników Systemu.

Celem przedmiotowej usługi świadczonej przez Bank jest zwiększenie efektywności gospodarczej podmiotów uczestniczących w tym systemie poprzez efektywne zarządzanie swoimi wierzytelnościami wobec Banku z tytułu posiadanych na rachunku bankowym środków pieniężnych oraz zobowiązaniami wobec Banku z tytułu wykorzystywanego kredytu w rachunku. Odbywa się to poprzez odpowiednie wykorzystanie sumy dziennych sald występujących na rachunkach wszystkich spółek z Grupy uczestniczących w Systemie cash poolingu.

…. z siedzibą w Niemczech, będąca dla Spółki podmiotem powiązanym, zawrze z Bankiem umowę dotyczącą kompleksowego zarządzania płynnością finansową w Grupie określającą warunki działania systemu cash poolingu i świadczenia przedmiotowych usług przez Bank na rzecz Grupy – R. zawrze tę umowę jako tzw. cash pooling Leader, czyli podmiot na którego rachunku będzie dokonywane sumowanie sald uczestników cash poolingu.

W ramach implementacji cash poolingu, do przedmiotowej umowy Agreement on db-Cash Sweep przystąpi Spółka jako uczestnik kompleksowego systemu zarządzania płynnością finansową w ramach grupy kapitałowej – nastąpi to na podstawie podpisanej przez Spółkę umowy o przystąpieniu do systemu cash poolingu, tj. na podstawie Agreement on the Accession to db-Cash Sweep. Na podstawie tej samej umowy Agreement on the Accession to db-Cash Sweep, do systemu cash poolingu przystąpi także udziałowiec Wnioskodawcy posiadający 100% jego udziałów, tj. H. GmbH z siedzibą w Niemczech). W dalszej części wniosku, obie umowy (tj. Agreement on db-Cash Sweep oraz Agreement on the Accession to db-Cash Sweep) będą określane łącznie jako „Umowa db-Cash Sweep”.

Spółka przystąpi do systemu cash poolingu jako uczestnik tego systemu, natomiast H. jako bezpośredni cash pooling Leader. Oznacza to, że salda wybranych uczestników cash poolingu, w tym saldo powstałe na indywidualnym rachunku Wnioskodawcy, będą przelewane najpierw na rachunek H., gdzie będą sumowane, a następnie zsumowane środki będą przelewane z tego rachunku na rachunek R., gdzie będą sumowane z saldami wszystkich uczestników cash poolingu z Grupy. Innymi słowy, sumowanie sald będzie odbywać się na dwóch poziomach, tj. najpierw na rachunku H. i następnie na rachunku R. Jak wcześniej wskazano, saldo Wnioskodawcy będzie w pierwszej kolejności sumowane z saldami innych, wybranych uczestników cash poolingu na rachunku H., a wszelkie rozliczenia z tytułu Umowy db-Cash Sweep oraz systemu cash poolingu (w tym przelewy sald oraz płatności odsetek) będą dokonywane wyłącznie pomiędzy Wnioskodawcą i H. Z tego względu, z punktu widzenia Wnioskodawcy, rolę tzw. cash pooling Leadera pełnić będzie jego udziałowiec czyli H. (dalej „Pool Leader”).

W ramach Umowy db-Cash Sweep, wykorzystany zostanie rachunek Spółki prowadzony w polskim oddziale Banku. Wykorzystane zostaną również indywidualne rachunki pozostałych uczestników cash poolingu z Grupy prowadzone w lokalnych oddziałach Banku. Jednocześnie, w Banku prowadzony będzie rachunek główny utworzony dla celów Umowy db-Cash Sweep (dalej „Rachunek Rozliczeniowy”), a jego właścicielem i dysponentem będzie Pool Leader czyli udziałowiec Spółki. Będzie to techniczny rachunek konsolidacyjny otwarty dla celów realizacji cash poolingu, tj. dla celów dokonywania przez Bank czynności w ramach świadczenia usługi cash poolingu na rzecz uczestników tego systemu. Podobny rachunek rozliczeniowy zostanie otwarty w Banku dla R. dla celów sumowania na drugim etapie sald z rachunków wszystkich uczestników cash poolingu, w tym z Rachunku Rozliczeniowego Pool Leadera.

Transakcje w ramach systemu cash poolingu będą wykonywane w ten sposób, że na koniec danego dnia roboczego z rachunku Spółki dokonywany będzie transfer salda na Rachunek Rozliczeniowy Pool Leadera tak, aby na rachunku Spółki wykazywane było saldo zerowe. Oznacza to, że w przypadku, gdy na koniec danego dnia rachunek Spółki będzie wykazywać saldo dodatnie, kwota ta zostanie przelana z tego rachunku na Rachunek Rozliczeniowy Pool Leadera w celu wyzerowania konta Spółki. Natomiast w przypadku, gdy na koniec dnia rachunek Spółki będzie wykazywać saldo ujemne, w celu zlikwidowania salda ujemnego tego konta, Bank przeleje środki z Rachunku Rozliczeniowego Pool Leadera. W analogiczny sposób będą przebiegać transfery dla wszystkich podmiotów z Grupy uczestniczących w tym samym systemie cash poolingu. Przelew środków będzie następować z rachunku Spółki w polskim oddziale Banku bezpośrednio na Rachunek Rozliczeniowy Pool Leadera.

Mechanizm przedmiotowej Umowy db-Cash Sweep będzie powodować, że w wyniku transferów pieniężnych pomiędzy Rachunkiem Rozliczeniowym i rachunkami poszczególnych uczestników systemu będą pojawiały się wierzytelności Pool Leadera względem innych uczestników oraz wierzytelności uczestników względem Pool Leadera. Nie będą natomiast występowały wierzytelności jednych uczestników (posiadaczy rachunków indywidualnych) względem innych uczestników (innych posiadaczy rachunków indywidualnych). Istota opisanego systemu będzie polegać na tym, że wykazane nadwyżki (saldo dodatnie) przekazywane będą na Rachunek Rozliczeniowy Pool Leadera, a deficyt (salda ujemne) występujące na rachunkach poszczególnych uczestników będą pokrywane z Rachunku Rozliczeniowego Pool Leadera.

System cash poolingu, do którego zamierza przystąpić Spółka, nie będzie mieć automatycznych transferów zwrotnych.

Oznacza to, że na początku każdego kolejnego dnia roboczego saldo na rachunku indywidualnym Spółki będzie – co do zasady – wykazywać saldo zerowe. Rachunek indywidualny Spółki może zostać zasilony środkami z Rachunku Rozliczeniowego Pool Leadera jedynie na potrzeby dokonania przez Spółkę płatności jej zobowiązań handlowych. W tym celu, nastąpi albo transfer zwrotny środków/części środków Spółki z Rachunku Rozliczeniowego Pool Leadera albo wyzerowanie poprzez transfer z Rachunku Rozliczeniowego Pool Leadera salda ujemnego na rachunku indywidualnym Spółki, jakie powstanie w wyniku uregulowania przez Spółkę jej zobowiązań.

System cash poolingu będący przedmiotem wniosku będzie ustanowiony dla indywidualnych rachunków bankowych uczestników prowadzonych w EUR. Oznacza to, że w ramach tego cash poolingu, przelewane i sumowane będą wyłącznie środki uczestników w EUR. Uczestnikami tego systemu cash poolingu – oprócz Spółki – będą także pozostałe polskie spółki z Grupy zagraniczne spółki kapitałowe z Grupy z siedzibą w krajach Unii Europejskiej (tj. we Włoszech, Hiszpanii, Austrii, Francji i Niemiec). Możliwe, że w przyszłości do systemu cash poolingu przystąpią podmioty z Grupy z siedzibą w innych krajach niż wskazane powyżej.

Rachunek Rozliczeniowy Pool Leadera będzie prowadzony przez Bank z siedzibą w Niemczech i ten podmiot będzie świadczyć na rzecz Grupy (w tym, na rzecz Wnioskodawcy) usługę kompleksowego zarządzania płynnością finansową.

Za wdrożenie i świadczenie usługi organizacji i prowadzenia systemu cash poolingu Bank będzie pobierał od uczestników (w tym, od Wnioskodawcy) opłatę z tytułu prowadzenia rachunku oraz opłaty z tytułu wykonania poszczególnych czynności bankowych, takich jak przelewy, itp. Pool Leader ani też R. nie będzie natomiast pobierać od uczestników systemu opłat za pełnione przez niego funkcje. Po zakończeniu każdego miesiąca, Bank będzie dostarczać informacje dotyczące przepływów pieniężnych z tytułu wykonania Umowy db-Cash Sweep, umożliwiając tym samym Pool Leaderowi podział i rozliczenie odsetek pomiędzy poszczególnych uczestników cash poolingu. Odsetki będą przelewane między rachunkami danego uczestnika cash poolingu a Rachunkiem Rozliczeniowym Pool Leadera.

Udziałowiec Wnioskodawcy (tj. H.), który będzie pełnić w stosunku do Wnioskodawcy funkcję bezpośredniego Pool Leadera, jest spółką kapitałową z siedzibą na terytorium Niemiec i niemieckim rezydentem podatkowym. Co więcej, H. posiada 100% udziałów Spółki nieprzerwanie od ponad 2 lat. Również R. jest spółką kapitałową z siedzibą na terytorium Niemiec i niemieckim rezydentem podatkowym.

Wnioskodawca rozlicza różnice kursowe dla celów podatku dochodowego od osób prawnych zgodnie z art. 15a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, czyli według tzw. metody podatkowej.

W uzupełnieniu wniosku dodano następujące wyjaśnienia.

Wnioskodawca jest Spółką z siedzibą w Polsce i posiada w Polsce nieograniczony obowiązek podatkowy, tj. Wnioskodawca podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych w Polsce od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania.

Rok podatkowy Wnioskodawcy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, tj. obejmuje okres kolejnych dwunastu miesięcy i trwa od dnia 1 stycznia do 31 grudnia każdego roku kalendarzowego.

Pozostali uczestnicy przedmiotowego systemu cash poolingu są podmiotami powiązanymi z Wnioskodawcą w rozumieniu art. 11 ust. 1 i ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Podmiotami powiązanymi z Wnioskodawcą są H. z siedzibą w Niemczech (działający jako bezpośredni cash pool Leader) oraz R. z siedzibą w Niemczech (działający jako główny cash pool Leader, na którego rachunku będą sumowane salda na drugim etapie). Poza R. i H., które to podmioty będą działać jak cash pool Leaderzy, pozostałe podmioty uczestniczące w systemie cash poolingu to podmioty powiązane z Wnioskodawcą, tj. pozostałe polskie spółki z Grupy (mające w Polsce siedzibę i nieograniczony obowiązek podatkowy) oraz zagraniczne spółki kapitałowe z Grupy z siedzibą w krajach Unii Europejskiej takich, jak Włochy, Hiszpania, Austria, Francja i Niemcy.

Wyjątkiem jest jedynie Bank z siedzibą w Niemczech świadczący na rzecz Grupy (w tym, na rzecz Wnioskodawcy) usługę kompleksowego zarządzania płynnością finansową, czyli tzw. usługę cash poolingu. Bank nie jest podmiotem powiązanym z Wnioskodawcą w rozumieniu art. 11 ust. 1 i ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zwykłymi uczestnikami przedmiotowego systemu cash poolingu – oprócz Wnioskodawcy – będą inne spółki z Grupy. Co więcej, H. będzie pełnić funkcję tzw. bezpośredniego cash pool Leadera, a R. funkcje tzw. głównego cash pool Leadera.

Przelew środków (w tym, odsetek płaconych przez Wnioskodawcę z tytułu ujemnego salda powstałego na jego indywidualnym rachunku) będzie następować zawsze wyłącznie z indywidualnego rachunku Wnioskodawcy bezpośrednio na Rachunek Rozliczeniowy bezpośredniego cash pool Leadera (tj. na Rachunek Rozliczeniowy H.). Mechanizm przedmiotowej Umowy db-Cash Sweep będzie powodować, że w wyniku transferów pieniężnych pomiędzy Rachunkiem Rozliczeniowym i rachunkami poszczególnych uczestników systemu będą pojawiały się wierzytelności bezpośredniego cash pool Leadera względem uczestników (w tym, względem Wnioskodawcy) oraz wierzytelności innych uczestników względem ich bezpośredniego cash pool Leadera. Nie będą natomiast występowały wierzytelności lub przepływy jednych uczestników (posiadaczy rachunków indywidualnych) względem innych uczestników (innych posiadaczy rachunków indywidualnych) ani też wierzytelności lub przepływy bezpośrednio pomiędzy Wnioskodawcą i głównym cash pool Leaderem (R.)

Naliczenie i podział odsetek pomiędzy uczestników systemu cash poolingu zostanie dokonany przez głównego cash pool Leadera (R.). Odsetki będą przelewane między rachunkiem indywidualnym Wnioskodawcy i Rachunkiem Rozliczeniowym bezpośredniego cash pool Leadera (H.), który następnie przekaże je odpowiednio pozostałym uczestnikom systemu cash poolingu angażującym swoje środki (dla których H. jest bezpośrednim cash pool Leaderem) oraz w odpowiedniej części na Rachunek Rozliczeniowy głównego cash pool Leadera (R.) celem przekazania ich pozostałym uczestnikom systemu angażującym swoje środki. A zatem, Wnioskodawca będzie wypłacać odsetki wyłącznie na Rachunek Rozliczeniowy, którego posiadaczem będzie bezpośredni cash pool Leader (H.). Wnioskodawca nie będzie posiadać wiedzy, jak następnie dzielone będą odsetki pomiędzy pozostałych uczestników cash poolingu.

Zarówno bezpośredni cash pool Leader (H.), jak i główny cash pool Leader (R.) są podmiotami posiadającymi bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25% udziałów w kapitale Wnioskodawcy. Natomiast pozostali uczestnicy analizowanego systemu cash poolingu oraz Wnioskodawca są podmiotami, w których ten sam podmiot posiada bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25% udziałów. Możliwe jest, że na dzień wypłaty odsetek w ramach cash poolingu (jak również na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego dzień zapłaty odsetek w ramach cash poolingu) zadłużenie Wnioskodawcy z wszelkich tytułów wobec podmiotów wskazanych w art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych będzie przekraczać limit wskazany w tych przepisach.

Transakcje w ramach systemu cash poolingu będą wykonywane w następujący sposób:

  1. Jeżeli na koniec danego dnia rachunek indywidualny Wnioskodawcy będzie wykazywać saldo dodatnie, kwota ta zostanie przelana z tego rachunku na Rachunek Rozliczeniowy bezpośredniego cash pool Leadera (H.) w celu wyzerowania indywidualnego rachunku Wnioskodawcy. Natomiast w przypadku, gdy na koniec dnia rachunek indywidualny Wnioskodawcy będzie wykazywać saldo ujemne, w celu zlikwidowania salda ujemnego na tym rachunku, Bank przeleje środki z Rachunku Rozliczeniowego bezpośredniego cash pool Leadera (H.).
  2. Środki przelane pomiędzy rachunkiem indywidualnym Wnioskodawcy i Rachunkiem Rozliczeniowym bezpośredniego cash pool Leadera (H.) będą sumowane ze środkami/saldami przelanymi z/na ten Rachunek Rozliczeniowy z rachunków indywidualnych innych uczestników systemu cash poolingu (wybranych spółek z Grupy R., dla których H. również jest bezpośrednim cash pool Leaderem).
  3. Tak powstałe dodatnie saldo na Rachunku Rozliczeniowym bezpośredniego cash pool Leadera (H.) będzie następnie przelewane na Rachunek Rozliczeniowy głównego cash pool Leadera (R.). W razie salda ujemnego na Rachunku Rozliczeniowym bezpośredniego cash pool Leadera (H.) celem wyzerowania tego salda będą przelewane środki z Rachunku Rozliczeniowego głównego cash pool Leadera (R.).
  4. Saldo na Rachunku Rozliczeniowym głównego cash pool Leadera (R.) powstałe w wyniku wyzerowania salda na Rachunku Rozliczeniowym bezpośredniego cash pool Leadera (H.) będzie następnie sumowane ze środkami/saldami innych uczestników cash poolingu (pozostałych spółek z Grupy, których rachunki indywidualne nie były uwzględniane w sumowaniu sald na Rachunku Rozliczeniowym H.). Dla tych pozostałych uczestników cash poolingu R. będzie pełnić funkcję bezpośredniego cash pool Leadera.
  5. W razie powstania salda ujemnego na Rachunku Rozliczeniowym głównego cash pool Leadera (R.) po zsumowaniu sald uczestników, saldo ujemne na tym Rachunku Rozliczeniowym będzie pokrywane z linii kredytowej udostępnionej przez Bank.

Z punktu widzenia Wnioskodawcy, sumowanie sald będzie odbywać się zawsze na dwóch poziomach: najpierw na Rachunku Rozliczeniowym bezpośredniego cash pool Leadera (H.) ze środkami wybranych spółek z Grupy, a następnie ze środkami kolejnych podmiotów z Grupy na Rachunku Rozliczeniowym głównego cash pool Leadera (R.).

Co więcej, z punktu widzenia Wnioskodawcy, przelew środków (w tym, odsetek będzie następować zawsze wyłącznie z rachunku Wnioskodawcy bezpośrednio na Rachunek Rozliczeniowy bezpośredniego cash pool Leadera (H.). Nie będą natomiast występowały wierzytelności lub przepływy jednych uczestników (posiadaczy rachunków indywidualnych) względem innych uczestników (innych posiadaczy rachunków indywidualnych) ani też wierzytelności lub przepływy bezpośrednio pomiędzy Wnioskodawcą i głównym cash pool Leaderem (R.).

Na podstawie Umowy db-Cash Sweep, zapewnienie platformy technicznej umożliwiającej zarządzanie płynnością finansową w Grupie jak również jej obsługa w postaci konsolidacji sald uczestników na Rachunku Rozliczeniowym będzie leżeć w gestii Banku. To również Bank będzie odpowiedzialny za prowadzenie indywidualnego rachunku Wnioskodawcy i pozostałych uczestników systemu cash poolingu. Po zakończeniu każdego okresu rozliczeniowego Bank będzie dostarczać do R. informacje dotyczące przepływów pieniężnych z tytułu wykonania Umowy db-Cash Sweep pomiędzy rachunkami indywidualnymi uczestników i Rachunkami Rozliczeniowymi bezpośredniego cash pool Leadera (H.) oraz głównego cash pool Leadera (R.), które to dane umożliwią naliczenie odsetek należnych od/płatnych do poszczególnych uczestników systemu cash poolingu.

Naliczenie i podział odsetek pomiędzy uczestników będzie leżało w gestii głównego cash pool Leadera (R.). Odsetki będą przelewane między rachunkiem indywidualnym Wnioskodawcy i Rachunkiem Rozliczeniowym bezpośredniego cash pool Leadera (H.), który następnie przekaże je odpowiednio pozostałym uczestnikom systemu cash poolingu (dla których jest bezpośrednim cash pool Leaderem) oraz w odpowiednie części na Rachunek Rozliczeniowy głównego cash pool Leadera (R.) celem przekazania ich pozostałym uczestnikom systemu.

Z punktu widzenia Wnioskodawcy, przelew odsetek będzie następować zawsze wyłącznie z rachunku Wnioskodawcy bezpośrednio na Rachunek Rozliczeniowy bezpośredniego cash pool Leadera (H.). Nie będą natomiast występowały wierzytelności lub przepływy pomiędzy Wnioskodawcą a innymi posiadaczami rachunków indywidualnych uczestniczących w systemie cash poolingu.

….. (jako główny cash pool Leader) oraz H. (jako bezpośredni cash pool Leader) będą naliczać i rozdzielać odsetki należne od lub płatne przez poszczególnych uczestników systemu cash poolingu angażujących swoje środki oraz pobierać je i dokonywać ich wypłaty.

Bezpośredni udziałowiec Wnioskodawcy (H.), do którego Wnioskodawca będzie wypłacać odsetki, posiada i będzie posiadać również w przyszłości co najmniej 25% udziałów Wnioskodawcy nieprzerwanie przez okres przekraczający 2 lata i posiadanie tych udziałów będzie wynikać z tytułu własności.

Bezpośredni udziałowiec Wnioskodawcy (H.), do którego Wnioskodawca będzie wypłacać odsetki, nie korzysta i nie będzie korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na źródło ich osiągania.

Wnioskodawca otrzyma także aktualny certyfikat rezydencji podatkowej H. oraz oświadczenie H., że w stosunku do wypłaconych odsetek zostały spełnione warunki do zastosowania zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania (sformułowane ostatecznie w uzupełnieniu wniosku):

  1. Czy na gruncie przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych, transfery dokonywane w ramach cash poolingu (tj. kumulacja sald) nie będą powodować powstania w Spółce przychodów lub kosztów podatkowych?
  2. Czy na gruncie przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r. do odsetek wypłaconych przez Spółkę do Pool Leadera w ramach systemu cash poolingu nie będzie się stosować ograniczeń tzw. niedostatecznej kapitalizacji?
  3. Czy na gruncie przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych, w związku z przelewami środków w walucie obcej celem sumowania sald w ramach systemu cash poolingu powstaną w Spółce podatkowe różnice kursowe?
  4. Czy do Umowy o przystąpieniu do systemu cash poolingu (Umowa db-Cash Sweep), której stroną będzie niepowiązany Bank, będą mieć zastosowanie przepisy art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i czy w związku z tym, powstanie obowiązek sporządzenia dokumentacji cen transferowych, o której mowa w art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r. dla rozliczeń dokonywanych na podstawie tej Umowy?
  5. Czy dokonując wypłaty odsetek do Pool Leadera w ramach rozważanego systemu cash poolingu, Spółka będzie zobowiązana pobrać od wypłaconych odsetek zryczałtowany podatek u źródła, a jeśli tak, to według jakiej stawki?
  6. Czy w przedstawionym systemie cash poolingu podmiotem świadczącym usługi, w rozumieniu ustawy o VAT będzie wyłącznie Bank, natomiast Wnioskodawca w związku z przekazywaniem w systemie cash poolingu swoich nadwyżek finansowych na Rachunek Rozliczeniowy Pool Leadera lub otrzymywaniem środków finansowych z Rachunku Rozliczeniowego Pool Leadera na pokrycie salda ujemnego powstałego na indywidualnym rachunku Wnioskodawcy jak również z tytułu otrzymanych odsetek nie będzie wykonywać żadnych usług i nie będzie z tego tytułu zobowiązany do wykazania sprzedaży (obrotu) w rozumieniu ustawy o VAT?
  7. Czy Umowa o przystąpieniu do systemu cash poolingu (Umowa db-Cash Sweep) oraz dokonywane na jej podstawie rozliczenia nie spowodują obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych?

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie nr 2 i nr 4 w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, natomiast w pozostałym zakresie zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Zdaniem Wnioskodawcy,

Stanowisko Spółki w zakresie pytania nr 2:

Zdaniem Wnioskodawcy, system cash poolingu rzeczywistego, który ma być wdrożony w Spółce – opisany szczegółowo w stanie faktycznym (winno być: zdarzeniu przyszłym) – nie będzie podlegać przepisom o tzw. niedostatecznej kapitalizacji w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r. Tym samym, odsetki wypłacone przez Spółkę do Pool Leadera na podstawie Umowy db-Cash Sweep nie będą podlegać ograniczeniu w zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. Z 2014 r., poz. 851, z późn. zm. dalej: ustawa o pdop).

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o pdop w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2015 r., odsetki od pożyczek udzielonych przez wybrane podmioty powiązane nie stanowią kosztów uzyskania przychodów, jeżeli zadłużenie pożyczkobiorcy wobec określonych podmiotów powiązanych przekracza łącznie wartość kapitału własnego pożyczkobiorcy – w proporcji, w jakiej zadłużenie przekraczające wartość kapitału własnego pożyczkobiorcy pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia wobec określonych podmiotów powiązanych. Przepisy ustawy o pdop dotyczące niedostatecznej kapitalizacji zawierają szeroką definicję pożyczki. Zgodnie z art. 16 ust. 7b ustawy o pdop w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2015 r., za pożyczkę uważa się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy.

Przepis ten wskazuje, że przez pożyczkę rozumie się również kredyt, emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę, przy czym, pochodnych instrumentów finansowych nie uważa się za pożyczkę w rozumieniu tego przepisu.

W przypadku systemu cash poolingu, który ma być wdrożony w Spółce, brak jest podstaw aby twierdzić, że ma miejsce zawarcie umowy pożyczki oraz że udzielającym pożyczkę jest jakikolwiek uczestnik cash poolingu (w tym, Pool Leader). W ramach systemu cash poolingu, to jedynie Bank będzie udzielać kredytu w indywidualnych rachunkach uczestników lub na Rachunku Rozliczeniowym Pool Leadera. Umowa db-Cash Sweep dotyczy kompleksowego zarządzania przez Bank płynnością finansową w ramach grupy kapitałowej, której treścią oraz konsekwencją są wewnętrzne rozliczenia między uczestnikami systemu w celu zapewnienia Grupie jak najlepszej płynności finansowej i tym samym, obniżenia kosztów finansowania poszczególnych uczestników systemu poprzez uzyskanie bardziej korzystnego oprocentowania zadłużenia lub nadwyżek finansowych. Przepływy finansowe pomiędzy uczestnikami będą elementem całego systemu i warunkiem jego prawidłowego funkcjonowania, a nie wynikiem odrębnie zawieranych pomiędzy uczestnikami umów pożyczek. Charakter rozliczeń między uczestnikami cash poolingu oraz Pool Leaderem nie spowoduje powstania stosunku prawnego, który mógłby być uznany za umowę pożyczki. Jak wcześniej wskazano, przez umowę pożyczki, zgodnie z art. 16 ust. 7b ustawy o pdop uznaje się umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący pożyczkę zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy. Uczestnicy systemu cash poolingu nie zobowiązują się względem siebie do przeniesienia określonych pieniędzy, a następnie do zwrotu tej samej ich ilości. Co więcej, w momencie zawarcia Umowy db-Cash Sweep żaden z uczestników systemu nie posiada informacji, czy i w jakiej wysokości będzie mieć roszczenie wobec innego uczestnika w związku z wyzerowaniem salda na jego koncie. Nie jest więc skonkretyzowana druga strona transakcji i jej wartość, ponieważ zerowanie sald na rachunku uczestników następuje z wykorzystaniem salda Rachunku Rozliczeniowego, którego stan jest wypadkową sald rachunków uczestników systemu.

Konstrukcja cash poolingu polega na tym, że uczestnik który korzysta ze środków zgromadzonych na rachunku grupowym (tu: Rachunku Rozliczeniowym) zwraca te środki na rachunek grupowy, a więc na rzecz wspólnej puli, a nie na rzecz konkretnego uczestnika systemu, czego wymagałby stosunek prawny umowy pożyczki. Poza tym, na podstawie Umowy db-Cash Sweep, w systemie cash poolingu nie będzie możliwości swobodnego dysponowania środkami przez uczestników, co jest elementem koniecznym umowy pożyczki. Pool Leader nie będzie dysponować w sposób dowolny otrzymanymi od uczestników cash poolingu nadwyżkami finansowymi – będą mogły być one wykorzystane tylko w celu kompensowania niedoborów finansowych innych uczestników.

W art. 16 ust. 7b ustawy o pdop wskazana została legalna definicja umowy pożyczki stosowana dla celów niedostatecznej kapitalizacji. Jednocześnie w przepisie tym ustawodawca wskazał także inne czynności, które wprawdzie swym zakresem nie odpowiadają umowie pożyczki, to jednak są do niej zbliżone, gdyż zawierają podobne elementy konstrukcyjne i pełnią podobne funkcje ekonomiczne. Z całą pewnością nie stanowią one jednak umowy pożyczki, lecz zostały z nią zrównane dla celów zastosowania przepisów o niedostatecznej kapitalizacji. Co istotne, wymienienie tych czynności ma charakter zamknięty, gdyż ustawodawca nie użył sformułowania sugerującego, że jest to katalog przykładowy. Wśród tych enumeratywnie wymienionych czynności zrównanych z pożyczką nie znalazł się jednak cash pooling, choć ta konstrukcja prawna dość powszechnie występuje w obrocie gospodarczym. Gdyby ustawodawca zamierzał zrównać cash pooling z pożyczką dla celów niedostatecznej kapitalizacji, to dałby temu wyraz w omawianym art. 16 ust. 7b ustawy o pdop. Jak wcześniej wskazano, umowa pożyczki różni się znacząco od umowy cash poolingu – inne są jej elementy konstrukcyjne, inne prawa i obowiązki stron umowy oraz inny jest zakres odpowiedzialności. W obrocie prawnym wiele umów zawiera podobne konstrukcje i jedynie drobne elementy pozwalają na ich odróżnienie, a niekiedy wręcz podobieństwo jest na tyle istotne, że występują praktyczne problemy z właściwym zakwalifikowaniem danej umowy do określonego rodzaju. Nie budzi jednak wątpliwości, że faktycznie są to odrębne umowy. Przykładowo, wpłata przez osobę prawną środków pieniężnych na indywidualne konto bankowe tej osoby prawnej nie jest traktowana na równi z pożyczką, mimo że w takiej sytuacji, bank pozostaje faktycznym dysponentem wpłaconych środków pieniężnych i może je przenosić na rzecz innych podmiotów udzielając im kredytu (choć na podstawie zapisów księgowych pozostają one nadal do dyspozycji właściciela wspomnianego rachunku bankowego). Nie ma tu jednak wątpliwości, że taka wpłata środków pieniężnych na konto bankowe nie jest umową pożyczki.

Dlatego też, w opinii Wnioskodawcy, cash pooling nie może być uznany za umowę pożyczki ani za umowę zrównaną z umową pożyczki na podstawie art. 16 ust. 7b ustawy o pdop w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r. W konsekwencji, ograniczenia niedostatecznej kapitalizacji nie będą mieć zastosowania do odsetek wypłaconych przez Spółkę do Pool Leadera na podstawie Umowy db-Cash Sweep.

Powyższe stanowisko, według Wnioskodawcy, potwierdzał także wielokrotnie Minister Finansów w wydawanych indywidualnych interpretacjach prawa podatkowego (np. W interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 20 czerwca 2013 r., znak IPPB5/423-199/13-7/JC oraz przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 30 sierpnia 2013 r., znak IPTPB3/423-181/13-4/IR). Potwierdzają to również sądy administracyjne. Przykładowo, w orzeczeniu z dnia 11 lutego 2014 r. (sygn. akt I SA/Wr 2007/13 oraz I SA/Wr 2008/13), Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu uznał, że niedostateczna kapitalizacja nie ma zastosowania do umów cash poolingu, gdyż w ramach cash poolingu nie jest udzielana pożyczka. Podobne stanowisko zajął również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 18 czerwca 2014 r. (sygn. akt III SA/Wa 349/14) oraz w wyroku z dnia 13 maja 2014 r. (sygn. akt III SA/Wa 32/14), Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 23 czerwca 2014 r. (sygn. akt I SA/Kr 665/14), czy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 8 maja 2014 r., sygn. akt I SA/Rz 234/14 i I SA/Rz 236/14).

Wskazane przez Spółkę indywidualne interpretacje podatkowe, które jakkolwiek nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego, to w ocenie Spółki, wpływają na praktykę wykładni prawa podatkowego i jego stosowanie w indywidualnych sprawach podatników. Uwzględnianie treści indywidualnych interpretacji podatkowych i orzecznictwa sądowego w rozstrzyganiu indywidualnych spraw o zbliżonych stanach faktycznych prowadzi bowiem do ujednolicenia stosowania prawa podatkowego, co z kolei jest zgodne z konstytucyjną zasadą równości podatników wobec prawa i zasadą zaufania do organów państwa. Choć powołane interpretacje i wyroki zostały wydane na gruncie przepisów o niedostatecznej kapitalizacji w brzmieniu obowiązującym do końca 2014 r., to jednak – w opinii Wnioskodawcy – zachowują one aktualność również na gruncie uregulowań o niedostatecznej kapitalizacji obowiązujących od dnia 1 stycznia 2015 r. W części dotyczącej definicji umowy pożyczki stosowanej dla celów niedostatecznej kapitalizacji (art. 16 ust. 7b ustawy o pdop), zmiana przepisu od dnia 1 stycznia 2015 r. miała charakter jedynie redakcyjny i nie wpływa ona na ocenę prawną kwestii będącej przedmiotem zapytania. Podobnie, zmiana od dnia 1 stycznia 2015 r. treści art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o pdop nie powoduje dezaktualizacji oceny prawnej wyrażonej w powołanych interpretacjach i wyrokach dotyczących cash poolingu.

W tym miejscu, Spółka zwraca uwagę, że przedmiotem zapytania dotyczącego niedostatecznej kapitalizacji są przepisy ustawy o pdop obowiązujące od 1 stycznia 2015 r. Wskazać należy, że przedmiotem interpretacji indywidualnej mogą być nie tylko obowiązujące przepisy, ale także przepisy podatkowe, które w momencie składania wniosku o interpretację zostały uchwalone i opublikowane w dzienniku ustaw, jednakże ze względu na vacatio legis jeszcze nieobowiązujące. Potwierdził to między innymi Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 3 czerwca 2014 r. (sygn. akt I SA/Bk 157/14), a także Minister Finansów w indywidualnej interpretacji prawa podatkowego wydanej przykładowo przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 3 kwietnia 2014 r. (znak IPTPP4/443-12/14-2/MK), czy przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 10 marca 2014 r. (znak ILPP2/443-1189/13-2/JK).

Zmiany przepisów ustawy o pdop dotyczących niedostatecznej kapitalizacji, które mają zacząć obowiązywać od dnia 1 stycznia 2015 r., zostały opublikowane w dzienniku ustaw przed dniem złożenia wniosku (Dz. U. z dnia 3 października 2014 r., poz. 1328). Spółka jest zatem uprawniona do wystąpienia z wnioskiem o interpretację dotyczącym przepisów, które będą obowiązywały w przyszłości (tu: od 1 stycznia 2015 r.), a których ostateczne brzmienie jest już znane.

Stanowisko Spółki w zakresie pytania nr 4:

W opinii Spółki, podpisanie przez Spółkę Umowy db-Cash Sweep z Bankiem oraz uczestnictwo w systemie cash poolingu oferowanym przez Bank nie powoduje obowiązku sporządzania przez Spółkę dokumentacji cen transferowych, uregulowanego w art. 9a ustawy o pdop w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r., a do transakcji nie znajdą zastosowania przepisy art. 11 ustawy o pdop (w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r.).

Zgodnie z art. 9a ustawy o pdop, podatnicy dokonujący transakcji, w tym zawierający umowy spółki niebędącej osobą prawną, umowy wspólnego przedsięwzięcia lub umowy o podobnym charakterze, z podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 ustawy o pdop, są obowiązani do sporządzenia dokumentacji cen transferowych dla takich transakcji. Dokumentacja powinna być sporządzona wyłącznie dla transakcji, których wartość w roku podatkowym przekracza wskazane w ustawie o pdop progi, oraz powinna zawierać elementy określone w ustawie o pdop.

Natomiast na podstawie art. 11 ust. 1 i 4 ustawy o pdop, podmiot gospodarczy jest powiązany z innym podmiotem, jeżeli:

  • osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, mająca siedzibę (zarząd) lub miejsce zamieszkania na terytorium Polski (zwany dalej podmiotem krajowym) bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu przedsiębiorstwem położonym za granicą lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego przedsiębiorstwa, albo
  • osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, mająca miejsce zamieszkania albo siedzibę (zarząd) za granicą (zwana dalej podmiotem zagranicznym) bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego podmiotu krajowego nie mniejszy niż 5%, albo
  • te same osoby prawne lub fizyczne bądź jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej równocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu podmiotem krajowym i podmiotem zagranicznym lub w ich kontroli albo posiadają udział w kapitale tych podmiotów, albo
  • podmiot krajowy bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu innym podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale innego podmiotu krajowego, albo te same osoby prawne bądź fizyczne równocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu podmiotami krajowymi lub w ich kontroli albo posiadają udział a kapitale tych podmiotów, albo
  • te same osoby prawne lub fizyczne bądź jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej równocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu podmiotami krajowymi lub w ich kontroli albo posiadają udział w kapitale tych podmiotów.

Jak podkreślił Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej wydanej w dniu 27 stycznia 2009 r. (znak: IPPB3/423-1574/08-3/AG), z przepisów ustawy o pdop wynika, że aby powstał wymóg sporządzania dokumentacji cen transferowych, konieczne jest ziszczenie się jednocześnie dwóch warunków: (1) musimy mieć do czynienia z transakcją oraz (2) taka transakcja powinna być zawarta między podmiotami powiązanymi.

Pojęcie transakcji nie zostało zdefiniowane w przepisach prawa podatkowego ani cywilnego i dlatego można posłużyć się znaczeniem słownikowym, w myśl którego (zgodnie z internetowym Słownikiem Języka Polskiego) transakcja to operacja handlowa dotycząca kupna lub sprzedaży towarów lub usług lub umowa handlowa na kupno bądź sprzedaż towarów/usług.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że poszczególne podmioty wchodzące w skład tej samej grupy kapitałowej (uczestnicy, w tym Spółka oraz Pool Leader) zawierają z Bankiem Umowę db-Cash Sweep dotyczącą prowadzenia przez Bank systemu zarządzania środkami pieniężnymi dla grupy rachunków i są łącznie jedną ze stron tej Umowy. Podmioty te nie zawierają natomiast transakcji między sobą. Na podstawie Umowy db-Cash Sweep, zapewnienie platformy technicznej umożliwiającej zarządzanie płynnością finansową na rzecz podmiotów z Grupy, jak również jej obsługa w postaci konsolidacji sald na Rachunku Rozliczeniowym leży w gestii Banku. Bank jest również odpowiedzialny za prowadzenie indywidualnego rachunku Spółki oraz pozostałych uczestników cash poolingu. Istotą systemu cash poolingu jest to, że dzięki przystąpieniu do niego większej liczby spółek z Grupy, otrzymują one od Banku jako drugiej strony Umowy db-Cash Sweep korzystniejsze oprocentowanie sald dodatnich i sald ujemnych na swoich indywidualnych rachunkach. Oprocentowanie to jest ustalone na zasadach rynkowych, gdyż jest ustalone na podstawie Umowy zawartej z niezależnym podmiotem (Bank nie jest podmiotem powiązanym ze Spółką), mimo że w strukturze cash poolingu technicznie rozliczenie odsetek będzie następowało pomiędzy Spółką i Pool Leaderem.

Zdaniem Spółki, w przypadku struktury cash poolingu, jako transakcję można określić usługę cash pooling (usługę kompleksowego zarządzania płynnością finansową) świadczoną na rzecz uczestników (w tym, na rzecz Spółki) przez niepowiązany Bank. W odniesieniu do wynikających z Umowy db-Cash Sweep relacji między uczestnikami (w tym, Pool Leaderem) wchodzącymi w skład Grupy, trudno doszukać się w nich jakiegokolwiek przypadku kupna lub sprzedaży towarów/usług, czyli przypadków przeprowadzania transakcji między nimi. Skoro uczestnicy cash poolingu nie świadczą w ramach Umowy db-Cash Sweep usług, to nie można mówić o transakcji między uczestnikami. Brak transakcji oznacza z kolei niespełnienie pierwszego z dwóch ww. warunków, od których spełnienia zależy obowiązek sporządzenia dokumentacji cen transferowych.

Ustawa o pdop w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2015 r. wskazuje, że dokumentacja cen transferowych powinna być sporządzana także w przypadku zawarcia z podmiotami powiązanymi umowy spółki niebędącej osobą prawną, umowy wspólnego przedsięwzięcia lub umowy o podobnym charakterze. Umowa db-Cash Sweep nie jest żadną z wymienionych umów. Jak wskazano powyżej, jest to umowa, na podstawie której Bank zobowiązuje się do świadczenia na rzecz Wnioskodawcy oraz pozostałych podmiotów z Grupy, które przystąpią do Umowy db-Cash Sweep, usług kompleksowego zarządzania płynnością finansową.

Ponadto, jak wcześniej wskazano, Umowa db-Cash Sweep zawierana jest z niepowiązanym Bankiem, a zatem nie jest również spełniony drugi z wymienionych warunków, których spełnienie obliguje podatników do sporządzania dokumentacji cen transferowych (zawarcie transakcji z podmiotem powiązanym).

Biorąc pod uwagę fakt, że:

  • Umowa db-Cash Sweep jest zawarta z udziałem Banku będącego podmiotem niepowiązanym ze Spółką, Pool Leaderem oraz pozostałymi uczestnikami cash poolingu oraz
  • jedynym usługodawcą w ramach analizowanej struktury cash poolingu jest niepowiązany Bank (Spółka oraz pozostali uczestnicy i Pool Leader są wyłącznie usługobiorcami),

uznać należy, że nie dochodzi do zawarcia transakcji pomiędzy uczestnikami cash poolingu, a także pomiędzy uczestnikami i Pool Leaderem. Dlatego też, zdaniem Spółki, do analizowanej Umowy db-Cash Sweep oraz czynności w ramach w niej wykonywanych nie będą miały zastosowania przepisy art. 11 ust. 1 i 4 ustawy o pdop. Spółka nie będzie także zobowiązana do sporządzania dokumentacji cen transferowych, o której mowa w art. 9a ustawy o pdop w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2015 r. (w przypadku przekroczenia progów wartości wskazanych w tym przepisie).

Analogiczne stanowisko w odniesieniu do zbliżonych bądź identycznych stanów faktycznych prezentował Minister Finansów w indywidualnych interpretacjach prawa podatkowego.

Tak np. w interpretacjach wydanych przez:

  • Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 26 listopada 2012 r. (znak IPPB5/423-747/12-S/JC),

Wskazane przez Spółkę indywidualne interpretacje podatkowe, które jakkolwiek nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego, to wpływają na praktykę wykładni prawa podatkowego i jego stosowanie w indywidualnych sprawach podatników. Uwzględnianie treści indywidualnych interpretacji podatkowych i orzecznictwa sądowego w rozstrzyganiu indywidualnych spraw o zbliżonych stanach faktycznych prowadzi bowiem do ujednolicenia stosowania prawa podatkowego, co z kolei jest zgodne z konstytucyjną zasadą równości podatników wobec prawa i zasadą zaufania do organów państwa.

Co więcej, stanowisko Wnioskodawcy potwierdzają według Wnioskodawcy niedawne wyroki sądów administracyjnych. Przykładowo, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 18 czerwca 2014 r. (sygn. akt III SA/Wa 349/14) stwierdził, że w przypadku relacji występujących między spółką a innymi uczestnikami w systemie cash poolingu nie występuje takie zobowiązanie, które można by nazwać transakcją. W konsekwencji, zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, nie ma podstaw do zastosowania art. 9a ustawy o pdop. Podobne stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 15 lipca 2014 r. (sygn. akt III SA/Wa 277/14) oraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 8 maja 2014 r. (sygn. akt I SA/Rz 235/14).

Choć powołane interpretacje i wyroki zostały wydane na gruncie przepisów o dokumentacji cen transferowych w brzmieniu obowiązującym do końca 2014 r., to jednak – w opinii Wnioskodawcy – zachowują one aktualność również na gruncie uregulowań obowiązujących od dnia 1 stycznia 2015 r. Zmiana przepisów art. 9a i art. 11 ust. 1 i ust. 4 ustawy o pdop od dnia 1 stycznia 2015 r. nie wpływa – w opinii Wnioskodawcy – na ocenę prawną kwestii będącej przedmiotem zapytania i nie powoduje dezaktualizacji oceny prawnej wyrażonej w powołanych interpretacjach i wyrokach dotyczących cash poolingu.

W tym miejscu, Spółka zwraca uwagę, że przedmiotem zapytania dotyczącego cen transferowych i obowiązku sporządzania dokumentacji są przepisy ustawy o pdop obowiązujące od dnia 1 stycznia 2015 r. Wskazać należy, że przedmiotem interpretacji indywidualnej mogą być nie tylko obowiązujące przepisy, ale także przepisy podatkowe, które w momencie składania wniosku o interpretację zostały uchwalone (opublikowane w dzienniku ustaw, jednakże ze względu na vacatio legis jeszcze nieobowiązujące. Potwierdził to między innymi Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 3 czerwca 2014 r. (sygn. akt I SA/Bk 157/14), a także Minister Finansów w indywidualnej interpretacji prawa podatkowego wydanej przykładowo przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 3 kwietnia 2014 r. (znak IPTPP4/443-12/14-2/MK), czy przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 10 marca 2014 r.(znak ILPP2/443-1189/13-2/JK).

Zmiany przepisów ustawy o pdop dotyczących wymogów sporządzania dokumentacji cen transferowych, które mają zacząć obowiązywać od dnia 1 stycznia 2015 r., zostały opublikowane w dzienniku ustaw przed dniem złożenia wniosku (Dz. U. Z dnia 3 października 2014 r., poz. 1328). Spółka uważa, że jest zatem uprawniona do wystąpienia z wnioskiem o interpretację dotyczącym przepisów, które będą obowiązywały w przyszłości (tu: od dnia 1 stycznia 2015 r.), a których ostateczne brzmienie jest już znane.

W uzupełnieniu stanowiska odnośnie pytania nr 4 Wnioskodawca dodał, że każdy uczestnik systemu cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane dla pokrycia salda ujemnego u innego uczestnika cash poolingu, w jakiej wysokości ani też konkretnie przez którego z tych uczestników zostaną wykorzystane. Nie jest zatem skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostaje zasilony indywidualny rachunek o saldzie debetowym jest Rachunek Rozliczeniowy cash pool Leadera, na którym bank gromadzi wolne środki wszystkich uczestników systemu cash poolingu, dokonując następnie odpowiednich przelewów.

Z punktu widzenia Wnioskodawcy, odsetki mogą być zatem należne wyłącznie w relacji dany uczestnik cash poolingu (tu: Wnioskodawca) – bezpośredni cash pool Leader (tu: H.). W każdym przypadku, gdy Wnioskodawca zostanie zobowiązany do zapłaty odsetek na rzecz bezpośredniego cash pool Leadera, to właśnie bezpośredni cash pool Leader będzie ich rzeczywistym odbiorcą. Żaden inny uczestnik systemu cash poolingu nie będzie mieć wobec Wnioskodawcy roszczenia o wypłatę odsetek, a jedynie bezpośredni cash pool Leader (H.). Stąd, w opinii Wnioskodawcy, H. należy uznać za osobę uprawnioną do odsetek.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się w zakresie:

  • zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych o niedostatecznej kapitalizacji (pytanie nr 2) – za nieprawidłowe,
  • obowiązku sporządzania dokumentacji, o której mowa w art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (pytanie nr 4) – za nieprawidłowe.

Stanowisko Organu podatkowego odnośnie pytania oznaczonego we wniosku numerem 2.

Umowa „cash poolingu” jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem, tzw. Pool Leadera (Agenta), którym może być wyspecjalizowany bank, jak również jednostka z grupy. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 851, z późn. zm., dalej: „updop”), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Zgodnie art. 16. ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ww. ustawy, do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się:

  • odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez podmiot posiadający bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udzielonych łącznie przez podmioty posiadające łącznie bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki − w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia wobec tych podmiotów, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni;
  • odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez inną spółkę, jeżeli w obu tych spółkach ten sam podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę wobec spółki udzielającej pożyczki oraz wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) spółki otrzymującej pożyczkę, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki otrzymującej pożyczkę − w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni.

Zatem, ograniczeniom przewidzianym w powyższej regulacji podlegają odsetki od pożyczek udzielanych spółce (pożyczkobiorcy) przez określoną grupę podmiotów (pożyczkodawców), tj.:

  1. podmiot posiadający bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów spółki,
  2. podmioty posiadające łącznie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25% udziałów spółki,
  3. „spółkę – siostrę”, jeżeli w obydwu spółkach (pożyczkodawcy i pożyczkobiorcy) ten sam podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada co najmniej 25% udziałów spółki.

W przypadku przekroczenia przez spółkę (pożyczkobiorcę) wartości zadłużenia odpowiadającej wartości jej kapitału własnego, odsetki od pożyczek zaciągniętych od podmiotów wskazanych powyżej nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów w proporcji, w jakiej kwota pożyczki przekracza tą wartość.

Przy czym, zgodnie z art. 16 ust. 6 ww. ustawy, wskaźnik procentowy, o którym mowa w ust. 1 pkt 60 i pkt 61, posiadanych udziałów (akcji) w spółce określa się na podstawie liczby praw głosu, jakie w związku z posiadanymi udziałami (akcjami) przysługują danemu podmiotowi; przepis art. 11 ust. 5b stosuje się odpowiednio. W przypadku wspólnika spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, niebędącego akcjonariuszem uważa się, że ten wskaźnik procentowy pozostaje spełniony bez względu na wielkość jego udziału w tej spółce.

Przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i pkt 61 oraz art. 15c, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także kredyt, emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę; pochodnych instrumentów finansowych nie uważa się za pożyczkę w rozumieniu tego przepisu (art. 7b ustawy o pdop).

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca zamierza skorzystać z usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową (tzw. cash pooling) oferowanej Grupie przez Bank z siedzibą w Niemczech. Do przedmiotowego systemu zarządzania płynnością finansową mają przystąpić także inne podmioty z Grupy. System zarządzania płynnością finansową, który będzie wdrożony w Grupie to tzw. cash pooling rzeczywisty (z ang. zero-balancing cash pooling) czyli system, w którym mają miejsce faktyczne przepływy środków finansowych z kont uczestników systemu. Celem przedmiotowej usługi jest zwiększenie efektywności gospodarczej podmiotów uczestniczących w tym systemie poprzez efektywne zarządzanie swoimi wierzytelnościami wobec banku z tytułu posiadanych na rachunku bankowym środków pieniężnych oraz zobowiązaniami wobec banku z tytułu wykorzystywanego kredytu w rachunku. Odbywa się to poprzez odpowiednie wykorzystanie sumy dziennych sald występujących na rachunkach spółek z Grupy uczestniczących w systemie cash poolingu. R. z siedzibą w Niemczech, będąca dla Spółki podmiotem powiązanym, zawrze z Bankiem umowę dotyczącą kompleksowego zarządzania płynnością finansową w Grupie (Agreement on db-Cash Sweep) określającą warunki działania systemu cash poolingu i świadczenia przedmiotowych usług na rzecz Grupy. R. zawrze tę umowę jako tzw. cash pooling Leader, czyli podmiot na którego rachunku odbywa się sumowanie sald uczestników cash poolingu.

Polskie przepisy prawa cywilnego nie zawierają regulacji odnoszących się do umowy cash poolingu. Stąd też umowę taką zaliczyć należy do umów nienazwanych na gruncie polskich przepisów prawa cywilnego. Tym niemniej cechą takiej umowy jest to, że jeden z podmiotów (uczestnik umowy) przekazuje własne środki finansowe innemu podmiotowi (innemu uczestnikowi umowy), celem pokrycia przez ten inny podmiot zobowiązań pieniężnych. Otrzymane przez podmiot środki finansowe podlegają zwrotowi wraz z wynagrodzeniem za korzystanie z tych środków, określonym w formie odsetek. Faktycznym więc celem umowy cash poolingu jest udostępnianie środków pieniężnych pomiędzy podmiotami z grupy oraz osiąganie przez te podmioty korzyści w postaci odsetek.

W opinii Organu, nie można zgodzić się z argumentami Wnioskodawcy, w których wskazuje, że charakter rozliczeń między uczestnikami cash poolingu oraz Pool Leaderem nie spowoduje stosunku prawnego który mógłby być uznany za umowę pożyczki.

Fakt, że Spółka zamierza przystąpić do cash poolingu rzeczywistego nie oznacza, że transfery środków nie stanowią pożyczki, o której mowa w art. 16 ust. 7b updop.

Istotą zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki jest przejście prawa własności przedmiotu pożyczki na pożyczkobiorcę oraz zobowiązanie pożyczkobiorcy do zwrotu, czyli do przeniesienia własności takiego samego przedmiotu na pożyczkodawcę.

Opisana we wniosku umowa cash poolingu wypełnia zatem przesłanki zaliczenia jej do umowy pożyczki zdefiniowanej w art. 16 ust. 7b updop. W przedmiotowej sprawie mamy bowiem do czynienia z przekazywaniem środków pieniężnych pomiędzy podmiotami, przy jednoczesnej – wynikającej z logiki systemu zarządzania płynnością finansową – konieczności zwrotu danych środków oraz uzyskiwaniu w związku z tym określonego wynagrodzenia w postaci odsetek.

Z ekonomicznego punktu widzenia finansowanie to ma cechy pożyczki, gdyż w wyniku sfinansowania ujemnego salda wykazanego przez danego uczestnika umowy nadwyżką środków zgromadzonych przez innych uczestników, uczestnik ten nie jest zobowiązany do zapłaty odsetek na rzecz banku z tytułu debetu jego rachunku, który by wystąpił w sytuacji, gdyby niedoboru tego nie pokrył inny uczestnik umowy. W miejsce zatem dłużnego kredytowania debetu, jaki występuje na rachunku prowadzonym na rzecz danego uczestnika, w następstwie umowy cash poolingu kredytowanie takie jest realizowane ze środków nie banku, lecz innego bądź innych uczestników umowy, w zamian za wynagrodzenie wypłacane w postaci odsetek tym uczestnikom, którzy wykazywali saldo dodatnie, i którzy tym samym finansowali także saldo ujemne innych uczestników.

Uzyskiwane zatem przez uczestników umowy wynagrodzenie w postaci odsetek jest uzyskane z tytułu czasowego finansowania debetu innych uczestników umowy. Tym samym nie powinno budzić wątpliwości, że w przypadku środków finansowych, które posłużą pokryciu niedoborów finansowych innych uczestników umowy, można mówić o ich udzieleniu innym uczestnikom umowy w formie pożyczki w rozumieniu wyżej powołanego art. 16 ust. 7b updop.

Zauważyć należy, że od dnia 1 stycznia 2015 r. oprócz zmian w zakresie brzmienia przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 oraz ust. 7b updop, wprowadzono do ustawy nowe przepisy, które mogą mieć wpływ na zakres stosowania przepisów dotyczących, tzw. „cienkiej kapitalizacji”. W szczególności zgodnie z brzmieniem art. 16 ust. 7g updop, wartość zadłużenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 60 i pkt 61, pomniejsza się o wartość pożyczek udzielonych podmiotom powiązanym, wskazanym w tych przepisach.

Stosownie natomiast do treści art. 16 ust. 7h updop, wartość kapitału własnego, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i pkt 61, określa się na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek, o których mowa w tych przepisach, bez uwzględnienia kapitałów z aktualizacji wyceny oraz części kapitału własnego pochodzącego z otrzymanych pożyczek podporządkowanych. Wartość tę pomniejsza się o wartość kapitału zakładowego spółki lub funduszu udziałowego w spółdzielni, jaka nie została na ten kapitał lub fundusz faktycznie przekazana lub jaka została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek oraz z tytułu odsetek od tych pożyczek, przysługującymi wspólnikom wobec tej spółki lub członkom wobec tej spółdzielni, a także wartościami niematerialnymi lub prawnymi, od których nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16a-16m.

Biorąc powyższe wskazania pod uwagę, ponieważ w ramach opisanego systemu cash poolingu rachunki bankowe Spółki mogą wykazywać saldo ujemne, w związku z tym Bank obciąży te rachunki odsetkami. Przy czym należy zauważyć, że inni uczestnicy systemu cash poolingu w tym samym okresie mogą wykazywać na swoich rachunkach bankowych salda dodatnie (fakt ten spowoduje uznanie tych rachunków odsetkami). Co prawda transfery te będą miały charakter rzeczywisty, jednakże pozostaje to bez wpływu na to, że transfery te wypełniają przesłanki zaliczenia ich do umowy pożyczki zdefiniowanej w art. 16 ust. 7b updop. Należy bowiem zauważyć, że przedstawiony przez Spółkę system – cash poolingu spowoduje dostęp – w przypadku salda ujemnego na rachunkach bankowych Spółki – do finansowania wewnątrzgrupowego, czyli finansowania tego salda przez uczestników posiadających na ich rachunkach bankowych salda dodatnie. Przy czym podkreślić należy, że brak sporządzonych umów pożyczek (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) pomiędzy uczestnikami systemu cash poolingu, nie przekreśla możliwości uznania określonych transakcji jako odpowiadających definicji sformułowanej w art. 16 ust. 7b ustawy. Przepis ten wprowadza bowiem własną definicję wskazanej umowy na potrzeby przepisów dotyczących, tzw. cienkiej kapitalizacji.

Odnosząc powołane wyżej normy prawne do przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że uprawnienie Spółki do korzystania ze środków finansowych w ramach opisanej we wniosku struktury cash poolingu upoważnia do stwierdzenia, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym będziemy mieli do czynienia z pożyczką w rozumieniu definicji zawartej w art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Jeżeli zatem, podmioty zawierające Umowę są podmiotami wskazanymi w art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych to przepisy te w sprawie mogą znaleźć zastosowanie.

Tym samym, w sytuacji gdy Spółka będzie wykazywała saldo debetowe, a także łączna wartość zadłużenia wobec podmiotów wskazanych w art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przekroczy wartość kapitału własnego, wówczas w odniesieniu do odsetek płaconych w związku z uczestnictwem w systemie cash poolingu znajdą zastosowanie ograniczenia w zakresie niedostatecznej kapitalizacji.

Mając na względzie treść stanowiska Wnioskodawcy zawartego we wniosku należy stwierdzić, że jest ono nieprawidłowe, gdyż w kontekście przedstawionej struktury cash poolingu rzeczywistego, nie można wykluczyć okoliczności stosowania art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 updop, z uwagi na brzmienie art. 16 ust. 7b updop.

Stanowisko Organu podatkowego odnośnie pytania oznaczonego we wniosku numerem 4.

Umowa „cash poolingu” jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem, tzw. Pool Leadera (Agenta), którym może być wyspecjalizowany bank, jak również jednostka z grupy. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Zgodnie z art. 9a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, podatnicy dokonujący transakcji, w tym zawierający umowy spółki niebędącej osobą prawną, umowy wspólnego przedsięwzięcia lub umowy o podobnym charakterze, z podmiotami powiązanymi z tymi podatnikami – w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 – lub transakcji, w związku z którymi zapłata należności wynikających z takich transakcji dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, w tym zawierający umowy spółki niebędącej osobą prawną, umowy wspólnego przedsięwzięcia lub umowy o podobnym charakterze, jeżeli jedną ze stron takiej umowy jest podmiot mający miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej takiej (takich) transakcji, obejmującej: określenie funkcji, jakie spełniać będą podmioty uczestniczące w transakcji (uwzględniając użyte aktywa i podejmowane ryzyko),

  1. określenie wszystkich przewidywanych kosztów związanych z transakcją oraz formę i termin zapłaty,
  2. metodę i sposób kalkulacji zysków oraz określenie ceny przedmiotu transakcji,
  3. określenie strategii gospodarczej oraz innych działań w jej ramach – w przypadku gdy na wartość transakcji miała wpływ strategia przyjęta przez podmiot,
  4. wskazanie innych czynników – w przypadku gdy w celu określenia wartości przedmiotu transakcji przez podmioty uczestniczące w transakcji zostały uwzględnione te inne czynniki, a w przypadku zawarcia umowy spółki niebędącej osobą prawną, umowy wspólnego przedsięwzięcia lub umowy o podobnym charakterze – w szczególności przyjętych w umowie zasad dotyczących praw wspólników (stron umowy) do udziału w zysku oraz uczestnictwa w stratach,
  5. określenie oczekiwanych przez podmiot obowiązany do sporządzenia dokumentacji korzyści związanych z uzyskaniem świadczeń – w przypadku umów dotyczących świadczeń (w tym usług) o charakterze niematerialnym.

Powyższy obowiązek, na podstawie art. 9a ust. 2 updop, obejmuje transakcję lub transakcje między podmiotami powiązanymi, w których łączna kwota (lub jej równowartość) wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń przekracza równowartość:

  1. 100 000 EURO – jeżeli wartość transakcji nie przekracza 20% kapitału zakładowego, określonego zgodnie z art. 16 ust. 7, albo
  2. 30 000 EURO – w przypadku świadczenia usług, sprzedaży lub udostępnienia wartości niematerialnych i prawnych, albo
  3. 50 000 EURO – w pozostałych przypadkach.

Definicja podmiotów powiązanych została umieszczona w art. 11 ust. 1 i 4 updop. I tak, jeżeli:

  1. osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, mająca miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwana dalej „podmiotem krajowym”, bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu przedsiębiorstwem położonym poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego przedsiębiorstwa, albo
  2. osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, mająca miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwana dalej „podmiotem zagranicznym”, bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego podmiotu krajowego, albo
  3. ta sama osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej równocześnie bezpośrednio lub pośrednio bierze udział w zarządzaniu podmiotem krajowym i podmiotem zagranicznym lub w ich kontroli albo posiada udział w kapitale tych podmiotów, albo
  4. podmiot krajowy bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu innym podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale innego podmiotu krajowego, albo
  5. ta sama osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej równocześnie bezpośrednio lub pośrednio bierze udział w zarządzaniu podmiotami krajowymi lub w ich kontroli albo posiada udział w kapitale tych podmiotów,

– i jeżeli w wyniku takich powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, i w wyniku tego podmiot nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały – dochody danego podmiotu oraz należny podatek określa się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań.

Zgodnie z art. 11 ust. 5a omawianej ustawy posiadanie udziałów w kapitale innego podmiotu, o którym mowa w ust. 1 i 4, oznacza sytuację, w której dany podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada w kapitale innego podmiotu udział nie mniejszy niż 5%.

Natomiast na podstawie art. 11 ust. 5b tej ustawy; określając wielkość udziału pośredniego, jaki podmiot posiada w kapitale innego podmiotu, przyjmuje się zasadę, że jeżeli jeden podmiot posiada w kapitale drugiego podmiotu określony udział, a ten drugi posiada taki sam udział w kapitale innego podmiotu, to pierwszy podmiot posiada udział pośredni w kapitale tego innego podmiotu w tej samej wysokości; jeżeli wartości te są różne, za wysokość udziału pośredniego przyjmuje się wartość niższą.

Z uwagi na powyższe, konieczność sporządzenia dokumentacji cen transferowych zachodzi w przypadku, gdy spełnione są kumulatywnie następujące warunki:

  1. dochodzi do transakcji,
  2. transakcja jest realizowana pomiędzy podmiotami powiązanymi oraz
  3. łączna kwota transakcji przekracza kwoty wskazane w art. 9a ust. 2 updop.

Z ww. przepisów wyraźnie wynika, że aby mógł powstać wymóg sporządzania wspomnianej dokumentacji podatkowej, konieczne jest jednoczesne ziszczenie się dwóch warunków: musimy mieć do czynienia z transakcją oraz taka transakcja musi mieć miejsce pomiędzy podmiotami powiązanymi.

W związku z brakiem legalnej definicji pojęcia „transakcja”, Wnioskodawca powołał się na definicję tego pojęcia zawartą w Słowniku Języka Polskiego, zgodnie z którą przez transakcję należy rozumieć operację handlową dotyczącą kupna lub sprzedaży towarów lub usług lub umowę handlową na kupno lub sprzedaż towarów lub usług.

W ocenie tutejszego Organu pojęcie transakcja jest pojęciem o znaczeniu szerszym od wskazanego przez Spółkę we wniosku o wydanie interpretacji. Pojęcie to obejmuje bowiem wszelkiego rodzaju operacje i czynności dokonywane przez podmioty oraz wszelkie świadczenia i przepływy między tymi podmiotami. Pojęcie transakcji dotyczy obrotu dobrami i usługami, nie ogranicza się jednak tylko do sprzedaży bądź kupna towarów lub usług.

Pojęcie transakcji w rozumieniu art. 9a updop należy rozpatrywać w kontekście celu tego przepisu. Dokumentacja podatkowa dokonywanych przez podmioty powiązane transakcji przedstawiać ma warunki dokonywanych transakcji w celu ich porównania z warunkami stosowanymi przez podmioty niezależne w porównywalnych okolicznościach. Wskazać należy ponadto, że zgodnie ze stanowiskiem Naczelnego Sądu Administracyjnego (np. wyrok z dnia 10 stycznia 2012 r., sygn. II FSK 1319/10) „przepis art. 9a u.p.d.o.p. pełni funkcję gwarancyjną, to znaczy, że gwarantuje podmiotom powiązanym, o których mowa w art. 11 ust. 1 i 4, a także art. 11 ust. 5 u.p.d.o.p., że przedłożenie merytorycznie poprawnej dokumentacji, pozwoli ocenić transakcje między nimi, jako spełniające warunki transakcji rynkowych”.

Stosownie do art. 11 updop organy podatkowe lub organy kontroli skarbowej badają zgodność ustalonych lub narzuconych przez podmioty powiązane warunków z warunkami jakie ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, w tym w szczególności, zasadność dokonania danej transakcji przez podmioty powiązane (w porównaniu z zachowaniem podmiotów niezależnych). Przepis art. 9a updop obejmuje więc także sytuacje lub zachowania podmiotów powiązanych nietypowe z punktu widzenia obrotu gospodarczego, w celu ich skonfrontowania z sytuacjami lub zachowaniami podmiotów niezależnych. Postępowanie to wynika z zasady ceny rynkowej (arms length principle), zgodnie z którą podmioty powiązane powinny, we wzajemnych relacjach, ustalać warunki, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, Spółka zamierza skorzystać (wraz z podmiotami wchodzącymi w skład jednej grupy kapitałowej) z usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową. Wskazana struktura ma formułę rzeczywistego cash poolingu.

Umowa cash poolingu to forma zarządzania finansami, stosowana przez podmioty należące do jednej grupy. Celem tego typu narzędzia finansowego jest minimalizowanie kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy.

Umowa cash poolingu nie została uregulowana w polskim systemie prawnym, jest zatem tzw. umową nienazwaną w rozumieniu prawa cywilnego. Jednakże, biorąc pod uwagę charakter tej umowy i jej cele, stwierdzić należy, że ma ona cechy zbliżone do umowy pożyczki (udostępnianie określonej kwoty pieniędzy w zamian za odpowiednie wynagrodzenie – odsetki). Zatem faktycznym jej celem jest udostępnianie środków pieniężnych (w formie transferów rzeczywistych – jak ma to miejsce na gruncie opisanego zdarzenia przyszłego, jak również tzw. wirtualnych) pomiędzy podmiotami z grupy oraz osiąganie przez te podmioty korzyści w postaci odsetek. Jest to zatem rodzaj pożyczek udzielanych pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w tym systemie.

Jednocześnie, jak wynika z art. 16 ust. 7b updop, przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz art. 15c, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także kredyt, emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę; pochodnych instrumentów finansowych nie uważa się za pożyczkę w rozumieniu tego przepisu.

Biorąc pod uwagę powyższe, niezależnie od sytuacji, czy Pool Leaderem jest bank czy też podmiot powiązany, transfery środków dokonywane są między uczestnikami systemu, są oni ich odbiorcami oraz odbiorcami należnych odsetek. Nawet zatem w sytuacji, gdy warunki umowy, np. wysokość oprocentowania odsetek ustala niepowiązany z uczestnikami systemu bank, transfery środków pomiędzy uczestnikami systemu mogą nie odzwierciedlać warunków rynkowych, (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 26 lutego 2008 r., sygn. akt I SA/Kr 540/07). Przez warunki podlegające badaniu należy rozumieć zarówno wysokość odsetek, jak i poziom zadłużenia.

Jak już wskazano wyżej, celem umowy cash poolingu jest ograniczenie – u podmiotów uczestniczących w takim porozumieniu – kosztów związanych z finansowaniem prowadzonej przez nie działalności. Jeżeli dzięki tej umowie u każdego z uczestników systemu (w tym Wnioskodawcy) saldo odsetek otrzymanych nad odsetkami zapłaconymi jest wyższe od analogicznego salda, jakie podmiot taki zrealizowałby, gdyby w umowie nie uczestniczył, lecz pożyczał środki finansowe na prowadzoną działalność i jednocześnie lokował swoje środki, dokonując tych czynności z podmiotami niepowiązanymi według zasad rynkowych, to przyjąć należy, że dzięki tej umowie wyżej wspomniany cel jest zrealizowany. Jednakże w każdym indywidualnym przypadku wymagałoby oceny to (co zrealizować można tylko w postępowaniu podatkowym lub kontrolnym), czy stopień korzyści w postaci oszczędności związanych z uczestniczeniem przez podmioty w tej umowie jest adekwatny do angażowanych przez podmioty środków finansowych.

Stwierdzenie czy postanowienia danej umowy odbiegają od warunków rynkowych, może wymagać w konkretnym przypadku porównania treści swobodnie zawartych umów ze standardowymi warunkami, określonymi w ofercie bankowej. W szczególności prawdopodobieństwo, że umowne uregulowania mogą odbiegać od rynkowych istnieje, kiedy administratorem rozliczeń staje się podmiot z grupy, natomiast konstrukcja i warunki funkcjonowania cash poolingu zostają określone w umowie zawartej przez podmioty przystępujące do tego porozumienia i będące podmiotami powiązanymi. Warunki ustalania wynagrodzenia dla uczestnika systemu (podmiotu powiązanego z pozostałymi uczestnikami), pełniącego jednocześnie funkcje Pool Leadera, powinny odzwierciedlać warunki ustalane w porównywalnych okolicznościach przez podmioty niezależne. Kwestia ta powinna również podlegać badaniu przez organy podatkowe/organy kontroli skarbowej oraz znaleźć odzwierciedlenie w dokumentacji podatkowej.

Odnośnie zastosowania przepisu art. 9a updop do omawianej struktury cash poolingu, należy raz jeszcze podnieść, że przepis ten nie wyłącza obowiązku dokumentowania transakcji między podmiotami powiązanymi dokonywanych w ramach cash poolingu. Dokumentacja taka powinna zawierać te informacje, które będą niezbędne do oceny, że warunki określone w ramach umowy odzwierciedlają warunki ustalane w porównywalnych okolicznościach przez podmioty niezależne. Ponadto powinna wskazywać na ekonomiczną zasadność korzystania przez podatnika z umowy cash pooling, tj. że podatnik uczestniczący w takiej umowie (tu: Spółka) osiąga wyższe korzyści (np. w postaci niższych kosztów), niż gdyby lokował i pożyczał środki finansowe od podmiotów z nim niepowiązanych. Zarazem z dokumentacji tej wynikać powinien ekwiwalentny charakter takiej umowy.

Jednocześnie opisany przez Spółkę system cash poolingu jest systemem, w którym będą brały udział podmioty powiązane ze sobą w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 updop.

W konsekwencji, należy stwierdzić, że w przedstawionej we wniosku sytuacji zostaną spełnione przesłanki wynikające z art. 9a updop, w związku z czym Spółka będzie zobowiązana do sporządzania dokumentacji podatkowej, o ile nastąpi wypełnienie przesłanki dotyczącej przekroczenia rocznej wartości zawieranych transakcji, o której mowa w art. 9a ust. 2 updop.

Podsumowując, w związku z uczestnictwem Wnioskodawcy w przedstawionej w opisie zdarzenia przyszłego umowie cash poolingu, do umowy tej będą miały zastosowanie przepisy art. 11 ust. 1 i ust. 4 updop. W związku z tym na Spółce spoczywał będzie obowiązek dokumentacyjny wynikający z art. 9a updop, jeżeli transakcje między uczestnikami cash poolingu przekroczą w danym roku podatkowym wartości określone w art. 9a ust. 2 updop.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, w zakresie braku obowiązku sporządzania dokumentacji, o której mowa w art. 9a updop w związku z uczestnictwem Spółki w strukturze cash poolingu, należało uznać za nieprawidłowe.

Zaakcentować należy, że tutejszy Organ podatkowy formułując rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie dokonał analizy orzecznictwa organów podatkowych (interpretacji indywidualnych) odnoszących się do podobnych stanów faktycznych/zdarzeń przyszłych, w tym interpretacji powołanych przez Wnioskodawcę i dotyczących stosowania przepisów o niedostatecznej kapitalizacji do umowy cash poolingu, uwzględniając jednak przede wszystkim naczelną zasadę dotyczącą instytucji interpretacji indywidualnej, tj. zasadę praworządności wyrażoną w art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. − Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm., której odzwierciedleniem na gruncie prawa podatkowego jest norma prawna określona w art. 120 (w zw. z art. 14h) Ordynacji podatkowej.

Podkreślić należy, że odmienne rozstrzygnięcia organów podatkowych dokonane nawet w analogicznych zagadnieniach nie mogą stanowić podstawy do żądania analogicznego rozstrzygnięcia sprawy podatnika, jeśli stoi temu na przeszkodzie treść przepisów prawa.

Jednocześnie podkreślić należy, że ze względów wskazanych w uzasadnieniu niniejszej interpretacji tutejszy Organ nie podziela stanowiska zawartego w powołanych przez Spółkę interpretacjach.

Nadmienić również należy, że zgodnie z art. 14e § 1 Ordynacji podatkowej, minister właściwy do spraw finansów publicznych może, z urzędu, zmienić wydaną interpretację ogólną lub indywidualną, jeśli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Można także zauważyć, że obecne stanowisko organów podatkowych w powyższym zakresie pozostaje jednolite. Tytułem przykładu można powołać interpretację indywidualną wydaną przez: Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 25 lipca 2013 r., nr ITPB3/423-185/13/DK, Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 10 lipca 2013 r., nr ILPB4/423-114/13-2/MC, Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 23 października 2013 r., nr ILPB4/423-275/13-3/MC, czy też Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 7 stycznia 2014 r., nr IPTPB3/423-399/13-4/MF.

Odnosząc się natomiast do powołanych we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wyroków – wspierających argumentację Wnioskodawcy – Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, działający w imieniu Ministra Finansów, ze względów wskazanych w powyższym uzasadnieniu, nie podziela prezentowanego w nich stanowiska. Zauważyć również należy, że postępowanie w sprawie dotyczy wydania interpretacji indywidualnej jest postępowaniem szczególnym, mającym charakter uproszczony, odrębny od postępowania podatkowego, uregulowanego w dziale IV Ordynacji podatkowej. W jego wyniku, organ udzielając interpretacji, przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa podatkowego i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do sytuacji indywidualnej wskazanej przez Wnioskodawcę. Nie można zatem utożsamiać „trybu interpretacji” z postępowaniem podatkowym, a w konsekwencji żądać, aby wydając interpretacje organ, odnosił się osobno do każdego powołanego we wniosku wyroku sądowego, czy też prowadził szeroko rozumianą polemikę z każdym poglądem Wnioskodawcy. Powołane przez Wnioskodawcę wyroki zostały potraktowane jako element stanowiska w sprawie, którego ze względów wskazanych w niniejszej interpretacji tutejszy Organ nie podziela.

Ponadto, wskazać należy na generalną zasadę, że nawet gdyby w odniesieniu do innych podatków lub innych okresów rozliczeniowych, organy podatkowe wydały odmienne rozstrzygnięcia, to nigdy nie może to stanowić podstawy do żądania analogicznego rozstrzygnięcia sprawy podatnika, jeśli stoi temu na przeszkodzie treść przepisów prawa. W przypadku takiej rozbieżności, na organie podatkowym ciąży obowiązek podjęcia z urzędu prawem przewidzianych środków do skorygowania wadliwych decyzji, adresowanych do innych podatników. Organ nie może bowiem powielać ewentualnego błędu popełnionego w innej sprawie (wyrok WSA w Gliwicach z dnia 14 kwietnia 2008 r., sygn. akt I SA/GL 848/07). Podobnie stwierdził WSA w Łodzi w orzeczeniu z dnia 18 listopada 2008 r. (sygn. akt I SA/Łd 907/08). Również w innych orzeczeniach sądowych zgodnie przyjmuje się, że zasada zaufania wyrażona w art. 121 Ordynacji podatkowej nie może być rozumiana jako konieczność wydawania decyzji sprzecznych z obowiązującym prawem i powielających poprzednie błędy (wyrok NSA z dnia 8 grudnia 1999 r., sygn. akt SA/Sz 1775/98, Serwis Podatkowy 2001, nr 4, poz. 12). Korzystniejsze, ale niezgodne z prawem orzeczenie w stosunku do innej osoby, znajdującej się w takiej samej sytuacji faktycznej i prawnej, nie rodzi po stronie podatnika prawa do potraktowania go w ten sam sposób (wyrok NSA z dnia 19 kwietnia 2005 r., sygn. akt FSK 1660/04, GP 2005, nr 77, s. 6). Tutejszy Organ podatkowy zgadza się z tezą wyroku NSA z dnia 18 lipca 2001 r., sygn. akt SA/Sz 797/00, LexPolonica nr 362513 – „Zasada wyrażona w art. 121, iż postępowanie podatkowe powinno być prowadzone w sposób budzące zaufanie do organów podatkowych, nie może być rozumiana jako wydawanie decyzji sprzecznych z obowiązującym prawem”.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj