2016.09.14 - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP2/4512-437/16-1/ICz
z 14 września 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2015r. poz. 613 ze zm.) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 1 czerwca 2016r. (data wpływu 14 czerwca 2016r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług jest:

nieprawidłowe - w zakresie uznania Wnioskodawcy za podatnika z tytułu wykonywania czynności poboru składki ubezpieczeniowej,
prawidłowe - w zakresie opodatkowania kwoty składki ubezpieczeniowej pobranej od ubezpieczonych i przekazanej przez Wnioskodawcę do ubezpieczyciela.

UZASADNIENIE

W dniu 14 czerwca 2016r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania Wnioskodawcy za podatnika z tytułu wykonywania czynności poboru składki oraz opodatkowania kwoty składki ubezpieczeniowej pobranej od ubezpieczonych i przekazanej przez Wnioskodawcę do ubezpieczyciela.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Miasto G. (dalej: „Miasto” lub „Wnioskodawca”) jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT. Miasto składa do właściwego urzędu skarbowego deklaracje VAT-7. Wnioskodawca wypełniając wskazania ustawowe zawarte w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. 1990 nr 16 poz. 95 z późn. zm.) w zakresie zadań własnych, wśród których znajdują się m. in. sprawy z zakresu edukacji publicznej (art. 7 ust 1 pkt 8 ww. ustawy), a także odnosząc się do zapisów ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1991 r., Nr 95, poz. 425 z późn. zm., dalej: „ustawa o systemie oświaty") oraz rozporządzeń wykonawczych do wskazanych przepisów, jest organem prowadzącym publiczne placówki edukacyjne, jak również przedszkola oraz żłobki.

W ramach struktury Miasta funkcjonują m. in. jednostki budżetowe, które nie posiadają osobowości prawnej i są powołane przez Miasto na podstawie odrębnych przepisów, w celu realizacji zadań własnych; Do jednostek wchodzących w struktury Miasta należy zaliczyć również jednostki oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty tj. m.in. szkoły podstawowe, gimnazja, licea oraz zespoły szkół, poprzez które Miasto realizuje zadania własne w zakresie edukacji publicznej, jak również przedszkola i żłobki. Wyżej wymienione jednostki budżetowe w ramach całokształtu prowadzonej przez siebie działalności realizują określone czynności, m.in. pobór składki ubezpieczeniowej za dzieci uczęszczające do ww. jednostek budżetowych. Wpłaty z tytułu składki uiszczane są przez rodziców na rzecz ubezpieczyciela przy czym jest ona przekazywana przez jednostkę. Jednostka budżetowa oświaty po otrzymaniu składki ubezpieczeniowej wpłaca otrzymaną kwotę do ubezpieczyciela, który z tytułu wpłaty wypłaca szkole prowizję o określonej wysokości. Prowizja ta jest następnie najczęściej wpłacana
na rzecz rad rodziców funkcjonujących w szkołach. Przedmiotowe ubezpieczenia mają charakter ubezpieczenia grupowego uczniów.

Dotychczasową praktyką przyjętą w Mieście było traktowanie jej jednostek budżetowych jako odrębnych od Miasta podatników VAT. W związku z tym zdecydowana większość jednostek korzystała ze zwolnienia podmiotowego z podatku VAT i nie była zobowiązana do prowadzenia rozliczeń podatku z tytułu czynności wykonywanych w ramach codziennych obowiązków.

Niemniej jednak mając na uwadze wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 29 września 2015 r. (sygn. akt C-276/14) odmawiający jednostkom budżetowym podmiotowości w podatku VAT oraz komunikat Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2015 r., Miasto G. począwszy od 1 stycznia 2017 roku planuje rozliczać podatek VAT wspólnie ze swoimi jednostkami budżetowymi jako jeden podatnik VAT.

Oznacza to konieczność przeprowadzenia centralizacji rozliczeń Miasta oraz jego jednostek budżetowych, prowadzącej finalnie do składania jednej, zbiorczej deklaracji VAT. Z tego powodu Miasto pragnie ustalić jakiego typu czynności wykonywane w jego imieniu przez wyżej wymienione jednostki budżetowe, będą objęte zakresem opodatkowania ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054 z późn. zm., dalej: „ustawa o VAT”).

Miasto pragnie podkreślić, iż przedmiotowy wniosek nie dotyczy wypłaty prowizji przez ubezpieczyciela na rzecz jednostek budżetowych (szkół, przedszkoli oraz żłobków), a jedynie wpłaty składki ubezpieczeniowej przez podopiecznych/rodziców za pośrednictwem jednostek budżetowych na rzecz ubezpieczyciela.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy pobierając składki ubezpieczeniowe za dzieci uczęszczające do jednostek budżetowych Miasta i przekazując te składki ubezpieczycielom, Miasto działa jako podatnik VAT, a w związku z tym czy powinno doliczać do składek podatek VAT według właściwej stawki?

Stanowisko Wnioskodawcy:

Miasto stoi na stanowisku, iż pobierając składki ubezpieczeniowe za dzieci uczęszczające do jednostek budżetowych Miasta i przekazując te składki ubezpieczycielom, Miasto nie działa jako podatnik VAT a w związku z tym nie powinno doliczać do składek podatku VAT według właściwej stawki.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, zgodnie z art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W świetle art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 Ustawy o VAT.

Co do zasady, każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Przy czym muszą być spełnione następujące warunki:

w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby określona czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatne świadczenie usług.

Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Należy podkreślić, że wpłata na rzecz osoby trzeciej jest świadczeniem jednostronnym, neutralnym z punktu widzenia osoby przyjmującej wpłatę. W szczególności, aby uznać daną transakcję za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT powinny zostać spełnione następujące warunki:

istnieje związek prawny, między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego

Powyższy katalog przesłanek potwierdza jednolita praktyka Ministra Finansów w wydawanych w jego imieniu interpretacjach prawa podatkowego. Przykładowo, takie potwierdzenie znaleźć można w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 4 lutego 2015 r., nr IBPP3/443-1326/14/AZ.

Powyższy katalog znajduje on odzwierciedlenie również w wyrokach sądów administracyjnych (m.in. w wyroku NSA z 25 czerwca 2014 r, sygn. I FSK 1108/13).

Podobnie wypowiada się Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 22 grudnia 2015 r. nr ILPP4/4512-1-254/15-2/BA: „Zatem aby dana czynność (usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacona kwota stanowi rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia".

Do identycznych wniosków dochodzi również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 3 listopada 2015 r. nr IPPP1/4512-1073/15-2/RK: „Przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest zatem określenie czy wykonywano świadczenie i czy .wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone.

Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy przy tym podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało -jako usługa - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług”.

Warto również podkreślić, że zagadnienie odpłatności było już nieraz przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE"). I tak, przykładowo w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise, TSUE uznał, iż określoną czynność można uznać za wykonaną odpłatnie, jeżeli istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto gdy odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miała być opodatkowana VAT.

Na uwagę zasługuje także orzeczenie TSUE z dnia 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, gdzie podkreślono, że usługi świadczone są za wynagrodzeniem, wyłącznie jeżeli istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy.

Dana usługa podlega więc opodatkowaniu podatkiem VAT wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

Przenosząc wyżej wymienione kryteria na grunt zaprezentowanego stanu faktycznego, należy stwierdzić, że:

związek prawny istnieje pomiędzy usługodawcą (ubezpieczyciel) i usługobiorcą (rodzice podopiecznych), i to w ramach tego następuje świadczenie wzajemne, natomiast Miasto w żaden sposób nie uczestniczy w świadczeniu i jest podmiotem spoza stosunku prawnego;
wynagrodzenie otrzymane przez Miasto (jednostkę budżetową) i przekazywane na rzecz ubezpieczyciela stanowi wartość przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz rodziców przez ubezpieczyciela, w związku czym wpłata składki nie stanowi wynagrodzenia Miasta;
odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością po stronie ubezpieczyciela (usługa ubezpieczenia), w związku z czym to po stronie ubezpieczyciela istnieje ekwiwalentne świadczenie i to on powinien rozważyć kwestię opodatkowania składki podatkiem VAT.

W konsekwencji powyższych przesłanek, należy stwierdzić że pobór składki i jej wpłata w imieniu ucznia na konto ubezpieczyciela nie spełnia elementów koniecznych dla uznania jej za świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku VAT. Tym samym pobór wpłaty jest neutralny z punktu widzenia podatku i pozostaje poza zakresem ustawy o VAT.

Również w interpretacjach indywidualnych o analogicznych stanach faktycznych Minister Finansów prezentuje podobne stanowisko. Przykładowo działający w jego imieniu Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 31 stycznia 2014 r. nr ILPP2/443-1059/13-4/AK podkreślił, że: „Należy zauważyć, iż w omawianym przypadku przekazywania przez Spółkę kwoty składki ubezpieczeniowej do zakładu ubezpieczeń, Spółka nie nabywa we własnym imieniu od zakładu ubezpieczeń usług ubezpieczeniowych dla swoich klientów nie refakturuje tych usług. Spółka nie jest stroną umowy ubezpieczenia, ponieważ taka umowa zawarta jest pomiędzy zakładem ubezpieczeń a klientami. Wartość składki ubezpieczeniowej w żadnym razie nie stanowi wynagrodzenia Spółki. Spółka działa bowiem w odniesieniu do przedmiotowej kwoty jedynie jako przekazujący otrzymaną należność do zakładu ubezpieczeń jako agent płatniczy). Wobec powyższego, wartość składki ubezpieczeniowej, przekazywanej przez Spółkę do ubezpieczyciela w imieniu klienta, nie stanowi wynagrodzenia Spółki z tytułu jakiegokolwiek świadczenia opodatkowanego VAT i tym samym nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem po stronie Spółki”.

W związku z powyższym, aby uznać wartość przekazywanej składki ubezpieczeniowej za wynagrodzenie Miasta opodatkowane podatkiem VAT, konieczne byłoby ustalenie, że składka ubezpieczeniowa przekazywana danej jednostce budżetowej stanowi jej wynagrodzenie z tytułu jakiegokolwiek świadczenia (dostawy towarów bądź świadczenia usług), po stronie Miasta. Takie zdarzenie nie ma miejsca w analizowanym stanie faktycznym, ponieważ jak Miasto wykazało powyżej stosunek prawny oraz ekwiwalentność świadczeń istnieje w relacji podopieczny - ubezpieczyciel. To ubezpieczyciel ma zobowiązanie wobec ucznia (jego rodziców) w postaci świadczenia usługi ubezpieczeniowej. Natomiast świadczeniem wzajemnym dla tej usługi jest wpłata składki ubezpieczeniowej, którą pokrywają rodzice podopiecznych. Jednostki budżetowe (szkoły, przedszkola, żłobki) Miasta pełnią w tym zakresie jedynie charakter podmiotu przekazującego wynagrodzenie w imieniu i na rzecz podopiecznych.

Ponadto, należy podkreślić że ewentualne roszczenia wynikające ze stosunku prawnego w ramach ubezpieczenia mogą zostać podniesione jedynie pomiędzy stronami umowy, a więc pomiędzy ubezpieczycielem, a rodzicami podopiecznych. Pomiędzy jednostkami a rodzicami nie zostaje zawarta żadna umowa, w związku czym nie ma podstawy do ewentualnych roszczeń ze strony Miasta, które nie jest stroną stosunku prawnego.

Dodatkowo Miasto pragnie wskazać, iż nie ma powodu dla którego miałoby ono być opodatkowane z powodu przekazywania wartości pieniężnych na rzecz osoby trzeciej. Działa ono bowiem w tym przypadku w wykonaniu swoich obowiązków ustawowych, a przekazywane środki w żadnym momencie nie stanowią po stronie Miasta przychodów finansowych. Jednostki te przekazują bowiem otrzymane kwoty wyłącznie na zasadzie „inkaso", tj. są jedynie pośrednikiem w przekazywaniu składek do ubezpieczyciela.

W przypadku Miasta brak jest również jakiejkolwiek ekwiwalentności świadczeń, ponieważ Miasto w zamian za przekazanie składki na rzecz ubezpieczyciela nie otrzymuje od rodziców dzieci żadnych benefitów, a zatem jest to świadczenie typowo jednostronne, pozostające poza zakresem ustawy o VAT

Stanowisko to jest również jednolicie prezentowane w interpretacjach indywidualnych dotyczących ubezpieczeń grupowych, w których Minister Finansów jednoznacznie opowiada się za wyłączeniem z zakresu opodatkowania VAT wpłat z tytułu składek na ubezpieczenie, dokonywanych na rzecz osoby przekazującej całość kwot do ubezpieczyciela. Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uznał w interpretacji indywidualnej z dnia 23 maja 2014 r. znak IPPP1/443-272/14-2/PR, że: „Nie można zatem uznać, że pobranie przez Spółkę kosztu ubezpieczenia od Ubezpieczonego stanowi wynagrodzenie za wykonanie wspomnianych czynności jak już wskazano, są one wykonywane na rzecz Ubezpieczyciela a nie Ubezpieczonego. (...) Nie można zatem uznać, że Ubezpieczający będzie jednocześnie zobowiązany do wykazania tych kwot w swoich rozliczeniach z tytułu podatku VAT. Kwota pobrana przez Spółkę od Ubezpieczonego, będącego abonentem pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT, ponieważ kwota ta nie będzie stanowić dla Spółki ani wynagrodzenia za czynności wykonywane w ramach Umowy - za te czynności Spółka będzie otrzymywać wynagrodzenie od Ubezpieczyciela, ani za świadczenie usług ubezpieczeniowych - usługi te świadczone będą bowiem przez Ubezpieczyciela."

W związku z powyższą argumentacją, kryteriami uznającymi dane działanie za świadczenie usług, jak również przywołaną praktyką organów podatkowych oraz sądów administracyjnych, w ocenie Miasta pobierając składki ubezpieczeniowe za dzieci uczęszczające do jednostek budżetowych Miasta i przekazując te składki ubezpieczycielom, Miasto nie działa jako podatnik VAT, a w związku z tym nie powinno doliczać do składek podatku VAT według właściwej stawki.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest:

nieprawidłowe - w zakresie uznania Wnioskodawcy za podatnika z tytułu wykonywania czynności poboru składki ubezpieczeniowej,
prawidłowe - w zakresie opodatkowania kwoty składki ubezpieczeniowej pobranej od ubezpieczonych i przekazanej przez Wnioskodawcę do ubezpieczyciela.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 710 ze zm.) – zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT – opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
eksport towarów;
import towarów na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Zakres ww. czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 oraz w art. 8 ustawy.

W art. 7 ust. 1 ustawy, wyjaśniono, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl natomiast art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde działanie, powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie.

Aby dane świadczenie uznać za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub świadczącego usługę. Przy czym, związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie. Pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu, istotne jest zatem określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonania tego świadczenia miało być wypłacone. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie – jako usługa – podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem VAT wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ponadto aby dana czynność była opodatkowana musi być wykonywana przez podatnika.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy o VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zatem opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Z opisu sprawy wynika, że Miasto G. jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT. W ramach struktury Miasta funkcjonują m. in. jednostki budżetowe, które nie posiadają osobowości prawnej i są powołane przez Miasto na podstawie odrębnych przepisów, w celu realizacji zadań własnych. Do jednostek wchodzących w struktury Miasta należy zaliczyć również jednostki oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty tj. m.in. szkoły podstawowe, gimnazja, licea oraz zespoły szkół, poprzez które Miasto realizuje zadania własne w zakresie edukacji publicznej, jak również przedszkola i żłobki. Wyżej wymienione jednostki budżetowe w ramach całokształtu prowadzonej przez siebie działalności realizują określone czynności, m.in. pobór składki ubezpieczeniowej za dzieci uczęszczające do ww. jednostek budżetowych. Wpłaty z tytułu składki uiszczane są przez rodziców na rzecz ubezpieczyciela przy czym jest ona przekazywana przez jednostkę. Jednostka budżetowa oświaty po zebraniu składki wpłaca otrzymaną kwotę do ubezpieczyciela, który z tytułu wpłaty wypłaca szkole prowizję o określonej wysokości.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy należy wskazać, że pomiędzy Wnioskodawcą a ubezpieczycielem istnieje związek prawny, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne. Wnioskodawca pobiera od ubezpieczonych (uczniów) składkę ubezpieczeniową, którą następnie przekazuje ubezpieczycielowi. W zamian za wykonaną czynność poboru składki otrzymuje od ubezpieczyciela uzgodnione wynagrodzenie w postaci prowizji w określonej wysokości. Tym samym spełnione są przesłanki do uznania czynności poboru składki ubezpieczeniowej za wynagrodzeniem (prowizja) za odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Wnioskodawca dokonując tych czynności na rzecz ubezpieczyciela w okolicznościach wskazanych we wniosku działa w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 w zw. z ust. 2 tego artykułu.

W konsekwencji zostaną spełnione łącznie przesłanki podmiotowa i przedmiotowa do uznania czynności poboru składki ubezpieczeniowej świadczonej przez Wnioskodawcę dla ubezpieczyciela za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy. Czynność ta będzie podlegała opodatkowaniu wg stawki właściwej dla tej usługi.

Zatem nie można zgodzić się, że Wnioskodawca pobierając składki ubezpieczeniowe od dzieci i przekazując te składki ubezpieczycielom nie działa jako podatnik VAT.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy w tej części jest nieprawidłowe.

Przechodząc z kolei do drugiej części sformułowanego pytania, dotyczącej kwestii opodatkowania przekazywanej składki ubezpieczeniowej ubezpieczycielowi należy ustalić, czy ma miejsce odpłatne świadczenie. W tej sytuacji należy rozstrzygnąć, czy kwota przekazywanej składki ubezpieczeniowej, pobieranej przez Wnioskodawcę uprzednio od ubezpieczonych (uczniów), stanowi jego wynagrodzenie z tytułu jakiegokolwiek świadczenia (dostawy towarów bądź świadczenia usług) wykonywanego przez Wnioskodawcę na rzecz ubezpieczonych (uczniów).

W przypadku przekazywania kwot składek ubezpieczeniowych, przekazywane są w rzeczywistości jednostki pieniężne.

Ustawa o VAT nie zawiera definicji legalnej pojęcia rzecz. W tej sytuacji konieczne jest odwołanie się do definicji rzeczy wynikającej z prawa cywilnego. Zgodnie z art. 45 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 380 ze zm.) rzeczami są wyłącznie przedmioty materialne.

Doktryna prawa cywilnego podkreśla, że rzeczy to materialne części przyrody, które w sposób naturalny lub sztuczny daje się wyodrębnić w stosunkach społeczno-gospodarczych. Zgodnie z powszechnym stanowiskiem, nie ulega wątpliwości, że pieniądz nie spełnia powyższych przesłanek, gdyż nie jest materialną częścią przyrody.

W konsekwencji pieniądz, w charakterze środka płatniczego, nie jest towarem w rozumieniu ustawy o VAT, zatem nie może być przedmiotem odpłatnej dostawy.

Ponadto jak już wyżej wskazano pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (wykonanie czynności na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie działania innego podmiotu).

Za usługę uznane może być tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument (beneficjent) świadczenia, który w wyniku działania lub zaniechania świadczącego odnosi korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym czynność stanowi odpłatne świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że Wnioskodawca nie świadczy na rzecz uczniów usługi ubezpieczeniowej. Takim podmiotem jest ubezpieczyciel, który w tym celu zawiera z klientem stosowną umowę ubezpieczenia. Jak wynika z wniosku Wnioskodawca nie będzie nabywał usług ubezpieczenia oraz nie będzie brał udziału w świadczeniu tych usług. Rola Wnioskodawcy ogranicza się do pobrania od uczniów środków pieniężnych w postaci składek ubezpieczeniowych (za którą to czynność Wnioskodawca otrzymuje od ubezpieczyciela wynagrodzenie w postaci prowizji) i przekazania pobranych kwot składek ubezpieczycielowi.

W przypadku tego typu rozliczeń to uczniowie będą stroną umowy ubezpieczenia, zaś Wnioskodawca będzie jedynie podmiotem przekazującym wpłacone kwoty.

W oparciu o przedstawiony opis sprawy należy przyjąć, że Wnioskodawca nie będzie świadczyć na rzecz uczniów usługi ubezpieczeniowej. Pobranych przez Wnioskodawcę od ubezpieczonych (uczniów) składek ubezpieczeniowych nie można utożsamiać z otrzymaniem wynagrodzenia za wykonanie świadczenia na rzecz ucznia.

Kwoty składek ubezpieczeniowych są wynagrodzeniem za niezależną i odrębną w tym przypadku usługę świadczoną przez ubezpieczyciela rzecz uczniów. W konsekwencji, kwota składki ubezpieczeniowej nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie jakiejkolwiek usługi wykonywanej przez Wnioskodawcę na rzecz uczniów.

Tym samym, kwota pobranej od uczniów składki ubezpieczeniowej nie będzie podlegała, po stronie Wnioskodawcy, opodatkowaniu podatkiem VAT. W przypadku kiedy ubezpieczonym jest uczeń a Wnioskodawca działa jedynie, jako pośrednik przekazujący środki pieniężne, Wnioskodawca nie będzie świadczyć na rzecz ucznia usługi, a samo przekazanie środków pieniężnych w wysokości należnej składki ubezpieczeniowej nie stanowi dla Wnioskodawcy zapłaty za usługę.

Podmiotem będącym stroną umowy ubezpieczenia jest uczeń, tj. podmiot, który jest stroną stosunku cywilnoprawnego a nie Wnioskodawca. Kwota składki ubezpieczeniowej stanowi wynagrodzenie należne ubezpieczycielowi od ubezpieczonego/strony umowy ubezpieczenia, czyli ucznia. Tym samym, to uczeń a nie Wnioskodawca jest podmiotem zobowiązanym do zapłaty składki ubezpieczeniowej przekazywanej ubezpieczycielowi.

Wobec powyższego, kwota składki ubezpieczeniowej, przekazywana przez Wnioskodawcę do ubezpieczyciela w imieniu uczniów, nie stanowi wynagrodzenia Wnioskodawcy z tytułu jakiegokolwiek świadczenia w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Tym samym przekazywana przez Wnioskodawcę kwota składki ubezpieczeniowej, nie podlega opodatkowaniu u Wnioskodawcy w okolicznościach opisanych we wnioski podatkiem od towarów i usług, a w konsekwencji Wnioskodawca nie powinien doliczać do kwoty pobieranej składki podatku VAT.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy w powyższym zakresie jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, należy zauważyć, że dotyczą one tej części interpretacji, w której organ uznał stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe.

Należy zauważyć, iż niniejsza interpretacja rozstrzyga ściśle w zakresie pytania oraz przedstawionego stanowiska, a tym samym nie rozstrzyga o zastosowaniu stawki podatku VAT dla czynności poboru składki ubezpieczeniowej, za którą Wnioskodawca otrzymuje wynagrodzenie prowizyjne, bowiem powyższe nie było przedmiotem wniosku.

Zauważyć przy tym należy, że interpretacja indywidualna wydawana jest w oparciu o konkretny przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego i wiąże Organ uprawniony do wydawania interpretacji indywidualnej wyłącznie w zakresie przedstawionym we wniosku. Zmiana któregokolwiek z elementów przedstawionego zdarzenia przyszłego lub zmiana stanu prawnego powoduje, że niniejsza interpretacja traci swoją ważność, a Wnioskodawca nie może korzystać z ochrony wynikającej z tej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2016r., poz. 718 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin