Decyzja

Na podstawie art. 14 b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.), po rozpatrzeniu zażalenia Państwa....., zam. Gdańsk – ul. ....na postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Gdyni z dnia 30.01.2007 r. nr PM/PS/436-1/07/SD udzielające pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania prawa podatkowego – w sprawie warunków zachowania ulgi z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn w przypadku zbycia nabytego w drodze darowizny lokalu przed upływem lat 5 – ciu.

• odmawia się uchylenia postanowienia wymienionego organu podatkowego

Uzasadnienie

Pismem z dnia 11.12.2006 r. Państwo .....wystąpili do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Gdyni z wnioskiem o udzielenie informacji w trybie art. 14 a par. 1 Ordynacji Podatkowej... o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego.

Przedstawiony został następujący stan faktyczny:

„W dniu 22 sierpnia 2005 r. otrzymaliśmy od rodziców ....w darze mieszkanie w Gdyni na ul. .........o powierzchni 43m2. Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 Ustawy o podatku od spadków i darowizn byliśmy zwolnieni z obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn. Mieszkanie to mamy zamiar sprzedać jeszcze w roku 2006 r. a uzyskane z tej transakcji pieniądze przeznaczamy na zakup nowego mieszkania od Developera o powierzchni 70 m2 w ciągu 6 miesięcy.

W ocenie wnioskodawców powinniśmy być zwolnieni z obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 16 ust. 7 i ust. 8 Ustawy o tym podatku. Uzasadnieniem powyższego ma być konieczność poprawy warunków mieszkaniowych naszych i dziecka, które już jest na świecie, jak i plan dalszego powiększenia rodziny. Ponadto – mamy zamiar przenieść się do innego miasta – Gdańska, co jest związane z miejscem pracy nas obojga.

Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Gdyni w postanowieniu z dnia 30.01.2007 r. nr PM/PS/436-1/07/SD wydanym na podstawie art. 14 § 1, § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.), nie potwierdził stanowiska przedstawionego we wniosku w odniesieniu do opisanego stanu faktycznego.

W uzasadnieniu organ podatkowy wywiódł, iż w świetle podstawą uzasadniającą zbycie lokalu może być jedynie wyjątkowa sytuacja życiowa podatnika, która powoduje konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania. Na potwierdzenie powyższego powołany został wyrok z dnia 07.03.2002 r. sygn. akt. I S.A./Wr 291/01, w którym skład orzekający stwierdził, iż „konieczność” w rozumieniu art. 16 winna mieć charakter imperatywny, wskazujący na sytuację wyjątkową, gdy chodzi o kwalifikowaną potrzebę takiej zmiany. Natomiast zgodnie z definicją słowa „konieczność” zawartą w Słowniku języka polskiego PWN I tom 1978 r. – omawiane pojęcie oznacza „nieodzowność, przymus lub, że coś jest nieuchronne, nie dające się uniknąć”.

Nie stanowią zatem – w ocenie organu podatkowego pierwszej instancji konieczności zmiany warunków mieszkaniowych plany dotyczące kolejnego dziecka, które nie są równoznaczne z nagłą, nieoczekiwaną sytuacją życiową, w której znalazł się podatnik. Tego rodzaju charakteru nie ma również okoliczność wykonywania przez obdarowanych pracy na terenie Gdańska, przy jednoczesnym zamieszkiwaniu w Gdyni. W ocenie organu podatkowego bowiem – odległość między miastami jest niewielka, a komunikacja.. dogodna. Chęć skrócenia sobie drogi do pracy, stanowiąc pewne ułatwienie, nie ma jednak charakteru imperatywnej nieodzownej potrzeby zmiany warunków mieszkaniowych.

W uzasadnieniu powołano m.in. stanowisko NSA wyrażone w wyroku z dnia 26.11.1998 r. sygn. III S.A. 1587/97, iż za przesłanki uzasadniające zbycie lokalu w warunkach art. 16 ust. 8 ustawy uznano trudne warunki materialne podatnika w sytuacji, gdy przeznaczył on środki pieniężne pochodzące ze sprzedaży mieszkania na zakup lokalu o mniejszej powierzchni i z niższym czynszem, w wyniku czego nastąpiła poprawa położenia materialnego podatnika. Z kolei, zgodnie z wyrokiem NSA z dnia 21.04.1998 r. sygn. akt. III S.A. 122/97 – jako podstawa zachowania ulgi w przypadku zbycia lokalu objętego ulgą z art. 16 ust. 1 ustawy jest okoliczność dotycząca stanu zdrowia.

Jak zatem wynika z treści rozstrzygnięcia – okoliczności powołane.. we wniosku świadczą o chęci powiększenia rodziny i standardu zamieszkania, co jest naturalną potrzebą człowieka związaną z subiektywnym jego odczuciem; nie są to jednak przesłanki powodujące zachowanie prawa do ulgi podatkowej przewidzianej w art. 16.. wymienionej ustawy.

W przedmiotowym rozstrzygnięciu wskazano również, iż drugą konieczną przesłanką zachowania ulgi jest „nabycie innego lokalu (...) nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia lokalu darowanego”.

W zażaleniu z dnia 09.02.2007 r., złożonym na podstawie art. 14 a § 4 O.p. podatnicy wnieśli o zmianę przedmiotowego postanowienia i uznanie że w naszym przypadku wystąpiła przesłanka uzasadniająca konieczność zmiany warunków mieszkaniowych, pozwalająca na zastosowanie ulgi przewidzianej w art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zarzucając naruszenie w/w przepisu poprzez jego błędne zastosowanie i nieprawidłową interpretację.

W treści pisma powtórzone zostały w całości argumenty zawarte we wniosku z dnia 11.12.2007 r.

Odnosząc się do uzasadnienia zakwestionowanego rozstrzygnięcia wnoszący stwierdzili dodatkowo, iż dojazdy z Gdyni do pracy w Gdańsku są niezmiernie uciążliwe i pochłaniają ogromną ilość czasu ze względu na fatalne skomunikowanie Gdyni i Gdańska oraz ustawiczne korki na ulicach która to okoliczność ma negatywny wpływ na ilość czasu poświęcanego procesowi wychowawczemu (...) naszego dziecka.

Plan urodzenia kolejnego dziecka (...) wymaga natomiast zapewnienia właściwych warunków mieszkaniowych dla jego wychowania.

Organowi podatkowemu pierwszej instancji podatnicy zarzucili dodatkowo nieuprawnione powołanie się na wyroki które jedynie na pierwszy rzut oka” mogłyby pasować do naszej sytuacji, co nie zostało w uzasadnieniu postanowienia wykazane. Nadto – poza sporem pozostaje zasada, że wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego wiążą tylko w sprawach, w których zapadły, natomiast w innych sprawach mogą stanowić jedynie wskazówkę, jeżeli oczywiście stany tych spraw są do siebie bardzo podobne.

Do zażalenia załączono również treść postanowienia w sprawie interpretacji prawa podatkowego - GM/436/10/2006 - w którym organ podatkowy orzekł o prawidłowości stanowiska podatnika co do utrzymania przedmiotowej ulgi pomimo sprzedaży mieszkania o pow. 38,44 m2 przed upływem lat 5-ciu z uwagi na plan posiadania potomstwa.

Po rozpatrzeniu zażalenia Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku stwierdza, co następuje.

W pierwszej kolejności, za treścią zakwestionowanego postanowienia powtórzyć należy, iż zawarta w art. 16 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn ulga – na zasadzie wyjątku od konstytucyjnej zasady powszechności opodatkowania - umożliwia, przy spełnieniu określonych w ust. 1 w/w artykułu wymogów, wyłączenie z podstawy opodatkowania wartości nabytej w drodze darowizny (spadku) substancji mieszkaniowej, do łącznej wysokości nie przekraczającej 110 m².

Zachowanie prawa do ulgi uzależnione zostało od łącznego spełnienia przez nabywcę dodatkowych warunków, do których należą m.in. konieczność zamieszkiwania w nabytym lokalu przez 5 lat:

1. od dnia złożenia zeznania podatkowego (dokonania darowizny) – jeżeli w chwili złożenia zeznania nabywca mieszka w nabytym lokalu (art. 16 ust. 2 pkt 5 lit. „a”)
2. od dnia zamieszkania w nabytym lokalu – jeżeli nabywca zamieszka w ciągu roku od dnia złożenia zeznania (dokonania darowizny) - art. 16 ust. 2 pkt 5 lit. „b”

W rozważanym kontekście przywołania wymaga również ust. 7 art. 16., zgodnie z którym, nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji zbycie... lokalu jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, a... nabycie innego lokalu nastąpiło nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia. Powyższe wskazuje na uzależnienie przez ustawodawcę zachowania omawianej ulgi w tego rodzaju sytuacji od łącznego spełnienia dwu przesłanek, przy czym druga z w/w (tj. nabycie nowego lokalu w określonym terminie) – wobec jej bezspornego charakteru – nie będzie przedmiotem niniejszych rozważań.

Natomiast mając na względzie linię orzecznictwa w tym przedmiocie, potwierdzającą wyjątkowy charakter omawianej ulgi (m.in. powołane w zakwestionowanym postanowieniu wyroki sądów administracyjnych z dn. 07.03.2002 r. – I S.A./Wr 291/01, z dn. 26.11.1998 r. – III S.A. 1587/97 oraz z dn. 21.04.1998 r. – III S.A. 122/97) stwierdzić należy, iż wbrew stanowisku składających zażalenie brak jest podstaw do przyjęcia, iż fakt dojazdu Państwa ..............z Gdyni do pracy w Gdańsku (łącznie ok. 50 km dziennie) stanowi przeszkodę utrudniającą wykonywanie pracy, w stopniu uzasadniającym konieczność sprzedaży otrzymanego w drodze darowizny mieszkania. Powyższe niedogodności eliminuje bowiem m.in. sprawnie funkcjonująca szybka kolej miejska „SKM”, z której codziennie korzysta wielu mieszkańców Trójmiasta. W przypadku poruszania się samochodem mieszkańcy aglomeracji dojeżdżają z kolei do Gdańska i dalszych okolic obwodnicą.

Przymiotu imperatywnego nie posiadają więc wskazane trudności komunikacyjne wpływające negatywnie na ilość czasu poświęconego wychowaniu dziecka, skoro – jak wskazano powyżej - wiele osób, zarówno dysponujących samochodami, jak i nie będących ich posiadaczami dojeżdża do miejsca zatrudnienia z innych, często odległych miejscowości, wykorzystując te same uwarunkowania komunikacyjne, jakie występują w Trójmieście.

Odnosząc się natomiast do powołanego we wniosku argumentu planu posiadania drugiego potomka zauważyć należy, iż planowana przyszłość nie jest równoznaczna z wystąpieniem obiektywnej konieczności zmiany warunków mieszkaniowych.

W tym miejscu tut. organ podatkowy potwierdza prawidłowość odwołania się do definicji zwrotu „konieczność”, zawartego m.in. w Słowniku języka polskiego PWN I tom z 1978 r., jako sytuacji nieuchronnej, nie dającej się uniknąć. Tym samym świadome plany powiększenia rodziny nie mogą być uznane za nieoczekiwaną, nagłą okoliczność życiową, w której znalazł się podatnik.

Jakkolwiek zatem nie ulega wątpliwości, iż zmiana mieszkania na większe (tj.z 43 m2 na 70 m2) przyczynia się do polepszenia warunków życiowych 3-osobowej obecnie rodziny Państwa .......to wobec wyjątkowego charakteru stosowanych w prawie podatkowym ulg, omawiany argument nie może być uwzględniony na korzyść stanowiska stron.

Podkreślić w tymże kontekście należy, iż zawarte w załączonym postanowieniu interpretacyjnym z dnia 20.06.2006 r. nr GM/436/10/2006 Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Poznaniu stwierdzenie iż „z koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych mamy do czynienia przykładowo, jeśli wymagają one poprawy.. nie stoi w sprzeczności z obowiązkiem zobiektywizowania prezentowanego przez podatników stanowiska, iż istniejące w lokalu związanym z darowizną warunki zamieszkiwania wymagają poprawy, co w ocenie tut. organu podatkowego w przedstawionym stanie faktycznym nie ma miejsca. Przy tym kwestia powiększenia rodziny była przedmiotem rozważań Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego Łódź – Górna, który w postanowieniu z dn. 08.06.2005 r. w IV-436/2/05 nie potwierdził, by plany posiadania kolejnego dziecka uzasadniały potrzebę zbycia przedmiotu darowizny z możliwością zachowania ulgi przewidzianej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W odpowiedzi na zarzut zażalenia o nieuprawnionym powołaniu się na wyroki sądów administracyjnych zauważyć również należy, iż ustawodawca użył w art. 16 ust. 7 ogólnego zwrotu „konieczność zmiany warunków mieszkaniowych”, co oznacza niezbędność każdorazowego analizowania okoliczności konkretnej sprawy. Poddanie analizie wskazanego przepisu, w sprawach będących przedmiotem rozważań przez różne składy orzekające powoduje, że kształtuje się linia orzecznictwa w stosunku do określonej regulacji prawnej. Z tego względu powszechna jest praktyka odwoływania się przez organy administracyjne (w tym podatkowe) w procesie interpretacji prawa do treści orzeczeń (wyroków) analizujących przepis odnoszący się do różnych stanów faktycznych.

Z tego względu, w uzasadnieniu zakwestionowanego postanowienia wymienione zostały przykłady uznane przez sądy administracyjne za przesłanki uzasadniające kontynuowanie ulgi (w przypadku niedotrzymania 5-letniego terminu zamieszkiwania w darowanym/ odziedziczonym lokalu), jako przeciwieństwo okoliczności przywołanych przez podatników.

Reasumując – w ocenie tut. organu podatkowego - przedstawiony przez Państwa ......stan faktyczny nie może być potraktowany jako konieczność zmiany warunków mieszkaniowych w rozumieniu art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Biorąc powyższe poda uwagę – Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku nie znalazł przesłanek do uchylenia postanowienia Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Gdyni z dnia 30.01.2007 r. nr PM/PS/436-1/07/SD.

Decyzja niniejsza jest ostateczna

W przypadku stwierdzenia, że decyzja ta jest niezgodna z prawem stronie przysługuje prawo wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (Al. Zwycięstwa 16/17, 80 – 219 Gdańsk) za pośrednictwem Dyrektora tut. Izby Skarbowej, stosownie do treści art. 53 § 1 oraz art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.) w terminie 30 dni od dnia jej doręczenia.