Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB3-2.4012.436.2017.1.ASZ
z 6 listopada 2017 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 3 sierpnia 2017 r. (data wpływu 7 sierpnia 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej sprzedaży produktów – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 7 sierpnia 2017 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania za pomocą rejestrującej sprzedaży produktów.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: „Wnioskodawca”, „Spółka”) jest spółką mającą siedzibę na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Spółka jest zarejestrowanym podatnikiem czynnym VAT.

Podstawowym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest produkcja i sprzedaż napojów funkcjonalnych oraz innych produktów spożywczych (dalej: „Produkty”).

Spółka planuje dokonywać sprzedaży Produktów na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (dalej jako „konsumenci”). Wysyłka nabywanych Produktów odbywać się będzie po dokonaniu zapłaty przez kupującego. Dostawa towarów odbywać się będzie w systemie wysyłkowym przesyłkami kurierskimi. Płatność następować będzie z wykorzystaniem przez nabywców systemów płatniczych, takich jak PayU (obsługiwany przez PayU Spółkę Akcyjną) czy Przelewy24 (obsługiwany przez PayPro Spółkę Akcyjną).

PayU S.A. świadczyć będzie na rzecz Spółki usługę przyjmowania na rzecz Spółki środków pieniężnych kierowanych przez nabywcę Produktów do Spółki w celu zapłaty za Produkty, które to środki ewidencjonowane będą na rachunku płatniczym Spółki w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 roku o usługach płatniczych, a także usługę przekazywania środków zaewidencjonowanych na rachunku płatniczym na rachunek bankowy Spółki. Podobnie PayPro S.A. będzie przyjmował od nabywców Produktów Spółki zapłatę za sprzedawane przez Spółkę Produkty, przekazywał informację o przyjętych płatnościach oraz udostępniał Spółce płatności na wskazany rachunek płatniczy Spółki będący rachunkiem bankowym.

Spółka będzie w posiadaniu dowodów dokumentujących zapłatę, z których jednoznacznie będzie wynikać jakiej sprzedaży konkretna zapłata dotyczyła i na czyją rzecz została dokonana.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

  1. Czy sprzedaż Produktów (stanowiących towary inne niż wymienione w § 4 rozporządzenia z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących) na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej jest zwolniona z obowiązku ewidencjonowania w kasie rejestrującej w przypadku, gdy dostawa Produktów odbywać się będzie pocztą lub przesyłkami kurierskimi, płatność za sprzedawane Produkty następować będzie z wykorzystaniem przez nabywców systemu płatniczego PayU, a z ewidencji i dowodów posiadanych przez Spółkę, dokumentujących zapłatę będzie jednoznacznie wynikać, jakiej konkretnie transakcji sprzedaży zapłata dotyczyła i na czyją rzecz sprzedaż została dokonana?
  2. Czy sprzedaż Produktów (stanowiących towary inne niż wymienione w § 4 rozporządzenia z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących) na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej jest zwolniona z obowiązku ewidencjonowania w kasie rejestrującej w przypadku, gdy dostawa Produktów odbywać się będzie pocztą lub przesyłkami kurierskimi, płatność za sprzedawane Produkty następować będzie z wykorzystaniem przez nabywców systemu płatniczego Przelewy24, a z ewidencji i dowodów posiadanych przez Spółkę, dokumentujących zapłatę będzie jednoznacznie wynikać, jakiej konkretnie transakcji sprzedaży zapłata dotyczyła i na czyją rzecz sprzedaż została dokonana?

Stanowisko Wnioskodawcy:

Ad 1.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. poz. 710, z późn. zm.; dalej jako „ustawa o VAT”), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z przepisem art. 2 pkt 22 ustawy o VAT, ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży – rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Jak wskazuje przepis art. 111 ust. 8 ustawy o VAT, minister właściwy do spraw finansów publicznych może zwolnić, w drodze rozporządzenia, na czas określony, niektóre grupy podatników oraz niektóre czynności z obowiązku, o którym mowa w ust. 1, oraz określić warunki korzystania ze zwolnienia, mając na uwadze interes publiczny, w szczególności sytuację budżetu państwa (...).

Kwestie dotyczące, między innymi, zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących regulowane są w polskim systemie prawa podatkowego przez wydawane rozporządzenia. Od 1 stycznia 2017 roku obowiązuje rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U.2016.2177 z dnia 2016.12.28, dalej jako „Rozporządzenie MRiF”).

Zgodnie z przepisem § 2 ust. 1 Rozporządzenia MRiF, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2017 r., czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia.

W § 4 pkt 1 i pkt 2 Rozporządzenia MRiF wymienione zostały niektóre czynności, w przypadku których wyłączona została możliwość korzystania ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania, o którym mowa w § 2 i § 3.

Z kolei w pozycji 38 załącznika do Rozporządzenia MRiF, w części II – Sprzedaż dotycząca szczególnych czynności, ustawodawca zwolnił z obowiązku ewidencjonowania dostawę towarów w systemie wysyłkowym (pocztą lub przesyłkami kurierskimi), jeżeli dostawca towaru otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła i na czyją rzecz została dokonana (dane nabywcy, w tym jego adres).

Mając na względzie powyższe, zdaniem Spółki, sprzedaż Produktów (stanowiących towary inne niż wymienione w § 4 Rozporządzenia z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących) na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej jest zwolniona z obowiązku ewidencjonowania w kasie rejestrującej w przypadku, gdy dostawa Produktów odbywać się będzie pocztą lub przesyłkami kurierskimi, płatność za sprzedawane Produkty następować będzie z wykorzystaniem przez nabywców systemu płatniczego PayU, a z ewidencji i dowodów posiadanych przez Spółkę, dokumentujących zapłatę będzie jednoznacznie wynikać, jakiej konkretnie transakcji sprzedaży zapłata dotyczyła i na czyją rzecz sprzedaż została dokonana.

Stanowisko zaprezentowane przez Spółkę potwierdzają w wydawanych interpretacjach indywidualnych przepisów prawa podatkowego organy podatkowe.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 26 lutego 2015 r., sygn. IPPP2/443-1242/14-2/RR wskazał, że: „W odniesieniu do płatności poprzez systemy płatnicze on-line (tutaj PayU) Organ zauważa, że taka forma płatności, ponieważ dokonywana jest z konta nabywcy przedmiotowych towarów na konto bankowe Wnioskodawcy, spełnia przesłankę do uznaniu, że została dokonana za pośrednictwem banku. Przemawia za tym również wykładnia celowościowa, ponieważ obowiązkiem ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej na podstawie rozporządzenia objęta jest przede wszystkim sprzedaż detaliczna w żaden inny sposób nieudokumentowana. Natomiast w opisanym przypadku każda sprzedaż »pozostawia po sobie ślad« w postaci wpływu na konto Wnioskodawcy w związku z wcześniejszą sprzedażą. Także wpłaty dokonywane bezpośrednio przez klientów przelewem bankowym oraz wpłaty pobraniowe dokonywane przez operatora logistycznego (apaczka.pl bądź Poczta Polska) za dostarczone przesyłki, wpływają bezpośrednio na firmowe konto bankowe Wnioskodawcy, a zatem również te formy płatności spełniają przesłankę do uznania, że zostały dokonane za pośrednictwem banku. Z uwagi zatem na powyższe przepisy oraz okoliczności przedstawione we wniosku należy stwierdzić, że przyjęty przez Wnioskodawcę sposób dokumentacji sprzedaży w systemie wysyłkowym dokonywanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, spełnia przesłanki umożliwiające zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego za pomocą kas rejestrujących wynikające z § 2 ust. 1 rozporządzenia w powiązaniu z poz. 37 ww. załącznika do rozporządzenia. Wnioskodawca nie przyjmuje wpłat w formie gotówkowej, płatności są dokonywane w sposób wskazany w poz. 37 załącznika do rozporządzenia, ponadto Wnioskodawca jest w posiadaniu dowodów, z których będzie jednoznacznie wynikać, jakiej konkretnie dostawy wpłata dotyczyła i na czyją rzecz została dokonana, tj. posiadane dokumenty i ewidencja zawierają dane nabywcy, w tym jego adres (...)”.

Takie samo stanowisko ten sam organ zaprezentował również w interpretacji indywidualnej z dnia 19 maja 2015 r., IPPP2/4512-128/15-6/RR – „W odniesieniu do płatności poprzez systemy płatnicze on-line (tutaj np. Przełewy24, PayPał albo PayU) oraz przy użyciu karty płatniczej, które będą dokonywane za pośrednictwem firmy lub firm oferujących usługi płatnicze Organ zauważa, że taka forma płatności, ponieważ dokonywana jest na konto bankowe Wnioskodawcy, spełnia przesłankę do uznaniu, że została dokonana za pośrednictwem banku. Przemawia za tym również wykładnia celowościowa, ponieważ obowiązkiem ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej na podstawie rozporządzenia objęta jest przede wszystkim sprzedaż detaliczna w żaden inny sposób nieudokumentowana. Z uwagi zatem na powyższe przepisy oraz okoliczności przedstawione we wniosku należy stwierdzić, że przyjęty przez Wnioskodawczynię sposób dokumentacji pośrednictwa sprzedaży towarów handlowych należących do innego podmiotu dokonywanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych dostarczanych pocztą lub przesyłkami kurierskimi, spełnia przesłanki umożliwiające zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego za pomocą kas rejestrujących wynikające z § 2 ust. 1 rozporządzenia w powiązaniu z poz. 37 ww. załącznika do rozporządzenia.

Wnioskodawczyni otrzymuje płatności w sposób wskazany w poz. 37 załącznika do rozporządzenia, ponadto Wnioskodawczyni będzie prowadziła ewidencję, z której będzie wynikało, która zapłata jakiej transakcji dotyczyła. Tym samym Wnioskodawczyni ma możliwość zastosowania zwolnienia z ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej w stosunku do sprzedaży towarów należących do innego podmiotu na podstawie § 2 ust. 1 rozporządzenia w powiązaniu z poz. 37 ww. załącznika do rozporządzenia, a w rezultacie nie będzie miała obowiązku ewidencjonowania opisanej sprzedaży przy zastosowaniu kas fiskalnych”.

Podobne stanowisko ten sam organ zaprezentował również w odniesieniu do systemu płatniczego Online PayU w interpretacji indywidualnej wydanej dnia 2 września 2014 r., IPPP2/443-542/14-2/MT/DG, wskazując, że: „W odniesieniu do płatności poprzez systemy płatnicze on-line (tutaj PayU) tut. Organ zauważa, że taka forma płatności spełnia przesłankę do uznania, że została dokonana za pośrednictwem banku, ponieważ dokonywana jest z konta nabywcy przedmiotowych towarów na konto bankowe Wnioskodawcy. Przemawia za tym również wykładnia celowościowa, ponieważ obowiązkiem ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej na podstawie rozporządzenia objęta jest przede wszystkim sprzedaż detaliczna w żaden inny sposób nieudokumentowana. Natomiast w opisanym przypadku każda sprzedaż jest odnotowana poprzez wpływ należności na konto Wnioskodawcy. Także wpłaty dokonywane bezpośrednio przez klientów oraz wpłaty pobraniowe dokonywane przez operatora logistycznego za dostarczone przesyłki, wpływają bezpośrednio na konto bankowe Wnioskodawcy, a zatem również te formy płatności spełniają przesłankę do uznania, że zostały dokonane za pośrednictwem banku. Tut. Organ zauważa, że potrącenie prowizji z tytułu świadczonych usług przez podmiot pośredniczący (Operatora) w zapłacie należności za wysyłkową sprzedaż towarów Wnioskodawcy nie wpływa na uznanie tej zapłaty za dokonaną w całości za pośrednictwem banku na rachunek bankowy podatnika”.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 18 grudnia 2013 r., IPPP2/443-1127/13-2/KOM wskazał, że: „W odniesieniu do płatności poprzez systemy płatnicze on-line (tutaj PayU) Organ zauważa, że taka forma płatności, ponieważ dokonywana jest z konta nabywcy przedmiotowych towarów na konto bankowe Wnioskodawcy, spełnia przesłankę do uznaniu, że została dokonana za pośrednictwem banku. Przemawia za tym również wykładnia celowościowa, ponieważ obowiązkiem ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej na podstawie rozporządzenia objęta jest przede wszystkim sprzedaż detaliczna w żaden inny sposób nieudokumentowana. Natomiast w opisanym przypadku każda sprzedaż »pozostawia po sobie ślad« w postaci wpływu na konto Wnioskodawcy w związku z wcześniejszą sprzedażą (...). Z uwagi zatem na powyższe przepisy oraz okoliczności przedstawione we wniosku należy stwierdzić, że przyjęty przez Wnioskodawcę sposób dokumentacji sprzedaży w systemie wysyłkowym dokonywanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, spełnia przesłanki umożliwiające zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego za pomocą kas rejestrujących wynikające z § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w powiązaniu z poz. 36 ww. załącznika do rozporządzenia. Wnioskodawca nie przyjmuje wpłat w formie gotówkowej, płatności są dokonywane w sposób wskazany w poz. 36 załącznika do rozporządzenia, ponadto Wnioskodawca jest w posiadaniu dowodów, z których będzie jednoznacznie wynikać, jakiej konkretnie dostawy wpłata dotyczyła i na czyją rzecz została dokonana, tj. posiadane dokumenty i ewidencja zawierają dane nabywcy, w tym jego adres”.

Ten sam organ w interpretacji indywidualnej z dnia 27 lutego 2014 r.. IPPP2/443-144/14-2/RR uznał, że: „(...) Wnioskodawca nawet po przekroczeniu w danym roku podatkowym limitu obrotów w wysokości 20 000 zł – może korzystać ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej w odniesieniu do dokonywanej sprzedaży czasopism motoryzacyjnych w systemie wysyłkowym (za pośrednictwem poczty oraz firm kurierskich) dokonywanej na rzecz osób fizycznych, gdzie płatność przekazywana jest za pośrednictwem operatora płatności internetowych PayU”.

Wyżej wskazane interpretacje wydane zostały na gruncie przepisów obowiązującego do dnia 31 grudnia 2016 r. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. Należy jednak mieć na uwadze, że, ze względu na brak zmiany brzmienia przepisu ustanawiającego zwolnienie, o którym mowa w niniejszym wniosku o interpretację – stanowiska organów podatkowych zaprezentowane w powyższych interpretacjach zachowują aktualność również w obecnym stanie prawnym – w odniesieniu do obecnie obowiązujących uregulowań, w tym w szczególności w odniesieniu do uregulowań rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Na tle obecnie obowiązującego stanu prawnego Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dalej też „Dyrektor KIS”) wydał interpretację indywidualną z dnia 29 marca 2017 r., 1462- IPPP2.4512.73.2017.1.JO, dotyczącą podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej. Organ uznał w tej interpretacji za prawidłowe stanowisko podatnika, że w przypadku wprowadzenia przez wnioskodawcę nowych możliwości uregulowania płatności, w tym za pośrednictwem za pośrednictwem systemu płatniczego PayU – wnioskodawca będzie miał prawo do nieewidencjonowania sprzedaży towarów na rzecz klientów w Polsce przy pomocy kas rejestrujących. Wobec uznania stanowiska wnioskodawcy za prawidłowe w pełnym zakresie organ odstąpił, stosownie do przepisu art. 14c § 2 Ordynacji podatkowej, od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

W interpretacji indywidualnej wydanej dnia 20 kwietnia 2017 roku, sygn. 2461- IBPP3.4512.22.2017.2.EJ, Dyrektor KIS uznał, że: „Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz regulacje prawne wynikające z zacytowanych wyżej przepisów należy uznać, że w zakresie sprzedaży towarów przez internet oraz usług (tzw. BIDów), za które Wnioskodawca będzie otrzymywał zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku na rachunek bankowy Wnioskodawcy, płatności elektronicznych realizowanych przy udziale podmiotów pośredniczących – Paypal, PayU oraz innych operatorów kart płatniczych, a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie będzie wynikało, jakiej konkretnie czynności dotyczyła i na czyją rzecz została dokonana (dane nabywcy i jego adres), Wnioskodawca będzie korzystać ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej. W odniesieniu do płatności elektronicznych dokonywanych w systemie online realizowanych przy udziale podmiotów pośredniczących – Paypal, PayU oraz innych operatorów kart płatniczych Wnioskodawca wyjaśnił, że w przypadku wpływu zbiorczej kwoty od operatora obsługującego płatności kartą płatniczą na konto bankowe Wnioskodawcy, Wnioskodawca będzie przechowywał dane z firmowego konta bankowego potwierdzające te wpłaty.

Zawierać one będą unikalny numer (IdT) wypłaty z systemu obsługującego płatności karta płatniczą. Ponadto w zestawieniu tym, podana będzie unikalna nazwa („nick”) kupującego, tytuł oraz wpłaconą kwotę, datę wpłaty, numer wpłaty. Organ zauważa, że takie formy płatności, ponieważ dokonywane są na konto bankowe Wnioskodawcy, spełniają przesłankę do uznania, że zostały dokonane za pośrednictwem banku. Analiza opisu sprawy pozwala na stwierdzenie, że w przedmiotowej sprawie spełnione zostaną warunki konieczne do zwolnienia sprzedaży towarów przez internet, jak i sprzedaży usług (BIDów) z ewidencji obrotu i kwot podatku należnego za pomocą kasy rejestrującej na podstawie § 2 ust. 1 rozporządzenia w związku z poz. 38 i 39 załącznika do rozporządzenia. Zatem przy sprzedaży towarów (innych niż wymienione w § 4 rozporządzenia z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących) przez internet oraz usług (tzw. BIDów) dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych Wnioskodawca do dnia 31 grudnia 2017 r. może korzystać ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących, a co za tym idzie także z wystawiania, drukowania i wydawania paragonów fiskalnych”.

Podobne stanowisko Dyrektor KIS zaprezentował w interpretacji indywidualnej z dnia 6 czerwca 2017 roku, sygn. 2461-KDIB3-2.4012.19.2017.1.MN. Dyrektor KIS wskazał, że. „Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz regulacje prawne wynikające z zacytowanych wyżej przepisów należy uznać, że w zakresie sprzedaży towarów przez internet, za które Wnioskodawca będzie otrzymywał zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku na rachunek bankowy Wnioskodawcy, płatności elektronicznych realizowanych przy udziale podmiotów pośredniczących – Pay Pal, PayU oraz innych operatorów kart płatniczych, a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie będzie wynikało, jakiej konkretnie czynności dotyczyła i na czyją rzecz została dokonana (dane nabywcy i jego adres), Wnioskodawca będzie korzystać ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej. Analiza opisu sprawy pozwala na stwierdzenie, że w przedmiotowej sprawie spełnione zostaną warunki konieczne do zwolnienia sprzedaży towarów przez internet z ewidencji obrotu i kwot podatku należnego za pomocą kasy rejestrującej na podstawie § 2 ust. 1 rozporządzenia w związku z poz. 38 załącznika do rozporządzenia. Zatem przy sprzedaży towarów (innych niż wymienione w § 4 rozporządzenia z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących) przez internet dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych Wnioskodawca do dnia 31 grudnia 2017 r. może korzystać ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących, a co za tym idzie także z wystawiania, drukowania i wydawania paragonów fiskalnych”.

Ad 2.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. poz. 710, z późn. zm.; dalej jako „ustawa o VAT"), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z przepisem art. 2 pkt 22 ustawy o VAT, ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży – rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Jak wskazuje przepis art. 111 ust. 8 ustawy o VAT, minister właściwy do spraw finansów publicznych może zwolnić, w drodze rozporządzenia, na czas określony, niektóre grupy podatników oraz niektóre czynności z obowiązku, o którym mowa w ust. 1, oraz określić warunki korzystania ze zwolnienia, mając na uwadze interes publiczny, w szczególności sytuację budżetu państwa (...).

Kwestie dotyczące, między innymi, zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących regulowane są w polskim systemie prawa podatkowego przez wydawane rozporządzenia. Od 1 stycznia 2017 roku obowiązuje rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U.2016.2177 z dnia 2016.12.28, dalej jako „Rozporządzenie MRiF”).

Zgodnie z przepisem § 2 ust. 1 Rozporządzenia MRiF, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania wdanym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2017 r., czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia.

W § 4 pkt 1 i pkt 2 Rozporządzenia MRiF wymienione zostały niektóre czynności, w przypadku których wyłączona została możliwość korzystania ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania, o którym mowa w § 2 i § 3.

Z kolei w pozycji 38 załącznika do Rozporządzenia MRiF, w części II – Sprzedaż dotycząca szczególnych czynności, ustawodawca zwolnił z obowiązku ewidencjonowania dostawę towarów w systemie wysyłkowym (pocztą lub przesyłkami kurierskimi), jeżeli dostawca towaru otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła i na cżyją rzecz została dokonana (dane nabywcy, w tym jego adres).

Mając na względzie powyższe, zdaniem Spółki sprzedaż Produktów (stanowiących towary inne niż wymienione w § 4 Rozporządzenia z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie zwolnień z obowiązku Prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących) na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej jest zwolniona z obowiązku ewidencjonowania w kasie rejestrującej w przypadku, gdy dostawa Produktów odbywać się będzie pocztą lub przesyłkami kurierskimi, płatność za sprzedawane Produkty następować będzie z wykorzystaniem przez nabywców systemu płatniczego Przelewy24, a z ewidencji i dowodów posiadanych przez Spółkę, dokumentujących zapłatę będzie jednoznacznie wynikać, jakiej konkretnie transakcji sprzedaży zapłata dotyczyła i na czyją rzecz sprzedaż została dokonana.

Stanowisko zaprezentowane przez Spółkę potwierdzają w wydawanych interpretacjach indywidualnych przepisów prawa podatkowego organy podatkowe.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 19 maja 2015 r., IPPP2/4512-128/15-6/RR, wskazał: „W odniesieniu do płatności poprzez systemy płatnicze on-line (tutaj np. Przelewy24, PayPal albo PayU) oraz przy użyciu karty płatniczej, które będą dokonywane za pośrednictwem firmy lub firm oferujących usługi płatnicze Organ zauważa, że taka forma płatności, ponieważ dokonywana jest na konto bankowe Wnioskodawcy, spełnia przesłankę do uznaniu, że została dokonana za pośrednictwem banku. Przemawia za tym również wykładnia celowościowa, ponieważ obowiązkiem ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej na podstawie rozporządzenia objęta jest przede wszystkim sprzedaż detaliczna w żaden inny sposób nieudokumentowana. Z uwagi zatem na powyższe przepisy oraz okoliczności przedstawione we wniosku należy stwierdzić, że przyjęty przez Wnioskodawczynię sposób dokumentacji pośrednictwa sprzedaży towarów handlowych należących do innego podmiotu dokonywanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych dostarczanych pocztą lub przesyłkami kurierskimi, spełnia przesłanki umożliwiające zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego za pomocą kas rejestrujących wynikające z § 2 ust. 1 rozporządzenia w powiązaniu z poz. 37 ww. załącznika do rozporządzenia. Wnioskodawczym otrzymuje płatności w sposób wskazany w poz. 37 załącznika do rozporządzenia, ponadto Wnioskodawczym będzie prowadziła ewidencję, z której będzie wynikało, która zapłata jakiej transakcji dotyczyła. Tym samym Wnioskodawczym ma możliwość zastosowania zwolnienia z ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej w stosunku do sprzedaży towarów należących do innego podmiotu na podstawie § 2 ust. 1 rozporządzenia w powiązaniu z poz. 37 ww. załącznika do rozporządzenia, a w rezultacie nie będzie miała obowiązku ewidencjonowania opisanej sprzedaży przy zastosowaniu kas fiskalnych”.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 31 grudnia 2015 r., IBPP3/4512-722/15/BJ potwierdził prawo podatnika do korzystania ze zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji przy pomocy kasy fiskalnej w przypadku sprzedaży towarów za pośrednictwem sklepu internetowego w systemie wysyłkowym realizowanym przez kuriera lub pocztę w sytuacji pobierania płatności poprzez operatora płatności Przelewy24, wskazując – „Sprzedaż towarów przez Internet jest realizowana w systemie wysyłkowym wyłącznie za pośrednictwem kuriera lub Pocztę Polską. Sprzedaż jest realizowana przez Spółkę w dwóch wariantach: (...) 2. Przelewowy – konsument składa zamówienie podając swoje dane osobowe, adres oraz e-mail i dokonuje przelewu za pośrednictwem firmy D. na platformie finansowej przelewy24, którą następnie wpłaca zbiorczo pieniądze konsumentów, którzy dokonali płatności na rachunek bankowy Spółki udostępniając w swoim systemie informatycznym dane osób, które zapłaciły. Spółka drukuje zestawienia osób, które dokonały płatności wraz z adresem oraz nr zamówienia, które następnie drukuje i załącza pod wyciągi bankowe. Mając na względzie przywołane regulacje oraz okoliczności przedstawione we wniosku stwierdzić należy, że w zakresie sprzedaży towarów w systemie wysyłkowym, za które Wnioskodawca otrzyma zapłatę w całości za pośrednictwem banku bezpośrednio lub przy udziale podmiotów pośredniczących – kuriera lub operatorów kart płatniczych, na firmowy rachunek bankowy, a z dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika jakiej konkretnej czynności zapłata dotyczy – korzystać będzie ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej.

Wnioskodawca może korzystać ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania tych transakcji za pomocą kasy rejestrującej na podstawie § 2 ust. 1 w powiązaniu z poz. 37 załącznika do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014 r„ nie dłużej niż do końca 2016 r. W konsekwencji Wnioskodawca nie ma obowiązku dokumentowania sprzedaży wysyłkowej paragonem fiskalnym”.

Wyżej wskazane interpretacje wydane zostały na gruncie przepisów obowiązującego do dnia 31 grudnia 2016 r. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. Należy jednak mieć na uwadze, że, ze względu na brak zmiany brzmienia przepisu ustanawiającego zwolnienie, o którym mowa w niniejszym wniosku o interpretację – stanowiska organów podatkowych zaprezentowane w powyższych interpretacjach zachowują aktualność również w obecnym stanie prawnym – w odniesieniu do obecnie obowiązujących uregulowań, w tym w szczególności w odniesieniu do uregulowań rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Na tle obecnie obowiązującego stanu prawnego Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał interpretację indywidualną z dnia 29 marca 2017 r., 1462-IPPP2.4512.73.2017.1.JO, dotyczącą podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej. Organ uznał w tej interpretacji za prawidłowe stanowisko podatnika, że „sprzedaż prowadzona przez Wnioskodawcę w formie sklepu internetowego na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej nie wymaga od Wnioskodawcy zainstalowania kasy fiskalnej i ewidencjonowania na niej obrotu w sytuacji, gdyż płatność za sprzedane towary w sklepie internetowym na rzecz Wnioskodawcy dokonywana jest w całości przelewem na rachunek bankowy (za pośrednictwem operatora płatniczego Przelewy24) oraz Wnioskodawca posiada dowodów umożliwiających zidentyfikowanie transakcji, której zapłata dotyczy”. Wobec uznania stanowiska wnioskodawcy za prawidłowe w pełnym zakresie organ odstąpił, stosownie do przepisu art. 14c § 2 Ordynacji podatkowej, od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących wynika z art. 111 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. 2017 r. poz. 1221, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT. W myśl ust. 1 tego przepisu, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani do prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Powyższy przepis określa generalną zasadę, z której wynika, że obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz określonych w nim odbiorców, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Zatem jednym z podstawowych kryteriów decydujących o obowiązku stosowania do ewidencjonowania kas rejestrujących jest status nabywcy wykonywanych przez podatnika świadczeń.

Kwestie dotyczące zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, ustawodawca reguluje na mocy wydawanych rozporządzeń w zakresie kas rejestrujących.

Zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji przy użyciu kas rejestrujących określone zostało w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2016 r. poz. 2177), zwanym dalej rozporządzeniem.

Zgodnie z § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie później jednak niż do dnia 31 grudnia 2017 r., czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia.

Pod poz. 38 ww. załącznika do cyt. wyżej rozporządzenia wymieniono dostawę towarów w systemie wysyłkowym (pocztą lub przesyłkami kurierskimi), jeżeli dostawca towaru otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła i na czyją rzecz została dokonana (dane nabywcy, w tym jego adres).

Dostawa niektórych towarów została wyłączona przez ustawodawcę z prawa do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania bez względu na wysokość obrotów. Szczegółowo zostały one określone w § 4 powołanego rozporządzenia.

Aby zatem Wnioskodawca miał prawo do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu przy zastosowaniu kasy rejestrującej na podstawie § 2 ust. 1 rozporządzenia w powiązaniu z poz. 38 załącznika do rozporządzenia, muszą zostać spełnione następujące warunki:

  • dostawa towaru następuje w systemie wysyłkowym,
  • dostawca towaru otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem),
  • przedmiotem dostawy nie są towary wymienione w § 4 rozporządzenia.

Niewystąpienie jednego z ww. warunków oznacza brak możliwości zastosowania zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu przy zastosowaniu kasy rejestrującej.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest zarejestrowanym podatnikiem czynnym VAT. Spółka planuje dokonywać sprzedaży produktów na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Wysyłka nabywanych produktów odbywać się będzie po dokonaniu zapłaty przez kupującego. Dostawa towarów odbywać się będzie w systemie wysyłkowym przesyłkami kurierskimi. Płatność następować będzie z wykorzystaniem przez nabywców systemów płatniczych, takich jak PayU (obsługiwany przez PayUI Spółkę Akcyjną) czy Przelewy24 (obsługiwany przez PayPro Spółkę Akcyjną).

PayU S.A. świadczyć będzie na rzecz Spółki usługę przyjmowania na rzecz Spółki środków pieniężnych kierowanych przez nabywcę produktów do Spółki w celu zapłaty za produkty, które to środki ewidencjonowane będą na rachunku płatniczym Spółki w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 roku o usługach płatniczych, a także usługę przekazywania środków zaewidencjonowanych na rachunku płatniczym na rachunek bankowy Spółki. Podobnie PayPro S.A. będzie przyjmował od nabywców Produktów Spółki zapłatę za sprzedawane przez Spółkę produkty, przekazywał informację o przyjętych płatnościach oraz udostępniał Spółce płatności na wskazany rachunek płatniczy Spółki będący rachunkiem bankowym.

Wnioskodawca będzie w posiadaniu dowodów dokumentujących zapłatę, z których jednoznacznie będzie wynikać jakiej sprzedaży konkretna zapłata dotyczyła i na czyją rzecz została dokonana.

Przedmiotem zainteresowania Wnioskodawcy jest kwestia zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących sprzedaży produktów stanowiących towary inne niż wymienione w § 4 rozporządzenia z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.

W odniesieniu do płatności przez systemy płatnicze on-line (PayU, Przelewy24) Organ zauważa, że taka forma płatności, spełnia przesłankę do uznaniu, że dostawca towaru otrzyma w całości zapłatę za pośrednictwem banku, ponieważ dostawca towaru otrzyma w całości zapłatę na rachunek bankowy. Przemawia za tym również wykładnia celowościowa, ponieważ obowiązkiem ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej na podstawie rozporządzenia objęta jest przede wszystkim sprzedaż detaliczna w żaden inny sposób nieudokumentowana. Natomiast w opisanym przypadku wpływ każdej kwoty widoczny jest na rachunku bankowym Wnioskodawcy w związku z wcześniejszą sprzedażą.

Z uwagi zatem na powyższe przepisy oraz okoliczności przedstawione we wniosku należy stwierdzić, że przyjęty przez Wnioskodawcę sposób dokumentacji sprzedaży w systemie wysyłkowym dokonywanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, spełnia przesłanki umożliwiające zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego za pomocą kas rejestrujących wynikające z § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w powiązaniu z poz. 38 ww. załącznika do rozporządzenia. Dostawa towarów odbywać się będzie z w systemie wysyłkowym przesyłkami kurierskimi, płatności są dokonywane w sposób wskazany w poz. 38 załącznika do rozporządzenia, ponadto Wnioskodawca jest w posiadaniu dowodów dokumentujących zapłatę, z których będzie jednoznacznie wynikać, jakiej sprzedaży konkretna zapłata dotyczyła i na czyją rzecz została dokonana.

Zatem przy sprzedaży towarów (innych niż wymienione w § 4 rozporządzenia z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących) w systemie wysyłkowym dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej Wnioskodawca do dnia 31 grudnia 2017 r. może korzystać ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

  1. z zastosowaniem art. 119a;
  2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj