Interpretacja Ministra Finansów
DD5/8211/26/ZDA/10/PK-593
z 2 września 2010 r.
Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Rodzaj dokumentu
interpretacja indywidualna
Sygnatura
DD5/8211/26/ZDA/10/PK-593
Data
2010.09.02
Autor
Minister Finansów
Temat
Podatek dochodowy od osób prawnych --> Koszty uzyskania przychodów --> Pojęcie kosztów uzyskania przychodów
Słowa kluczowe
emisja akcji
emisja akcji
konsolidacja
konsolidacja
koszty uzyskania przychodów
koszty uzyskania przychodów
podwyższenie kapitału zakładowego
podwyższenie kapitału zakładowego
wynagrodzenia
wynagrodzenia
Istota interpretacji
CIT – w zakresie możliwości uznania za koszty uzyskania przychodów wydatków ponoszonych w związku z procesem konsolidacji w sektorze energetycznym.
Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku Spółki S.A. (dalej: Spółka) z dnia 30 grudnia 2009 r. wynika, że Spółka, na podstawie pkt 2 załącznika nr 2 do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 marca 2008 r. w sprawie listy spółek konsolidowanych, których akcje podlegają wniesieniu na pokrycie kapitału zakładowego spółek konsolidujących, oraz listy spółek konsolidujących (Dz. U. z 2008 r. Nr 51, poz. 294 z późn. zm.) w związku z art. 7 pkt 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o zasadach nabywania od Skarbu Państwa akcji w procesie konsolidacji spółek sektora energetycznego (Dz. U. z 2007 r. Nr 191, poz. 1367 z późn. zm.; dalej: ustawa o konsolidacji) posiada status spółki konsolidującej. Spółka uczestniczy w kilkuetapowym procesie konsolidacji spółek sektora elektroenergetycznego oraz prywatyzacji P. S.A., który jest realizowany w wykonaniu „Programu dla energetyki” przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 28 marca 2006 r. Spółka dokonała podwyższenia kapitału zakładowego poprzez emisję pakietu nowych akcji objętych następnie przez Skarb Państwa – na pokrycie którego to podwyższenia Skarb Państwa wniósł wkład niepieniężny w postaci udziałów/akcji 9 spółek energetycznych (pakiety po 85% udziałów/akcji w kapitałach zakładowych tych spółek – pozostałe pakiety 15% udziałów/akcji nabywają nieodpłatnie uprawnieni pracownicy tych spółek). Spółka jako spółka konsolidująca podejmuje określone czynności faktyczne w celu umożliwienia pracownikom 9 spółek energetycznych skorzystania z różnych uprawnień, jakie daje im ustawa o konsolidacji. Skutkiem realizacji tych uprawnień będzie nabycie przez pracowników pakietu ok. 15% akcji w kapitale zakładowym Spółki należącym do tej pory do Skarbu Państwa. Obowiązek podejmowania czynności zmierzających do realizacji przez pracowników swoich uprawnień został nałożony na Spółkę Rozporządzeniem Ministra Skarbu Państwa z dnia 19 lutego 2008 r. w sprawie sposobu określenia liczby akcji spółki konsolidującej podlegających zamianie i trybu dokonywania zamiany akcji lub prawa do akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej (Dz. U. z 2008 r. Nr 41 poz. 250; dalej: rozporządzenie w sprawie konsolidacji) i są one potrzebne do skutecznego przeprowadzenia procesu nabycia od Skarbu Państwa akcji w kapitale zakładowym Spółki przez uprawnionych pracowników 9 spółek energetycznych. W wykonaniu dyspozycji normy art. 11 ustawy o konsolidacji docelowo ma dojść do połączenia Spółki z P. S.A. w trybie art. 492 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks Spółek Handlowych (Dz. U z 2000 r. Nr 94 poz. 1037 z późn. zm.) i rozwiązanie Spółki, w zamian za akcje, które P. S.A. wyda akcjonariuszom Spółki (tj. uprawnionym pracownikom 9 spółek energetycznych, którzy nabędą akcje Spółki). Skarb Państwa obiektywnie nie dokona zbycia akcji Spółki w rozumieniu art. 1 ust. 2 pkt 1a ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o prywatyzacji i komercjalizacji (Dz. U. z 2002 r. Nr 171 poz. 1397 z późn. zm.). Zdaniem Spółki fakt prywatyzowania P. S.A., jako spółki przejmującej, skutkuje tym, że także majątek Spółki przejęty w przyszłości przez P. S.A. zostanie częściowo sprywatyzowany.
Wymienione czynności Spółka wykonuje w celu realizacji uprawnień właścicielskich Skarbu Państwa, czyniąc to niejako za Skarb Państwa oraz w interesie osób uprawnionych. Obowiązki te zostały jednak nałożone na Spółkę rozporządzeniem w sprawie konsolidacji. Ich końcowym efektem ma być nabycie w przyszłości przez uprawnione osoby pakietu 15% akcji w kapitale zakładowym Spółki, należącym dotychczas do Skarbu Państwa. Skarb Państwa nie zapewnił Spółce środków na sfinansowanie ww. czynności, wobec czego ponoszone z tego tytułu wydatki Spółka finansuje z własnych środków. Dla potrzeb wywiązywania się z powyższych obowiązków Spółka ponosi następujące wydatki, m.in. z tytułu zatrudnienia pracowników, do których zakresu obowiązków należy wyłącznie wykonywanie czynności związanych z konsolidacją oraz nabywaniem przez uprawnione osoby akcji Spółki, z tytułu obsługi prawnej przydatnej do prawidłowego przeprowadzenia tych czynności (opinie prawne, przygotowywanie treści dokumentów), z tytułu wykonywania wszystkich ww. czynności. Wydatki te w zamiarze Spółki mają przyczynić się do prawidłowego przeprowadzenia procesu nabywania przez uprawnione osoby od Skarbu Państwa akcji Spółki w procesie konsolidacji spółek sektora energetycznego, a przez to sprawnie doprowadzić do ustalenia kręgu akcjonariuszy Spółki. W konsekwencji ma to umożliwić niezakłócone prowadzenie działalności statutowej przez Spółkę.
Zdaniem Spółki wydatki ponoszone w związku z procesem konsolidacji spółek sektora energetycznego i nabywania przez osoby uprawnione akcji Spółki stanowią koszty uzyskania przychodu, gdyż są one związane z bieżącym funkcjonowaniem Spółki i w konsekwencji prowadzą do zabezpieczenia źródła przychodów Spółki w postaci m.in. działalności holdingów finansowych, działalności firm centralnych (head offices) i holdingów, z wyłączeniem holdingów finansowych. Wniosek taki w opinii Spółki wynika z tego, iż prawidłowo ustalona struktura akcjonariuszy jest pierwszym i podstawowym warunkiem prawidłowego wykonywania przez Spółkę swojej działalności statutowej. Szczególne znaczenie ma to zwłaszcza wtedy, gdy przedmiotem działalności spółki akcyjnej jest sprawowanie kontroli nad spółkami zależnymi. Dodatkowo Spółka podnosi, iż ponosi ekonomiczny ciężar wydatków, które w gruncie rzeczy winien ponieść Skarb Państwa, jako podmiot, który te koszty generuje. Pobieranie przez Skarb Państwa podatku dochodowego od takich wydatków, poprzez brak możliwości zmniejszenia o ich wysokość przychodów Spółki – wskutek czego Spółka zmuszona byłaby ponosić dodatkowy ciężar ekonomicznych – dowodziłoby nadmiernemu fiskalizmowi ze strony Skarbu Państwa, który świadczyłby o naruszeniu art. 2 Konstytucji RP. W związku z faktem, iż nie można jednak wykazać bezpośredniego związku pomiędzy poniesionymi kosztami a konkretnym źródłem przychodu Spółka stoi na stanowisku, że koszty te powinny zostać wykazane w podstawie opodatkowania podatkiem dochodowym zgodnie z art. 15 ust. 4g updop w przypadku wydatków z tytułu zatrudnienia pracowników oraz z art. 15 ust. 4e updop w przypadku pozostałych wydatków. W dniu 23 marca 2010 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie wezwał spółkę do uzupełnienia stanu faktycznego. Wezwanie nie zostało prawidłowo doręczone stronie, zatem termin na wydanie interpretacji nie uległ wydłużeniu zgodnie z art. 14d w zw. art. 139 § 4 Ordynacji podatkowej. W związku z niewydaniem przez organ podatkowy w ustawowym terminie interpretacji indywidualnej, w dniu 7 kwietnia 2010 r. została wydana, na podstawie art. 14o § 1 Ordynacji podatkowej, interpretacja stwierdzająca prawidłowość stanowiska Spółki w pełnym zakresie.
Zgodnie z art. 14o § 1 Ordynacji podatkowej w razie niewydania interpretacji indywidualnej w terminie określonym w art. 14d uznaje się, że w dniu następującym po dniu w którym upłynął termin wydania interpretacji, została wydana interpretacja stwierdzająca prawidłowość stanowiska wnioskodawcy w pełnym zakresie, tzw. milcząca interpretacja. Art. 14o § 2 Ordynacji podatkowej stanowi, iż przepisy art. 14e i art. 14i § 2 stosuje się odpowiednio w przypadku wydania milczącej interpretacji. Na podstawie art. 14e § 1 Ordynacji podatkowej, Minister Finansów może z urzędu zmienić wydaną interpretację ogólną lub indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Przepis ten nie zawiera ograniczeń czasowych, co oznacza, że jeśli stwierdzona zostanie nieprawidłowość wydanej interpretacji indywidualnej, Minister Finansów może z urzędu zmienić ją w dowolnym czasie. Oceniając stanowisko Spółki, wyrażone we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej z dnia 30 grudnia 2009 r., w oparciu o wskazany w nim stan faktyczny, Minister Finansów nie uznał go w pełni za prawidłowe. Zgodnie z art. 15 ust. 1 updop kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 updop. W przedstawionym opisie stanu faktycznego Spółka wskazuje, iż ponosi wydatki związane z czynnościami mającymi na celu nabycie przez osoby uprawnione akcji Spółki. Niezależnie od innych efektów przeprowadzanych czynności, do których należy zaliczyć ustalenie listy osób uprawnionych, jak sama Spółka wskazuje, końcowym ich efektem będzie nabycie akcji Spółki należących do Skarbu Państwa przez te osoby, przez co staną się one akcjonariuszami Spółki. W ten sposób po nabyciu akcji przez osoby uprawnione zostanie ustalony krąg akcjonariuszy Spółki. W związku z tym należy uznać, iż wydatki, jakie ponosi Spółka pozostają w bezpośrednim związku z nabyciem jej akcji przez podmioty trzecie – osoby uprawnione. Brak jest zatem związku przyczynowo – skutkowego pomiędzy poniesionymi przez Spółkę wydatkami a jakimikolwiek faktycznymi lub potencjalnymi przychodami przez nią osiągniętymi. Należy bowiem zauważyć, iż korzyści z czynności wykonywanych przez Spółkę osiągną posiadacze akcji a nie Spółka. Potwierdzenie prawidłowości takiego stanowiska można znaleźć w orzeczeniach sądów administracyjnych. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 13 listopada 2009 r. sygn. akt II FSK 918/08 wskazał, iż: „spółka nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów także wydatków poniesionych w związku z nabyciem udziałów/akcji przez podmioty zależne, bowiem wydatki te dotyczą nabycia tych udziałów/akcji przez podmioty trzecie, a zatem nie dotyczą przychodów spółki tylko przychodów tych podmiotów. Nie jest w związku z tym spełniona jedna z podstawowych przesłanek warunkujących zaliczenie określonego wydatku do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p., a mianowicie poniesienia kosztu w celu uzyskania przychodów. W sposób oczywisty z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że nabycie akcji/ udziałów następuje przez podmiot zależny, a nie przez spółkę. W związku z tym wszelkie wydatki z tym związane mają związek z przychodem podmiotu zależnego, a nie przychodem spółki.” Pomimo, iż w rozpatrywanym przez sąd stanie faktycznym, wydatki poniesione przez spółkę dotyczyły nabycia akcji przez podmioty zależne, to należy uznać, iż tezy zapadłe w tym orzeczeniu mają zastosowanie także w przypadku przyszłych akcjonariuszy Spółki, którzy w przedstawionym stanie faktycznym są podmiotami trzecimi. Fakt, iż prawodawca zobowiązał Spółkę do podejmowania pewnych czynności, które generują koszty nie może sam w sobie przesądzać o ich zakwalifikowaniu jako kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 updop. Jako przykład wskazać należy, iż pomimo obowiązków nakładanych na spółki przepisami prawa, a związanych z podwyższeniem kapitału zakładowego koszty ponoszone z tego tytułu nie stanowią kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 updop, co zostało potwierdzone w utrwalonej linii orzeczniczej Naczelnego Sądu Administracyjnego (por. wyroki NSA z 13.05.2010 r. sygn. akt II FSK 2124/08, z dnia 26.11.2009 r. sygn. akt II FSK 1016/08, z dnia 21.01.2010 r. sygn. akt II FSK 1446/08, z dnia 26.02.2010 r. sygn. akt II FSK 1639/08). Nie można się także zgodzić, iż brak możliwości uznania za koszt uzyskania przychodów wydatków związanych z nabywaniem przez osoby uprawnione akcji Spółki stanowiłby nadmierny fiskalizm ze strony Skarbu Państwa i naruszałby art. 2 Konstytucji, zgodnie z którym Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej. Spółka wskazuje, iż skoro ponosi te wydatki niejako za Skarb Państwa, to powinna mieć prawo uwzględnienia ich w podstawie opodatkowania podatkiem dochodowym, gdyż w przeciwnym przypadku będzie ponosiła dodatkowy ciężar ekonomiczny. Należy jednak podkreślić, iż realizując zasadę społecznej sprawiedliwości wszyscy akcjonariusze spółek kapitałowych powinni być traktowani jednakowo w jednakowych sytuacjach. Zatem Skarb Państwa wykonujący w stosunku do Spółki swoje uprawnienia właścicielskie powinien być traktowany jak każdy inny akcjonariusz. W opinii Ministra Finansów sprzeczne z art. 2 Konstytucji byłoby dopuszczenie możliwości uznania za koszt uzyskania przychodów wydatków ponoszonych niejako za akcjonariusza tylko z tego tytułu, iż akcjonariuszem tym jest Skarb Państwa. Każdy akcjonariusz podejmując decyzje o przeniesieniu wydatków, które powinien ponieść, na spółkę, w której posiada udziały, powinien być traktowany w sposób jednakowy. Jednakże zgodnie z art. 15 ust. 4g updop należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 i 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14 poz. 176 z późn. zm.) oraz zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakład pracy stanowią koszty uzyskania przychodów w miesiącu, za który są należne, pod warunkiem, że zostały wypłacone lub postawione do dyspozycji w terminie wynikającym z przepisów prawa pracy, umowy lub innego stosunku prawnego łączącego strony. W tym zakresie zatem Spółka będzie mogła wykazać w kosztach uzyskania przychodów, zgodnie z art. 15 ust. 4g updop wydatki na wynagrodzenie pracowników zatrudnionych przy procesie nabywania przez osoby uprawnione akcji Spółki.
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy). |
doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.