Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT1-1.4012.701.2017.2.MGO
z 20 grudnia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 3 października 2017 r. (data wpływu 11 października 2017 r.) uzupełnionym pismem z dnia 21 listopada 2017 r. (data wpływu 23 listopada 2017 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku prawa do odliczenia podatku naliczonego w związku z realizacją projektu pt. „…” oraz braku opodatkowania nieodpłatnego świadczenia usług w ramach projektu – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 października 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie”

• braku prawa do odliczenia podatku naliczonego w związku z realizacją projektu pt. „…” (pytanie w przedmiocie stanu faktycznego) oraz
  

• braku opodatkowania nieodpłatnego świadczenia usług w ramach projektu (pytanie w przedmiocie zdarzenia przyszłego).
  

Przedmiotowy wniosek uzupełniono pismem z dnia 21 listopada 2017 r. (data wpływu 23 listopada 2017 r.) o doprecyzowanie opisu sprawy.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny/zdarzenie przyszłe (doprecyzowany w uzupełnieniu wniosku).

Politechnika … (zwana dalej Wnioskodawcą lub Politechniką) jest państwową szkołą wyższą. Uczelnia działa na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. nr 164, poz. 1365 z późn. zm.). Wnioskodawca jest zarejestrowanym i czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, w tym także dla celów transakcji wewnątrzwspólnotowych. Wnioskodawca wykonuje czynności niepodlegające opodatkowaniu, czynności zwolnione od podatku oraz czynności opodatkowane, w związku z tym składa deklaracje VAT, gdzie wykazuje także kwoty podatku naliczonego pomniejszające kwoty podatku należnego.

Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 stycznia 2016 roku Politechnika w zakresie zakupów towarów i usług, które nie są bezpośrednio związane z czynnościami opodatkowanymi, zwolnionymi i niepodlegającymi opodatkowaniu, jednakże w jakiejś części są one związane z czynnościami opodatkowanymi i zwolnionymi od podatku stosuje rozliczenie podatku naliczonego na podstawie art. 86 ust. 2a i dalsze ustawy VAT, tzw. prewspółczynnik.

Wnioskodawca rozlicza podatek VAT również tzw. wskaźnikiem proporcjonalnego odliczenia podatku, o którym mowa w art. 90 i art. 91 ustawy o podatku od towarów i usług. Rozliczenie metodą określoną w art. 90 i art. 91 obejmuje te zakupy towarów i usług, które nie poddają się bezpośredniemu alokowaniu do działalności zwolnionej i opodatkowanej.

W przypadku zakupów związanych bezpośrednio z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu lub zwolnionymi od podatku podatek naliczony nie pomniejsza kwot podatku należnego.

W dniu 27 lipca 2016 roku Wnioskodawca zawarł z … Spółka Akcyjna Umowę Konsorcjum, w którym funkcję Lidera powierzono Wnioskodawcy. Jego celem jest realizacja projektu pod nazwą „…” finansowanego przez Narodowe Centrum …. w ramach Poddziałania 4.1.2. Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020 współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Regionalnego na podstawie Umowy o dofinansowanie Projektu. Zgodnie z Umową Konsorcjum strony zobowiązały się do realizacji umowy o wykonanie i finansowanie Projektu w zakresie powierzonych im zadań i środków, a także w przedmiocie regulacji dotyczących praw i obowiązków stron oraz zgodnie z podziałem prac oraz harmonogramem realizacji Projektu zawartym w umowie o jego dofinansowanie. Każda ze stron uczestniczy w Konsorcjum na równych prawach.

Zakres praw majątkowych do wyników badań przemysłowych lub prac rozwojowych będących rezultatem projektu przysługuje uczestnikom konsorcjum w proporcji odpowiadającej faktycznemu ich udziałowi w całkowitej kwocie kosztów kwalifikowanych Projektu. Przeniesienie posiadanych autorskich praw majątkowych do utworów oraz do przedmiotów własności przemysłowej powstałych w wyniku realizacji projektu pomiędzy uczestnikami konsorcjum może nastąpić za wynagrodzeniem odpowiadającym wartości rynkowej tych prac, o ile będzie takie zapotrzebowanie ze strony któregoś z członków konsorcjum.

Jeśli prototypy wytworzone w ramach projektu przejdą pozytywnie testy końcowe, po poniesieniu niezbędnych nakładów będą mogły być wykorzystane do celów komercyjnych przez …. jako pierwsze egzemplarze ładowarek zintegrowanych ze słupem oświetleniowym.

W dniu 8 czerwca 2017 roku została zawarta przez Politechnikę, działającego jako Lider wyżej opisanego Konsorcjum, umowa o wykonanie i finansowanie projektu pt. „…” z Narodowym Centrum …. (dalej: NC…..) finansowanego w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020. Zgodnie z ww. umową dofinansowanie jest pomocą publiczną i jest udzielane na podstawie rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 lutego 2015 roku w sprawie warunków i trybu udzielania pomocy publicznej i pomocy de minimis za pośrednictwem NC….. i stanowi pomoc publiczną zwolnioną z obowiązku notyfikacji przewidzianego w art. 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Przedmiotem projektu jest systemowe rozwiązanie polegające na zintegrowaniu infrastruktury oświetleniowej ze stacją dwukierunkowego szybkiego transferu energii pomiędzy siecią elektroenergetyczną a pojazdem elektrycznym.

Planowanym rezultatem projektu będzie:

• Opracowanie produktu, którym będzie prototypowa stacja transferu energii zintegrowana z infrastrukturą oświetleniową,
  

• Stworzenie praktycznych podstaw do wykorzystania energetycznego baterii akumulatorów samochodowych, w taki sposób aby tworzyły one rozproszony układ zasobników energii elektrycznej.
  
  

Co istotne, opracowane rozwiązanie w postaci ww. produktu będzie udostępniane na zasadach otwartej licencji …, gwarantującej możliwość szerokiego rozpowszechniania w działalności gospodarczej opracowanego produktu i usługi.

Licencja … (CC) posiada istotne zalety dość dobrze wpisujące się w formę i specyfikę realizowanego projektu. Gwarantuje ona jednocześnie prawa własności intelektualnej do powstałego rozwiązania jego autorom, a jednocześnie powoduje, że owa własność intelektualna jest dostępna powszechnie i nieodpłatnie. Niezwykle istotną kwestią tej formy licencjonowania jest niwelowanie ryzyka biznesowego przedsiębiorcy zainteresowanego produkcją chronionego prawem autorskim rozwiązania. Licencja CC pozwala bowiem na bezpłatne udostępnianie i wykorzystywanie danej własności intelektualnej lecz nie pozwala na czerpanie wyłącznych zysków z jej komercyjnego zastosowania. To powszechnie stosowane w wielu krajach na świecie rozwiązanie w wielu przestrzeniach obrotu dóbr intelektualnych staje się standardem między innymi dlatego, że przyspiesza biznesową aplikację danych utworów idei i pomysłów.

Zastosowanie tej formy licencjonowania pozwoli na niemal natychmiastowe zainteresowanie wielu przedsiębiorców produkcją opracowanego w ramach projektu rozwiązania. W połączeniu z rynkową pozycją partnera projektu oraz decyzją powszechnego stosowania rezultaty projektu mogą zatem zostać odebrane jako powszechnie dostępna propozycja nowego modelu biznesowego. Dlatego Wnioskodawca świadomie ogranicza promocyjne wydatki ograniczając się jedynie do standardowych form poinformowania określonych grup biznesowych nie tylko o samym rozwiązaniu ale również atrakcyjnych formach jego dostępności. W ramach działań promocyjnych beneficjent opracuje dedykowaną projektowi podstronę internetową (zakładka w ramach istniejącej strony), która będzie nie tylko źródłem informacji o projekcie oraz narzędziem do dystrybucji rezultatów projektu, ale także będzie przestrzenią nawiązywania kontaktów z potencjalnymi kontrahentami. Należy nadmienić, że przy zadeklarowanej formie licencjonowania będą obowiązywały ceny rynkowe za zakup licencji, jednak odpłatność za jego użycie zostanie przeniesiona na moment wejścia produktu na rynek i uzyskania pierwszych przychodów ze sprzedaży przez producenta. Na potrzeby realizacji Projektu Wnioskodawca ponosi różnego rodzaju wydatki, w tym także nabywa towary i usługi udokumentowane fakturami VAT, na których wyszczególniony jest podatek od towarów i usług. Wnioskodawca wydatki ponoszone dla potrzeb Projektu jest w stanie zidentyfikować i bezpośrednio przypisać do niego. Jest to także jego obowiązek wynikający z podpisanej z NC…. umowy.

W uzupełnieniu wniosku wskazano, iż Wnioskodawca jest upoważniony zgodnie z umową Konsorcjum (będącą załącznikiem do wniosku o dofinansowanie) do reprezentowania:

• członków Konsorcjum w kontaktach z NC…..,
  

• zawarcia na rzecz i w mieniu własnym oraz Partnera umowy o dofinansowanie projektu z NC…..,
  

• dokonywania zmian w umowie o dofinansowanie projektu,
  

• reprezentowania Konsorcjantów w związku z wykonywaniem umowy o dofinansowanie.
  

• pośredniczenia w przekazywaniu członkom Konsorcjum środków finansowych otrzymanych tytułem dofinansowania z Instytucji Pośredniczącej (NC…..) i ich rozliczaniu.
  
  

W zakresie zadań Wnioskodawca wyjaśnia, że podział prac pomiędzy członków Konsorcjum w ramach projektu następuje zgodnie z budżetem Projektu, harmonogramem finansowym oraz umową o dofinasowanie Projektu.

Lider – Politechnika ….realizuje samodzielnie następujące zadania:

• opracowanie koncepcji stacji transferu energii zintegrowanych z miejską siecią oświetleniową (zadanie nr 1);
  

• przeprowadzenie szerokich badań modelowych, które doprowadzą do szczegółowego określenia projektu rozwiązania wraz ze specyfikacją poszczególnych podzespołów (zadanie nr 2);
  

• wykonanie prototypowych fizycznych modeli poszczególnych podzespołów i ich integracja w warunkach laboratoryjnych (wykonanie układu, jego testowanie i weryfikacja) (zadanie nr 3);
  

• walidacja prototypu, czyli działanie mające na celu potwierdzenie w sposób udokumentowany i zgodny z założeniami, że procedury, procesy, urządzenia, materiały, czynności i systemy rzeczywiście prowadzą do zaplanowanych wyników (zadanie nr 7).
  
  

Ogólna liczba zadań wynosi 8, pozostałe zadania (nieobjęte zapytaniem) będą wykonywane samodzielnie przez… S.A. (partnera Konsorcjum).

Zgodnie z umową o dofinansowanie Wnioskodawca (beneficjent), działając wspólnie z partnerem Konsorcjum, jest zobowiązany do osiągnięcia założonych celów i wskaźników określonych we wniosku o dofinansowanie. Projekt dotyczy innowacji produktowej, przy czym końcowym produktem wdrożenia będzie stacja dwukierunkowego transferu energii dla pojazdów elektrycznych zintegrowana z infrastrukturą oświetleniową. W ramach projektu powstanie prototyp rozwiązania, w skład którego wchodzi: słup oświetleniowy zawierający punkt transferu energii tj. ładowanie i rozładowanie pojazdu elektrycznego oraz punkt oświetleniowy, infrastruktura zasilająca słup oświetleniowy, odwzorowanie ICT infrastruktury sieciowej elektroenergetycznej w systemie dedykowanym do jej zarządzania SCADA, odwzorowanie modelu rozliczeń punktu ładowania zgodnie z wypracowaną metodyką rozliczeń w dedykowanym systemie AMI, system informatyczny do obsługi interfejsu użytkownika na potrzeby rozliczania i obsługi transferu energii. W rezultacie nastąpi opracowanie prototypowej stacji do dwukierunkowego transferu energii zintegrowanej z infrastrukturą oświetleniową, spełniającą wymagania odbiornika energii elektrycznej oraz mikroźródła tej energii, stworzenie praktycznych podstaw do wykorzystania energetycznego baterii akumulatorów samochodowych w taki sposób, aby tworzyły one rozproszony układ zasobników energii elektrycznej.

Mając na uwadze, że planowanym rezultatem projektu będzie:

• opracowanie produktu, którym będzie prototypowa stacja transferu energii zintegrowana z infrastrukturą oświetleniową,
  

• stworzenie praktycznych podstaw do wykorzystania energetycznego baterii akumulatorów samochodowych, w taki sposób aby tworzyły one rozproszony układ zasobników energii elektrycznej,
  
  

osiągnięcie tych celów nie jest możliwe bez ścisłej współpracy pomiędzy członkami Konsorcjum. Wypracowane przez Wnioskodawcę rozwiązania teoretyczne, które osiągną nawet postać konkretnego rozwiązania technicznego (modelu) nie zawsze będą możliwe do zastosowania w praktyce z uwagi na różnego rodzaju uwarunkowania rzeczywiste, niewystępujące w warunkach laboratoryjnych. Aby zatem osiągnąć rezultat projektu konieczna i niezbędna jest współpraca z podmiotem, który posiada odpowiednią własną infrastrukturę, dzięki której wypracowane przez Wnioskodawcę rozwiązanie będzie podlegać weryfikacji i testom w warunkach rzeczywistych.

Jak to wskazano w odpowiedzi na pytanie 1, każdy z członków Konsorcjum ma do wykonania przypisane mu zadania, dlatego też odpowiadając wprost na zadane pytanie nr 2 stwierdzić należy, że w trakcie i w ramach realizacji projektu Wnioskodawca nie będzie dokonywał dostaw towarów lub świadczenia usług na rzecz strony umowy Konsorcjum lub innych podmiotów i nie otrzymuje z tego tytułu żadnych korzyści. Z ostrożności zastrzec jednak należy, że mając na uwadze dążenie do realizacji założonego rezultatu projektu, w trakcie jego realizacji nieunikniona, a wręcz niezbędna jest ścisła współpraca w podejmowanych działaniach obejmująca również dwukierunkową wymianę informacji na temat proponowanych rozwiązań.

Badania objęte wnioskiem Politechnika wykonuje w pierwszym rzędzie na rzecz powiększenia narodowego dorobku nauki (ogółu społeczeństwa), realizując nałożone na nią przez ustawę Prawo o szkolnictwie wyższym w art. 13 ust. 1 pkt 3 zadanie prowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych, dopiero w następnej kolejności badania są wykonywane na własną rzecz (budowania prestiżu i statusu uczelni np. poprzez zarejestrowanie lub opatentowanie stworzonego rozwiązania). Dodać tu należy, że w zakresie praw majątkowych do wyników badań przemysłowych lub prac rozwojowych będących rezultatem projektu przysługują one Wnioskodawcy (Politechnice) i konsorcjantowi (…S.A.) w proporcji odpowiadającej faktycznemu ich udziałowi w całkowitej kwocie kosztów kwalifikowalnych projekt.

O ile powstaną przydatne gospodarczo rozwiązania rozumiane jako prawa majątkowe do wyników badań to będą one udostępniane na zasadach otwartej licencji …. (CC), gwarantującej możliwość szerokiego rozpowszechnia w działalności gospodarczej opracowanego produktu i usługi. Licencja CC pozwala bowiem na bezpłatne udostępnianie i wykorzystywanie danej własności intelektualnej, lecz nie pozwala na czerpanie wyłącznych zysków z jej komercyjnego zastosowania. W takiej formule udostępniania licencji zainteresowany licencjobiorca zobowiązuje się bowiem, że opłaci tantiemy autorskie dopiero w chwili, gdy sam zacznie na zastosowanym rozwiązaniu zarabiać. Zaletą tego rodzaju licencjonowania jest uznanie autorstwa oraz zmniejszenie ryzyka inwestycyjnego licencjobiorcy. Tantiemy z tego rodzaju formy dystrybucji własności intelektualnej będą dzielone zgodnie z proporcjami udziału w projekcie między konsorcjantów.

Podkreślić jednak należy, że samo udostępnienie licencji będzie nieodpłatne.

Ponadto, planowane jest upowszechnianie przez wszystkich członków konsorcjum uzyskanych wyników projektu zarówno w trakcie realizacji, jak i po jego zakończeniu. Podczas trwania prac przewidziane jest zorganizowanie wystąpień na konferencjach naukowych oraz opracowanie artykułów naukowych, branżowych i innych publikacji. Przedstawione w nich zostaną osiągnięcia uzyskane z badań i analiz przeprowadzonych w poszczególnych zadaniach. Po zakończeniu nastąpi wdrożenie zaproponowanych wytycznych do stosowania.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że efekty powstałe w wyniku realizacji projektu, w ocenie Wnioskodawcy, będą wykorzystywane do czynności niepodlegających opodatkowaniu.

Tak jak każda ocena, może ona być weryfikowana przez Organ wydający interpretację. Wnioskodawca, gdyby miał pewność co do swojej oceny w zakresie związku efektów projektu z konkretną sprzedażą, tj. czy opisane powyżej efekty powstałe w wyniku realizacji projektu są związane z działalnością niepodlegającą opodatkowaniu, opodatkowaną czy też zwolnioną, nie złożyłby wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji i nie postawiłby problemu do rozstrzygnięcia w zakresie prawa do odliczenia.

W dającym się określić horyzoncie czasowym Wnioskodawca nie będzie wykorzystywał efektów powstałych w wyniku realizacji projektu pod nazwą „Układ ładowania pojazdów elektrycznych zintegrowany z infrastrukturą oświetleniową” do prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

W projekcie założono co prawda, że w dłuższej perspektywie z tego tytułu możliwe będzie osiągnięcie przychodów, jednakże mając na uwadze specyfikę projektu, praktycznie nieistniejący rynek samochodów elektrycznych i fakt, że rozwój elektromobilności jest procesem długotrwałym (znacząco dłuższym niż perspektywa 5-letnia) i związane z tymi czynnikami zapotrzebowanie rynku na ładowarki samochodowe realizacja założenia w dającej się przewidzieć przyszłości jest właściwie niemożliwa.

Z całą pewnością jednak nastąpi upowszechnianie uzyskanych wyników projektu. Podczas trwania prac przewidziane jest zorganizowanie wystąpień na konferencjach naukowych oraz opracowanie artykułów naukowych, branżowych i innych publikacji. Przedstawione w nich zostaną osiągnięcia uzyskane z badań i analiz przeprowadzonych w poszczególnych zadaniach. Po zakończeniu nastąpi wdrożenie zaproponowanych wytycznych do stosowania. Tego rodzaju działalność nie jest jednak działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

Efekty powstałe w wyniku realizacji projektu pod nazwą „Układ ładowania pojazdów elektrycznych zintegrowany z infrastrukturą oświetleniową” będą wykorzystywane do celów innych niż działalność gospodarcza w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Będą one wykorzystywane głównie do dalszych badań naukowych, a zatem do działalności określonej w art. 13 ust. 1 pkt 3 Prawo o szkolnictwie wyższym, albo do udzielania niepodlegających opodatkowaniu czynności (licencja CC), czyli do czynności, które nie są działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Tak jak to opisano w odpowiedzi na pytanie 5 udostępnienie wyników badań będzie również miało miejsce w ramach wystąpień na konferencjach naukowych, artykułach naukowych, branżowych i innych publikacjach (działalność statutowa).

Jak to bowiem wskazano wyżej efekty przedmiotowego projektu będą wykorzystywane wyłącznie do celów innych niż działalność gospodarcza w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy VAT.

Mając na uwadze odpowiedź udzieloną wyżej stwierdzić należy, że efekty przedmiotowego projektu nie będą wykorzystywane przez Wnioskodawcę do celów prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, tym samym nie będą wykorzystywane do czynności opodatkowanych i zwolnionych od podatku.

Na zadane przez tut. Organ pytanie nr 9 o treści: „Czy nieodpłatne świadczenie usług w ramach przedmiotowego projektu nastąpiło do celów innych niż działalność gospodarcza Wnioskodawcy?”, Wnioskodawca wskazał iż „Na wstępie należy podkreślić, że jak to rozumie Wnioskodawca, Organ w pytaniu nr 9 nie pyta o działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy VAT.

Strona z wielkim uznaniem i atencją podchodzi do tak sformułowanego pytania. Świadczy to o tym, że Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stosuje w praktyce, co niestety nie jest rzeczą powszechną, orzeczenia TSUE.

W jednym ze swoich orzeczeń z dnia 12 lutego 2009 r., C-515/07 Vereniging Noordelijke Land-en Tuinbouw Organisatie przeciwko Staatssecretaris van Financien, Trybunał stwierdził, że działalność statutowa wykonywana przez określone instytucje, do których celów zostały powołane, choć faktycznie nie jest działalnością gospodarczą (nie powoduje opodatkowania VAT), to jednak nie można jej utożsamiać z działalnością niezwiązaną z gospodarczą. Przytoczony wyrok dotyczył stowarzyszenia, którego celem była obrona interesu rolników w określonych sprawach. Podmioty te wykonują ją bowiem w takim właśnie zakresie, do którego zastały powołane. Jest to de facto ich działalność zawodowa.

A zatem TSUE sprzeciwia się uznaniu czynności wykonywanych bez wynagrodzenia w celach statutowych jako działalności niezwiązanej z działalnością gospodarczą. Jak wskazał Trybunał w orzeczeniu: „Z rozważań tych wynika, że jak wskazał rzecznik generalny w pkt 38 opinii, art. 6 ust. 2, lit. a VI Dyrektywy nie może być traktowany jako ustanawiający zasadę, zgodnie z którą czynności, które nie są objęte zakresem zastosowania podatku VAT można uznać za czynności wykonywane niż związane z działalnością gospodarczą w rozumieniu tego przepisu. Taka wykładnia pozbawiłaby bowiem sensu art. 2 ust. 1 tejże dyrektywy.”

Jak to wskazano wyżej Wnioskodawca nie świadczy w ramach projektu ani członkowi Konsorcjum (…. S.A.), ani też innym podmiotom żadnych usług - odpłatnie, czy też nieodpłatnie. Żadne świadczenie usług (odpłatne czy też nieodpłatne) zatem jeszcze nie nastąpiło.

W przyszłości, poprzez nieodpłatne udzielenie otwartej licencji CC być takowe może nastąpić, jednakże, w ocenie Wnioskodawcy będzie to miało miejsce w ramach szeroko rozumianej działalności statutowej, do której należy m.in. prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych oraz świadczenie usług badawczych oraz upowszechnianie i pomnażanie osiągnięć nauki, techniki i kultury narodowej. Udostępnianie i upowszechnianie efektów badań naukowych, prac rozwojowych i osiągnięć nauki następuje również poprzez udzielenie otwartych licencji, celem nieskrępowanego dostępu do nich zainteresowanym podmiotom, niewątpliwie stanowi to działalność gospodarczą.

Realizacja przedmiotowego projektu jest zatem nierozerwalnie związana z wykonywaniem przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej, w rozumieniu sformułowanej w wyżej cytowanym wyroku TSUE definicji. Świadczone usługi w ramach projektu chociaż świadczone nieodpłatnie wykazują ścisły związek z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą w szerszym rozumieniu niż ta opisana w art. 15 ust. 2 ustawy VAT, wpisują się w cel jej prowadzenia.”

Zarówno Lider jak i partner posiadają własny (odrębny) budżet na realizację zadań w projekcie. W ramach budżetu ujętego we wniosku o dofinansowanie zaplanowano zakupy przyporządkowane odpowiednio do poszczególnych zadań realizowanych przez Lidera lub Partnera. W projekcie nie ma możliwości wspólnego finansowania zadań. W zależności od realizującego badania/prace rozwojowe i jego budżetu faktura będzie wystawiona albo na Zamawiającego Politechnikę … – Lidera projektu lub Zamawiającego …. – partnera projektu.

W przypadku zadań wykonywanych przez Wnioskodawcę faktury dokumentujące poniesione wydatki w związku z realizacją przedmiotowego projektu wystawiane są na Wnioskodawcę.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z nabywanymi towarami i usługami wymaganymi do realizacji projektu?
2. Czy Wnioskodawca jest obowiązany dokonać opodatkowania nieodpłatnego świadczenia usług w ramach projektu, w rozumieniu art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

W ocenie Wnioskodawcy nie przysługuje mu prawo do dokonania odliczenia podatku naliczonego w związku z towarami i usługami nabywanymi w celu realizacji przedmiotowego Projektu. Za takim stanowiskiem przemawia następująca argumentacja:

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zwanej dalej ustawą VAT – podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy VAT. W myśl tego przepisu, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy VAT - kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

• nabycia towarów i usług,
  

• dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
  
  

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego). Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy VAT warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.

Zatem, w podatku od towarów i usług obowiązuje zasada tzw. „niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego”. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia, nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo - prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Zauważyć należy, że w przypadku, gdy podatnik dokonuje zakupów, w stosunku do których przysługuje mu prawo do jego odliczenia i niedających takiego prawa, zastosowanie znajduje przepis art. 90 ust. 1 ustawy VAT, mający na celu określenie wartości podatku naliczonego, służącego wyłącznie czynnościom opodatkowanym, z pominięciem tej części podatku naliczonego, w jakiej nabyte towary i usługi nie będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Zgodnie zatem z art. 90 ust. 1 ustawy VAT - w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10 (art. 90 ust. 2 ustawy VAT). W myśl ust. 3 powołanego artykułu - proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo. Proporcję, o której mowa w ust. 3, określa się procentowo w stosunku rocznym na podstawie obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok podatkowy, w odniesieniu do którego jest ustalana proporcja. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej (art. 90 ust. 4 cytowanej ustawy).

Zatem w liczniku tak ustalanej proporcji uwzględnia się roczny obrót z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje podatnikowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, tzn. wartość transakcji, które zgodnie z art. 86 ust. ustawy, dają podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego. W mianowniku natomiast, uwzględnia się całkowity obrót uzyskany z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego (czyli kwotę z licznika), oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo, a więc czynności zwolnionych od podatku VAT.

Jak wynika z konstrukcji cytowanych wyżej przepisów, obowiązkiem podatnika w pierwszej kolejności jest przypisanie konkretnych wydatków do określonych rodzajów czynności, z którymi wydatki te są związane (czynności podlegające opodatkowaniu, zwolnione, bądź niepodlegające opodatkowaniu). Natomiast zasada proporcjonalnego odliczania podatku ma zastosowanie do tej kategorii zakupów, których me da się jednoznacznie przypisać do konkretnego rodzaju czynności.

Podsumowując: brak prawnej możliwości odzyskania podatku od towarów i usług zachodzi, jeżeli podmiot realizujący projekt nie nabędzie prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony w związku z nabywaniem określonych towarów i usług potrzebnych w trakcie realizacji projektu, co może mieć miejsce w następujących sytuacjach:

1. zakupione towary, usługi lub środki trwałe nie są wykorzystywane do sprzedaży opodatkowanej, bądź w projekcie nie występuje bezpośredni i bezsprzeczny związek pomiędzy zakupionymi towarami, usługami lub środkami trwałymi a czynnościami opodatkowanymi,
2. podmiot realizujący projekt jest zwolniony podmiotowo z opodatkowania podatkiem od towarów i usług,
3. podmiot realizujący projekt wykonuje jedynie czynności zwolnione z opodatkowania.
   
   

W przypadku Wnioskodawcy nie znajduje zastosowania sytuacja wskazana w pkt 2 i 3. Należy zatem rozważyć sytuację określoną w pkt 1.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług - zwanej dalej ustawą - podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie zaś do art. 15 ust. 2 ustawy - działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność, producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Działalność Wnioskodawcy - zważywszy na cel jej powołania i realizowane zadania - ma szczególny charakter. Wnioskodawca jest bowiem uczelnią wyższą. Do podstawowych zadań Politechniki, wykonywanych w ramach działalności należy m. in. prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych oraz świadczenie usług badawczych i upowszechnianie i pomnażanie osiągnięć nauki, techniki i kultury narodowej.

Generalna zasada określająca prawne możliwości odliczenia podatku naliczonego wyrażona w cyt. wyżej art. 86 ust. 1 ustawy VAT stanowi, że dla wystąpienia prawa do odliczenia podatku naliczonego koniecznym jest, aby zakup miał związek z wykonywaniem czynności opodatkowanych przez podatnika.

W świetle powyższego, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy towary i usługi, przy nabyciu których podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest niewątpliwy i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. Ustawa wyłącza możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających opodatkowaniu.

Ustawodawca stworzył zatem podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m. in. tego, że zakupy są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej. Oznacza to, że na gruncie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług wyklucza się możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego w przypadku podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Możliwość dokonania odliczenia powinna zostać zapewniona niezwłocznie i względem wszystkich kwot podatku, które zostały pobrane (naliczone) od transakcji związanych z zakupami. Oznacza to, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej. Istotna jest natomiast intencja nabycia - jeśli dany towar (usługa) ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas, po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych, odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych. Wystarczającym zatem jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towaru lub usługi, przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej oraz planowanej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakup ten dokonany został w celu jego wykorzystania w ramach działalności opodatkowanej. Ta warunkowość realizacji określonego w art. 86 ust. 1 ustawy prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony powoduje, że nieziszczenie się warunku pozytywnego jakim jest wykorzystanie towaru lub usługi do realizacji czynności opodatkowanej podatnika powoduje brak możliwości dokonania takiego odliczenia.

Biorąc pod uwagę, że prawo do odliczenia powinno być realizowane natychmiast po powstaniu podatku naliczonego, decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia ma zamierzony (deklarowany) związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi.

W przedmiotowym stanie faktycznym cel nabywania towarów i usług jest od razu znany - już w momencie nabycia wiadomym jest, że będą przeznaczone na cel późniejszego nieodpłatnego - świadczenia usług przez Wnioskodawcę. Nie można zatem stwierdzić w tym przypadku, że zakupy te będą służyły czynnościom opodatkowanym - od samego początku wiadomym jest, że Politechnika będzie świadczyła usługi nieodpłatnie, bez pobierania jakiegokolwiek wynagrodzenia. W razie bowiem powstania przydatnego rozwiązania technicznego, będzie ono udostępniane na zasadach otwartej licencji … (CC), gwarantującej możliwość szerokiego rozpowszechnia w działalności gospodarczej opracowanego produktu i usługi. Licencja CC pozwala bowiem na bezpłatne udostępnianie i wykorzystywanie danej własności intelektualnej lecz nie pozwala na czerpanie wyłącznych zysków z jej komercyjnego zastosowania.

W związku zatem z faktem, że w żadnym momencie nabywane towary i usługi nie będą służyły Wnioskodawcy czynnościom opodatkowanym - już bowiem przed dokonaniem zakupu Wnioskodawca wie, na jaki cel dokonuje nabycia działania w ramach przedmiotowego projektu i forma i sposób działania są znane przed momentem rozpoczęcia przygotowania do realizacji projektu. Oznacza to, że dokonywane zakupy nie są związane z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności opodatkowanej - w związku z tym, Wnioskodawca nie będzie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zakupie towarów i usług.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w wielu interpretacjach indywidualnych, np. w interpretacji indywidualnej z dnia 4 grudnia 2014 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, znak: IBPP1/443-877/14/ES, Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 15 lipca 2014 r., IPPP1/443-648/14-2/MPe czy też z dnia 13 października 2016 r., znak: IPPP1/4512-613/16-2/EK.

Zgodnie zatem z powyższym, brak jest możliwości dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych.

W świetle powyższego, Wnioskodawca nie nabędzie z tytułu nabywania towarów i usług prawa do odliczenia podatku naliczonego zawartego w fakturach związanych z realizacją przedmiotowego projektu. Koszty podatku VAT będą mogły zatem stanowić koszty kwalifikowalne projektu w związku z brakiem prawnej możliwości jego odzyskania w ramach realizacji projektu.

Ad. 2

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Natomiast art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie. Ustawodawca jednakże przewidział od powyższej reguły wyjątki, które zostały zawarte - w przypadku dostawy towarów w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT oraz – w przypadku świadczenia usług w art. 8 ust. 2 ww. ustawy.

Usługi nieodpłatne podlegają opodatkowaniu tylko w przypadku określonym w art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. Przepis ten przewiduje, że za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
2. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy przesłanki opodatkowania usług świadczonych w ramach licencji otwartej CC nie są spełnione w przedmiotowym stanie faktycznym. Wnioskodawca będzie co prawda świadczył usługi na rzecz różnych podmiotów, jednakże czynności te nie będą spełniały wskazanej w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy przesłanki do objęcia jej opodatkowaniem. Aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług - jak wskazano wyżej - świadczenie tych usług musi się bowiem odbyć bez związku z potrzebami prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej. W sprawie będącej przedmiotem wniosku nieodpłatne świadczenie usług mają związek z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą.

Jak wskazano w stanie faktycznym, Wnioskodawca jest uczelnią wyższą prowadzącą działalność statutową, do której należy m. in. prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych oraz świadczenie usług badawczych oraz upowszechnianie i pomnażanie osiągnięć nauki, techniki i kultury narodowej. Udostępnianie i upowszechnianie efektów badań naukowych, prac rozwojowych i osiągnięć nauki następuje również poprzez udzielenie otwartych licencji, celem nieskrępowanego dostępu do nich zainteresowanym podmiotom, niewątpliwie stanowi to działalność gospodarczą. Realizacja przedmiotowego projektu jest zatem nierozerwalnie związana z wykonywaniem przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej. Świadczone usługi w ramach projektu chociaż świadczone nieodpłatnie wykazują ścisły związek z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą, wpisują się w cel jej prowadzenia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221), zwanej dalej ustawą. W myśl tego przepisu, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

1. nabycia towarów i usług,
2. dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
   
   

Jak wynika z zacytowanych wyżej przepisów, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest niewątpliwy i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku i niepodlegających temu podatkowi. Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Ponadto, podkreślić należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Na mocy art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Natomiast na podstawie art. 88 ust. 4 ustawy, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Na zakres prawa do odliczeń w sposób bezpośredni wpływa również pojmowanie statusu danego podmiotu jako podatnika podatku od towarów i usług wykonującego czynności opodatkowane. Tylko podatnik w rozumieniu art. 15 ustawy, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady status podatnika związany jest z prowadzeniem przez dany podmiot działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Należy zauważyć, że definicja działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów zawarta w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług stanowi odzwierciedlenie art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. (Dz. Urz. UE L. z 2006 r., nr 347/1), zgodnie z którym przez podatnika rozumie się każdą osobę prowadzącą samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. Natomiast ust. 2 ww. artykułu dyrektywy definiuje działalność gospodarczą jako wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Powyższe przepisy stanowią o realizacji zasady powszechności opodatkowania VAT, wynikającej zarówno z przedmiotowego opodatkowania tym podatkiem, który obejmuje wszelkie dostawy towarów i usług za wynagrodzeniem, jak i zakresu podmiotowego z uwagi na szeroko zakreślony krąg podmiotów uznawanych za podatników VAT.

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie o podatku od towarów i usług ma charakter autonomiczny, oparty na przepisach dyrektywy i winna być rozpatrywana niezależnie od innych przepisów krajowych, gdyż mogłoby to spowodować naruszenia funkcjonalności systemu VAT.

Od powyższej zasady ustawodawca przewidział jednak pewne wyjątki. Na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Ustawa nie definiuje pojęcia „organ władzy publicznej”, należy więc przyjąć, że pojęciem tym objęte są wszelkie organy państwowe, jak również organy samorządu terytorialnego. Należy także przyjąć, że pojęciem tym objęte są wszelkie organy władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej.

W niniejszej sprawie należy zauważyć, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2183 z późn. zm.), uczelnia publiczna to uczelnia utworzona przez państwo reprezentowane przez właściwy organ władzy lub administracji publicznej.

Zgodnie z art. 13 ust. 1 ww. ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym podstawowymi zadaniami uczelni, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, są:

1. kształcenie studentów w celu zdobywania i uzupełniania wiedzy oraz umiejętności niezbędnych w pracy zawodowej;
2. wychowywanie studentów w poczuciu odpowiedzialności za państwo polskie, za umacnianie zasad demokracji i poszanowanie praw człowieka;
3. prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych, świadczenie usług badawczych oraz transfer technologii do gospodarki;
4. kształcenie i promowanie kadr naukowych;
5. upowszechnianie i pomnażanie osiągnięć nauki, kultury narodowej i techniki, w tym poprzez gromadzenie i udostępnianie zbiorów bibliotecznych i informacyjnych;
6. prowadzenie studiów podyplomowych, kursów i szkoleń w celu kształcenia nowych umiejętności niezbędnych na rynku pracy w systemie uczenia się przez całe życie;
7. stwarzanie warunków do rozwoju kultury fizycznej studentów;
8. działanie na rzecz społeczności lokalnych i regionalnych;
9. stwarzanie osobom niepełnosprawnym warunków do pełnego udziału w:
   1. procesie kształcenia,
   2. badaniach naukowych.
   
   
   

Konsorcjum jest organizacją zrzeszającą kilka podmiotów gospodarczych na określony czas, w konkretnym celu. Jakkolwiek ani w prawie cywilnym, ani w prawie podatkowym nie występuje legalna definicja konsorcjum, przyjmuje się, że zawarcie umowy konsorcjum możliwe jest na podstawie art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459, z późn. zm.) w ramach tzw. swobody umów.

W konsekwencji strony zawierające umowę konsorcjum mogą ją ukształtować w sposób dowolny, byleby jej treść lub cel nie sprzeciwiały się ustawie, zasadom współżycia społecznego oraz właściwości takiego stosunku. Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem. Zawierając umowę konsorcjum podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz (lider konsorcjum). Co do zasady, konsorcja nie mają też wspólnego majątku (chociaż mogą mieć wspólne konto rozliczeniowe), a wszelkie formy płatności regulowane są przez lidera konsorcjum.

Konsorcjum - w świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego – nie może być zatem uznane za podatnika VAT. Zatem przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT. Oznacza to, że działając w ramach konsorcjum powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych.

W świetle art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 ustawy.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel(…).

Przez towary należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy).

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7.

Zatem każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
  

• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
  
  

Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy jej wykonaniem a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Zatem opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie.

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez pojęcie świadczenia usług należy rozumieć przede wszystkim określone zachowanie się podatnika na rzecz innego podmiotu, które wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przy czym, o ile dane zachowanie podatnika mieści się w ustawowej definicji świadczenia usług, to – co do zasady - niezbędnym elementem do uznania tego zachowania za czynność podlegającą opodatkowaniu jest spełnienie przesłanki odpłatności.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Zatem pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Należy wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

I tak, w wyroku z dnia 15 lipca 1982 r. w sprawie Hong-Kong Trade Development Council, TSUE stwierdził, iż wskazane w sprawie czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie.

Pojęcie „odpłatności” pojawiło się również w orzeczeniu z dnia 5 lutego 1981 r. C-154/80, które zapadło na tle przepisów I Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin „zapłata” stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu – jak wskazał Trybunał – świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Na uwagę zasługuje także orzeczenie w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), w którym Trybunał zauważył, iż czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

W konsekwencji powyższego stwierdzić należy, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Taka konstrukcja definicji świadczenia usług jest wyrazem zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji dokonywanych w ramach profesjonalnego obrotu gospodarczego.

Ponadto w art. 29a ust. 1 ustawy wskazano, że podstawą opodatkowania z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Przepis ten oznacza, że do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług wlicza się tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które mają bezpośredni wpływ na kwotę należną (cenę) z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług.

Z treści powołanych przepisów wynika, że w sytuacji gdy podatnik, w związku z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług, otrzymuje dofinansowanie (dotację, subwencję), stanowiące dopłatę do ceny towaru lub usługi, tego rodzaju dofinansowanie stanowi obok ceny, uzupełniający element podstawy opodatkowania z tytułu danej dostawy lub świadczenia. Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania jest zatem stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dotacje nie dające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 ustawy.

Nie ma przy tym znaczenia od kogo dostawca towaru lub świadczący usługę otrzymuje zapłatę - czy od nabywcy czy od osoby trzeciej, ważne jest aby było to wynagrodzenie za daną konkretną usługę lub za daną konkretną dostawę. W świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, do podstawy opodatkowania podatkiem VAT zalicza się, w przypadkach które określa art. 73 Dyrektywy 2006/112/WE, m.in. przyznane podatnikom subwencje bezpośrednio związane z ceną dostawy lub świadczenia. Przepis ten zmierza do obciążenia podatkiem VAT całej wartości towarów lub usług, a przez to do uniknięcia zmniejszenia przychodu z podatku na skutek przyznania subwencji (zob. np. pkt 26 wyroku w sprawie C-144/02). TSUE wskazywał wielokrotnie, że aby subwencja była uznana za bezpośrednio związaną z ceną danej transakcji, powinna ona być przyznawana konkretnie podmiotowi subwencjonowanemu po to, by dostarczał on określony towar lub wykonywał określoną usługę. Jedynie w tym przypadku subwencja może być uznana za świadczenie wzajemne względem dostawy towaru lub świadczonej usługi, a w związku z tym podlegać opodatkowaniu (zob. np. pkt 28 ww. wyroku C-144/02).

Ponadto, subwencje związane bezpośrednio z ceną interpretuje się jako obejmujące jedynie subwencje, które stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług i które są płacone przez stronę trzecią sprzedawcy lub dostawcy (zob. np. wyrok w sprawie C-184/00 pkt 18). Niezbędne jest, by cena, którą ma zapłacić nabywca lub usługobiorca, była ustalona w taki sposób, by zmniejszała się w stosunku odpowiadającym subwencji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, która stanowiłaby zatem element determinujący cenę, jakiej ten ostatni żąda (zob. pkt 29 wyroku C-144/02).

Wskazać należy, że zgodnie z art. 29 pkt 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju (Dz.U. z 2017 r. poz. 1447 z późn. zm.), do zadań Centrum należy pobudzanie inwestowania przez przedsiębiorców w działalność badawczo-rozwojową, w szczególności przez współfinansowanie przedsięwzięć prowadzonych przez podmiot posiadający zdolność do zastosowania wyników projektu w praktyce.

Z okoliczności sprawy wynika, iż Wnioskodawca jest zarejestrowanym i czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. W dniu 27 lipca 2016 roku Wnioskodawca zawarł z … Spółka Akcyjna Umowę Konsorcjum, w którym funkcję Lidera powierzono Wnioskodawcy. Jego celem jest realizacja projektu pod nazwą „…..” finansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach Poddziałania 4.1.2. Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020 współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Regionalnego na podstawie Umowy o dofinansowanie Projektu. Zgodnie z Umową Konsorcjum strony zobowiązały się do realizacji umowy o wykonanie i finansowanie Projektu w zakresie powierzonych im zadań i środków, a także w przedmiocie regulacji dotyczących praw i obowiązków stron oraz zgodnie z podziałem prac oraz harmonogramem realizacji Projektu zawartym w umowie o jego dofinansowanie. Każda ze stron uczestniczy w Konsorcjum na równych prawach. Przedmiotem projektu jest systemowe rozwiązanie polegające na zintegrowaniu infrastruktury oświetleniowej ze stacją dwukierunkowego szybkiego transferu energii pomiędzy siecią elektroenergetyczną a pojazdem elektrycznym. Na potrzeby realizacji Projektu Wnioskodawca ponosi różnego rodzaju wydatki, w tym także nabywa towary i usługi udokumentowane fakturami VAT, na których wyszczególniony jest podatek od towarów i usług. Wnioskodawca wydatki ponoszone dla potrzeb Projektu jest w stanie zidentyfikować i bezpośrednio przypisać do niego. Jest to także jego obowiązek wynikający z podpisanej z NC…. umowy.

Analiza przedstawionego stanu faktycznego, treści cytowanych przepisów prawa podatkowego oraz orzecznictwa TSUE prowadzi do stwierdzenia, że w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z umową w ramach której następuje wykonanie przez Wnioskodawcę skonkretyzowanego świadczenia w postaci realizacji projektu pod nazwą „Układ ładowania pojazdów elektrycznych zintegrowany z infrastrukturą oświetleniową”. W ramach przedmiotowego projektu następuje wykonanie przez Wnioskodawcę skonkretyzowanego świadczenia. Politechnika realizuje samodzielnie zadania: opracowanie koncepcji stacji transferu energii zintegrowanych z miejską siecią oświetleniową (zadanie nr 1), przeprowadzenie szerokich badań modelowych, które doprowadzą do szczegółowego określenia projektu rozwiązania wraz ze specyfikacją poszczególnych podzespołów (zadanie nr 2), wykonanie prototypowych fizycznych modeli poszczególnych podzespołów i ich integracja w warunkach laboratoryjnych (wykonanie układu, jego testowanie i weryfikacja) (zadanie nr 3), a także walidacja prototypu, czyli działania mającego na celu potwierdzenie w sposób udokumentowany i zgodny z założeniami, że procedury, procesy, urządzenia, materiały, czynności i systemy rzeczywiście prowadzą do zaplanowanych wyników (zadanie nr 7).

Z opisu sprawy wynika, że przeniesienie posiadanych autorskich praw majątkowych do utworów oraz do przedmiotów własności przemysłowej powstałych w wyniku realizacji projektu pomiędzy uczestnikami konsorcjum może nastąpić za wynagrodzeniem odpowiadającym wartości rynkowej tych prac. Dodatkowo prototypy wytworzone w ramach projektu będą mogły być wykorzystane do celów komercyjnych przez ….. jako pierwsze egzemplarze ładowarek zintegrowanych ze słupem oświetleniowym.

Zatem w światle ww. okolicznościach sprawy należy stwierdzić, iż środki finansowe otrzymane z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju na realizację ww. badań naukowych stanowią zatem wynagrodzenie za usługi świadczone przez Wnioskodawcę jako lidera konsorcjum, gdyż treść wniosku wskazuje, że środki te nie są przeznaczone na ogólną działalność zarówno Uczelni i innych konsorcjantów, lecz na określone działanie, tj. przeprowadzenie badań zgodnie z zakresem przedmiotowym Projektu, których wyniki zostaną skomercjalizowane. Otrzymane środki finansowe powinny zatem być uznane za zapłatę otrzymaną od osoby trzeciej (NC….). Tym samym wykonane przez Wnioskodawcę w ramach Projektu czynności należy uznać za odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że świadczone w ramach projektu usługi, za które Wnioskodawca otrzyma środki pieniężne pochodzące z finansowania z NC…. stanowią wynagrodzenie z tytułu odpłatnie świadczonych przez Wnioskodawcę usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odnosząc się do wątpliwości Wnioskodawcy w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego wskazać należy, że możliwość odliczenia podatku naliczonego nie stanowi żadnego przywileju dla podatnika, lecz jest podstawowym i fundamentalnym uprawnieniem, wynikającym z samej konstrukcji podatku od wartości dodanej. Z orzecznictwa TSUE wynika, że prawo do odliczenia podatku naliczonego w zasadzie nie może być ograniczone ani pod względem czasu, ani pod względem zakresu przedmiotowego. TSUE zwracał uwagę, że właśnie zasada odliczenia podatku naliczonego zapewnia uzyskanie neutralności podatku. System odliczeń podatku oznacza całkowite uwolnienie przedsiębiorcy od obciążeń z tytułu VAT zapłaconego lub należnego (do zapłaty) w prowadzonej działalności gospodarczej. Wspólny system podatku od wartości dodanej zapewnia, że jakakolwiek działalność gospodarcza, bez względu na jej cel oraz rezultat, o ile sama jest opodatkowana VAT, jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny. Pozwala to na zachowanie zasady potrącalności, która powinna być na gruncie ustawy o VAT rozumiana możliwie najszerzej. Oznacza to, że zawsze ma ona zastosowanie przy nabyciu towarów i usług dokonanym z zamiarem wykorzystania ich w działalności opodatkowanej.

Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać, aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Należy zatem stwierdzić, że każde nabycie towarów i usług przeznaczonych do czynności opodatkowanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej bez względu na to jakie faktycznie będą efekty tej działalności należy uznać za związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych. Istotna jest intencja nabycia - jeśli dany towar ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas - po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych - odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych. W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją określonej czynności, z którą łączą się skutki podatkowo–prawne było wykonywanie czynności opodatkowanych. Z ogólnie przyjętej definicji „zamiaru” wynika, że jest to projekt, plan czy intencja zrealizowania czegoś. Istotą zamiaru są intencje jakie przyświecają dokonywanym czynnościom, jak i cel, który dana osoba ma osiągnąć dokonując tych czynności.

Prawo do odliczenia podatku naliczonego, jako integralna część systemu VAT, w zasadzie nie może być ograniczane, ani pod względem czasu, ani też pod względem zakresu przedmiotowego. Nie jest to bowiem wyjątkowy przywilej podatnika, lecz jego fundamentalne prawo. Możliwość wykonania tego prawa powinna być zapewniona niezwłocznie i względem wszystkich kwot podatku, które zostały pobrane (naliczone) od transakcji związanych z zakupami. Decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia ma zatem zamierzony (deklarowany) związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi.

Możliwość odliczenia podatku naliczonego nie stanowi żadnego przywileju dla podatnika, lecz jest podstawowym i fundamentalnym uprawnieniem, wynikającym z samej konstrukcji podatku od wartości dodanej. Z orzecznictwa TSUE wynika, że prawo do odliczenia podatku naliczonego w zasadzie nie może być ograniczone ani pod względem czasu, ani pod względem zakresu przedmiotowego. TSUE zwracał uwagę, że właśnie zasada odliczenia podatku naliczonego zapewnia uzyskanie neutralności podatku. System odliczeń podatku oznacza całkowite uwolnienie przedsiębiorcy od obciążeń z tytułu VAT zapłaconego lub należnego (do zapłaty) w prowadzonej działalności gospodarczej. Wspólny system podatku od wartości dodanej zapewnia, że jakakolwiek działalność gospodarcza, bez względu na jej cel oraz rezultat, o ile sama jest opodatkowana VAT, jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny. Pozwala to na zachowanie zasady potrącalności, która powinna być na gruncie ustawy o VAT rozumiana możliwie najszerzej. Oznacza to, że zawsze ma ona zastosowanie przy nabyciu towarów i usług dokonanym z zamiarem wykorzystania ich w działalności opodatkowanej.

Należy zauważyć, że w przypadku realizacji działań gospodarczych, których wyniki są przeznaczone na sprzedaż, nabyte towary i usługi związane z realizacją tych działań należy uznać za służące czynnościom opodatkowanym, nawet w przypadku gdy zakładana sprzedaż, z przyczyn niezależnych od podatnika, nie dojdzie do skutku. W niniejszej sprawie, Wnioskodawca jest jednym z członków konsorcjum. Rezultaty tego projektu będą wykorzystywane do działalności opodatkowanej, bowiem – jak wskazał Wnioskodawca – przy zadeklarowanej formie licencjonowania będą obowiązywały ceny rynkowe za zakup licencji, jednak odpłatność za jego użycie zostanie przeniesiona na moment wejścia produktu na rynek i uzyskania pierwszych przychodów ze sprzedaży przez producenta.

Poza tym należy podkreślić, że Wnioskodawca nie wyklucza również, że rezultaty realizacji projektu będzie transferować (komercjalizować) w przyszłości do gospodarki. Wnioskodawca wskazał, że jeśli prototypy wytworzone w ramach projektu przejdą pozytywnie testy końcowe, po poniesieniu niezbędnych nakładów będą mogły być wykorzystane do celów komercyjnych przez … jako pierwsze egzemplarze ładowarek zintegrowanych ze słupem oświetleniowym. Nadto Zainteresowany wskazał, iż opracowane rozwiązanie w postaci ww. produktu będzie udostępniane na zasadach otwartej licencji …., gwarantującej możliwość szerokiego rozpowszechniania w działalności gospodarczej opracowanego produktu i usługi. Celem Uczelni jeśli chodzi o realizację projektu w ramach konsorcjum jest zatem tak możliwość pozyskania wyników badań naukowych, które mogą być wykorzystywane następnie w działalności statutowej i naukowej, jak również komercjalizacja wyników uzyskiwanych w ramach realizacji Projektu. Wskazać należy, że transfer do gospodarki rezultatów realizacji projektu stanowi również czynności opodatkowane niezależnie od tego czy będzie to służyć prowadzonej działalności gospodarczej Uczelni czy realizacji celów statutowych i wykonaniu podstawowego zadania Uczelni jakim jest prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych.

Bez znaczenia pozostaje okoliczność, że Wnioskodawca sam nie będzie komercjalizować uzyskanych wyników, a jedynie upubliczniać i propagować je na konferencjach i seminariach oraz umieszczać w publikacjach przygotowywanych w ramach Projektu przez co towary i usługi nabyte w związku z realizacją Projektu nie będą służyły Wnioskodawcy do wykonywania przez niego czynności opodatkowanych podatkiem VAT, ponieważ - jak wskazano - wyniki Projektu zostaną zastosowane i skomercjalizowane w działalności gospodarczej …..

W konsekwencji z uwagi na związek z czynnościami opodatkowanymi wydatków poniesionych na realizację projektu pt. „Układ ładowania pojazdów elektrycznych zintegrowany z infrastrukturą oświetleniową”, należy stwierdzić, że na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, Wnioskodawcy przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją ww. projektu.

Zatem stanowisko, że Uczelnia nie ma prawa do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, ponieważ dokonywane zakupy towarów i usług na potrzeby Projektu nie są związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych podatkiem VAT, należało uznać za nieprawidłowe.

Odnosząc się natomiast do kwestii opodatkowania nieodpłatnego udzielenia otwartej licencji CC należy wskazać, iż w myśl art. 8 ust. 2 ustawy, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
2. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
   
   

Dla stwierdzenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego wyżej art. 8 ust. 2 ustawy istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Aby nieodpłatne świadczenie uznać za odpłatne świadczenie usług, tj. za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być ono świadczone na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika. Przez świadczenie usług niezwiązanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy rozumieć takie świadczenie usług, które odbywa się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności. Opodatkowaniu podlegają te nieodpłatne usługi, które nie mają związku z prowadzoną działalnością, a więc nie mają wpływu na przyszłe obroty przedsiębiorstwa, jego zyski, wizerunek, odbiór przez kontrahentów. Natomiast przez usługi związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy rozumieć te usługi, które są wykonywane nieodpłatnie w związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej podmiotu, potrzebami związanymi z funkcjonowaniem prowadzonego przedsiębiorstwa/działalności gospodarczej.

Jeżeli więc nieodpłatne świadczenie będzie się wpisywało w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu, nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Ponadto należy wskazać, że główną kwestią dla zastosowania przywołanego powyżej przepisu art. 8 ust. 2 ustawy jest ustalenie także czy w omawianej sytuacji występuje prawo do odliczenia podatku naliczonego. Takie podejście znajduje potwierdzenie w opinii Rzecznika Generalnego z dnia 23 października 2008 r. w sprawie C-371/07, w punkcie 40 ww. opinii, który stwierdził, że „(...) możliwość odliczenia podatku naliczonego stanowi wyraźną przesłanką jedynie dla zastosowania art. 5 ust. 6 lub art. 6 ust. 2 lit. a), jednakże sądzę, że w art. 6 ust. 2 lit. b ma charakter bezwzględnie dorozumiany. Nie ma w tym przypadku charakteru wyraźnego zasadniczo z uwagi na to, że przepis ten odnosi się głównie do usług świadczonych przez pracowników, a koszty pracowników (w formie wynagrodzenia) nie są obciążone podatkiem VAT. Jednakże w przypadku, gdy kompleksowa dostawa winna być sklasyfikowana, jako dostawa usług, wykorzystane towary zazwyczaj będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT, a podstawą opodatkowania w odniesieniu do wszystkich transakcji wymienionych w art. 6 ust. 2 stanowi: „suma wydatków poniesionych przez podatnika na wykonanie usług” [ art. 11 część A ust. 1 lit. c) ]. Objęcie tą podstawą opodatkowania kosztu dostaw, od których podatek naliczony nie podlegał odliczeniu, byłoby sprzeczne nie tylko z systematyką art. 5 ust. 6 i art. 6 ust. 2 w całości, ale również z fundamentalną zasadą neutralności podatku VAT dla podatników.”

Mając, zatem na uwadze powyższe uznać należy, że w analizowanej sprawie nieodpłatne udzielenie licencji CC, będzie miało związek z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością. Nieodpłatne udzielenie otwartej licencji CC będzie to miało miejsce w ramach szeroko rozumianej działalności statutowej, do której należy m.in. prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych oraz świadczenie usług badawczych oraz upowszechnianie i pomnażanie osiągnięć nauki, techniki i kultury narodowej. Jak sam wskazał Wnioskodawca, udostępnianie i upowszechnianie efektów badań naukowych, prac rozwojowych i osiągnięć nauki następuje również poprzez udzielenie otwartych licencji, celem nieskrępowanego dostępu do nich zainteresowanym podmiotom, niewątpliwie stanowi to działalność gospodarczą.

Jednakże z uwagi na to, iż podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, w związku z realizacją projektu to do nieodpłatnego udzielenia licencji będzie miał zastosowanie art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy. Tym samym nieodpłatne świadczenie usług będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 2 jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy, które nie zostały objęte pytaniem wskazanym we wniosku – nie mogą być zgodnie z art. 14 b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Odnośnie powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, należy zauważyć, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego co oznacza, że należy je traktować indywidualnie.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.