Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB3/4510-148/16-3/DK
z 1 czerwca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 4 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 24 marca 2016 r. (data wpływu 31 marca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie skutków podatkowych związanych z przystąpieniem do umowy cash poolingu, w tym zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych o niedostatecznej kapitalizacji – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 31 marca 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie skutków podatkowych związanych z przystąpieniem do umowy cash poolingu, w tym zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych o niedostatecznej kapitalizacji.

W złożonym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

X Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Y [dalej: Spółka, Wnioskodawca] przystąpiła do systemu wspólnego zarządzania płynnością finansową w ramach grupy kapitałowej. Spółka jest stroną porozumienia w ramach swej grupy kapitałowej, którego celem jest zapewnienie optymalnej płynności finansowej wszystkich podmiotów uczestniczących (w tym Spółki), jak również zmniejszenie ich kosztów finansowania zewnętrznego (np. w postaci kosztów kredytowania w bankach). Spółka jest działającą według prawa polskiego spółką prawa handlowego, czynnym podatnikiem VAT i VAT UE oraz podatnikiem podatku dochodowego osób prawnych.

W ramach struktury organizacyjnej Spółka jest członkiem międzynarodowej Grupy kapitałowej Z składającej się ze spółek zlokalizowanych w różnych krajach [dalej: Grupa].

Spółka została objęta systemem wspólnego zarządzania płynnością Grupy tzw. Cash pooling. Spółka jako polski podmiot prawny, odpowiednio zarejestrowany na terenie Polski, i polski rezydent podatkowy, przystąpiła do nierzeczywistego (wirtualnego) Cash pooling tzw. notional Cash pooling, połączonego z zasadą zero balancing Cash pooling. Zero balancing tzw. zerowanie salda stosowane jest dla rachunku bankowego krajowego w walucie PLN, w korespondencji z rachunkiem bankowym zagranicznym w walucie PLN i odbywa się automatycznie na koniec każdego dnia roboczego poprzez fizyczny transfer środków z/na rachunek krajowy celem zerowania salda na nim istniejącego. Natomiast trzon systemu czyli notional Cash pooling polega na konsolidacji w znaczeniu ekonomicznym rachunków bankowych Uczestników systemu Cash pooling, co w przedmiotowym przypadku będzie realizowane w oparciu o umowy Cash pooling i poprzez wirtualne kompensowanie sald zagranicznych rachunków bankowych wszystkich Uczestników systemu dokonywane przez Bank P z siedzibą w B, oddział w H [dalej: Bank].

W systemie Cash pooling, oprócz Spółki uczestniczą także inne podmioty wchodzące w skład Grupy, które są bezpośrednio poprzez właściciela lub pośrednio spółki córki powiązane ze Spółką, gdyż tworzą razem Grupę kapitałową. Przystąpienie do systemu realizowane jest poprzez podpisanie indywidualnej umowy z tzw. Pool Leaderem oraz stosownych umów bankowych. Funkcje Pool Leadera, tj. koordynatora systemu zarządzania płynnością w ramach struktury Cash pooling będzie pełnić spółka z kraju UE , tj. ZP [dalej: Pool Leader], która pełni rolę centrum finansowo-rozliczeniowego Grupy. Jest to dla Wnioskodawcy spółka siostra. Istotą powyższego jest realizacja celu Cash pooling stosowanego w Grupie kapitałowej między innymi w zakresie ustalenia skompensowanego poziomu odsetek dla Pool Leadera łącznie dla wszystkich kont bankowych Uczestników poprzez skompensowanie odsetek dodatnich i ujemnych i w zależności od kierunku nadwyżki uznanie na rzecz Pool Leadera lub obciążenia Pool Leadera tak ustalonymi odsetkami skumulowanymi przez Bank obsługujący system. Spółki uczestniczące w systemie Cash pooling będą uznawane i/lub obciążane przez Pool Leadera odsetkami naliczonymi od poszczególnych sald kont bankowych Uczestników. W związku z powyższym, aby przystąpić do systemu Cash pooling Spółka otworzyła rachunki bankowe własne w walutach PLN oraz EURO w państwie Unii Europejskiej, tj. H, tzw. rachunki zagraniczne, nierezydenta w znaczeniu terytorium H, a rachunki bankowe utworzone poza granicami kraju w sensie terytorium Polski, oraz dodatkowo otworzyła rachunek krajowy w walucie PLN, rachunek krajowy polskiego rezydenta.

Spółka realizuje system Cash pooling przy zastosowaniu dwóch konstrukcji umów tzn. notional Cash pooling oraz zero balancing Cash pooling. Pierwsza konstrukcja odnosi się do rachunków bankowych zagranicznych w walutach PLN i EURO, natomiast druga do rachunku bankowego krajowego w walucie PLN.

W sensie ogólnym, notional Cash pooling charakteryzuje się brakiem fizycznego transferu środków pomiędzy rachunkami bankowymi Uczestników i Pool Leadera. Fundusze są przekazywane wyłącznie w sposób nierzeczywisty. Salda, które podlegają rozliczeniu, tzw. rachunki bankowe Uczestników (debetowe i/lub kredytowe), rzeczywiście są pozostawiane na własnych rachunkach bankowych Uczestników systemu, zaś odsetki naliczane są od kwoty netto skompensowanych zgromadzonych przez wszystkich Uczestników sald rachunków bankowych. Odnośnie rachunku krajowego w walucie PLN zastosowano natomiast zasadę zero balancing Cash pooling, polegającą na tym, że środki wydatkowane i/lub zgromadzone na rachunku krajowym będą na koniec każdego dnia zerowane, czyli transferowane (rozliczenie fizyczne) między rachunkiem krajowym w walucie PLN a rachunkiem zagranicznym w walucie PLN Spółki, który następnie będzie podlegał systemowi notional Cash pooling na koniec dnia roboczego (rozliczenie wirtualnie).

W sensie ekonomicznym poprzez umowy bankowe i w ramach systemu Cash pooling Grupa kapitałowa zamierza zoptymalizować zarządzanie środkami finansowymi Uczestników umowy Cash poolingu poprzez poprawę płynności jej Uczestników, zwiększenie efektywności zarządzania środkami finansowymi oraz zmniejszenie kosztów finansowania zewnętrznego dla Grupy i poszczególnych jej Uczestników. Powyższe będzie realizowane także dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu sumy dziennych sald rachunków bankowych Uczestników (dodatnich i ujemnych). Dzięki takiemu rozwiązaniu wynik odsetkowy zewnętrzny Grupy jest bardziej korzystny, niż w przypadku oddzielnego inwestowania nadwyżek i ponoszenia kosztów finansowania przez posiadaczy poszczególnych rachunków poza tym systemem. W wyniku zawartych umów pewną kontrolę operacyjną dysponowania nad środkami zgromadzonymi na rachunkach krajowym i rachunkach zagranicznych będzie sprawował Pool Leader, według warunków i na zasadach ustalonych z Bankiem obsługującym system Cash pooling dla Grupy, tj. Bank P z siedzibą w B, oddział w H. Rolą tego banku w systemie Cash pooling jest zapewnienie technicznej struktury Cash pooling.

Oprocentowanie posiadanych środków oraz oprocentowanie zadłużenia Spółki na rachunkach bankowych będzie naliczane według zasad rynkowych wynikających z umowy zawartej pomiędzy Bankiem obsługującym system Cash pooling i Pool Leaderem, do której zamierza przystąpić Spółka. Naliczenie będzie następować dla każdej waluty oraz każdego rachunku bankowego osobno. Bank uzna lub obciąży rachunek odsetkowy Pool Leadera skompensowanymi odsetkami w ramach systemu Cash pooling, tzw. odsetki netto całej grupy Cash poolowej. Natomiast uznania lub obciążenia naliczonymi odsetkami dodatnimi bądź ujemnymi poszczególnych Uczestników w tym Spółki, dokonywał będzie Pool Leader dla każdego Uczestnika i dla każdego rachunku bankowego osobno, przy zastosowaniu naliczeń Banku obsługującego tzw. odsetki brutto wszystkich Uczestników. Przedstawiając stan faktyczny należy stwierdzić, że jedynymi transakcjami przychodowymi i kosztowymi uzyskiwanymi przez Spółkę w odniesieniu do Pool Leadera będą otrzymywane i/lub płacone odsetki od rachunków bankowych, innych przychodów i kosztów na rzecz Pool Leadera Spółka nie będzie otrzymywała i ponosiła. Opłaty za obsługę systemu Cash pooling Spółka będzie płaciła bezpośrednio do Banku obsługującego system zgodnie z warunkami zawartymi w umowach.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy do opodatkowania płatności odsetek dokonywanych na rzecz Pool Leadera w ramach opisanego stanu faktycznego, zastosowanie mieć będzie art. 11 ust. 2 umowy z dnia 13 lutego 2002 r. w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu zawartej pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Królestwem Niderlandów?
2. W przypadku uznania stanowiska podatnika w odniesieniu do pytania nr 1 za nieprawidłowe i stwierdzenia, że Pool Leader nie jest podmiotem uprawnionym do odsetek, czy Spółka postąpi prawidłowo w odniesieniu do opodatkowania płatności odsetek dokonywanych na rzecz Pool Leadera w ramach opisanego stanu faktycznego, pobierając zryczałtowany podatek u źródła stosując najwyższą stawkę tego podatku wynikającą z umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu zawartych pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Rządami państw pozostałych Uczestników Cash poolingu, nawet jeśli Spółka nie będzie posiadać informacji o tym, którym Uczestnikom i w jakiej wysokości Pool Leader wypłaci odsetki?
3. Czy odsetki płacone przez Spółkę na rzecz Pool Leadera będą podlegały pod ograniczenia wynikające z przepisów o cienkiej kapitalizacji oraz czy zadłużenie Spółki powstałe z tytułu uczestnictwa w systemie Cash pool będzie uwzględniane przy wyliczaniu wartości zadłużenia, o której mowa w przepisach o cienkiej kapitalizacji?
4. Czy w sytuacji, w której w ramach opisanego w stanie faktycznym systemu Cash pool, Pool Leader otrzyma od Spółki odsetki, zastosowanie znajdą przepisy ustawy o podatku od towarów i usług dotyczące importu usług, tj. art. 28b w związku z czym to Spółka będzie pełniła funkcję podatnika podatku od towarów i usług, przy czym usługa ta będzie korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku od towarów i usług?
5. Czy w sytuacji, w której w ramach opisanego w stanie faktycznym systemu Cash pool, Spółka otrzyma odsetki, to czy w takiej sytuacji podatnikiem podatku od towarów i usług będzie Pool Leader?

Niniejsza interpretacja stanowi odpowiedź na pytanie trzecie w pozostałym zakresie sprawa zostanie rozpoznana odrębnie.

We własnym stanowisku w sprawie w odniesieniu do pytania trzeciego Wnioskodawca wskazał, że Pool Leader jest spółką „siostrą” Wnioskodawcy, której ponad 25% udziałów posiada spółka, która z kolei posiada pośrednio ponad 25% udziałów Wnioskodawcy, odsetki płacone przez Spółkę na rzecz Pool Leadera z tytułu uzyskanego poprzez system Cash poolingu finansowania nie będą podlegać co do zasady pod ograniczenia wynikające z przepisów z zakresu tzw. cienkiej kapitalizacji (t.j. art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych) [dalej: updop]. Przepisy te mają zastosowanie do wypłacanych z tego tytułu odsetek, jeżeli wartość zadłużenia Spółki wobec Pool Leadera, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego Spółki - w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego Spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia wobec Pool Leadera, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek. Biorąc jednakże pod uwagę, że przystąpienie przez Spółkę do systemu Cash Pool i potencjalne wypłacanie odsetek z tego tytułu, nie są równoznaczne z umową pożyczki, wskazane przepisy nie znajdą zatem zastosowania w niniejszej sprawie.

Należy zauważyć, że ograniczenia w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów przewidziane w art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 updop. dotyczą odsetek od pożyczek (kredytów) udzielanych podatnikowi przez podmioty z nim powiązane. Natomiast w przypadku Cash poolingu, przedstawionym w stanie faktycznym opisanym przez Spółkę, nie dochodzi do zawierania pomiędzy Uczestnikami Cash poolingu umowy pożyczki w rozumieniu art. 16 ust. 7b updop, mimo że umowy te zawierają element kredytowania jednych podmiotów przez inne podmioty. Przede wszystkim, podatnicy przystępujący do umowy Cash poolingu nie zobowiązują się do przeniesienia własności określonej z góry ilości pieniędzy na inny określony w umowie podmiot. Uczestnicy tego rodzaju porozumienia nie wiedzą, kiedy ich środki zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego z Uczestników. Nie jest więc skonkretyzowana druga strona transakcji i wysokość pożyczki, co oznacza, że podmioty porozumienia nie są w tym zakresie wobec siebie stronami stosunków zobowiązaniowych. Uczestnicząc w Cash poolingu, Spółka jedynie udostępnia lub otrzymuje środki w zależności od swojej sytuacji finansowej. Innymi słowy, istotą umowy Cash poolingu nie jest przenoszenie na własność biorącego określonej ilości pieniędzy i późniejszy ich zwrot, ale zarządzanie płynnością finansową poszczególnych podmiotów wchodzących w skład grupy, co pozwala na kompensowanie przejściowych nadwyżek wykazywanych przez jedne podmioty, z przejściowymi niedoborami powstałymi u innych podmiotów.

Stanowisko, zgodnie z którym operacje takie jak wykonywane w ramach systemu opisane w niniejszym wniosku, nie spełniają przesłanek do zastosowania przepisów o niedostatecznej kapitalizacji znajduje potwierdzenie w interpretacjach organów podatkowych. Stanowisko takie zaprezentował m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji z dnia 8 lipca 2013 r. sygn. IPTPB3/423-141/13-6/MF: „W przypadku „Cash poolingu” mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu. Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Spółka uczestnicząc w Systemie nie jest zobowiązana do przeniesienia z góry ustalonej ilości pieniędzy na rzecz określonego podmiotu. W konsekwencji powołane przepisy dotyczące niedostatecznej kapitalizacji w opisanej strukturze nie powinny mieć zastosowania, z uwagi na niespełnienie jednej z przesłanek wskazanej w tych przepisach: podstawą dokonywanych transferów w ramach struktury nie będą bowiem pożyczki, o których mowa w tych przepisach. W kontekście powyższego, w odniesieniu do odsetek obciążających Spółkę w związku z uczestnictwem w Systemie nie znajdą zastosowania ograniczenia wynikające z przepisów o tzw. niedostatecznej kapitalizacji (art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).”

Podobne stanowisko zaprezentował również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 19 czerwca 2013 r. sygn. IPPB5/423-388/13-2/JC.

Analogiczne stanowisko w odniesieniu do zbliżonych bądź identycznych ze zdarzeniem przyszłym stanów faktycznych prezentują sądy administracyjne, m.in. w następujących wyrokach:

• WSA w Warszawie z dnia 18 lutego 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 1908/14;
• WSA w Warszawie z dnia 30 stycznia 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 1144/14;
• WSA w Wrocławiu z dnia 9 stycznia 2015 r., sygn. akt I SA/Wr 2080/14;

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w odniesieniu do przedstawionego pytania jest nieprawidłowe.

Umowa „cash poolingu” jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy (rachunek główny) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy przez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem, tzw. Pool Leadera (Agenta), którym może być wyspecjalizowany bank, jak również jednostka z grupy. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników, to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2014 r., poz. 851, z późn. zm., dalej: „updop”), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 60 updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez podmiot posiadający bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udzielonych łącznie przez podmioty posiadające łącznie bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki – w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia wobec tych podmiotów, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni.

Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 61 updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez inną spółkę, jeżeli w obu tych spółkach ten sam podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę wobec spółki udzielającej pożyczki oraz wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) spółki otrzymującej pożyczkę, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki otrzymującej pożyczkę – w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni.

Zatem, ograniczeniom przewidzianym w powyższej regulacji podlegają odsetki od pożyczek udzielanych spółce (pożyczkobiorcy) przez określoną grupę podmiotów (pożyczkodawców), tj.:

1. podmiot posiadający bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów spółki,
2. podmioty posiadające łącznie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25% udziałów spółki,
3. „spółkę – siostrę”, jeżeli w obydwu spółkach (pożyczkodawcy i pożyczkobiorcy) ten sam podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada co najmniej 25% udziałów spółki.

W przypadku przekroczenia przez spółkę (pożyczkobiorcę) wartości zadłużenia odpowiadającej wartości jej kapitału własnego, odsetki od pożyczek zaciągniętych od podmiotów wskazanych powyżej nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów w proporcji, w jakiej kwota pożyczki przekracza tą wartość.

Przy czym, zgodnie z art. 16 ust. 6 updop, wskaźnik procentowy, o którym mowa w ust. 1 pkt 60 i 61, posiadanych udziałów (akcji) w spółce określa się na podstawie liczby praw głosu, jakie w związku z posiadanymi udziałami (akcjami) przysługują danemu podmiotowi; przepis art. 11 ust. 5b stosuje się odpowiednio. W przypadku wspólnika spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, niebędącego akcjonariuszem uważa się, że ten wskaźnik procentowy pozostaje spełniony bez względu na wielkość jego udziału w tej spółce.

Stosownie natomiast do treści art. 16 ust. 7b updop, przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz art. 15c, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także kredyt, emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę; pochodnych instrumentów finansowych nie uważa się za pożyczkę w rozumieniu tego przepisu.

Istotą zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki jest przejście prawa własności przedmiotu pożyczki na pożyczkobiorcę oraz zobowiązanie pożyczkobiorcy do zwrotu, czyli do przeniesienia własności takiego samego przedmiotu na pożyczkodawcę.

Opisana we wniosku umowa cash poolingu wypełnia przesłanki zaliczenia jej do umowy pożyczki zdefiniowanej w art. 16 ust. 7b updop. W przedmiotowej sprawie mamy bowiem do czynienia z przekazywaniem środków pieniężnych pomiędzy podmiotami, przy jednoczesnej – wynikającej z logiki systemu zarządzania płynnością finansową – konieczności zwrotu danych środków oraz uzyskiwaniu w związku z tym określonego wynagrodzenia w postaci odsetek.

Biorąc powyższe wskazania pod uwagę, ponieważ w ramach opisanego systemu cash poolingu rachunki bankowe Uczestników systemu w tym Spółki mogą wykazywać saldo ujemne, w związku z czym zostaną one obciążone odsetkami. Przy czym należy zauważyć, że inni uczestnicy systemu cash poolingu w tym samym okresie mogą wykazywać na swoich rachunkach bankowych salda dodatnie (fakt ten spowoduje uznanie tych rachunków odsetkami). Co prawda transfery te będą miały charakter wirtualny, jednakże pozostaje to bez wpływu na to, że transfery te wypełniają przesłanki zaliczenia ich do umowy pożyczki zdefiniowanej w art. 16 ust. 7b updop. Należy bowiem zauważyć, że dzięki przedstawionemu systemowi cash poolingu Spółka uzyska dostęp do finansowania wewnątrzgrupowego.

Uprawnienie Spółki do korzystania ze środków finansowych w ramach opisanego systemu cash poolingu upoważnia do stwierdzenia, że w przedstawionym stanie faktycznym będziemy mieli do czynienia z pożyczką w rozumieniu definicji zawartej w art. 16 ust. 7b updop.

Otrzymywane zatem przez uczestników umowy wynagrodzenie w postaci odsetek jest uzyskane z tytułu czasowego finansowania niedoborów pieniężnych innych uczestników umowy. Tym samym nie powinno budzić wątpliwości, że w przypadku środków finansowych, które posłużą pokryciu wskazanych niedoborów finansowych innych uczestników umowy, można mówić o ich udzieleniu innym uczestnikom umowy w formie pożyczki w rozumieniu wyżej powołanego art. 16 ust. 7b updop.

Wskazać należy, że od dnia 1 stycznia 2015 r. oprócz zmian w zakresie brzmienia przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60, 61 oraz ust. 7b updop, wprowadzono do ustawy nowe przepisy, które mogą mieć wpływ na zakres stosowania przepisów dotyczących tzw. „cienkiej kapitalizacji”. W szczególności zgodnie z brzmieniem art. 16 ust. 7g updop, wartość zadłużenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 60 i 61, pomniejsza się o wartość pożyczek udzielonych podmiotom powiązanym, wskazanym w tych przepisach. Stosownie natomiast do treści art. 16 ust. 7h updop, wartość kapitału własnego, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61, określa się na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek, o których mowa w tych przepisach, bez uwzględnienia kapitałów z aktualizacji wyceny oraz części kapitału własnego pochodzącego z otrzymanych pożyczek podporządkowanych. Wartość tę pomniejsza się o wartość kapitału zakładowego spółki lub funduszu udziałowego w spółdzielni, jaka nie została na ten kapitał lub fundusz faktycznie przekazana lub jaka została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek oraz z tytułu odsetek od tych pożyczek, przysługującymi wspólnikom wobec tej spółki lub członkom wobec tej spółdzielni, a także wartościami niematerialnymi lub prawnymi, od których nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16a-16m.

Ponadto zauważyć należy, że zgodnie z art. 15c updop, spółki i spółdzielnie, które otrzymały pożyczkę w rozumieniu art. 16 ust. 7b od podmiotów, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61, mogą nie stosować wynikających z tych przepisów ograniczeń w zaliczaniu odsetek od takiej pożyczki do kosztów uzyskania przychodów, jeżeli zdecydują o stosowaniu zasad określonych w niniejszym artykule. O wyborze stosowania tych zasad spółki i spółdzielnie są obowiązane zawiadomić, w formie pisemnej, właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca pierwszego miesiąca roku podatkowego.

Tym samym, w ramach ww. regulacji ustawodawca wprowadził dodatkową nową metodę rozliczania w kosztach podatkowych odsetek od pożyczek. Spółka ma więc do wyboru jedną z dwóch alternatywnych metod rozliczania odsetek w kosztach, tzn. może pozostać przy regulacjach o tzw. „cienkiej kapitalizacji” albo zastosować przepisy art. 15c ust. 2-12 updop. Podatnik, który wybierze metodę opisaną w art. 15c updop, będzie mógł zaliczyć do kosztów podatkowych danego roku podatkowego odsetki od pożyczek w wysokości nieprzekraczającej wartości iloczynu stopy referencyjnej NBP obowiązującej w ostatnim dniu roku poprzedzającego rok podatkowy powiększonej o 1,25 punktów procentowych i wartości podatkowej aktywów w rozumieniu przepisów o rachunkowości, według stanu na ostatni dzień danego roku podatkowego, w tym ujętych zgodnie z wartością nominalną kwot udzielanych pożyczek, z wyjątkiem wartości niematerialnych i prawnych.

Reasumując, stanowisko Spółki w zakresie zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 updop, tzw. niedostatecznej kapitalizacji w związku z transakcjami dokonywanymi na podstawie umowy cash poolingu należało uznać za nieprawidłowe, gdyż w kontekście przedstawionej struktury systemu zarządzania płynnością finansową nie można wykluczyć stosowania art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 updop w odniesieniu do opisanych we wniosku odsetek, o ile w momencie zapłaty odsetek wartość zadłużenia Spółki obliczonego z uwzględnieniem art. 16 ust. 7g updop, będzie przekraczała określony pułap, a podmioty na rzecz których odsetki będą wypłacane są podmiotami kwalifikowanymi w rozumieniu tych przepisów. W przypadku jednak, gdy zadłużenie nie będzie przekraczało wartości kapitału własnego, lub też Spółka będzie stosowała zasady określone w art. 15c updop, wówczas przepisy dotyczące cienkiej kapitalizacji nie znajdą zastosowania.

Jednocześnie wskazać należy, że Pool Leader w opisywanym systemie cash poolingu pełni rolę pośrednika, a odsetki ostatecznie otrzymywane są przez poszczególnych uczestników systemu, w konsekwencji stosowanie przepisów dotyczących tzw. cienkiej kapitalizacji należy odnosić do wszystkich podmiotów będących Uczestnikami systemu, nie zaś tylko do Pool Leadera. Tym niemniej w sytuacji gdy Pool Leader jest również Uczestnikiem systemu, wówczas w odniesieniu do odsetek wypłacanych jemu w związku z wykorzystywanymi przez Spółkę środkami pieniężnymi przepisy dotyczące tzw. niedostatecznej kapitalizacji mogą znaleźć zastosowanie pod warunkami wskazanymi powyżej. Ponadto z uwagi na spełnianie przesłanek wynikających z art. 16 ust. 7b updop zadłużenie wynikające z transakcji zawieranych w ramach umowy cash poolingu powinno być uwzględniane przy wyliczaniu proporcji zadłużenia o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 updop.

W kontekście powołanych we wniosku interpretacji indywidualnych należy wskazać, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mogły tym samym wpływać na sposób rozstrzygnięcia przyjęty w sprawie przedmiotowej. Odnosząc się natomiast do powołanych orzeczeń sądowych zauważyć należy, że orzecznictwo sądowe w zakresie przedmiotowego tematu nie jest jednolite, potwierdzeniem czego są wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 września 2015 r., sygn. akt II FSK 2033/14 oraz II FSK 3137/14, w których stwierdzono, że przepisy dotyczące nieodstatecznej kapitalizacji mogą znaleźć zastosowanie w odniesieniu do transakcji zawieranych w ramach systemu cash poolingu.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.