Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB5/4510-755/15-3/JC
z 16 października 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 4 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 16 sierpnia 2015 r. (data wpływu 19 sierpnia 2015 r.) uzupełnionym pismem z dnia 6 października 2015 r. (data wpływu 12 października 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych o niedostatecznej kapitalizacji w związku z zawarciem umowy cash poolingu - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 sierpnia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych o niedostatecznej kapitalizacji w związku z zawarciem umowy cash poolingu.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

B. S.A. (dalej: „Wnioskodawca”) świadczy usługi wsparcia dla podmiotów z Grupy Kapitałowej X., w szczególności o charakterze rachunkowo-księgowym oraz kadrowo-płacowym. Wnioskodawca planuje przystąpienie do oferowanej przez X. (dalej: „Bank”) tzw. usługi cash poolingu rzeczywistego, czyli kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową (dalej: „Usługa” lub „cash pooling”). Wnioskodawca przystąpi do struktury cash poolingu jako tzw. uczestnik (dalej: „Uczestnik”).

Usługa cash poolingu polega na zarządzaniu fizycznymi przepływami środków finansowych pomiędzy rachunkami bieżącymi klientów tej usługi (dalej: „Klienci” lub „Uczestnicy”).

Usługa będzie realizowana w oparciu o umowę, która zostanie zawarta pomiędzy Bankiem a Uczestnikami (mogącymi być zarówno polskimi rezydentami jak i nierezydentami podatkowymi), określającą istotne jej postanowienia (dalej: „Umowa”). Zgodnie z treścią Umowy, jeden z Uczestników zostanie wybrany na tzw. agenta (dalej: „Agent”).

Podstawę funkcjonowania usługi stanowić będą rachunki bankowe, otwarte i prowadzone w PLN albo walucie obcej dla Wnioskodawcy jako Uczestnika (dalej: „Rachunek Uczestnika”) oraz tzw. Agenta (dalej: „Rachunek Agenta”).

W celu wykonania usługi cash poolingu rzeczywistego Bank udzieli Uczestnikom na warunkach określonych w Umowie limitów dziennych, tj. kwot do których łącznie dyspozycje Uczestników dotyczące Rachunków (w tym także Rachunku Agenta) będą mogły być realizowane przez Bank w przypadku braku środków dostępnych na tych poszczególnych rachunkach. Ponadto Bank będzie mógł udzielić Agentowi, na warunkach określonych w odrębnej umowie, kredytu w rachunku bieżącym.

Jednakże w żadnym wypadku suma łącznego zadłużenia Uczestników wobec Banku nie będzie mogła przekroczyć tzw. globalnego limitu płynności, tj. sumy sald na Rachunkach Uczestników uwzględniającej środki dostępne z tytułu przyznanego, na podstawie odrębnej umowy, kredytu w Rachunku Agenta.

Właściwa usługa cash poolingu rzeczywistego będzie polegać na codziennym bilansowaniu środków zgromadzonych na Rachunkach Uczestników. Mechanizm cash poolingu będzie opierał się na realizowanych przelewach wierzytelności zarówno między Uczestnikami jak również Agentem analizowanej struktury cash poolingu.

W ramach Usługi każdego dnia roboczego transferowane będą salda Uczestników niebędących Agentem zarówno o wartości ujemnej (Bank dokona transferu środków pieniężnych - w drodze przelewu wierzytelności - z Rachunku Agenta na Rachunek takiego Uczestnika niebędącego Agentem, którego saldo jest ujemne), jak i dodatniej (Bank dokona transferu środków pieniężnych w drodze przelewu wierzytelności - z takiego Rachunku Uczestnika niebędącego Agentem na Rachunek Agenta) - tak, aby po dokonaniu tych przelewów salda na poszczególnych Rachunkach Uczestników niebędących Agentem były równe zeru.

Umowa może zostać zawarta w jednej z dwóch opcji, tj. tzw. cash poolingu dwukierunkowego albo tzw. cash poolingu jednokierunkowego.

W przypadku cash poolingu dwukierunkowego każdego pierwszego dnia roboczego po dniu, w którym dokonano transferów w celu uzyskania sald równych zeru na rachunkach poszczególnych Uczestników, Bank dokona operacji odwrotnych do opisanych powyżej.

Natomiast, w przypadku cash poolingu jednokierunkowego nie będzie dochodziło do zwrotnych transferów pieniężnych na początku kolejnego dnia roboczego. Zobowiązania te mogą być rozliczone między Uczestnikami periodycznie (np. raz na miesiąc, na koniec roku) lub jednorazowo. Wnioskodawca na podstawie dyspozycji Uczestników, będzie mógł naliczać odsetki należne między Uczestnikami z tytułu wzajemnych zobowiązań powstałych wskutek wdrożenia rozważanej usługi cash poolingu rzeczywistego. Odsetki będą naliczane i rozliczane raz w miesiącu albo przez Bank albo z pominięciem Banku na podstawie odrębnych porozumień zawartych wyłącznie pomiędzy Uczestnikami. Wysokość należnych odsetek naliczana będzie przy zastosowaniu ustalonej w Umowie stawki.

Bank będzie pobierał od Klientów opłatę za świadczenie usługi cash poolingu rzeczywistego w ustalonej między stronami (tj. pomiędzy Uczestnikami a Bankiem) wysokości. Dodatkowo, Bank będzie pobierał prowizję przygotowawczą z tytułu zawarcia Umowy oraz prowizję z tytułu udzielenia lub podwyższenia kwoty limitu, ustaloną jako procent od kwoty limitu lub jako procent od podwyższenia limitu.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 6 października 2015 r. Wnioskodawca wskazał, że pomiędzy Wnioskodawcą oraz X. oraz innymi podmiotami objętymi strukturą cash-poolingu identyfikowane są powiązania, o których mowa w treści art. 11 ust. 1 i ust. 4 Ustawy o CIT. Pomiędzy Bankowym Towarzystwem Kapitałowym S.A. oraz pozostałymi Uczestnikami (Klientami) usługi cash poolingu i X. występują powiązania kapitałowe, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 Ustawy o CIT (podmioty wchodzą w skład Grupy Kapitałowej X.). Jednakże w ocenie Wnioskodawcy w odniesieniu do usługi cash poolingu nie powinny znaleźć zastosowania regulacje dotyczące niedostatecznej kapitalizacji, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 Ustawy o CIT.

Ponadto Wnioskodawca wskazał również, iż podmiot wybrany w charakterze Agenta będzie jedynie uczestnikiem (beneficjentem) powyższej usługi, dla którego X. będzie prowadził odrębny rachunek (tzw. „Rachunek Agenta”). W ramach powyższego rachunku X. będzie mógł udzielić Agentowi na podstawie odrębnej umowy kredytu w rachunku bieżącym. Zatem Agent nie będzie świadczył usługi cash poolingu na rzecz pozostałych podmiotów pełniąc funkcję o charakterze technicznym w ramach analizowanego stanu faktycznego. Zdaniem Wnioskodawcy podmiotem, który świadczy kompleksową usługę finansową w zakresie zarządzania płynnością finansową jest X.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy zgodnie z treścią opisanego powyżej zdarzenia przyszłego, odsetki płacone przez Wnioskodawcę na rzecz innych Uczestników będą podlegały ograniczeniom wynikającym z przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r., w zakresie uznania ich za koszty uzyskania przychodów Wnioskodawcy?

Zdaniem Wnioskodawcy, w świetle opisanego zdarzenia przyszłego, odsetki płacone przez Wnioskodawcę na rzecz innych Uczestników nie będą podlegały ograniczeniom wynikającym z przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r., w zakresie uznania ich za koszty uzyskania przychodów Spółki.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r., nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:

• odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez podmiot posiadający bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udzielonych łącznie przez podmioty posiadające łącznie bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki - w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia wobec tych podmiotów, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni;
  

• odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez inną spółkę, jeżeli w obu tych spółkach ten sam podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę wobec spółki udzielającej pożyczki oraz wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) spółki otrzymującej pożyczkę, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki otrzymującej pożyczkę - w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni.
  
  

W myśl art. 16 ust. 7b ustawy o CIT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r., przez pożyczkę, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także kredyt, emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę. Pochodnych instrumentów finansowych nie uważa się za pożyczkę w rozumieniu tego przepisu.

Zdaniem Wnioskodawcy, powyższe przepisy nie mogą mieć zastosowania w rozważanej sytuacji z uwagi na fakt, że w opisanym zdarzeniu przyszłym, odsetki, które będą potencjalnie wpłacane przez Wnioskodawcę innym Uczestnikiem od środków pozyskanych w celu pokrycia salda ujemnego nie będą stanowić odsetek od pożyczek w rozumieniu przepisów ustawy o CIT (art. 16 ust. 7b ustawy o CIT).

Przede wszystkim, usługa zarządzania płynnością finansów, jaką jest usługa cash poolingu, nie może zostać uznana za umowę pożyczki w świetle przepisów ustawy o CIT, gdyż nie zawiera elementów przedmiotowo istotnych dla tego rodzaju umów.

W treści Umowy brakuje zobowiązania którejkolwiek ze stron do przeniesienia na rzecz konkretnej strony określonej ilości środków finansowych. Nie jest więc skonkretyzowana ani druga strona transakcji ani jej przedmiot, co powoduje, że Uczestnicy nie wiedzą czy, w jakiej wysokości i na czyją rzecz zostaną przelane środki pieniężne na koniec dnia roboczego - możliwe jest nawet wystąpienie sytuacji, w których nadwyżki na Rachunku Wnioskodawcy nie zostaną w ogóle wykorzystane. Jak zostało to już wskazane przez Wnioskodawcę w opisie zdarzenia przyszłego, to Bank będzie ustalać salda na poszczególnych Rachunkach i w zależności od ich wartości (dodatnia/ujemna) oraz wybranej przez Uczestnika opcji cash poolingu (cash pooling jednokierunkowy/cash pooling dwukierunkowy) będzie dokonywać transferów środków pieniężnych tak aby po dokonaniu powyższych przelewów salda na poszczególnych Rachunkach Uczestników, innych niż Agent, były równe zeru.

Tym samym, w przedmiotowej strukturze cash poolingu, Wnioskodawca (jako Uczestnik) nie będzie składać żadnych dyspozycji wykonywania transferów środków pieniężnych. W opinii Wnioskodawcy, nie można więc uznać, że w opisanym zdarzeniu przyszłym występuje stosunek zobowiązaniowy, określony w art. 16 ust. 7b ustawy o CIT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r.

Powyższe podejście potwierdzają interpretacje indywidualne Ministra Finansów. Wnioskodawca podkreśla, iż pomimo zmian w przepisach ustawy o CIT, poniższe interpretacje odnoszą się do zadanego przez niego pytania i mają zastosowanie również do przepisów ustawy o CIT po 1 stycznia 2015 roku.

Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z dnia 9 listopada 2012 r., sygn. IPPB5/423-688/12-4/JC, Dyrektor Izby Skarbowej stwierdził, że:

„(...) w szczególności, należy podkreślić, że w wyniku realizacji umowy nie będzie dochodziło do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak będzie zobowiązania do przeniesienia określonej ilości środków finansowych na określony w umowie podmiot. (...) W związku z powyższym, należy uznać, że odsetki od otrzymanych środków finansowych, które byłyby wypłacane przez Wnioskodawcę (potrącane z salda) w ramach systemu cash poolingu, nie będą podlegały ograniczeniom wynikającym z przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT w zakresie uznania ich za koszty uzyskania przychodów”.

Przedstawione stanowisko znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych organów podatkowych m. in. w:

• interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 2 maja 2012 r., sygn. IPTPB3/423-54/12-3/MF;
  
• w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 23 stycznia 2012 r., sygn. IPPB5/423-1225/11-2/JC;
  
• interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 18 kwietnia 2012 r., sygn. IPPB5/423-128/12-2/JC;
  
• interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 28 sierpnia 2014 r., sygn. IBPBI/2/423-657/14/CzP;
  
• interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 28 sierpnia 2014 r., sygn. IBPBI/2/423-656/14/PC;
  
• interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 29 sierpnia 2014 r., sygn. ITPB3/423-238/14/DK.
  
  

Ponadto, Wnioskodawca wskazuje, że powyższą linię interpretacyjną organów podatkowych, zgodnie z którą do rozliczeń dokonywanych w ramach umowy cash-poolingu nie mają zastosowania ograniczenia wynikające z przepisów o niedostatecznej kapitalizacji, gdyż podstawą transferów dokonywanych w ramach umowy o zarządzanie płynnością finansową nie są pożyczki, o których mowa w przepisach art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT, potwierdza także orzecznictwo sądów administracyjnych.

Przykładowo Wnioskodawca wskazuje na następujące rozstrzygnięcia:

• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 11 lutego 2014 r., sygn. akt I SA/Wr 2007/13 oraz I SA/Wr 2008/13;
  
• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 20 lutego 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 2562/13;
  
• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z 19 marca 2014 r., sygn. akt I SA/Bd 208/14;
  
• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 27 listopada 2014 r., sygn. akt I SA/Gl 630/14;
  
• wyrok Wojewódzki Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 8 maja 2014 r., sygn. akt I SA/Rz 235/14;
  
• wyrok Wojewódzkiego Sąd Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 maja 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 32/14;
  
• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 20 maja 2014 r., sygn. akt I SA/Bd 418/14;
  
• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 czerwca 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 349/14;
  
• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 23 czerwca 2014 r., sygn. akt I SA/Kr 665/14;
  
• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 11 września 2014 r., sygn. akt I SA/Łd 755/14.
  
  

W związku z powyższym, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż przelewy środków pieniężnych dokonywane w ramach struktury cash-poolingu pomiędzy Uczestnikami nie stanowią pożyczki w rozumieniu art. 16 ust. 7b ustawy o CIT. Tym samym, w opinii Wnioskodawcy ograniczenia dotyczące zaliczenia w koszty uzyskania przychodu odsetek z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 nie będą w przedmiotowej sprawie miały zastosowania.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Umowa „cash poolingu” jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy przez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem, tzw. Pool leadera (Agenta), którym może być wyspecjalizowany bank, jak również jednostka z grupy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 851, z późn. zm., dalej: „updop”), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (...).

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 60 updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez podmiot posiadający bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udzielonych łącznie przez podmioty posiadające łącznie bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki – w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia wobec tych podmiotów, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni.

Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 61 updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez inną spółkę, jeżeli w obu tych spółkach ten sam podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę wobec spółki udzielającej pożyczki oraz wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) spółki otrzymującej pożyczkę, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki otrzymującej pożyczkę – w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni.

Zatem, ograniczeniom przewidzianym w powyższej regulacji podlegają odsetki od pożyczek udzielanych spółce (pożyczkobiorcy) przez określoną grupę podmiotów (pożyczkodawców), tj.:

1. podmiot posiadający bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów spółki,
2. podmioty posiadające łącznie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25% udziałów spółki,
3. „spółkę – siostrę”, jeżeli w obydwu spółkach (pożyczkodawcy i pożyczkobiorcy) ten sam podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada co najmniej 25% udziałów spółki.

W przypadku przekroczenia przez spółkę (pożyczkobiorcę) wartości zadłużenia odpowiadającej wartości jej kapitału własnego, odsetki od pożyczek zaciągniętych od podmiotów wskazanych powyżej nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów w proporcji, w jakiej kwota pożyczki przekracza tą wartość.

Przy czym, zgodnie z art. 16 ust. 6 updop, wskaźnik procentowy, o którym mowa w ust. 1 pkt 60 i 61, posiadanych udziałów (akcji) w spółce określa się na podstawie liczby praw głosu, jakie w związku z posiadanymi udziałami (akcjami) przysługują danemu podmiotowi; przepis art. 11 ust. 5b stosuje się odpowiednio. W przypadku wspólnika spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, niebędącego akcjonariuszem uważa się, że ten wskaźnik procentowy pozostaje spełniony bez względu na wielkość jego udziału w tej spółce.

Stosownie natomiast do treści art. 16 ust. 7b updop, przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz art. 15c, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także kredyt, emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę; pochodnych instrumentów finansowych nie uważa się za pożyczkę w rozumieniu tego przepisu.

Zgodnie natomiast z art. 16 ust. 7g updop, wartość zadłużenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 60 i 61, pomniejsza się o wartość pożyczek udzielonych podmiotom powiązanym, wskazanym w tych przepisach.

Z kolei w myśl art. 16 ust. 7h updop, wartość kapitału własnego, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61, określa się na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek, o których mowa w tych przepisach, bez uwzględnienia kapitałów z aktualizacji wyceny oraz części kapitału własnego pochodzącego z otrzymanych pożyczek podporządkowanych. Wartość tę pomniejsza się o wartość kapitału zakładowego spółki lub funduszu udziałowego w spółdzielni, jaka nie została na ten kapitał lub fundusz faktycznie przekazana lub jaka została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek oraz z tytułu odsetek od tych pożyczek, przysługującymi wspólnikom wobec tej spółki lub członkom wobec tej spółdzielni, a także wartościami niematerialnymi lub prawnymi, od których nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16a-16m.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca planuje przystąpienie do oferowanej przez Bank tzw. usługi cash poolingu rzeczywistego, czyli kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową. Usługa cash poolingu polega na zarządzaniu fizycznymi przepływami środków finansowych pomiędzy rachunkami bieżącymi klientów tej usługi.

Polskie przepisy prawa cywilnego nie zawierają regulacji odnoszących się do umowy cash poolingu, stąd też umowę taką zaliczyć należy do umów nienazwanych na gruncie polskich przepisów prawa cywilnego. Tym niemniej cechą takiej umowy jest to, że jeden z podmiotów (uczestnik umowy) przekazuje własne środki finansowe innemu podmiotowi (innemu uczestnikowi umowy), celem pokrycia przez ten inny podmiot zobowiązań pieniężnych. Otrzymane przez podmiot środki finansowe podlegają zwrotowi wraz z wynagrodzeniem za korzystanie z tych środków, określonym w formie odsetek. Zatem faktycznym jej celem jest udostępnianie środków pieniężnych pomiędzy podmiotami z grupy oraz osiąganie przez te podmioty korzyści w postaci odsetek.

Istotą zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki jest przejście prawa własności przedmiotu pożyczki na pożyczkobiorcę oraz zobowiązanie pożyczkobiorcy do zwrotu, czyli do przeniesienia własności takiego samego przedmiotu na pożyczkodawcę.

Opisana we wniosku umowa cash poolingu wypełnia przesłanki zaliczenia jej do umowy pożyczki zdefiniowanej w art. 16 ust. 7b updop. W przedmiotowej sprawie mamy bowiem do czynienia z przekazywaniem środków pieniężnych pomiędzy podmiotami, przy jednoczesnej – wynikającej z logiki systemu zarządzania płynnością finansową – konieczności zwrotu danych środków oraz uzyskiwaniu w związku z tym określonego wynagrodzenia w postaci odsetek.

Odnosząc powołane wcześniej normy prawne do przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że uprawnienie Spółki do korzystania ze środków finansowych w ramach opisanej umowy cash poolingu upoważnia do stwierdzenia, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym będziemy mieli do czynienia z pożyczką w rozumieniu definicji zawartej w art. 16 ust. 7b updop.

Tym samym, w sytuacji gdy Spółka będzie wykazywała saldo debetowe, a także łączna wartość zadłużenia wobec podmiotów wskazanych w art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 updop przekroczy wartość kapitału własnego, wówczas w odniesieniu do odsetek płaconych w związku z uczestnictwem w umowie cash poolingu znajdą zastosowanie ograniczenia w zakresie niedostatecznej kapitalizacji.

Mając zatem na względzie treść stanowiska Wnioskodawcy zawartego we wniosku należy stwierdzić, że jest ono nieprawidłowe, gdyż w kontekście przedstawionej umowy cash poolingu, nie można wykluczyć okoliczności stosowania art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 updop, z uwagi na brzmienie art. 16 ust. 7b updop.

Zaakcentować należy, że tut. organ podatkowy formułując rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie dokonał analizy orzecznictwa organów podatkowych (interpretacji indywidualnych) odnoszących się do podobnych stanów faktycznych/zdarzeń przyszłych, w tym interpretacji powołanych przez Wnioskodawcę, uwzględniając jednak przede wszystkim naczelną zasadę dotyczącą instytucji interpretacji indywidualnej, tj. zasadę praworządności wyrażoną w art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. - Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm., której odzwierciedleniem na gruncie prawa podatkowego jest norma prawna określona w art. 120 (w zw. z art. 14h) Ordynacji podatkowej.

Podkreślić należy, że odmienne rozstrzygnięcia organów podatkowych dokonane nawet w analogicznych zagadnieniach nie mogą stanowić podstawy do żądania analogicznego rozstrzygnięcia sprawy podatnika, jeśli stoi temu na przeszkodzie treść przepisów prawa.

Na podstawie art. 14e § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, z urzędu, zmienić wydaną interpretację ogólną lub indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Jednocześnie wskazać należy, że stanowisko zawarte w interpretacji indywidualnej wydanej przez:

• Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 28 sierpnia 2014 r., sygn. IBPBI/2/423-657/14/CzP;
  

• Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 28 sierpnia 2014 r., sygn. IBPBI/2/423-656/14/PC;
  

• Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 29 sierpnia 2014 r., sygn. ITPB3/423-238/14/DK
  

wcale nie potwierdza stanowiska Wnioskodawcy. W interpretacjach tych jednoznacznie wskazano, że umowa cash poolingu wypełnia przesłanki zaliczenia jej do umowy pożyczki zdefiniowanej w art. 16 ust. 7b updop.

Zauważyć także można, że stanowisko organu zawarte w niniejszej interpretacji znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych – przykładowo wyroki: WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 30 stycznia 2014 r., sygn. akt I SA/Go 604/13; WSA w Poznaniu z dnia 2 kwietnia 2014 r., sygn. akt I SA/Po 1014/13; WSA w Lublinie z dnia 11 czerwca 2014 r., sygn. akt I SA/Lu 240/14.

WSA w Gorzowie Wielkopolskim w ww. wyroku stwierdził, że: „(…) w odniesieniu do odsetek od salda ujemnego, płaconych przez skarżącą spółkę w związku z uczestnictwem w cash poolingu na rzecz pozostałych uczestników tej umowy, mogą znaleźć zastosowanie ograniczenia w zakresie niedostatecznej kapitalizacji wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych”.

Stanowisko organu zostało także w pełni potwierdzone przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z dnia 30 września 2015 r., sygn. akt II FSK 2033/14 oraz II FSK 3137/14.

Jednocześnie należy wskazać na najnowszy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 października 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 212/15. Sąd ten oddalił skargę podatnika w sprawie tożsamej z niniejszą.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.