INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 24 stycznia 2011 r. (wpływ do tut. BKIP 27 stycznia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków z tytułu zapłaty za wpis sądowy, zastępstwo procesowe oraz publikację wyroku – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 stycznia 2011 r. wpłynął do tut. BKIP ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków z tytułu zapłaty za wpis sądowy, zastępstwo procesowe oraz publikację wyroku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca zajmuje się świadczeniem usług finansowych na rzecz swoich Klientów. W swojej działalności posługuje się regulaminami, w oparciu o które świadczy usługi. Wnioskodawca został pozwany przez jednostkę zewnętrzną (Stowarzyszenie) do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o stosowanie w ww. regulaminach klauzul niedozwolonych. W wyniku rozstrzygnięć dokonanych przez Sąd niektóre z zaskarżonych zapisów zostały wpisane przez Sąd na listę klauzul niedozwolonych (abuzywnych), a Wnioskodawca został obciążony kosztami sądowymi obejmującymi: koszty wpisu sądowego, koszty zastępstwa procesowego oraz koszty publikacji wyroku.

Wnioskodawca zaznacza, że Stowarzyszenie nie wzywało Go przed wystosowaniem pozwów do zmiany spornych zapisów. Zapisy te nie figurowały także wcześniej na liście klauzul niedozwolonych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy poniesione przez Wnioskodawcę koszty sądowe obejmujące koszty wpisu sądowego, koszty zastępstwa procesowego oraz koszty publikacji wyroku stanowią koszty uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych...

Zdaniem Wnioskodawcy, poniesione przez Niego koszty sądowe stanowią koszty uzyskania przychodów zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy. Koszty te dotyczą zachowania źródła przychodów i nie figurują w negatywnym katalogu określonym w art. 16 ust. 1 ustawy. Konieczność stosowania regulaminów w kontaktach z Klientami wynika z obowiązujących Wnioskodawcę przepisów prawa bankowego, a także rekomendacji i zaleceń Komisji Nadzoru Finansowego. Skarżone zapisy nie figurowały wcześniej na liście klauzul niedozwolonych, dopiero rozstrzygnięcia sądowe uznały je za niedozwolone.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek może zostać uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem, a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy.

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów.

W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania. W oparciu o kryterium stopnia tego powiązania, ustawodawca wyróżnia przy tym koszty podatkowe bezpośrednio związane z przychodami, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów (możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód) oraz inne niż bezpośrednio związane z przychodami, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie).

Jednocześnie trzeba podkreślić, iż przez pojęcie "zachować" należy rozumieć "dochować coś w stanie niezmienionym, nienaruszonym, utrzymać". Natomiast "zabezpieczyć" oznacza "uczynić bezpiecznym, niezagrożonym, dać ochronę". Można więc przyjąć, ze koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to takie, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nienaruszonym stanie oraz, aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, które umożliwią dalsze funkcjonowanie źródła. Za koszty związane z zabezpieczeniem i zachowaniem źródła przychodów należy więc uznać przede wszystkim koszty prawidłowego funkcjonowania podatnika, prawidłowego prowadzenia działalności gospodarczej, do której zalicza się koszty, które nie zawsze mogą zostać jednoznacznie uznane za koszty poniesione w celu uzyskania przychodów, a przynajmniej taki ich cel jest trudny do uchwycenia.

Kwalifikując zatem wydatek w koszty podatkowe trzeba stwierdzić, że spełnia on dwa warunki:

• wydatek musi być poniesiony w celu uzyskania przychodu lub zabezpieczenia albo zachowania źródła przychodów oraz
• nie może to być wydatek wymieniony w zamkniętym katalogu negatywnym, zawartym w przepisie art. 16 ww. ustawy.
  
  

Należy zauważyć, iż kryterium zaliczenia wydatku do kosztów podatkowych jest uzależnione od celu poniesienia wydatku, a nie od wystąpienia efektu w postaci osiągnięcia przychodu. Określony wydatek może bowiem zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów również wówczas, gdy nie przyniósł spodziewanego przychodu, ale został poniesiony w takim celu. Zatem, aby wydatek poniesiony przez podatnika mógł stanowić koszt uzyskania przychodów, muszą zaistnieć łącznie następujące przesłanki:

• został poniesiony przez podatnika,
• jest definitywny, a więc bezzwrotny,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie jest kosztem wymienionym w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
  
  

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca został pozwany do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów za stosowanie w regulaminach dot. świadczonych usług finansowych klauzul niedozwolonych. W wyniku rozstrzygnięć dokonanych przez Sąd niektóre z zaskarżonych zapisów zostały wpisane na listę klauzul niedozwolonych, a Wnioskodawca został obciążony kosztami sądowymi, tj. kosztami wpisu sądowego, kosztami zastępstwa procesowego oraz kosztami publikacji wyroku. Jak podkreślił Wnioskodawca skarżone zapisy nie figurowały wcześniej na liście klauzul niedozwolonych, dopiero rozstrzygnięcia sądowe uznały je za niedozwolone.

Biorąc powyższe pod uwagę należy wskazać, iż przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawierają szczególnych rozwiązań dotyczących zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztów sądowych czy procesowych. Jednakże z faktu niezaliczenia danej kategorii wydatku do wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów na podstawie wyłączenia zawartego w art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie wynika automatyczny wniosek, że wydatek ten może stanowić koszt uzyskania przychodów. Wydatek ten musi bowiem spełniać ogólną zasadę zawartą w art. 15 ust. 1 tej ustawy, tj. być poniesionym w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Zaliczenie ponoszonych wydatków procesu sądowego do kosztów uzyskania przychodów należy rozpatrywać pod kątem tego, czy były one poniesione w celu obrony przed bezprawnie skierowanymi roszczeniami oraz w związku z funkcjonowaniem podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą. Każdy przypadek ponoszonych kosztów sądowych należy rozpatrywać indywidualnie pod kątem możliwości zaliczenia wydatku z tego tytułu do kosztów uzyskania przychodów.

Odnosząc powyższe do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego stwierdzić należy, że pomimo tego, że nie można poniesionych przez Wnioskodawcę kosztów sądowych powiązać z konkretnym przychodem to jednak wiążą się one z prowadzoną przez Niego działalnością oraz zostały poniesione w celu ochrony Jego interesów. Zauważyć bowiem należy, iż zaskarżone zapisy nie figurowały wcześniej w rejestrze klauzul niedozwolonych. Ponadto, w wyniku rozstrzygnięcia Sądu tylko część z ww. zapisów została uznana za niedozwolone. Z uwagi na powyższe ww. wydatki mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Stanowią koszty pośrednie prowadzonej działalności, potrącane w dacie ich poniesienia.

Reasumując, uzasadnione i udokumentowane wydatki, poniesione przez Wnioskodawcę w związku z postępowaniem sądowym, mogą być, co do zasady, rozpoznane jako koszty podatkowe, w rozumieniu przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Warunkiem niezbędnym jest oczywiście wykazanie, że między wydatkami a zamierzonym przychodem istniał związek przyczynowo-skutkowy w tym znaczeniu, że wydatki te były uzasadnione z ekonomicznego punktu widzenia, i że w rezultacie ich poniesienia Wnioskodawca mógł oczekiwać zwiększenia swoich przychodów, względnie zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodu. Konieczne zatem będzie wykazanie, że były one obiektywnie rzecz ujmując – racjonalne co do zasady i co do wielkości.

Stanowisko Wnioskodawcy z powyższym zastrzeżeniem dot. obowiązku wykazania spełnienia przesłanek zawartych w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych należy zatem uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.