Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-1-2/4510-534/16/MS
z 18 lipca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 613 ze zm.) oraz § 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 1 czerwca 2016 r. (data wpływu do tut. BKIP 13 czerwca 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zapłaconych kosztów sądowych oraz zasądzonego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w postępowaniu apelacyjnym –jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 czerwca 2016 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zapłaconych kosztów sądowych oraz zasądzonego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w postępowaniu apelacyjnym

We wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest Samodzielnym Publicznym Zakładem Opieki Zdrowotnej. Jego celem statutowym są działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie stanu zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania. Do zadań Wnioskodawcy należy udzielanie świadczeń zdrowotnych o określonym rodzaju i zakresie ustalonym w Statucie, a sklasyfikowanych w PKD-8610Z. Zadania realizowane są przez szpital, podstawową opiekę zdrowotną, poradnie specjalistyczne oraz Zakład Opiekuńczo-Leczniczy. Aby wykonywać swoje zadania, ze względu na braki kadrowe, Wnioskodawca podpisał umowę na wykonywanie usług medycznych tj. pielęgniarskich, położniczych i pomocniczych z firmą zewnętrzną. Firma ta w ramach posiadanych przez siebie zasobów ludzkich, osób zatrudnionych pod nieznanym dla Wnioskodawcy tytułem prawnym, miała zabezpieczać realizację świadczeń medycznych w jednostce w przypadku braku możliwości zabezpieczenia ich jej pracownikami (deficyt na rynku pracy specjalistów obsługi medycznej, absencja chorobowa pracowników).

Jak się później okazało, usługi te były wykonywane przez pracowników Wnioskodawcy zatrudnionych w tej firmie na umowę zlecenia. Wnioskodawca jako szpital nie miał wpływu na to, jakie osoby zostaną do niego skierowane. Po kontroli dokonanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Wnioskodawca otrzymał Decyzje nakazujące zapłatę składek ubezpieczeniowych za osoby wykonujące te usługi. Swoje stanowisko ZUS oparł m.in. na art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym pracownikiem jest osoba, która wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, mimo posiadania tej umowy z innym podmiotem. Ponieważ Wnioskodawca nie zgadzał się z wydanymi decyzjami odwołał się do sądu.

Ze względu na niekorzystny dla niego wynik postępowania w Sądzie Okręgowym wniósł apelację do Sądu Apelacyjnego. Aby sprawa została rozpatrzona Wnioskodawca musiał uiścić opłatę sądową. W sumie zapłacił 7.680,00 zł - ze względu na liczbę rozpatrywanych spraw tj. 256. Apelacja została oddalona. W wyroku zasądzono od Wnioskodawcy zwrot kosztów zastępstwa procesowego dla strony pozwanej, tj. Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy zapłacone koszty sądowe i zasądzony zwrot kosztów zastępstwa procesowego dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w postępowaniu apelacyjnym stanowią koszty uzyskania przychodu?
2. Czy w przypadku niezaliczenia do kosztów uzyskania przychodu ww. wydatków, mogą być zaliczone jako wydatek związany ze statutową działalnością Wnioskodawcy (działalność lecznicza) i jako takie korzystać ze zwolnienia przewidzianego w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, decydującym czynnikiem pozwalającym zaliczyć dany wydatek do kosztów uzyskania przychodów jest poniesienie go w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Przy kwalifikowaniu poniesionych wydatków trzeba brać pod uwagę ich celowość oraz potencjalną możliwość przyczynienia się wydatku do osiągnięcia przychodu, a także racjonalność wydatków, to znaczy ich adekwatność do rzeczywistych potrzeb i zakresu prowadzonej działalności oraz konieczność ich poniesienia dla osiągnięcia przychodu lub jego zabezpieczenia.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

• został poniesiony przez podmiot gospodarczy, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych tego podmiotu,
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
  
  

Ww. wydatki spełniają powyższe warunki, były poniesione z racjonalnych pobudek. Wnioskodawca decydując się na usługi medyczne wykonywane przez firmę zewnętrzną był pewny prawidłowości swojego postępowania. Nie przewidział tak złych konsekwencji swojego działania. Wg Wnioskodawcy żaden stosunek zobowiązaniowy nie łączył jej jednostki z osobami fizycznymi wykonującymi prace w imieniu firmy zewnętrznej, a umowę zlecenia zawarł z tą firmą. Gdyby Wnioskodawca nie był pewien swojego stanowiska nie angażowałby swojego prawnika w postępowanie apelacyjne.

Toteż uzyskując niekorzystny wynik swojego postępowania, Wnioskodawca musiał ponieść zasądzone koszty sądowe i koszty zastępstwa sądowego w sposób definitywny, z własnych zasobów majątkowych. Koszty te nie znajdują się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodu. Jednocześnie zostały one poniesione na skutek działania, którego celem było wykonanie usług, dzięki którym Wnioskodawca uzyska przychód i jednocześnie jego działania pozwoliły zachować i zabezpieczyć źródła przychodów. Uchroniły Wnioskodawcę też przed płaceniem kar za nieudzielenie pomocy medycznej, pozwoliły zabezpieczyć realizację świadczeń medycznych w jego jednostce w przypadku braku możliwości zabezpieczenia ich jego pracownikami (deficyt na rynku pracy specjalistów obsługi medycznej, absencja chorobowa pracowników).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz.U. z 2014 r., poz. 851, z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy.

Oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy. W oparciu o kryterium stopnia tego powiązania, ustawodawca wyróżnia przy tym koszty podatkowe bezpośrednio związane z przychodami, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów (możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód) oraz inne niż bezpośrednio związane z przychodami, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie).

Jednocześnie nadmienić należy, że nie każdy wydatek ponoszony w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą stanowić może koszt uzyskania przychodów i jako taki podlegać odliczeniu od podstawy opodatkowania. Skoro ustawodawca wyraźnie wiąże koszty uzyskania przychodów z celem osiągnięcia przychodów, to ten cel musi być widoczny, a ponoszone koszty winny ten cel realizować lub co najmniej zakładać go jako realny.

Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Jednocześnie trzeba podkreślić, że przez pojęcie „zachować” należy rozumieć „dochować coś w stanie niezmienionym, nienaruszonym, utrzymać”. Natomiast „zabezpieczyć” oznacza „uczynić bezpiecznym, niezagrożonym, dać ochronę”. Można więc przyjąć, że koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to takie, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nienaruszonym stanie oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, które umożliwią dalsze funkcjonowanie źródła. Za koszty związane z zabezpieczeniem i zachowaniem źródła przychodów należy więc uznać przede wszystkim koszty prawidłowego funkcjonowania podatnika, czy prawidłowego prowadzenia działalności gospodarczej.

Mając zatem na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że aby wydatek poniesiony przez podatnika mógł stanowić koszt uzyskania przychodów, muszą zaistnieć łącznie następujące przesłanki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
  
  

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest Samodzielnym Publicznym Zakładem Opieki Zdrowotnej. Do jego zadań należy udzielanie świadczeń zdrowotnych o określonym rodzaju i zakresie ustalonym w Statucie. Zadania realizowane są przez szpital, podstawową opiekę zdrowotną, poradnie specjalistyczne oraz Zakład Opiekuńczo-Leczniczy. Aby wykonywać swoje zadania, ze względu na braki kadrowe, Wnioskodawca podpisał umowę na wykonywanie usług medycznych, tj. pielęgniarskich, położniczych i pomocniczych z firmą zewnętrzną. Firma ta w ramach posiadanych przez siebie zasobów ludzkich, osób zatrudnionych pod nieznanym dla Wnioskodawcy tytułem prawnym, miała zabezpieczać realizację świadczeń medycznych w jednostce w przypadku braku możliwości zabezpieczenia ich jej pracownikami (deficyt na rynku pracy specjalistów obsługi medycznej, absencja chorobowa pracowników).

Jak się później okazało, usługi te były wykonywane przez pracowników Wnioskodawcy zatrudnionych w tej firmie na umowę zlecenia. Wnioskodawca jako szpital nie miał wpływu na to, jakie osoby zostaną do niego skierowane. Po kontroli dokonanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Wnioskodawca otrzymał Decyzje nakazujące zapłatę składek ubezpieczeniowych za osoby wykonujące te usługi. Ponieważ Wnioskodawca nie zgadzał się z wydanymi decyzjami odwołał się do sądu. Ze względu na niekorzystny dla niego wynik postępowania w Sądzie Okręgowym wniósł apelację do Sądu Apelacyjnego. Aby sprawa została rozpatrzona Wnioskodawca musiał uiścić opłatę sądową. Apelacja została oddalona. W wyroku zasądzono Wnioskodawcy zwrot kosztów zastępstwa procesowego dla strony pozwanej tj. Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W związku z tym, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie przewidują bezpośredniego wyłączenia kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego z kosztów uzyskania przychodów, zasadnicze znaczenie dla dokonania oceny możliwości zaliczenia określonych wydatków do kosztów uzyskania przychodu będzie miało - jak wskazano to powyżej - określenie, czy są one ponoszone w celu osiągnięcia przychodów, zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów, co wynika wprost z normy art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Istotne w rozpatrywanej sprawie jest to, że za koszty podatkowe uważa się również koszty pośrednio związane z przychodami oraz dotyczące całokształtu działalności podatnika. W ocenie tut. Organu o tym, że dany wydatek został poniesiony „w celu” osiągnięcia przychodu, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu można mówić wówczas, gdy jego poniesienie ma lub może mieć wpływ na powstanie lub też zwiększenie przychodów. W konsekwencji, możliwość zaliczania danych wydatków do kosztów uzyskania przychodów ma przede wszystkim skłaniać podatników do podejmowania racjonalnych decyzji gospodarczych, w tym znaczeniu, że przysparzać one będą konkretne przychody podatkowe lub też zachowają źródło przychodów w niezmienionym stanie albo zabezpieczą to źródło przed uszczupleniem czy też zmniejszeniem.

Należy także zwrócić uwagę na art. 98 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 101, ze zm.), zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Odnosząc zatem powyższe do przedstawionego opisu sprawy należy stwierdzić, że przedmiotowe wydatki (koszty sądowe oraz zasądzony zwrot kosztów zastępstwa procesowego) z tytułu udziału Wnioskodawcy w procesach sądowych, pozostają w związku z całokształtem prowadzonej przez niego działalności, ponieważ zostały poniesione w celu ochrony jego interesów. Ponadto, koszty związane z udziałem w postępowaniu sądowym mają na celu ochronę Wnioskodawcy przed uszczupleniem jego majątku, wykorzystywanego w działalności gospodarczej prowadzonej w celu osiągania przychodów. Uznać zatem należy, że ww. wydatki miały swoje racjonalne i ekonomiczne uzasadnienie i służyły zachowaniu źródła przychodów Wnioskodawcy.

Podsumowując, poniesione przez Wnioskodawcę koszty sądowe oraz zasądzony zwrot kosztów zastępstwa procesowego, stanowią dla Wnioskodawcy koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania Nr 1 należy zatem uznać za prawidłowe.

Mając na uwadze, że w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zapłaconych kosztów sądowych oraz zasądzonego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w postępowaniu apelacyjnym tut. Organ stwierdził, że wydatki te stanowią koszty uzyskania przychodów, pytanie oznaczone we wniosku Nr 2 w zakresie ustalenia, czy w przypadku niezaliczenia do kosztów uzyskania przychodu ww. wydatków, mogą one korzystać ze zwolnienia przewidzianego w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, należy uznać za bezprzedmiotowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Świętego Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.