Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
3063-ILPP1-3.4512.53.2017.1.JN
z 24 marca 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) oraz art. 223 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2016 r., poz. 1948, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 9 lutego 2017 r. (data wpływu 14 lutego 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zwrotnego przeniesienia Wierzytelności do Spółki poprzez ich odkup jako elementu kompleksowej usługi Sekurytyzacji – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 lutego 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zwrotnego przeniesienia Wierzytelności do Spółki poprzez ich odkup jako elementu kompleksowej usługi Sekurytyzacji.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (dalej: „Spółka”) jest spółką prowadzącą działalność finansową, w szczególności w zakresie zawierania umów leasingowych. Celem uzyskania finansowania potrzebnego do prowadzonej działalności Spółka zamierza przeprowadzić transakcję Sekurytyzacyjną (dalej: „Sekurytyzacja”) w odniesieniu do wierzytelności wynikających z umów leasingu zawartych przez Spółkę (jako finansującego) z korzystającymi (dalej: „Leasingobiorcy”) i stanowiących roszczenia w stosunku do Leasingobiorców przede wszystkim o zapłatę leasingowych oraz ewentualnie innych należności ubocznych wynikających z zawartych umów leasingu (dalej łącznie: „Wierzytelności”).

Wierzytelności mogą wynikać zarówno z umów leasingu operacyjnego, jak i finansowego (dalej łącznie: „Umowy Leasingu”). Przedmiotowe Umowy Leasingu dotyczyć będą, w szczególności, środków transportu. Przedmiotem tych umów mogą być także inne maszyny i urządzenia. Zgodnie z Umowami Leasingu, z których wynikać będą Wierzytelności, część odsetkowa rat leasingowych może być wyliczana według stałej lub zmiennej stopy procentowej. W skład Wierzytelności nie wchodzi podatek od towarów i usług (dalej: „VAT”), który naliczany jest przez Spółkę na ratach leasingowych i innych należnościach z tytułu Umów Leasingu. Wierzytelności, które będą objęte Sekurytyzacją będą Wierzytelnościami niewymagalnymi. Nie będą to wierzytelności stanowiące tzw. złe długi, a wręcz przeciwnie, na dzień stanowiący tzw. datę graniczną (cut-off date) poprzedzającą przeprowadzenie Sekurytyzacji Wierzytelności (tj. ich zbycie do spółki celowej), nie będą istniały przesłanki do uznania tych Wierzytelności za zagrożone nieściągalnością.

Planowana Sekurytyzacja zostanie przeprowadzona poprzez odpłatny przelew Wierzytelności przez Spółkę do spółki celowej utworzonej w Irlandii (dalej: „SPV”). SPV nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani też stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. SPV nie jest również zarejestrowana dla celów polskiego podatku VAT. SPV nie jest powiązana kapitałowo lub organizacyjnie ze Spółką, a przedmiotem działalności SPV będzie wyłącznie nabywanie Wierzytelności oraz uzyskanie finansowania (w szczególności, poprzez emisję papierów wartościowych, o której mowa poniżej), a także wykonywanie czynności z tym związanych.

Planowana Sekurytyzacja nie będzie obejmować wyłącznie zbycia Wierzytelności przez Spółkę do SPV, ale do jej przeprowadzenia konieczne będą także inne kluczowe operacje. Na planowaną przez Spółkę Sekurytyzację składać się więc będą m.in. następujące podstawowe elementy transakcyjne:

• Na podstawie umowy sprzedaży Wierzytelności zawartej pomiędzy Spółką i SPV w ramach Sekurytyzacji, Spółka, jako tzw. inicjator Sekurytyzacji, dokona odpłatnego przelewu Wierzytelności na SPV. Przelew Wierzytelności w ramach Sekurytyzacji będzie dokonywany w sposób rewolwingowy. Oznacza to, że, zgodnie z założeniami planowanej Sekurytyzacji, w każdym miesiącu określona transza Wierzytelności będzie sprzedawana przez Spółkę do SPV przy założeniu, że Wierzytelności ujęte w danej transzy będą spełniać wcześniej ustalone warunki kwalifikujące je do Sekurytyzacji (przede wszystkim, przedmiotowe Wierzytelności muszą być wierzytelnościami tzw. performującymi, czyli niestanowiącymi złych długów). Pierwsza transza Wierzytelności zostanie przelana, zgodnie z założeniami, w dniu zawarcia umowy sprzedaży Wierzytelności między Spółką i SPV, a kolejne transze będą przelewane w późniejszych okresach. Strony ustalą okres, w którym w ramach transakcji Sekurytyzacji sprzedawane będą Wierzytelności (tzw. okres rewolwingowy).
• W zamian za nabyte Wierzytelności SPV zapłaci Spółce cenę uwzględniającą dyskonto. Cena za Wierzytelności będzie niższa od łącznej kwoty zbywanych Wierzytelności, obejmującej ich część kapitałową oraz odsetkową według stanu na dzień sprzedaży Wierzytelności. Różnica między sumą Wierzytelności obejmujących raty kapitałowe i odsetkowe a ceną sprzedaży stanowić będzie dyskonto uzyskiwane przez SPV na nabyciu Wierzytelności. Wartość ta będzie wynagrodzeniem należnym SPV od Spółki w zamian za przystąpienie do transakcji Sekurytyzacji. Wyżej określony sposób ustalania ceny za Wierzytelności oraz wskazany sposób określania wynagrodzenia (dyskonta) należnego SPV z tytułu udziału w Sekurytyzacji stosowany będzie przy sprzedaży każdej transzy Wierzytelności w trakcie trwania okresu rewolwingowego.
• Celem nabycia Wierzytelności od Spółki, SPV wyemituje obligacje, których zabezpieczeniem (źródłem spłaty) będą Wierzytelności nabyte od Spółki. SPV może również zgromadzić potrzebne środki finansowe poprzez zaciągnięcie kredytów lub pożyczek.
• Jak wyżej wskazano, uzyskane przez SPV finansowanie zostanie wykorzystane do zapłaty ceny za Wierzytelności, przy czym płatność części ceny zostanie odroczona i zapłacona przez SPV do Spółki sukcesywnie, w miarę nadwyżek finansowych SPV. W konsekwencji, przeprowadzona Sekurytyzacja stanowić będzie efektywną metodę finansowania Spółki, w której Spółka uzyska potrzebne środki finansowe przed datą wymagalności rat leasingowych, składających się na Wierzytelności będące przedmiotem Sekurytyzacji.
• Z uwagi na fakt, iż przepisy unijne dotyczące transakcji sekurytyzacyjnych wymagają, aby inicjator sekurytyzacji (tu, Spółka) zachował, określony procent ryzyka w odniesieniu do spłaty obligacji emitowanych przez podmiot emisyjny (tu, SPV), planowana Sekurytyzacja również przewidywać będzie odpowiednią konstrukcję zapewniającą spełnienie powyższych wymogów. W szczególności, nastąpić to może poprzez zastosowanie rozwiązania, w którym nie wszystkie Wierzytelności spełniające określone kryteria zostaną sprzedane do SPV (tj. część wyselekcjonowanych Wierzytelności, które spełniają wymagane warunki, zostanie pozostawiona w Spółce i nie będzie przedmiotem sprzedaży). Dodatkowo, płatność części ceny za nabycie Wierzytelności zostanie odroczona i będzie dokonywana przez SPV do Spółki sukcesywnie, w miarę nadwyżek finansowych w SPV. Możliwe jest również, iż spełnienie powyższych wymogów zostanie zapewnione poprzez udzielenie tzw. finansowania podporządkowanego przez Spółkę do SPV na podstawie umowy pożyczki lub obligacji wyemitowanych przez SPV. Kwota kapitału z tytułu udzielonego finansowania podporządkowanego oraz kwota zatrzymanej części ceny (jeżeli rozwiązania takie zostaną zastosowane w Sekurytyzacji) utworzą rezerwę pieniężną, która pozostawać będzie w SPV celem zabezpieczenia realizacji zobowiązań SPV, w szczególności w stosunku do obligatariuszy posiadających obligacje wyemitowane przez SPV. Zgodnie z założeniami transakcji, kwota tej rezerwy będzie mogła zostać przekazana Spółce dopiero po całkowitej spłacie obligacji wyemitowanych przez SPV.
• Po zbyciu Wierzytelności do SPV Spółka będzie pełniła funkcję tzw. serwisera w zakresie administrowania przedmiotowymi Wierzytelnościami. Usługi te będą pełnione przez Spółkę w oparciu o umowę o obsługę nabytych Wierzytelności. Na podstawie tej umowy Spółka będzie zobowiązana do świadczenia na rzecz SPV usług administrowania Wierzytelnościami, w tym, w szczególności, monitorowania należności od Leasingobiorców, przyjmowania płatności rat leasingowych, wzywania do zapłaty w przypadku opóźnienia w zapłacie, itp. Ściąganie Wierzytelności, co do zasady, będzie się odbywało w ten sposób, że Spółka będzie uzyskiwała spłaty Wierzytelności od Leasingobiorców. Następnie, Spółka będzie przekazywała kwoty ściągniętych (spłaconych przez Leasingobiorców) Wierzytelności do SPV, jako prawowitego właściciela Wierzytelności, a więc również kwot uzyskanych z ich ściągnięcia. W zamian za świadczone usługi serwisowe Spółka otrzymywać będzie od SPV określone umową wynagrodzenie.
• Podobnie jak w innych transakcjach sekurytyzacyjnych, w planowanej Sekurytyzacji powołany zostanie podmiot zobowiązany do niezwłocznego zidentyfikowania tzw. serwisera zastępczego (back-up servicer) w sytuacji, gdyby Spółka nie mogła pełnić swojej funkcji w tym zakresie (w szczególności, na skutek ewentualnej upadłości lub też gdyby z innych powodów Spółka nie wykonywała obowiązków na podstawie umowy o świadczenie usług administrowania Wierzytelnościami). Celem powołania takiego zastępczego podmiotu jest zapewnienie ciągłości w ściąganiu Wierzytelności od Leasingobiorców i przekazywania tych należności do SPV. Jest to element kluczowy z uwagi na fakt, iż sekurytyzowane Wierzytelności stanowić będą jedyne zabezpieczenie finansowania uzyskanego przez SPV na zakup Wierzytelności. W konsekwencji też, kwoty ściągniętych Wierzytelności muszą zostać przeznaczone na zwrot finansowania zaciągniętego przez SPV.
• Jak wyżej wskazano, kwoty ściągniętych Wierzytelności przekazanych do SPV będą przeznaczane przez SPV na zwrot finansowania zaciągniętego celem zakupu Wierzytelności. Z uzyskanych środków finansowych SPV pokryje ponadto koszty odsetkowe z tytułu zaciągniętego finansowania oraz inne koszty.
• Celem zachęcenia inwestorów do nabycia obligacji emitowanych przez SPV, dla obligacji może zostać uzyskany odpowiedni rating od renomowanych agencji ratingowych. Obligacje mogą być również notowane na irlandzkiej lub innej giełdzie papierów wartościowych, co umożliwi swobodny obrót tymi papierami wartościowymi.
• Przelew Wierzytelności do SPV nie będzie połączony z przeniesieniem na SPV własności przedmiotów leasingu objętych Umowami Leasingu. W konsekwencji, pomimo przeniesienia Wierzytelności na SPV, to Spółka w dalszym ciągu pozostawać będzie stroną Umów Leasingu. Spółka wystawiać też będzie faktury na Leasingobiorców na poszczególne raty leasingowe wchodzące w skład Wierzytelności przelanych na SPV. Dla ochrony SPV przed ewentualnym ryzykiem upadłości Spółki, w ramach opisanej transakcji sekurytyzacyjnej może być ustanowione odpowiednie zabezpieczenie na rzecz SPV, przykładowo w formie warunkowego przewłaszczenia przedmiotów leasingu na rzecz SPV lub zastawu rejestrowego. Zabezpieczenie takie nie będzie wpływać na zmianę stron Umowy Leasingu, w których finansującym (leasingodawcą) w dalszym ciągu pozostanie Spółka.
• Biorąc pod uwagę skomplikowanie planowanej transakcji sekurytyzacyjnej oraz bardzo wiele elementów, które będą się na nią składały, oprócz Spółki (jako inicjatora sekurytyzacji i serwisera) oraz SPV (jako podmiotu emisyjnego), w transakcję tą będą zaangażowane również inne podmioty, w szczególności podmioty aranżujące transakcję, ewentualne agencje ratingowe przyznające odpowiedni rating obligacjom, zewnętrzne podmioty doradcze tworzące i administrujące SPV (która będzie podmiotem niezależnym od Spółki), itd.
• Możliwe jest, iż w przyszłości Spółka i SPV podejmą decyzję o zakończeniu transakcji sekurytyzacyjnej poprzez odkup przez Spółkę części Wierzytelności pozostałych jeszcze do spłacenia. W szczególności, sytuacja taka może wystąpić po spłaceniu całości lub części finansowania zaciągniętego przez SPV na nabycie Wierzytelności. Spółka może, również odkupywać, w trybie i według kryteriów, które strony uzgodnią umownie, Wierzytelności z Umów Leasingu, które przestały być realizowane przez Leasingobiorców (tzn. Leasingobiorcy przestali regularnie spłacać raty leasingowe z tych umów) lub też Wierzytelności, które przestaną spełniać inne kryteria określone przez strony w umowie zbycia Wierzytelności. Prawo odkupu będzie realizowane w ścisłym związku z usługą Sekurytyzacji. Zgodnie bowiem z założeniami Sekurytyzacji, wierzytelnościami sekurytyzowanymi powinny być wyłącznie wierzytelności terminowo spłacane przez Leasingobiorców, ponieważ wierzytelności te stanowić będą zabezpieczenie obligacji emitowanych przez SPV. W rezultacie, zgodnie z praktyką rynkową, w przypadku pojawienia się opóźnień w spłatach poszczególnych Wierzytelności, będą one mogły zostać wyłączone z transakcji, poprzez ich zwrotne przeniesienie do Spółki na mocy określonego w umowie prawa odkupu.
• Opisane przepływy pieniężne SPV zostaną ustalone w taki sposób, by wszelkie nadwyżki finansowe SPV były przekazywane do Spółki.
  
  

Jak wynika z powyższego szczegółowego opisu planowanej transakcji Sekurytyzacji, będzie to skomplikowana operacja finansowa zawierająca wiele istotnych elementów, które są nieodzowne dla skutecznego jej przeprowadzenia. Nie będzie to zatem transakcja obejmująca wyłącznie sprzedaż i przelew Wierzytelności do SPV. Wręcz przeciwnie, równie istotnymi elementami w Sekurytyzacli będzie także uzyskanie odpowiedniego finansowania przez SPV poprzez emisję obligacji z możliwym odpowiednim ratingiem dla głównej transzy finansowania (tzw. senioralnego), zagwarantowanie skutecznej obsługi i administrowania sekurytyzowanych Wierzytelności pozwalających na terminowe ściąganie ich kwot od Leasingobiorców i w konsekwencji realizację zobowiązań finansowych SPV wobec podmiotów finansujących. Celem planowanej Sekurytyzacji nie będzie zbycie przez Spółkę Wierzytelności poprzez ich sprzedaż do SPV celem windykacji, lecz wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez Spółkę środków finansowych przed wymagalnością Wierzytelności, w drodze finansowania zapewnionego przez SPV w oparciu o zabezpieczenie w postaci Wierzytelności. Właśnie z tych względów sekurytyzowane Wierzytelności muszą być wierzytelnościami „zdrowymi”, nienoszącymi cech nieściągalności lub zagrożenia nieściągalnością. Wierzytelności te muszą pozwolić SPV na emisję w oparciu o nie „zdrowych” papierów wartościowych w formie obligacji, które zostaną nabyte przez inwestorów.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy zwrotne przeniesienie Wierzytelności do Spółki na mocy określonego w umowie prawa odkupu, dokonane w ramach kompleksowej usługi Sekurytyzacji, będzie objęte zakresem art. 8 Ustawy VAT i będzie stanowić jeden z elementów tej usługi?

Zdaniem Wnioskodawcy, w ramach Sekurytyzacji, SPV będzie świadczyła na jego rzecz usługi w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT, w ramach których następować będzie, w szczególności, nabywanie przez SPV Wierzytelności od Spółki, a także, w odniesieniu do niektórych Wierzytelności, zwrotne przeniesienie tych Wierzytelności przez SPV na Spółkę na podstawie określonego w umowie prawa odkupu. W konsekwencji, zwrotne przeniesienie Wierzytelności poprzez ich odkup, jako stanowiące jeden z elementów kompleksowej usługi Sekurytyzacji, będzie objęte zakresem opodatkowania Ustawy VAT.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT, opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 tej ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostaw towarów w rozumieniu art. 7 Ustawy VAT.

Bogate orzecznictwo (zarówno Trybunatu Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jak i sądów polskich), a także dorobek doktryny w zakresie podatku VAT pozwoliły na wypracowanie określonych warunków, których zaistnienie musi być zweryfikowane dla uznania, iż określona transakcja stanowi usługę dla celów tej daniny. Zgodnie z jednolitym stanowiskiem w tym zakresie (potwierdzonym m.in. w komentarzu „VAT 2010” J. Martini, P. Skorupa, M. Wojda, C.H. Beck, Warszawa 2010, str. 70), co do zasady, warunkami koniecznymi do uznania transakcji za usługę dla celów VAT są:

• działanie w charakterze podatnika w ramach danej transakcji, czyli konieczność uznania danej czynności za wykonaną w ramach działalności gospodarczej,
• odpłatność, czyli istnienie bezpośredniego związku między świadczeniem a płatnością,
• istnienie konsumenta danej usługi, czyli podmiotu odnoszącego korzyść w wyniku jej wyświadczenia,
• istnienie stosunku prawnego będącego podstawą realizacji danej usługi.
  
  

Analiza przedstawionej w opisie zdarzenia przyszłego transakcji Sekurytyzacji prowadzi do wniosku, iż wszystkie wyżej wymienione przesłanki wymagane do uznania jej za usługę w rozumieniu Ustawy VAT, zostały w tym przypadku spełnione.

Zadaniem SPV, jako spółki celowej (emisyjnej), będzie zapewnienie Spółce finansowania przed datą wymagalności Wierzytelności (czyli rat leasingowych wynikających z zawartych Umów Leasingu). Finansowanie to zostanie Spółce zapewnione poprzez odpłatne nabycie Wierzytelności przez SPV od Spółki, które zostanie sfinansowane środkami uzyskanymi przez SPV z emisji obligacji i ewentualnie, dodatkowym finansowaniem uzyskanym w formie kredytów lub pożyczek. Wierzytelności nabyte od Spółki stanowić będą zabezpieczenie finansowania zaciągniętego przez SPV. Procedura ta pozwoli na zrefinansowanie Wierzytelności i uwolnienie środków finansowych zaangażowanych przez Spółkę w nabycie przedmiotów leasingu. Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, iż z perspektywy podatku VAT, SPV wykona na rzecz Spółki usługę polegającą na zapewnieniu finansowania potrzebnego Spółce. Z uwagi na fakt, iż to SPV poprzez nabycie Wierzytelności, emisję obligacji i zaciągnięcie pożyczek lub kredytów, zorganizuje finansowanie i przekaże je Spółce tytułem ceny za Wierzytelności, podmiotem świadczącym przedmiotową usługę będzie SPV. Spółka, uzyskując przedmiotowe środki finansowe, będzie natomiast konsumentem tej usługi.

W planowanej transakcji Sekurytyzacyjnej wystąpi również element odpłatności, gdyż SPV uzyska od Spółki określone wynagrodzenie za przystąpienie i zaangażowanie w transakcję Sekurytyzacyjną. Wynagrodzenie to przyjmie formę dyskonta przedstawionego w opisie zdarzenia przyszłego. Podstawą prawną do wzajemnych rozliczeń będą odpowiednie umowy i dokumenty transakcyjne regulujące wzajemne obowiązki stron.

Reasumując, należy stwierdzić, iż opisana transakcja Sekurytyzacji stanowić będzie kompleksową usługę finansową świadczoną przez SPV na rzecz Spółki, gdyż w jej rezultacie Spółka uzyska od SPV finansowanie potrzebne do prowadzonej działalności leasingowej.

Powyższa konkluzja znajduje potwierdzenie w licznych orzeczeniach sądów administracyjnych. Tytułem przykładu wskazać można:

1. Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 25 listopada 2009 r. (sygn. I SA/Wr 1564/09), w którym stwierdzono, iż: „Wyjaśniając w największym skrócie pojęcie sekurytyzacji, należy wskazać, że: »jest to proces ekonomiczny, którego celem jest emisja papierów wartościowych na podstawie zespołu wierzytelności« (patrz: I. Raczkowska, Sekurytyzacja wierzytelności bankowych, Warszawa 2001 r. s. 13-14). Jak z tego wynika, czynności podejmowane przez spółkę celową w ramach sekurytyzacji nie sprowadzają się do samego nabycia wierzytelności w ramach cesji, lecz cesja stanowi jedynie element – świadczonej przez spółkę celową – szerszej (kompleksowej) usługi pośrednictwa finansowego, związanego z nabywaniem wierzytelności oraz redystrybucją środków finansowych i ograniczeniem ryzyka niewypłacalności dłużników”.
2. Wyrok NSA z dnia 2 grudnia 2010 r. (sygn. I FSK 669/10), w którym Sąd uznał, że usługi świadczone przez spółkę celową w ramach procesu sekurytyzacji, jako usługi finansowe podlegają zwolnieniu od podatku VAT. NSA pokreślił także kompleksowy charakter sekurytyzacji stwierdzając: „Mając na uwadze powyższe oraz przedstawiony przez podatnika stan faktyczny, stwierdzić należy, iż realizowane przez spółkę celową C. czynności w ramach wskazanego we wniosku o udzielenie interpretacji procesu stanowi kompleksową usługę o złożonym charakterze. Organ w wydanej interpretacji, koncentrując uwagę przede wszystkim na aspekcie cesji wierzytelności nie uwzględnił wszystkich elementów stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, które mogły mieć wpływ na określenie właściwego charakteru usług świadczonych przez Spółkę celową na rzecz V”.
   
3. Wyroki WSA w Warszawie z dnia 29 sierpnia 2012 r. (sygn. akt III SA/Wa 3030/11) oraz z dnia 6 sierpnia 2012 r. (sygn. akt III SA/Wa 3009/11) prezentujące stanowisko analogiczne do powyższego.
4. Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 18 lipca 2013 r. (nr ILPP4/443-185/13-4/EWW) dotycząca transakcji sekurytyzacyjnej, w której spółka celowa z siedzibą w Irlandii brała udział w sekurytyzacji wierzytelności. W odpowiedzi na zapytanie podatnika organ jednoznacznie wskazał, iż:
   „Ekonomicznym celem opisanej transakcji jest bowiem nabycie wierzytelności, które stanowić będą podstawę dokonanej emisji papierów wartościowych (obligacji), a więc pozyskanie środków na rynku kapitałowym. W istotny sposób odróżnia to taką transakcję cesji wierzytelności od nabycia wierzytelności zrealizowanej w celu odzyskania reprezentowanych przez nie wartości pieniężnych. (…)
   W związku z powyższym stwierdzić należy, że import usług świadczonych przez SPV na rzecz Wnioskodawcy w ramach umowy sekurytyzacji stanowić będzie usługi finansowe w zakresie długów, zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust.1 pkt 40 ustawy”.
5. Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 24 stycznia 2014 r. (nr ILPP4/443-500/13-2/BA) oraz interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 28 stycznia 2015 r. (nr IPPP3/443-1099/14-2/JF), które prezentują identyczne stanowisko do wyżej przedstawionego. Należy przy tym podkreślić, iż interpretacje te dotyczą analogicznej transakcji do tej, która jest planowana przez Spółkę, tj. sekurytyzacji wierzytelności wynikających z leasingu z udziałem spółki celowej w Irlandii.
   
   

W przytoczonych powyżej orzeczeniach sądów podkreślany jest kompleksowy charakter usługi sekurytyzacyjnej. Transakcja sekurytyzacji Wierzytelności nie obejmuje bowiem jedynie cesji Wierzytelności przez inicjatora sekurytyzacji na podmiot celowy (podmiot emisyjny), lecz zawiera ona także inne elementy i działania, które są konieczne i typowe dla tego rodzaju transakcji.

Mając powyższe na uwadze, strony transakcji Sekurytyzacji mogą wprowadzić do umowy sprzedaży Wierzytelności odpowiednie postanowienia dające możliwość zwrotnego przeniesienia niektórych Wierzytelności przez SPV na Spółkę. Jak wskazano w opisie transakcji, sytuacja taka może wystąpić, w szczególności, w przypadku tych Wierzytelności, które nie będą terminowo spłacane przez Leasingobiorców, lub też Wierzytelności, które przestaną spełniać kryteria ustalone przez strony w umowie. Należy podkreślić, iż odkup niektórych Wierzytelności będzie stanowił integralną część kompleksowej transakcji sekurytyzacyjnej. Z uwagi bowiem na fakt, iż Wierzytelności nabyte przez SPV mają stanowić zabezpieczenie wyemitowanych przez SPV obligacji, kluczową kwestią jest zapewnienie, aby Wierzytelności te były terminowo spłacane przez Leasingobiorców. W przeciwnym bowiem razie spłata przez SPV zobowiązań z tytułu uzyskanego finansowania mogłaby być zagrożona.

Ewentualny odkup Wierzytelności w tym zakresie należy więc rozpatrywać na gruncie Ustawy VAT, nie jako odrębną transakcję, lecz jedynie jako „wycofanie się” stron, w pewnym zakresie, z wcześniej dokonanej transakcji, wskutek ziszczenia się warunków, których strony na moment zawierania umowy sprzedaży Wierzytelności nie mogły przewidzieć. Do odkupu nie doszłoby, gdyby strony nie zawarły transakcji w zakresie Sekurytyzacji. Ze względu na fakt, iż jednym z najistotniejszych elementów usługi świadczonej przez SPV na rzecz Spółki jest przelew Wierzytelności spełniających określone przez strony kryteria, w przypadku gdy część Wierzytelności przestanie spełniać powyższe wymogi, w tym zakresie (zgodnie z ustaleniami stron) może dojść do zwrotnego przeniesienia tych Wierzytelności w drodze ich odkupu przez Spółkę.

Zwrotne przeniesienie Wierzytelności w ramach realizacji prawa odkupu nie można rozpatrywać odrębnie, gdyż jest ono nierozerwalnie związane z kompleksową usługą Sekurytyzacji, w konsekwencji, nie stanowi ono również samodzielnego świadczenia usług. W szczególności, spółka nie występuje w tym zakresie w roli ani usługodawcy, ani usługobiorcy, Spółka bowiem jest usługobiorcą transakcji finansowania świadczonej przez SPV w ramach Sekurytyzacji. Nieuprawnione byłoby twierdzenie, że Spółka w zakresie zwrotnego przeniesienia Wierzytelności poprzez odkup świadczy usługę na rzecz SPV, gdyż element ten nie przynosi SPV dodatkowych korzyści, a jedynie częściowo niweluje skutki pierwotnej sprzedaży Wierzytelności. Jak zostało bowiem wskazane, założeniem transakcji Sekurytyzacji jest przeniesienie wyłącznie spłacanych terminowo wierzytelności, dlatego w sytuacji gdy niektóre Wierzytelności przestają być terminowo spłacane, co do zasady, podlegają one zwrotnemu przeniesieniu poprzez ich odkup.

Należy również podkreślić, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniach dotyczących opodatkowania podatkiem VAT świadczeń kompleksowych wielokrotnie zaznaczał, że jeżeli dwa lub więcej niż dwa świadczenia (czynności) dokonane przez podatnika na rzecz usługobiorcy są tak ściśle powiązane, iż obiektywnie tworzą w sensie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie dla celów podatku od wartości dodanej. Stanowisko takie zostało wyrażone, m.in. w orzeczeniu w sprawie C-349/96, w którym Trybunał stwierdził, że: „pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas, gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej”.

Pogląd ten znajduje również potwierdzenie w wyroku Trybunału w sprawie C-2/95, jak też w wyroku C-41/04. Także w wyroku z dnia 15 maja 2001 r. w sprawie C-34/99 skład orzekający stwierdził:

„(...) z orzecznictwa Trybunału wynika, że w przypadku, gdy transakcja składa się z kilku elementów, stanowią one jedną dostawę, w szczególności w przypadku, gdy jeden element należy postrzegać jako stanowiący usługę podstawową, podczas gdy pozostałe należy traktować jako usługi pomocnicze, traktowane pod względem podatkowym tak jak usługa podstawowa (...)”. Konkluzje przedstawione przez Trybunał w tym wyroku mogą znaleźć bezpośrednie przełożenie na opisane przez Spółkę zdarzenie przyszłe. Zasadniczym elementem usług świadczonych przez SPV jest zapewnienie Spółce finansowania, podczas gdy pozostałe elementy mają w stosunku do niego jedynie charakter pomocniczy. Mając na uwadze wykładnię Trybunału uznać należy, że w takim przypadku ma miejsce jedna usługa kompleksowa. Kwestię rozróżnienia zasadniczego i pomocniczego charakteru poszczególnych czynności podniósł Trybunał w uzasadnieniu wyroku w sprawie C-572/07. Skład orzekający w tej sprawie stwierdził: „(...) w pewnych okolicznościach formalnie odrębne świadczenia, które mogą być wykonywane oddzielnie, a zatem które mogą oddzielnie prowadzić do opodatkowania lub zwolnienia, należy uważać za jednolitą czynność, jeżeli nie są od siebie niezależne”. W opinii Trybunału, powyższe znajduje zastosowanie np. „w sytuacji gdy można stwierdzić że jedno lub więcej świadczeń stanowi świadczenie główne, a inne świadczenie lub świadczenia stanowią jedno lub więcej świadczeń pomocniczych dzielących los podatkowy świadczenia głównego. W szczególności dane świadczenie należy uważać za świadczenie pomocnicze w stosunku do świadczenia głównego, gdy dla klientów nie stanowi ono celu samego w sobie, lecz środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z głównej usług usługodawcy (...)”.

W świetle powyższego nie można zwrotnego przeniesienia Wierzytelności do Spółki na mocy określonego w umowie prawa odkupu traktować jako odrębnego świadczenia usług zarówno na gruncie Ustawy VAT (przesłanki wynikające z Ustawy VAT potwierdzone ugruntowanym orzecznictwem nie zostały spełnione w przedmiotowej sytuacji), jak i z ekonomicznej istoty transakcji Sekurytyzacji składającej się z elementu głównego, jakim jest sprzedaż Wierzytelności do SPV oraz elementów pobocznych, którym może być zwrotny odkup niektórych Wierzytelności na mocy określonego w umowie prawa odkupu. W konsekwencji, zwrotne przeniesienie Wierzytelności do Spółki w oparciu o odpowiednią klauzulę odkupu zawartą w umowie podlega opodatkowaniu VAT w ramach kompleksowej usługi Sekurytyzacji.

Wyżej przedstawione stanowisko Spółki znajduje pełne potwierdzenie, m.in. w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 4 maja 2016 r. nr ILPP1/4512-1-195/16-2/AWa, która dotyczyła analogicznej transakcji sekurytyzacji wierzytelności.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.