INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 07.10.2011 r. (data wpływu 19.10.2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków w postaci różnic kursowych z tytułu przekazania długu za wynagrodzeniem, w części dotyczącej:

• braku możliwości rozpoznania różnic kursowych na moment odpłatnego przekazania długu („cesji długu”) – jest prawidłowe;

• możliwości rozpoznania różnic kursowych z tytułu zapłaty wynagrodzenia w związku z „cesją długu” – jest nieprawidłowe;

• braku możliwości rozpoznania różnic kursowych tytułu zapłaty wynagrodzenia w przypadku uprzedniego jego skonwertowania (przewalutowania) z EUR na PLN – jest nieprawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 19.10.2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków w postaci różnic kursowych z tytułu przekazania długu za wynagrodzeniem.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka - Wnioskodawca zawarła w dniu 30 września 2009 r. umowę cesji z SI Sp. z o.o. (dalej: Cesjonariusz), na mocy której Spółka przelała na Cesjonariusza wszystkie swoje prawa i obowiązki jako dłużnika z tytułu urnowy pożyczki udzielonej Spółce i wypłaconej w EUR przez E. z siedzibą w Luksemburgu. W dacie zawarcia wyżej wymienionej umowy cesji odsetki naliczane zgodnie z umową pożyczki zostały skapitalizowane do kwoty głównej. Umowa cesji nie zmieniła warunków umowy pożyczki.

W umowie cesji Spółka zobowiązała się do zapłaty wynagrodzenia z tytułu przejęcia długu przez Cesjonariusza w terminie do dnia 30 czerwca 2013 r. z możliwością przedterminowej spłaty w wysokości i dacie według uznania Spółki. Wysokość wynagrodzenia wyrażona jest w EUR i opatrzona stopą procentową, według której naliczane są i rokrocznie kapitalizowane odsetki.Wysokość wynagrodzenia odpowiada wysokości przejętego przez Cesjonariusza długu.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy różnice kursowe zwiększające odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe w kwocie wynikającej z różnicy między wartościami środków pieniężnych otrzymanych w drodze pożyczki i następnie przejęcia ich przez Cesjonariusza w wyniku umowy cesji będą rozpatrywane jako podatkowe w stosunku do Spółki...
2. Czy różnice kursowe zwiększające odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe w kwocie wynikającej z różnicy między wartością wynagrodzenia ustaloną w umowie cesji i wartością wynagrodzenia odpowiadającą wysokości w dniu jego zapłaty i będą rozpatrywane jako podatkowe w stosunku do Spółki...
3. Czy w przypadku skonwertowania wynagrodzenia określonego umową cesji z FUR na PLN przed dniem zapłaty tego wynagrodzenia należy uznać, że różnice kursowe byłyby neutralne podatkowo...

Stanowisko Spółki:

Ad. 1)

Spółka stoi na stanowisku, iż w odniesieniu do pytania 1, różnice kursowe nie skrystalizują się i nie będą rozpatrywane jako podatkowe. Moment cesji praw i zobowiązań z umowy pożyczki udzielonej w EUR nie skutkuje powstaniem podatkowych różnic kursowych, ponieważ krystalizują się one jedynie w momencie spłaty, co faktycznie nie nastąpiło - wierzytelność bowiem istnieje nadal w niezmienionym kształcie, zmienia się jedynie jej dłużnik, którym w wyniku umowy cesji stał się Cesjonariusz.

Ad. 2 i Ad. 3)

W sytuacji, do której odnosi się pytanie 2, różnice kursowe skrystalizują się i będą rozpatrywane jako podatkowe.Spółka uważa, że w przypadku różnic kursowych powstałych w momencie zapłaty wynagrodzenia przez Spółkę z tytułu przejęcia jej zobowiązania przez Cesjonariusza, skrystalizują się one jako podatkowe w rozumieniu art. 15a ustawy o CIT. Mogłyby one jednak być neutralne podatkowo pod warunkiem uprzedniej konwersji waluty, w której zostało wyrażone wynagrodzenie z EUR na PLN.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Spółki w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się w części dotyczącej:

• braku możliwości rozpoznania różnic kursowych na moment odpłatnego przekazania długu („cesji długu”) – za prawidłowe;

• możliwości rozpoznania różnic kursowych z tytułu zapłaty wynagrodzenia w związku z „cesją długu” – za nieprawidłowe;

• braku możliwości rozpoznania różnic kursowych tytułu zapłaty wynagrodzenia w przypadku uprzedniego jego skonwertowania (przewalutowania) z EUR na PLN – za nieprawidłowe.
  
  

W obrocie gospodarczym spotykamy się z różnymi klauzulami dotyczącymi zmian podmiotowych w stosunku zobowiązaniowym.

Postanowienia umowne przewidujące możliwość przeniesienia praw i obowiązków na inny podmiot w praktyce określane są jako „cesja umowy”. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.: dalej Kodeks cywilny lub Kc) nie reguluje tej instytucji choć w art. 7644 pkt 3 wspomina o takiej możliwości. Do takiej zmiany w stosunku zobowiązaniowym konieczne jest zatem jednoczesne zwarcie dwóch umów: cesji wierzytelności i przejęcia długu.

Instytucja przelewu wierzytelności (cesji wierzytelności) i bliźniacza do niej instytucja przejęcia długu są wyrazem obiektywizacji zobowiązań w nowoczesnym prawie cywilnym. Obiektywizacja ta polega na oderwaniu wierzytelności od podmiotu, któremu przysługuje, na tyle, że może ona stanowić samodzielny przedmiot obrotu - wierzytelność nie tylko nie upada wraz ze zbyciem przez wierzyciela, ale nawet nie zmienia swojej istoty.Przelew wierzytelności w prawie polskim regulują przepisy art. 509-517 Kodeksu cywilnego.

Prawnym skutkiem przelewu jest przejście ze zbywcy na nabywcę wierzytelności wraz ze wszystkimi związanymi z nią prawami (art. 509 § 2 Kc). Skutek ten następuje z mocy samej umowy Jeżeli przelew następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z innej czynności prawnej, to jego ważność jest uzależniona od istnienia tego zobowiązania (art. 510 Kc). Do ważności przelewu nie jest natomiast wymagana żadna szczególna forma - art. 514 Kc zastrzega jedynie wymóg formy pisemnej do celów dowodowych, gdy wierzytelność jest stwierdzona pismem.

Poza zmianą osoby wierzyciela przelew nie wprowadza żadnej zmiany samej treści wierzytelności. Dłużnik przelanej wierzytelności zachowuje wszelkie zarzuty, które miał wobec zbywcy (pierwotnego wierzyciela) w chwili powzięcia wiadomości o przelewie (art. 513 § 1 Kc). Dlatego do przelania wierzytelności nie jest potrzebna zgoda dłużnika; jednakże aktem staranności ze strony zbywcy wierzytelności jest zawiadomienie go o tej umowie - w przeciwnym przypadku dłużnik może zwolnić się ze zobowiązania świadcząc zbywcy (pierwotnemu wierzycielowi) (art. 512 Kc).

Instytucję zmiany dłużnika regulują przepisy Księgi III Tytułu IX Działu II Kodeksu cywilnego. Stosownie do art. 519 § 1 Kc osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony (przejęcie długu).

Zgodnie z § 2 ww. przepisu przejęcie długu może nastąpić:

1. przez umowę między wierzycielem a osobą trzecią za zgodą dłużnika; oświadczenie dłużnika może być złożone którejkolwiek ze stron;
2. przez umowę między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela; oświadczenie wierzyciela może być złożone którejkolwiek ze stron; jest ono bezskuteczne, jeżeli wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna.

Z przywołanych regulacji wynika, że osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony (przejęcie długu). Podstawowym skutkiem przejęcia jest wstąpienie przejemcy w sytuację prawną dotychczasowego dłużnika. Sukcesja dotyczy całości stosunku zobowiązaniowego, w tym przenosi na niego odpowiedzialność za dług. Po przejęciu długu prawo wierzyciela do zaspokojenia swojego zobowiązania skierowane jest do majątku przejemcy (por. Kodeks Cywilny Komentarz do art. 519, praca zbiorowa pod red. K. Pietrzykowskiego). Oznacza to w szczególności, że wierzyciel nie może kierować swoich roszczeń w stosunku do dawnego dłużnika, a dłużnik nie jest zobowiązany do świadczenia.

Powyższe zasady uregulowane w Kodeksie cywilnym wywołują skutki podatkowe tylko w takim zakresie, na jaki pozwalają na to przepisy prawa podatkowego. Stąd należy odróżnić skutki, jakie dana czynność prawna wywołuje na gruncie prawa cywilnego i na gruncie prawa podatkowego. W szczególności, należy zaznaczyć, że na gruncie prawa cywilnego, wejście w określone prawa i obowiązki danego podmiotu może być wynikiem porozumienia zainteresowanych podmiotów. Na gruncie prawa podatkowego, skutek taki ma miejsce wyłącznie w sytuacjach wskazanych przez ustawodawcę.

Cywilistyczna sukcesja prawna nie jest tożsama i równoznaczna z następstwem prawnym unormowanym w zakresie i dla potrzeb prawa podatkowego.

W rozdziale 14 działu III powołanej na wstępie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, w ramach autonomii prawa podatkowego, ustawodawca uregulował prawa i obowiązki następców prawnych oraz podmiotów przekształconych.

Zamknięty katalog przypadków, w których osoba prawna wchodzi we wszystkie prawa i obowiązki podatkowe innego podatnika został zawarty w art. 93-93c Ordynacji podatkowej, zgodnie z którymi do sukcesji praw i obowiązków podatkowych dochodzi w przypadku:

1. połączenia osób prawnych; osobowych spółek handlowych bądź osobowych i kapitałowych spółek handlowych (art. 93 § 1 Ordynacji podatkowej);
2. przejęcia osoby prawnej bądź osobowej spółki handlowej przez inną osobę prawną (art. 93 § 2 Ordynacji podatkowej);
3. przekształcenia osoby prawnej bądź spółki niemającej osobowości prawnej (art. 93a Ordynacji podatkowej);
4. przejęcia przez spółkę niemającą osobowości prawnej, przedsiębiorstwa osoby fizycznej wniesionego do niej w formie wkładu niepieniężnego (art. 93a § 2 pkt 2 Ordynacji podatkowej);
5. podziału osób prawnych, jeżeli majątek przejmowany na skutek podziału, a przy podziale przez wydzielenie - także majątek osoby prawnej dzielonej, stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa) - art. 93c Ordynacji podatkowej.

Unormowania te nie przewidują jednak, aby prawnie znaczącym powodem czy też podstawą prawną podatkowego następstwa prawnego mogła być umowa cywilna o przejęcie długu, czy też jak Spółka to określa „cesja praw i obowiązków jako dłużnika”.

Uwzględniając linię orzeczniczą sądów, należy mieć na uwadze, że zagadnienie możliwości zaliczania określonej kategorii związanej z przekazaniem/przejęciem długu do przychodów/kosztów uzyskania przychodów odnosi się do praw i obowiązków prawa podatkowego. Sukcesja, czy też następstwo prawne w przedmiocie prawa zaliczenia do przychodów/kosztów uzyskania przychodów przysporzeń/wydatków związanych z przekazanym/przejętym długiem na podstawie umowy cywilnej między różnymi podatnikami byłoby w prawie podatkowym dopuszczalne i prawnie uzasadnione, gdyby zostały przez to prawo przewidziane. Spłata przejętego zadłużenia jest cywilistyczną konsekwencją przejęcia długu innego podmiotu, a nie kosztem przejęcia poniesionym przez przejemcę. Celem wydatków na spłatę przejętego długu i jego oprocentowania jest wykonanie stosunku zobowiązaniowego, w którym, w miejsce dotychczasowego dłużnika, wstąpił przejemca, nie zaś uzyskanie przychodu przez przejemcę.

Przejęcie długu na podstawie umów prawa cywilnego nie stanowi podstawy podatkowego następstwa prawnego unormowanego w rozdziale 14 działu III Ordynacji podatkowej. Spłata przejętego długu i związanych z nim odsetek nie może zasadniczo stanowić kosztu uzyskania przychodu przejemcy w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.; dalej: updop), nawet wówczas, gdyby przejemca korzystał z prawa do składników majątku nabytych za wartość tego długu przez pierwotnego dłużnika (por. wyroki z dnia 16 kwietnia 2008 r. sygn. akt II FSK 1676/06, z dnia 18 marca 2009 r., sygn. akt I SA/Ol 112/09).

W ocenie tutejszego organu również i wypłatę wynagrodzenia za przejęty dług należy rozpatrywać jedynie w kategoriach finansowych, a nie jako kategorię podatkową - zwłaszcza w sytuacji gdy owo wynagrodzenie odpowiada równowartości przekazanego długu. W takiej sytuacji wypłata wynagrodzenia w istocie sprowadza się do przekazania środków na pokrycie przekazanego długu, który spłaci przejemca - a więc w pewnym sensie stanowi w sposób pośredni spłatę tego długu, tle że spłata nie następuje do pierwotnego wierzyciela.

Nawiązując do treści wniosku, w którym wskazano, że przekazany dług (według Spółki cesja) dotyczył zobowiązań z tytułu niespłaconej pożyczki – należy podnieść, że zarówno zaciągnięcie pożyczki, jak i jej spłata są neutralne na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych.

W kontekście powyższego brak jest zatem ekonomicznego uzasadnienia, aby wypłata wynagrodzenia za przekazany dług mogła być uznana za podatkową kategorię kosztów w rozumieniu art. 15 ust. 1 updop.Wątpliwości zgłoszone przez Spółkę we wniosku dotyczą podatkowych różnic kursowych.

Istota różnic kursowych polega na zwiększeniu lub zmniejszeniu równowartości w złotówkach kwoty wyrażonej w innej walucie, wynikające z zastosowania do jej przeliczenia na złotówki w różnych momentach innych kursów walut. Różnice kursowe mogą być albo zrealizowane, albo jedynie naliczone. Podkreślenia wymaga, że w doktrynie prawa podatkowego wskazuje się, że w przypadku przeliczenia pożyczki w walucie obcej na walutę polską wyłącznie w celu urealnienia jej wartości mamy do czynienia z naliczonymi, ale niezrealizowanymi różnicami kursowymi (J. Marciniuk red.: Podatek dochodowy od osób prawnych, Rok 2007, Komentarz, s. 414).

Różnice kursowe jako kategoria finansowa, ustalane dla potrzeb prawa bilansowego nie zawsze są jednak różnicami kursowymi w rozumieniu przepisów cytowanej ustawy podatkowej.

Zgodnie z art. 9b ust. 1 powoływanej ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, podatnicy mogą wybrać sposób rozliczania różnic kursowych albo według zasad określonych w art. 15a, albo według przepisów o rachunkowości. W sytuacji, gdy podatnik nie wybrał metody ustalania różnic kursowych zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości, powinien stosować zasady określone w art. 15a updop.

W oparciu o treść wniosku należy przyjąć, że Spółka rozlicza różnice kursowe według zasad określonych w art. 15a updop.

Zgodnie z przepisem art. 15a ust. 1 updop, różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe w kwocie wynikającej z różnicy między wartościami określonymi w ust. 2 i 3.

Katalog okoliczności kreujących powstanie podatkowych różnic kursowych jest zamknięty. Przepisy updop szczegółowo definiują w art. 15a okoliczności i sposób kalkulacji różnic kursowych rozpoznawanych dla celów podatkowych, jako przychód podlegający opodatkowaniu lub koszt uzyskania przychodów.

I tak, stosownie do art. 15a ust. 2 updop, dodatnie różnice kursowe powstają, jeżeli wartość:

1. przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest niższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
2. poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest wyższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
3. otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest niższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5;
4. kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego udzielenia jest niższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego zwrotu, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni;
5. kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest wyższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.

Natomiast zgodnie z art. 15a ust. 3 updop, ujemne różnice kursowe powstają, jeżeli wartość:

1. przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP jest wyższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
2. poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP jest niższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
3. otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest wyższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5;
4. kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego udzielenia jest wyższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego zwrotu, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni;
5. kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest niższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.

Ponadto, zgodnie z art. 15a ust. 7 updop, za dzień zapłaty, o którym mowa w ust. 2 i 3 omawianego przepisu, uważa się dzień uregulowania zobowiązań w jakiejkolwiek formie, w tym w wyniku potrącenia wierzytelności.

Powołane powyżej przepisy updop wyraźnie więc określają zdarzenia, w wyniku których powstają różnice kursowe mające wpływ na wysokość podstawy opodatkowania, tj. gdy:

• wartość przychodu należnego w walucie obcej w dniu jego powstania dla celów podatkowych jest inna niż jego wartość w dniu faktycznego otrzymania;

• wartość kosztu podatkowego w walucie obcej w dniu jego zarachowania jest inna niż jego wartość w dniu zapłaty;

• wartość środków (wartości pieniężnych) w walucie obcej w dniu ich nabycia (wpływu na rachunek bankowy) jest inna niż ich wartość w dniu ich wypływu z tego rachunku;

• wartość kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego (jej) udzielenia jest inna niż jego (jej) wartość w dniu zwrotu;

• wartość kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego (jej) otrzymania jest inna niż jego (jej) wartość w dniu spłaty.
  
  

Z powyższego wynika, że jednym ze zdarzeń, które powodują powstanie różnic kursowych jest sytuacja, gdy wartość pożyczki w walucie obcej w dniu jej udzielenia/otrzymania jest inna (niższa lub wyższa) od wartości tej pożyczki w dniu jej zwrotu/spłaty (w jakiejkolwiek formie, tj. zarówno w postaci pieniężnej jak i niepieniężnej, np. w wyniku potrącenia), przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.

Wśród tych zdarzeń ustawodawca nie przewidział jednak sytuacji, aby różnice kursowe mogły być ustalane na okoliczność przekazania/przejęcia długu z tytułu pożyczki. Takie zdarzenie nie prowadzi do zapłaty w rozumieniu art. 15a ust. 7 updop.

Zatem w pełni należy zgodzić się ze Spółką, iż w zdarzeniu przyszłym, w którym Spółka, jak to określono we wniosku, sceduje na Cesjonariusza swoje zobowiązanie z tytułu pożyczki udzielonej w EURO przez spółkę luksemburską - nie dojdzie z tytułu tej operacji do „skrystalizowania się” różnic kursowych i nie będą one rozpatrywane jako podatkowe. Innymi słowy moment cesji praw i zobowiązań z umowy pożyczki udzielonej w EUR nie skutkuje powstaniem podatkowych różnic kursowych. Słusznie uważa Spółka, że różnice kursowe związane ze spłatą pożyczki ustala się na moment spłaty, natomiast przekazanie długu z tytułu pożyczki (według Spółki „cesja praw i zobowiązań”) nie prowadzi do takiej spłaty – zobowiązanie istnieje nadal, zmienia się jedynie dłużnik.

Do ustalenia różnic kursowych nie prowadzi również spłata pożyczki przez przejemcę długu (we wniosku określonego jako Cesjonariusza), gdyż w świetle wyżej wskazanych przepisów Ordynacji podatkowej przy przejęciu długu nie działa sukcesja podatkowa, która jest odmienna od sukcesji w rozumieniu cywilistycznym.

Zgodnie z przepisami art. 15a updop i jego literalnym brzmieniem różnice kursowe związane ze spłatą pożyczki/otrzymaniem spłaty pożyczki mogą ustalać odpowiednio:

• podmiot, który faktycznie udzielił pożyczki i który otrzymał jej spłatę (art. 15a ust. 2 pkt 4 oraz art. 15a ust. 3 pkt 4 updop;

• podmiot, który faktycznie otrzymał pożyczkę i który dokonał jej spłaty (art. 15a ust. 2 pkt 5 oraz art. 15a ust. 3 pkt 5 updop).
  
  

Zastosowanie ww. przepisów przez przejemcę długów prowadziłoby bowiem do sytuacji, gdzie przejemca zrealizowałaby różnice kursowe powstałe na skutek zdarzenia podatkowego powstałego u innego podatnika (pierwotnego pożyczkobiorcy).

Nadto zauważyć należy, iż przepisy art. 15a ust. 2 i ust. 3 pozwalają zarówno po stronie przychodów, jak i po stronie kosztów wyodrębnić następujące kategorie różnic kursowych:

• różnice kursowe związane z transakcjami gospodarczymi, których skutkiem jest powstanie należnych przychodów bądź poniesienie kosztów – tzw. różnice transakcyjne (art. 15 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 pkt 1 i 2 updop);

• różnice kursowe od posiadanych w walucie obcej własnych środków pieniężnych lub wartości pieniężnych (substytutów pieniądza w postaci papierów wartościowych, jak np. akcje, obligacje, a także środków płatniczych, jak np. czeki, akredytywy i inne) z tytułu obrotu tych środków pieniężnych lub wartości pieniężnych (art. 15a ust. 2 pkt 3 i ust. 3 pkt 3 updop);

• różnice kursowe związane z operacjami finansowymi w formie udzielenia/otrzymania kredytu/pożyczki (art. 15a ust. 2 pkt 4 i 5 oraz ust. 3 pkt 4 i 5 updop).
  
  

Są to niezależne od siebie kategorie różnic kursowych, jednak w przypadku zapłaty za zobowiązania w walucie obcej (koszty) mogą występować równocześnie różnice transakcyjne oraz różnice kursowe od własnych środków pieniężnych.

Sens różnic kursowych związanych z transakcjami gospodarczymi polega na urealnieniu przychodów i kosztów podatkowych z tytułu zmian kursu waluty. Wobec tego, jeżeli w danym przypadku nie mamy do czynienia z przychodem/kosztem podatkowym, to oczywistym jest, że nie istnieje podstawa do jej urealnienia. Oznacza to, że nie ustala się dla celów podatku dochodowego różnic kursowych od przychodów i kosztów stanowiących wyłącznie kategorię finansową. Przepis art. 15a updop jest bowiem przepisem szczególnym, w związku z czym należy go rozpatrywać w kontekście całej ustawy podatkowej.

Jeśli zatem w zdarzeniu przyszłym opisanym we wniosku Spółka dokona wypłaty wynagrodzenia za scedowany dług dotyczący pożyczki, a wydatek na to wynagrodzenie nie może być uznany za koszt uzyskania przychodów (o czym była mowa wyżej) – to w świetle powyższego Spółka nie będzie uprawniona do ustalenia różnic kursowych na podstawie art. 15a ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2 updop (różnic kursowych transakcyjnych).

Zapłata przedmiotowego wynagrodzenia w walucie obcej (EURO) skutkuje natomiast możliwością ustalenia przez Spółkę różnic kursowych od tzw. własnych środków pieniężnych (art. 15a ust. 2 pkt 3 i ust. 3 pkt 3 updop) - w związku z wypływem waluty. Przy ustalaniu różnic kursowych od własnych środków pieniężnych nie ma decydującego znaczenia za co podatnik płaci (tj. czy jest to zobowiązanie z tytułu kosztów podatkowych), istotny jest tu sam fakt wypływu waluty z rachunku walutowego.

Co także istotne w rozważanej sprawie, analiza przepisów art. 15a updop wskazuje, że z różnicami kursowymi dla celów podatkowych mamy do czynienia tylko wtedy, gdy spełnione są równocześnie dwa warunki:

1. dane zdarzenie gospodarcze zostało wyrażone w walucie obcej,
2. realizacja tego zdarzenia (w jakiejkolwiek formie) nastąpiła w walucie obcej.

Powyższe oznacza, że nie są uznawane za różnice kursowe dla celów podatkowych różnice wynikające z kursów walut, jeśli np. zobowiązanie (w tym pożyczkowe) czy należność (w tym pożyczkowa) wyrażone są w walucie obcej a sama zaplata (w jakiejkolwiek formie) następuje w złotówkach lub odwrotnie - zobowiązanie bądź należność wyrażone są w złotówkach a zapłata dokonywana jest w walucie obcej. Inaczej rzecz ujmując, podatkowe różnice kursowe mogą powstać wyłącznie wówczas, gdy płatności związane z daną transakcją dokonywane są w wartościach pieniężnych ujętych w walutach obcych (por. Podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz pod red. J. Marciniuka, Warszawa 2004, s. 200).

Podgląd ten potwierdza również ugruntowana linia orzecznictwa sądowego. Przykładowo, NSA Ośrodek Zamiejscowy w Lublinie w wyroku z dnia 3 grudnia 1999 roku (sygn. akt I SA/Lu 1227/98) stwierdził, iż „użycie w klauzuli waloryzacyjnej waluty obcej nie prowadzi do wyrażenia świadczenia (zobowiązania) w tej walucie. W sytuacji tej nie mogą powstać tzw. różnice kursowe”.

Z kolei w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 30 sierpnia 2011 r. (sygn. akt I SA/Wr 726/11) stwierdzono, że różnice kursowe stanowią koszty uzyskania przychodu, jeśli transakcja je generująca została przeprowadzona w walucie obcej i jednocześnie płatność została dokonana w walucie obcej. Samo zaś rozliczenie podatnika z kontrahentem w walucie obcej w ocenie Sądu nie pozwala na uznanie powstałych w związku z tym procesem różnic kursowych za koszty uzyskania przychodów. W tym wypadku różnice kursowe należy rozpatrywać jako koszty ekonomiczne.

Rację ma Spółka, że nie uprawnia do rozpoznania podatkowych różnic kursowych konwersja (przewalutowanie) zobowiazania walutowego (tj. wyrażonego i spłaconego w walucie obcej) z waluty obcej na PLN.

Samo przewalutowanie nie stanowi spłaty dotychczasowego zobowiązania walutowego w walucie obcej i zaciągnięcia nowego zobowiązania w PLN, nie wiąże się z faktycznym transferem pieniędzy. W konsekwencji, na gruncie przytoczonych wyżej regulacji art. 15a ust. 2 i ust. 3 oraz ust. 7 updop należy stwierdzić, że przewalutowanie zobowiązania nie skutkuje powstaniem różnic kursowych dla celów podatkowych w momencie przewalutowania. Warunkiem powstania podatkowych różnic kursowych w myśl powołanych przepisów jest bowiem uregulowanie zaciągniętego zobowiązania w jakiejkolwiek formie. Tymczasem w przypadku dokonania przewalutowania zobowiązania nie dochodzi do jego zapłaty, a jedynie do zmiany waluty, w której wyrażone zostało zobowiązanie. Tym samym, różnice które powstaną na skutek przeliczenia zobowiązania z walutowego na złotówkowe, choć mają wpływ na wysokość spłacanego zobowiązania, nie będą stanowić różnic kursowych w rozumieniu przepisów updop, tzn. dodatnie nie zwiększą przychodu podatkowego, a ujemne nie zwiększą kosztów uzyskania przychodów.

Również w momencie spłaty zobowiązania przewalutowanego uprzednio z waluty obcej na PLN nie powstaną podatkowe różnice kursowe. W wyniku przewalutowania zobowiązania walutowego na PLN, zobowiązanie to stanie się bowiem zobowiązaniem złotówkowym, wobec czego jego spłata nie nastąpi w walucie obcej.

Jeśli chodzi natomiast o skutki związane z różnicami kursowymi z tytułu konwersji (przewalutowania) z EUR na PLN wynagrodzenia za „scedowany” przez Spółkę dług, to w sytuacji, gdy wydatek na to wynagrodzenie nie jest kosztem podatkowym i przy jego zapłacie nie ustala się różnic kursowych, o jakich mowa w art. 15a ust. 1 pkt i ust. 3 pkt 2 updop - rozważanie na temat tych skutków jest bezprzedmiotowe. Z tego powodu stanowisko Spółki w zakresie tego zagadnienia nie może być uznane za prawidłowe.

Podsumowując, w świetle przedstawionych rozwiązań prawnych stanowisko Spółki:

• w zakresie pyt. nr 1, tj. odnośnie braku możliwości rozpoznania różnic kursowych na moment odpłatnego przekazania długu („cesji długu”) uznaje się za prawidłowe;

• w zakresie pyt. nr 2, tj. odnośnie możliwości rozpoznania różnic kursowych z tytułu zapłaty wynagrodzenia w związku z „cesją długu” uznaje się za nieprawidłowe;

• w zakresie pyt. nr 4, tj. skutków konwersji ww. wynagrodzenia uznaje się za nieprawidłowe.
  
  

Końcowo tytułem uwagi wyjaśnia się, że postępowanie związane z wydaniem indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w trybie art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej jest postępowaniem specyficznym, w trakcie którego nie przeprowadza się postępowania dowodowego. Dlatego, gdyby w rzeczywistości okazało się, że zdarzenia opisane we wniosku będą inne niż te, które przedstawiła Spółka - wówczas właściwy organ podatkowy wywiedzie skutki prawne adekwatne do stanu rzeczywistego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.