Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
2461-IBPB-1-2.4510.1102.2016.2.AK
z 28 marca 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 201 ze zm.) oraz art. 223 ust. 1 ustawy z 16 listopada 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. z 2016 r., poz. 1948 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 22 grudnia 2016 r. (data wpływu 28 grudnia 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy przekazanie w przyszłości przez Spółkę na rzecz „Informatorów” kwoty 6,4 mln USD, do której to czynności Spółka jest zobligowana na podstawie zatwierdzonej przez Sąd umowy-ugody, będzie stanowić dla Spółki koszt uzyskania przychodu - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 grudnia 2016 r. wpłynął do organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy przekazanie w przyszłości przez Spółkę na rzecz „Informatorów” kwoty 6,4 mln USD, do której to czynności Spółka jest zobligowana na podstawie zatwierdzonej przez Sąd Okręgowy umowy-ugody, będzie stanowić dla Spółki koszt uzyskania przychodu.

We wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka na mocy uchwały Zgromadzenia Wspólników z 3 stycznia 1992 r. została postawiona w stan likwidacji. Ustanowiony likwidator podjął szereg kroków prawnych zmierzających do naprawienia szkód poniesionych w wyniku niezgodnej z prawem działalności byłego zarządu Spółki, w skład którego wchodzili Pan A. i Pan B. W tym celu wszczęto między innymi 620 postępowań odszkodowawczych w kraju oraz 4 postępowania za granicą. W dniu 24 marca 1992 r. wniesione zostało roszczenie cywilne do Sądu w T. przeciwko Panu A., Panu B. i innym, w którym ostateczna dochodzona należność główna po korektach, została ustalona przez Sąd na kwotę 102,1 mln USD. Wcześniej, w dniu 18 marca 1992 r. likwidator Spółki uzyskał od Sądu nakaz tymczasowego sekwestru (zajęcia) na majątkach Pana A. i Pana B., a głównie na akcjach izraelskiej spółki paliwowej X. Nadmienia się, że Pan A. i Pan B. nabyli za kwotę 85 mln USD pakiet 50% akcji Spółki X na podstawie zawartych w dniach 13 lutego i 3 marca 1991 r. umów z Grupą Y. Zapłata za akcje 85 mln USD nastąpiła z pieniędzy skradzionych wcześniej ze Spółki. W związku z informacjami w mediach o oszustwach i kradzieżach dokonanych przez Pana A. i Pana B. – Grupa Y, na którą składają się (1) spadek po zmarłym Panu C., (2) Pan D., (3) Spadek po zmarłym Panu E. (zwani dalej łącznie „Grupa Y”), wystąpiła o unieważnienie zawartych umów nabycia akcji.

Ostatecznie spór pomiędzy Grupą Y a Panem A. i Panem B. został 22 stycznia 1992 r. przekazany do postępowania arbitrażowego. Wniosek o możliwość uczestnictwa w arbitrażu Spółki został przez arbitrów odrzucony. W dniu 11 stycznia 1994 r. zostało zakończone postępowanie arbitrażowe pomiędzy Grupą Y a Panem A. i Panem B. w wyniku zawarcia ugody. Ugoda została zatwierdzona przez arbitrów oraz uzyskała moc obowiązującą nadaną przez Sąd. Z ugody wynikało, że unieważnione zostały umowy nabycia akcji Spółki X (z 13 lutego i 3 marca 1991 r.) przez Pana A. i Pana B., a także ustalono, że kwota zwrotu za akcje wynosi 80 mln USD. Kwota zwrotu za akcje (80 mln USD) została objęta sekwestrem przez Spółkę do czasu rozpatrzenia przez Sąd w T. pozwu Spółki z 24 marca 1992 r. W dniu 1 stycznia 1996 r. strony postępowania sądowego, tj. Spółka oraz Pan A. i Pan B. i inni zawarły ugodę przed Sądem w T., która zakończyła spór (zainicjowany przez Spółkę pozwem z 24 marca 1992 r.), w wyniku której uzyskano kwotę 80 mln USD. Po zatwierdzeniu przez Sąd w T. ugody w dniu 1 stycznia 1996 r. Spółka została poinformowana o możliwości uzyskania wiadomości o majątkach dłużników ukrytych przed likwidatorem. „Informatorzy” reprezentowani przez adw. Pana F. przedstawili Spółce propozycję ujawnienia majątków pod warunkiem podzielenia się korzyściami w proporcji 50/50% dla każdej ze stron, po potrąceniu kosztów sądowych, egzekucyjnych honorariów adwokackich. Żaden inny podział korzyści nie był przez „Informatorów” przyjęty.

W dniu 2 stycznia 1996 r., po uprzednim uzyskaniu akceptacji organu właścicielskiego, zawarta została stosowna umowa. W maju i październiku 1996 r. Spółka otrzymała od „Informatorów” wiarygodne dokumenty między innymi w formie oświadczenia złożonego przed notariuszem, z którego wynikało że Grupa Y wspólnie z Panem A. i Panem B. oszukała Spółkę o kwotę 16 mln USD. Oszustwo miało miejsce w 1994 r. podczas zakończenia postępowania arbitrażowego pomiędzy Grupą Y a Panem A. i Panem B. odnośnie unieważnienia nabycia akcji Spółki X. Grupa Y oświadczyła wówczas, że kwota zwrotu za akcje wynosi 80 mln USD. Faktycznie Grupa Y zapłaciła Panu A. i Panu B. dodatkową kwotę 16 mln USD pomimo, że wszelkie płatności na ich rzecz były objęte zajęciem. W świetle powyższego, postanowiono skierować roszczenie odszkodowawcze przeciw Grupie Y na drogę postępowania arbitrażowego. Umowę arbitrażową zawarto w sierpniu 1997 r. Pozew został złożony we wrześniu 1997 r. Na przedmiotowe roszczenie Spółka otrzymała od Grupy Y gwarancje bankowe na kwotę 5 oraz 25 mln USD, której termin ważności był okresowo przedłużany, ostatnio do 31 grudnia 2014 r.

W toczącym się od 1997 r. postępowaniu arbitrażowym, w maju 2005 r. arbiter wydał orzeczenie kończące 1. etap postępowania, a mianowicie:

• oddalił roszczenie Spółki o kwotę 100 mln USD uznając, że nie posiada kompetencji do unieważnienia umowy z dnia 11 stycznia 1994 r.,
• uznał za zasadne roszczenie Spółki dotyczące zwrotu Spółce kwoty 5 mln USD zapłaconej dla G.,
• uznał, że Grupa Y winna zapłacić Spółce kwotę około 16 mln USD, którą zapłaciła Panu A. „pod stołem”. Kwota ta była bowiem objęta sekwestrem,
• stwierdził, że Grupa Y naruszyła swoje zobowiązania do pomocy prawnej Spółce w nałożeniu sekwestów i ukryła przed nią istnienie kosztów zarządzania w kwocie około 750 tys. USD,
• stwierdził, że dochodzona przez Spółkę dywidenda zostanie rozstrzygnięta na II. etapie arbitrażu,
• uznał, że roszczenie Spółki odnoszące się do płatności na rzecz „Informatorów” obciąża Grupę Y.
  
  

Kwestia płatności na rzecz „Informatorów” powinna być przedmiotem postępowania sądowego. W tym zakresie toczyły się przed Sądem w T. 2 postępowania. W lipcu 2005 r. Grupa Y złożyła do Sądu w T. wniosek o odwołanie arbitra oraz o unieważnienie orzeczenia arbitra I. etapu postępowania. Sąd w H., do którego został skierowany wniosek przez Sąd Najwyższy, przychylił się do wniosku Grupy Y i wydał w dniu 1 listopada 2007 r. orzeczenie o usunięciu arbitra oraz o unieważnieniu orzeczenia dotyczącego I etapu arbitrażu. Sąd Najwyższy w dniu 1 lutego 2010 r. rozpatrując wniosek Spółki o zezwolenie na apelację od orzeczenia Sądu w H. z dnia 1 listopada 2007 r. postanowił zezwolić Spółce na apelację.

W dniu 5 grudnia 2010 r. Sąd Najwyższy wydał orzeczenie w sprawie wniosku o zezwolenie na apelację złożoną przez Spółkę od postanowienia Sądu w H. z dnia 1 listopada 2007 r. uznając, że:

• apelacja została przyjęta,
• utrzymane zostało orzeczenie arbitrażowe I. etapu oraz postanowienie wydane w II. etapie postepowania,
• należy powołać nowego arbitra i kontynuować postępowanie arbitrażowe.
  
  

W grudniu 2011 r. Spółka oraz Grupa Y zostali pozwani przez jednego z „Informatorów” o zapłatę wynikającą z zawartej umowy z „Informatorami” z 2 stycznia 1996 r. W sierpniu 2012 r. Sąd w T. wydał postanowienie, zgodnie z którym „Informatorom” należy się połowa kwot odzyskanych w arbitrażu przez Spółkę. We wrześniu 2012 r. Spółka oraz Grupa Y złożyły do Sądu Najwyższego wnioski o zezwolenie na apelacje w sprawie uchylenia postanowienia Sądu w T. z sierpnia 2012 r.

Sąd Najwyższy rozpatrując wspólny wniosek Spółki oraz pełnomocnika procesowego „Informatorów” wydał w dniu 31 lipca 2013 r. orzeczenie, zgodnie z którym do rozliczeń pieniężnych z „Informatorami” będą miały zastosowanie następujące regulacje:

• umowa z „Informatorami” z dnia 2 stycznia 1996 r.,
  
• kwota ujawniona przez „Informatorów” wynosi 16 mln USD,
  
• „Informatorzy” mają prawo do 50% kwoty ujawnionej Spółce (16 mln USD) po potrąceniu proporcjonalnej części kosztów i honorariów, które poniosła Spółka, na podstawie ostatecznego orzeczenia arbitra, zatwierdzonego przez Sąd w I.,
  
• Spółka nie jest zobowiązana i nie będzie musiała płacić na rzecz „Informatorów” jakiejkolwiek kwoty z pieniędzy, które Spółka odzyska z tytułu:
  
  • kosztów zarządzania,
    
  • zapłaty dla G.,
    
  • dywidendy.
  
  
  

W dniu 23 grudnia 2013 r. Sąd Najwyższy rozpatrzył apelację wniesioną przez Grupę Y i Spółkę od postanowienia Sądu w T. z 20 sierpnia 2012 r. odnośnie płatności na rzecz „Informatorów” orzekając, że:

• uchyla postanowienia Sądu w T. z 20 sierpnia 2012 r.,
• uznaje stanowisko Sądu w T., że umowa z „Informatorami” stanowi dokument o istnieniu majątku do podziału, lecz wymaga wyjaśnienia stanu umowy oraz rozmiar płatności.

Kwestia płatności na rzecz „Informatorów” została skierowana do Sądu w T. przez ich pełnomocnika. Sądy w I. rozpatrując wnioski odnośnie płatności na ich rzecz przez Spółkę, wydały nakazy (blokadę środków) na pieniądze depozytu w kwocie 20,1 mln USD, z tego dla Pana J. – na kwotę 11,7 mln USD, natomiast dla Pana B. na kwotę 3,2 mln USD.

Z powodu skomplikowanej sytuacji prawnej i faktycznej, w jakiej znalazły się zarówno Wnioskodawca, jak i Grupa Y, w celu ostatecznego zakończenia postępowania arbitrażowego strony postanowił zakończyć spór poprzez zawarcie umowy-ugody (instytucja prawa izraelskiego).

W dniu 22 września 2014 r. w T., w obecności reprezentanta Banku, zawarta została umowa-ugody kończąca postępowanie arbitrażowe z Grupą Y. Zawarta w dniu 22 września 2014 r. umowa-ugody pomiędzy Spółką a Grupą Y odnosi się do łącznej kwoty 67 mln USD, z czego 46,9 mln USD płatne będzie poprzez spieniężenie gwarancji bankowych (odpowiednio na 25 oraz na 5 mln USD), natomiast z kwoty 20,1 mln USD utworzono depozyt do podziału pomiędzy Spółkę a „Informatorów” z uwzględnieniem kosztów postępowań sądowych.

W dniu 2 października 2014 r. Sąd w T. zatwierdził orzeczenie arbitra prof. Pana K. nadając umowie-ugody z 22 września 2014 r. moc orzeczenia sądowego. Dla pełnej realizacji przez Grupę Y płatności na rzecz Spółki z gwarancji bankowych w kwocie 46,9 mln USD koniecznym stało się ich spieniężenie. Przystępując do realizacji przedmiotowego ustalenia okazało się, że w zgromadzonych dokumentach postępowania znajduje się gwarancja bankowa na 25 mln USD, natomiast nie odnaleziono gwarancji bankowej wystawionej na rzecz Spółki w styczniu 1994 r. przez firmę paliwową Z, której udziałowcem była rodzina Y.

Gwarancje bankowe, zarówno na kwotę 25 mln USD, jak i na 5 mln USD firmy Z, były przez cały okres trwania postępowania arbitrażowego przechowywane u kolejnych arbitrów prowadzących arbitraż (…), względnie w Sekretariacie Sądu Najwyższego, co związane było z rozpoznawaniem przez ww. Sąd apelacji Spółki od postanowienia Sądu w H., który wstrzymał postępowanie arbitrażowe, unieważnił orzeczenie 1. Etapu arbitrażu oraz odwołał arbitra z jego funkcji - zakończonym korzystnym dla Spółki rozstrzygnięciem. Stąd też trudno było ustalić obecnie, na jakim etapie postępowania arbitrażowego zaginęła gwarancja bankowa Z. W wyniku długotrwałych rozmów i zagwarantowania przez Spółkę odstąpienia od naliczania odsetek, rodzina Y postanowiła wystawić na rzecz Spółki nową gwarancję bankową na kwotę 6.850.000 USD, co nastąpiło 14 grudnia 2014 r. Nadto kwestia zwiększenia gwarancji bankowej przez Grupę Y uzyskała w dniu 15 grudnia 2014 r. akceptację Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Spółki.

Nowa gwarancja bankowa na kwotę 6.850.000 USD oraz spieniężenie gwarancji bankowej na 25 mln USD, która wygenerowała kwotę 40.050.000 USD pozwoliły na wypełnienie przez Grupę Y pełnej płatności kwoty 46,9 mln USD w terminie uzgodnionym pomiędzy stronami, tj. do 1 stycznia 2015 r. Podpisanie w dniu 18 grudnia 2014 r. „Uzgodnienia” z Grupą Y umożliwiło realizację umowy-ugody, tj. płatność 46,9 mln USD oraz zgromadzenie 20,1 mln USD w depozycie zgodnie z umową.

W zakresie kwoty 46,9 mln USD na wniosek Spółki została wydana interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach nr IBPB-1-3/4510-21/15/MO z dnia 23 lipca 2015 r. Organ potwierdził w niej stanowisko Spółki w zakresie rozpoznania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych z tytułu otrzymania przedmiotowej kwoty. Spółka wskazała przy tym, że kwota otrzymana w wyniku umowy-ugody w wysokości 46,9 mln USD ma charakter odszkodowania.

W związku z zamiarem realizacji postanowień umowy-ugody, tj. rozliczenia drugiego etapu, koniecznym będzie przekazanie na rzecz „Informatorów”, po rozstrzygnięciu przez sąd powszechny kwestii dotyczącej wynagrodzenia dla „Informatorów”, części środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku depozytowym w kwocie 20,1 mln USD. W związku z powyższym po stronie Spółki powstała wątpliwość, czy powinna rozpoznać koszt uzyskania przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z tytułu kosztów związanych z postępowaniem w sprawie ugody, w tym w szczególność kosztów wynagrodzenia, które Spółka obowiązana jest do wypłacenia „Informatorom”. Wskazania wymaga fakt, że wykonanie postanowień umowy-ugody jest korzystne ekonomicznie dla Spółki, a nadto przełoży się w wymierny sposób na efektywność postępowania likwidacyjnego. Istotnym jest, że jedynym wspólnikiem Wnioskodawcy i jednocześnie wierzycielem jest Bank, której z kolei jedynym wierzycielem jest Narodowy Bank Polski.

Dnia 28 lipca 2016 r. została podpisana Umowa ugody kończąca spór pomiędzy stronami (dalej: „Ugoda”). Sąd Okręgowy w T. postanowieniami z 9 i 13 listopada 2016 r. zatwierdził Ugodę i nadal jej moc orzeczenia sądowego w odniesieniu do obydwu „Informatorów”. Zawarta ugoda z „Informatorami” zobowiązuje Spółkę do płatności na rzecz „Informatorów” kwoty 6,4 mln USD.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy przekazanie w przyszłości przez Spółkę na rzecz „Informatorów” kwoty 6,4 mln USD, do której to czynności Spółka jest zobligowana na podstawie zatwierdzonej przez Sąd Okręgowy w T. umowy-ugody, będzie stanowić dla Spółki koszt uzyskania przychodu w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych?

Wnioskodawca jest zdania, że kwota 6,4 mln USD, która ma zostać przekazana „Informatorom”, stanowić będzie dla Spółki koszt uzyskania przychodu. Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

Koszty będące przedmiotem pytania Spółki wynikają z konieczności realizacji umowy tj. konieczności dokonania przez Spółkę zapłaty na rzecz „Informatorów” za informacje, dzięki którym Spółka uzyska przychód w wysokości 20,1 mln. Jak wskazano w stanie faktycznym, w dniu 1 stycznia 1996 r. Spółka została poinformowana o możliwości uzyskania wiadomości o majątkach dłużników ukrytych przed likwidatorem. „Informatorzy” reprezentowani przez adw. Pana F. przedstawili Spółce propozycję ujawnienia majątków pod warunkiem podzielenia się korzyściami w proporcji 50/50% dla każdej ze stron, po potrąceniu kosztów sądowych, egzekucyjnych i honorariów adwokackich. Zgodnie z tą umową „Informatorzy” mieli dostarczyć Spółce dane dotyczące majątku dłużników Spółki, z którego możliwe byłoby zaspokojenie roszczeń Spółki wobec jej dłużników. Za przekazanie informacji Spółka zobowiązała się do wypłaty na rzecz „Informatorów” wynagrodzenia w wysokości uzależnionej od wartości należności odzyskanych faktycznie przez Spółkę od dłużników. Wynagrodzenie zostało skalkulowane jako 50% kwoty uzyskanej przez Spółkę od dłużników dzięki danym przekazanym przez „Informatorów” po potrąceniu kosztów sądowych, egzekucyjnych i honorariów adwokackich.

Z informacji otrzymanych od „Informatorów” wynikało, że Grupa Y wspólnie z Panem A. i Panem B. oszukała Spółkę o kwotę 16 mln USD. Oszustwo miało miejsce w 1994 r., podczas zakończenia postępowania arbitrażowego pomiędzy Grupą Y a Panem A. i Panem B. odnośnie unieważnienia nabycia akcji Spółki X. Grupa Y oświadczyła wówczas, że kwota zwrotu za akcje wynosi 80 mln USD. Faktycznie Grupa Y zapłaciła dodatkowo (poza umową) Panu A. i Panu B. dodatkową kwotę 16 mln USD pomimo, że wszelkie płatności na ich rzecz były objęte zajęciem. Jak wskazano wyżej, informacje, otrzymane od „Informatorów”, umożliwiły Spółce uzyskanie przychodu.

Zdaniem Spółki, przekazanie „Informatorom” wynagrodzenia za informacje, które umożliwiły Spółce uzyskanie kwoty 20,1 mln USD stanowi koszt uzyskania przychodów Spółki, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Wydatek ten zostanie poniesiony w celu uzyskania przychodu, a ponadto:

1. Został poniesiony przez podatnika, tj. zostanie pokryty z zasobów majątkowych podatnika;
2. Jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona;
3. Pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą;
4. Poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów;
5. Został właściwie udokumentowany;
6. Nie stanowi wydatku z listy zawarte w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.
   
   

Jak wynika z przedstawionego opisu sprawy, koszt będący przedmiotem interpretacji stanowi wynagrodzenie za informacje ustalone jako część kwoty 20,1 mln USD, która zostanie przekazana na rzecz „Informatorów”. Kwota 20,1 mln USD stanowi przy tym kwotę odzyskaną przez Spółkę dzięki ściągnięciu części wierzytelności o wartości ustalonej przez sąd jako 102,1 mln USD. Uzyskanie przez Spółkę kwoty 20,1 mln USD było rezultatem wykorzystania przez Spółkę informacji otrzymanych przez nią od „Informatorów”. Kwota 20,1 mln USD stanowi podlegający opodatkowaniu przychód Spółki, którego uzyskanie nie byłoby możliwe bez uzyskania informacji od „Informatorów”. Konsekwencją umowy zawartej przez Spółkę z „Informatorami” jest konieczność poniesienia kosztów, czyli wypłaty wynagrodzenia na ich rzecz. Należy podkreślić, że płatność na rzecz „Informatorów” wynika bezpośrednio z umowy pomiędzy Spółką, a „Informatorami”. Dodatkowo należy podkreślić, że w dniu 2 października 2014 r. Sąd w T. zatwierdził orzeczenie arbitra Pana K. nadając umowie-ugody z 22 września 2014 r. (dotyczącej m.in. konieczności utworzenia z kwoty 20,1 mln USD depozytu do podziału pomiędzy Spółkę a „Informatorów” z uwzględnieniem kosztów postępowań sądowych) moc orzeczenia sądowego.

Analizując cel wydatku i związek z działalnością Spółki należy wskazać, że działalność likwidowanych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością regulowana jest szczegółowo przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1578; dalej „KSH” z późn. zm.) - rozdziale 6 działu 1 w tytule III KSH. Wynika z nich zastosowanie do likwidatora przepisów o członkach zarządu oraz jego obowiązek wygaszania spraw spółki w sposób zgodny z interesem wspólników, którzy co do zasady są uprawnieni do odpowiednich części majątku uzyskanego w wyniku likwidacji. W szczególności zgodnie z art. 282 § 1 KSH, likwidatorzy powinni zakończyć interesy bieżące spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek spółki (czynności likwidacyjne). Nowe interesy mogą wszczynać tylko wówczas, gdy to jest potrzebne do ukończenia spraw w toku. Na podstawie art. 282 § 2 KSH, likwidatorzy są obowiązani stosować się do uchwał wspólników. Organy podatkowe powinny uwzględniać te zasady rozstrzygając w zakresie kosztów uzyskania przychodów. Na przykład w uzasadnieniu wyroku z 13 marca 1998 r. (sygn. akt I SA/Lu 230/97) NSA stwierdził, że „kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, (..,).” Z kolei według WSA w Lublinie I SA/Lu 536/09 istotne jest, aby „ocena zachowania podatnika, kwalifikującego określony wydatek, jako koszt podatkowy, dokonywana była również z perspektywy związku tego wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz jego wiedzy o związkach przyczynowych, tj. w tym zakresie, że dany wydatek (koszt) może obiektywnie przyczynić się do realizacji pożądanego celu - osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia jego źródła - co jednak oczywiście nie oznacza, że cel ten zostanie osiągnięty”.

Zdaniem Spółki, w jej przypadku, jako podmiotu w likwidacji, koszty uzyskania przychodów mogą stanowić te wydatki, które są związane z prawidłową realizacją obowiązków likwidatora, w tym wydatki związane ze ściągnięciem wierzytelności oraz zakończeniem spraw Spółki. Realizacji obowiązków przez likwidatora musi być zgodna z wolą wspólników wyrażoną w ich uchwałach.

Z opisu sprawy wynika, że decyzja o uzyskaniu danych od „Informatorów” została przeanalizowana pod kątem zasadności, a w szczególności:

• Likwidator zwrócił się w tej kwestii do doradcy prawnego i postąpił zgodnie z jego rekomendacją;
• W wyborze doradcy Spółka kierowała się nie tylko względami jego profesjonalizmu, lecz również znajomością lokalnych uwarunkowań (Spółka wybrała prawnika z siedzibą w Izraelu, gdzie ostatecznie została zawarta umowa z 2 stycznia 1996 r);
• Zgodnie ze stanem wiedzy Spółki na dzień zawarcia umowy z „Informatorami” Spółka nie posiadała innych możliwości uzyskania informacji o majątku swoich dłużników niezbędnych do ściągnięcia wierzytelności.

Z opisu sprawy wynika też, że decyzja o zawarciu z „Informatorami” umowy z 2 stycznia 1996 r. została wyrażona w uchwale wspólników, a więc likwidator miał obowiązek jej wykonania.

Z uwagi na wskazany wyżej bezpośredni związek z uzyskaniem przez Spółkę przychodów, wydatki na wynagrodzenie dla „Informatorów” stanowią koszt uzyskania przychodów Spółki. Spółka wskazuje, że racjonalny charakter wydatków nie budzi wątpliwości. Uzależnienie wysokości wynagrodzenia za informacje od faktycznej ich przydatności (możliwości odzyskania należności Spółki dzięki nabytym informacjom) zabezpieczyło Spółkę przed sytuacją, w której musiałaby ona zapłacić za dane, które nie umożliwiłyby Spółce odzyskania jakiejkolwiek kwoty należności. Gdyby okazało się, że dzięki informacjom „Informatorów” nie da się odzyskać części należności Spółki, wówczas „Informatorzy” nie mieliby prawa do wynagrodzenia. Jak wskazano, Spółka otrzymała od „Informatorów” oświadczenie, którego treść pozwoliła na identyfikację nieujawnionego majątku dłużników i ściągnięcie z niego należności. W związku z tym, na podstawie umowy z 2 stycznia 1996 r. „Informatorzy” mieli podstawy, by zwrócić się do Spółki o wypłatę wynagrodzenia, tj. realizację świadczenia, do którego Spółka zobowiązała się w umowie.

Biorąc pod uwagę powyższe argumenty Spółka uważa, że wypłata wynagrodzenia na rzecz „Informatorów” stanowi dla niej koszt uzyskania przychodów.

Podkreślenia wymaga fakt, że Spółka 12 lutego 2016 r. złożyła do BKIP wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie ustalenia, czy przekazanie przez Spółkę na rzecz „Informatorów” części kwoty 20,1 min USD (które to zobowiązanie wynika z zawartych przez Spółkę umów, co zostanie potwierdzone przez sąd) będzie stanowić dla Spółki koszt uzyskania przychodu. Postanowieniem z 10 maja 2016 r. (znak IBPB-1-2/4510-211/16/AK) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach odmówił wszczęcia postępowania wskazując, że istotą wniosku nie była interpretacja przepisów prawa podatkowego, lecz interpretacja przedstawionego zdarzenia przyszłego - ustalenie, czy czynność odpłatnego przekazywania informacji przez „Informatorów” o ukrytych majątkach dłużników (za wynagrodzeniem) pozostaje w zgodzie z zasadami współżycia społecznego i czy nie nosi znamion czynu naruszającego porządek prawny.

Należy podnieść, że w stosunku do przywołanego wyżej wniosku stan faktyczny spraw uległ istotnej zmianie - Sąd Okręgowy w T. postanowieniami z 09 i 13 listopada 2016 r. zatwierdził umowę-ugody zawartą pomiędzy Spółką a „Informatorami” nadając jej moc orzeczenia sądowego. Zawarta ugoda z „Informatorami” zobowiązuje Spółkę do płatności na rzecz „Informatorów” kwoty 6,4 mln USD. W konsekwencji należy stwierdzić, że Spółka jest zobligowana do wykonania postanowienia izraelskiego orzeczenia sądowego, w wyniku którego zobligowana jest do płatności ww. kwoty. Nie sposób przy tym twierdzić, by wykonania dyspozycji izraelskiego sądu mogło prowadzić do popełnienia czynu naruszającego porządek prawny.

W konsekwencji wobec istotnej zmiany realiów faktycznych w sprawie, sprowadzających się w istocie do nadania walorów orzeczenia sądowego zawartej przez Spółkę umowy-ugody, oraz wobec konieczności zrealizowania prze Spółkę zobowiązań wynikających z przywołanego orzeczenia (co w sposób immanentny będzie pociągało za sobą nałożenie na Spółkę obowiązków w sferze publicznoprawnej), złożenie wniosku stało się konieczne.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1888 ze zm., dalej „ustawy o pdop”) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (…).

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej ocenie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku pomiędzy poniesionym kosztem a powstaniem przychodu lub zabezpieczeniem źródła uzyskiwania przychodów. Kosztami uzyskania przychodów będą przy tym zarówno wydatki, których poniesienie bezpośrednio przekłada się na uzyskanie konkretnych przychodów, jak i te, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia.

A zatem, warunkiem uznania wydatku poniesionego przez podatnika za koszt uzyskania przychodów jest, aby wydatek łącznie spełniał następujące przesłanki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
  
  

W związku z powyższym należy stwierdzić, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów, które nie są wymienione w art. 16 ust. 1 updop. Koszty ponoszone przez podatnika należy oceniać pod kątem ich celowości, a więc dążenia do uzyskania przychodów. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodów, między tym wydatkiem, a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowy tego typu, że poniesienie wydatku musi mieć wpływ na powstanie, zwiększenie lub zabezpieczenie tego przychodu.

Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu wydatków enumeratywnie wymienionych w przywołanym art. 16 ust. 1 updop, stanowić mogą koszt uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami, a właściwa i zgodna z treścią ustawowej regulacji kwalifikacja kosztów uzyskania przychodów powinna brać pod uwagę:

• przeznaczenie wydatku (jego celowość, zasadność dla funkcjonowania podmiotu) oraz
• potencjalną możliwość (analizowaną w dacie poniesienia wydatku na podstawie obiektywnych przesłanek) przyczynienia się danego wydatku do osiągnięcia przychodu.
  
  

We wniosku Spółka wskazała, że zobowiązała się do wypłaty na rzecz „Informatorów” kwoty wynikającej z zawartej umowy w zamian za informacje dotyczące możliwości odzyskania przez Spółkę środków pieniężnych. Wysokość świadczenia na rzecz „Informatorów” uzależniona była od wysokości odzyskanej kwoty i była przez strony określona procentowo. Sąd Okręgowy w T. postanowieniami z 09 i 13 listopada 2016 r. zatwierdził umowę-ugody zawartą pomiędzy Spółką a „Informatorami” nadając jej moc orzeczenia sądowego. Zawarta ugoda z „Informatorami” zobowiązuje Spółkę do płatności na rzecz „Informatorów” kwoty 6,4 mln USD. W konsekwencji należy stwierdzić, że Spółka jest zobligowana do wykonania postanowienia orzeczenia sądowego. Nie sposób przy tym twierdzić, by wykonania dyspozycji izraelskiego sądu mogło prowadzić do popełnienia czynu naruszającego porządek prawny.

Jak wcześniej wskazano, aby wydatek mógł stanowić koszt uzyskania przychodów musi być poniesiony w związku z prowadzona działalnością gospodarczą. Spółka w likwidacji nie prowadzi działalności gospodarczej, a podejmowane przez likwidatorów czynności likwidacyjne mają jedynie zakończyć interesy bieżące spółki, ściągnąć wierzytelności wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek (art. 282 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1578 ze zm.,). Czynności likwidacyjne nie są podejmowane, co do zasady, w celu osiągnięcia przychodów, ani – tym bardziej – w celu zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodu.

Odnosząc wyżej cytowanej przepisy do przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego stwierdzić należy, że wypłata na rzecz „Informatorów” kwoty wynikającej z umowy-ugody nie spełnia dyspozycji art. 15 ust. 1 updop. Skoro tak, to w przedmiotowej sprawie nie jest spełniony podstawowy warunek umożliwiający zaliczenie kosztu do kosztów uzyskania przychodów. Zauważyć należy, że nie każdy wydatek poniesiony przez Spółkę może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów. Musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy z osiąganymi przychodami. W niniejszej sprawie takiego związku nie ma.

Zatem stanowisko w zakresie ustalenia, czy przekazanie w przyszłości przez Spółkę na rzecz „Informatorów” kwoty 6,4 mln USD, do której to czynności Spółka jest zobligowana na podstawie zatwierdzonej przez Sąd Okręgowy w T. umowy-ugody, będzie stanowić dla Spółki koszt uzyskania przychodu jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.