Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP3/4512-543/15/AŚ
z 3 listopada 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego z dnia 22 kwietnia 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 8 lipca 2015 r. (data wpływu 17 lipca 2015 r.), uzupełnionym pismem z 6 października 2015 r. (data wpływu 12 października 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania świadczeń pomiędzy Wnioskodawcą a KWP – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 lipca 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania świadczeń pomiędzy Wnioskodawcą a KWP. Ww. wniosek został uzupełniony pismem z 6 października 2015 r. (data wpływu 12 października 2015 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie Organu z 24 września 2015 r. znak: IBPP3/4512-543/15/AŚ.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Gmina W. (dalej zwana „Gminą”), jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT. W dniu 3 lutego 2012 r. Gmina zawarła porozumienie (dalej zwane „Porozumieniem”) z Komendą Wojewódzką Policji (dalej zwane „KWP”).

Na mocy wskazanego porozumienia KWP zobowiązało się do:

• podjęcia prawem przewidzianych działań - zmierzających do wygaszenia za zgodą Komendy Głównej Policji oraz Wojewody prawa trwałego zarządu w stosunku do nieruchomości położonej w W. (tj. działki o nr 1529 o powierzchni 0,51 ha z zabudowaniami, pozostająca w trwałym zarządzie KWP w 11/100 części, dalej zwane „Nieruchomością”),
• przekazania ww. nieruchomości do zasobów Skarbu Państwa - Starosty J. ze wskazaniem na rzecz Gminy W.
  
  

Wójt Gminy zobowiązał się natomiast na rzecz KWP (w przypadku ziszczenia się warunku przekazania ww. nieruchomości na rzecz Gminy W.) do oddania jednostce Policji, na podstawie umowy użyczenia, lokalu użytkowego przystosowanego dla potrzeb Policji, o powierzchni 160 m² wraz z zapleczem garażowym, z przeznaczeniem na potrzeby prowadzenia działalności Policji, na czas funkcjonowania tej jednostki w W. Na mocy porozumienia strony zgodnie ustaliły, że opłaty za media w trakcie umowy użyczenia lokalu ponosić będzie KWP.

W dniu 20 maja 2013 r. na mocy umowy zawartej w formie aktu notarialnego przed notariuszem w Kancelarii Notarialnej, działając na podstawie przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. z 2010 r. Dz.U. nr102, poz. 651 z późn. zmianami) oraz zarządzenia Nr 21/13 Wojewody z dnia 22 lutego 2013 r. doszło do zawarcia umowy darowizny (dalej zwana „Darowizną”) wskazanej Nieruchomości na rzecz Gminy. Strony umowy podały wartość darowizny na kwotę 63.075,90 zł. Wydanie nieruchomości nastąpiło w dniu podpisania aktu notarialnego.

Pod koniec 2014 r. doszło do faktycznego wykonania umowy użyczenia na rzecz KWP, na mocy którego KWP użytkuje nieodpłatnie lokal o powierzchni 160 m² na potrzeby funkcjonowania komisariatu policji w Gminie. Innymi słowy, Gmina w zamian za pozyskanie nieruchomości zawarła z KWP umowę użyczenia, na mocy której zobowiązała się na czas nieokreślony udostępniać lokal o powierzchni 160 m² na potrzeby funkcjonowania komisariatu policji w Gminie.

W piśmie z 6 października 2015 r. uzupełniono wniosek o następujące informacje:

Pozostałą część działki użytkowała Gmina W. jako właściciel. Po otrzymaniu przedmiotowej darowizny Gmina stała się jedynym właścicielem działki gruntu.

KWP zwróciła się z wnioskiem do Starosty J. o wygaśnięcie trwałego zarządu sprawowanego w stosunku do 11/100 części nieruchomości Skarbu Państwa położonej, w W., oznaczonej w operacie ewidencji jako działka nr 1529 o pow. 0,51 ha ze wskazaniem dokonania darowizny na rzecz Gminy W. Starosta J. działający w imieniu Skarbu Państwa w dniu 20 maja 2013 r. na mocy umowy darowizny zawartej w formie aktu notarialnego przed notariuszem w Kancelarii Notarialnej, działając na podstawie przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. z 2010 r. Dz.U. nr 102, poz. 651 z późn. zmianami) oraz zarządzenia Nr 21/13 Wojewody z dnia 22 lutego 2013 r., darował Gminie W. udział (dalej zwany „Udziałem”), wynoszący 11/100 części w zabudowanej nieruchomości (całą nieruchomość stanowiła działka nr 1529 o obszarze 0,51 ha, zabudowana budynkami o numerach ewidencyjnych 266, 268 i 377. W ramach posiadanego udziału Skarb Państwa użytkował niewydzielony lokal o łącznej powierzchni 112,6 m² w budynku oznaczonym numerem ewidencyjnym 377, który zajmowany był przez KWP. Strony umowy podały wartość darowizny na kwotę 63.075,90 zł. Wydanie nieruchomości nastąpiło w dniu podpisania aktu notarialnego.

Działanie KWP polegało na złożeniu wniosku do Starosty J. o wydanie decyzji o wygaśnięciu trwałego zarządu do 11/100 nieruchomości. Należy podkreślić, że krok ten KWP wykonała jedynie dlatego, że uzyskała od Gminy zapewnienie, że w zamian uzyska prawo do nieodpłatnego użytkowania wymienionego we wskazanej we wniosku umowie użyczenia lokalu. Postanowienia te zawierało Porozumienie zawarte w dniu 3 lutego 2012 r. pomiędzy Komendę Wojewódzką Policji a Gminą W. W zawartym porozumieniu KWP zobowiązała się do podjęcia działań zmierzających do wygaszenia za zgodą Komendy Głównej Policji oraz Wojewody prawa trwałego zarządu w stosunku do przedmiotowej nieruchomości oraz przekazanie jej do zasobów Skarbu Państwa - Starosty J., ze wskazaniem na rzecz Gminy W. Gmina W. zobowiązała się w stosunku do KWP do oddania jednostce Policji, na podstawie umowy użyczenia lokalu użytkowego przystosowanego dla potrzeb Policji wraz z zapleczem garażowym, z przeznaczeniem na potrzeby prowadzenia działalności Policji na czas funkcjonowania tej jednostki w W. Strony ustaliły, że opłaty za media w trakcie trwania umowy użyczenia lokalu będzie ponosić KWP.

Zbywany Udział stanowił własność Skarbu Państwa - w dniu 25 lipca 1994 r. decyzją Kierownika Urzędu Rejonowego udział ten został przekazany w zarząd na czas nieokreślony KWP w P., natomiast Starosta J. ostateczną decyzją z dnia 15 marca 2013 r. orzekł o wygaśnięciu prawa trwałego zarządu w stosunku do 11/100 części zabudowanej nieruchomości gruntowej (zbywanego Udziału), stanowiącej własność Skarbu Państwa, sprawowanego przez Komendę Wojewódzką Policji w R. Wydana przez Starostę J. decyzja o wygaśnięciu trwałego zarządu zawierała zobowiązanie Skarbu Państwa (reprezentowanego przez Starostę) do zbycia mienia na rzecz Gminy W.

Nieruchomość będąca przedmiotem wniosku została darowana na podstawie Zarządzenia Nr 21/13 Wojewody z dnia 22 lutego 2013 r. w sprawie wyrażenia zgody na dokonanie darowizny nieruchomości Skarbu Państwa, protokołu uzgodnień sporządzonego w dniu 14 maja 2013 r. pomiędzy Skarbem Państwa (reprezentowanym przez Starostę J.) a Gminą W. (reprezentowaną przez Wójta Gminy W.) oraz Uchwały Rady Gminy W. z 26 kwietnia 2013 r. w sprawie wyrażenia zgody na nabycie w formie darowizny udziału w prawie własności nieruchomości położonej w W. przez Gminę W. Darującym był Skarb Państwa (reprezentowany przez Starostę J.) a obdarowanym Gmina W. (reprezentowana przez Wójta).

Gmina W. nie ma wiedzy na temat zasad i warunków ustanowienia trwałego zarządu przez Skarb Państwa na rzecz KWP.

Umowa użyczenia lokalu użytkowego została zawarta w dniu 28 października 2014 r. z mocą obowiązującą od 1 listopada 2014 r., zmieniona aneksem z 16 lutego 2015 r. Gmina w ramach umowy użyczenia zobowiązana jest do udostępnienia lokalu o powierzchni 150,9 m² oraz dwóch stanowisk garażowych o powierzchni 33 m² (tj. gruntu, na którym posadowione są garaże blaszane będące własnością KWP). KWP zobowiązana jest do ponoszenia opłat z tytułu korzystania z mediów oraz wywóz nieczystości stałych („śmieci”). KWP opłaca we własnym zakresie wodę oraz energię elektryczną zgodnie ze wskazaniem liczników. Na podstawie odrębnie zawartej umowy ponosi opłatę za wywóz nieczystości stałych. KWP ponosi odpłatności na rzecz Gminy za zużycie gazu wg wskazań podlicznika na podstawie refaktury wystawionej przez Gminę. Stroną umów zawartych z dostawcami wody, energii elektrycznej oraz śmieci jest KWP i ona jest wskazana jako nabywca w fakturach dotyczących zakupu. W przypadku gazu stroną umowy z dostawcą jest Gmina W.

Gmina jest stroną umowy zawartej z dostawcą gazu i wystawia na rzecz KWP fakturę za jego zużycie w okresie użyczenia lokalu – według wskazań podlicznika. W stosunku do pozostałych mediów Gmina nie jest stroną umów z dostawcami. Gmina z chwilą faktycznego wykonania umowy użyczenia nie wystawiła z tytułu tej czynności faktury VAT na KWP. Gmina uważa jednak, że miała taki obowiązek i wystawi tę fakturę, jeśli obowiązek ten zostanie potwierdzony niniejszą interpretacją. KWP płaci za media faktycznie zużyte (według licznika).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy pomiędzy Gminą a KWP w wykonaniu postanowień Porozumienia nastąpiły świadczenie odpłatne w rozumieniu ustawy o VAT (tzw. wymiana barterowa)?
2. W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 1, czy Gmina powinna wystawić fakturę z tytułu zawarcia umowy użyczenia i wykazać ją w ewidencji sprzedaży VAT w rozliczeniu za maj 2013 r.?
3. W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytania nr 1 i 2, czy Gmina na fakturze w pozycji kwota brutto powinna wykazać wartość przedmiotu darowizny, a w pozycji kwota netto - wartość darowizny pomniejszoną o należny podatek VAT?
   
   

Stanowisko Wnioskodawcy:

Ad 1) Udostępnienie przez Gminę pomieszczeń na komisariat Policji w zamian za uzyskanie prawa własności Nieruchomości, stanowi po stronie Gminy czynność podlegającą opodatkowaniu VAT w ramach tzw. wymiany barterowej, niekorzystającą ze zwolnienia z VAT.

Ad 2) Gmina z tytułu zawarcia umowy użyczenia (która posiada znamiona najmu) powinna wystawić fakturę i wykazać ją w ewidencji sprzedaży VAT w rozliczeniu za maj 2013 r.

Ad 3) W ocenie Gminy, wartość otrzymanej darowizny stanowi zaliczkę w wykonaniu umowy najmu. Dla potrzeb wystawienia faktury kwota tejże darowizny stanowi w rozumieniu art. 29 ust 2 ustawy o VAT kwotę brutto, a kwota tej darowizny pomniejszona o kwotę przypadającą na kwotę podatku - kwotę netto, czyli obrót i w tych kwotach powinna zostać wypełniona faktura.

Uzasadnienie stanowiska Gminy w zakresie pytania nr 1

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Jednocześnie, w myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Z kolei zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Z wyżej przytoczonych przepisów wynika, że na gruncie przepisów ustawy o VAT, opodatkowaniu podlega dostawa towarów lub świadczenie usług, wyłącznie wówczas, gdy mają one charakter odpłatny (z pewnymi wyjątkami dotyczącymi nieodpłatnych świadczeń zrównanych z czynnościami świadczonymi odpłatnie). Zaznaczenia wymaga, że ustawa o VAT nie definiuje pojęcia odpłatności ani nie wskazuje na jej formy.

Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, odpłatność ma miejsce, gdy:

1. Istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem wzajemnym.
2. Dostawcę towarów lub usługodawcę łączy z odbiorcą stosunek prawny, z którego wynika obowiązek dostawy towarów lub świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego) za dokonanie tych czynności.
3. Wynagrodzenie jest wyrażalne w pieniądzu, co oznacza, że istnieje możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za dostawę towarów lub świadczenie usług.
   
   

Mając na względzie powyższe, należy stwierdzić, że zapłata (wynagrodzenie) może przybierać postać zarówno świadczenia pieniężnego, jak i rzeczowego (określonego w naturze).

Stosownie do art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r., nr 16, poz. 93 ze zm. dalej „Kodeks cywilny”), przez umowę zamiany, każda ze stron transakcji zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Oznacza to, że w przypadku zamiany obie strony przenoszą na siebie wzajemnie własność rzeczy, występując jednocześnie w charakterze dostawcy jak i nabywcy. Jednym z rodzajów umów zamiany jest barter, którego celem jest maksymalne uproszczenie obrotu gospodarczego poprzez niedokonywanie rozliczeń pieniężnych pomiędzy kontrahentami. Barter polega na równoważącej się wartościowo transakcji towar za towar, towar za usługę lub usługa za usługę.

Zgodnie zaś z art. 604 Kodeksu cywilnego do umowy zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży. W związku z powyższym, w opinii Gminy, pomiędzy Gminą a KWP dochodzi do wymiany barterowej. Gmina korzysta ekonomicznie na tym, iż uzyskuje prawo własności Nieruchomości. KWP korzysta na tym, że nie musi opłacać czynszu najmu za zajmowane pomieszczenia. W efekcie zdaniem Gminy można wyodrębnić dwa równoważące się wartościowo świadczenia (przejęcie majątku w zamian za świadczenie usługi najmu) dokonywane pomiędzy Gminą a KWP na podstawie Umowy. Zapłatą dla KWP z tytułu jej świadczenia na rzecz Gminy jest możliwość pobierania pożytków z użytkowania pomieszczeń, zaś zapłatą dla Gminy za udostępnienie pomieszczeń na komisariat jest przejęcie własności nieruchomości na rzecz Gminy. Świadczenia takie dla celów podatku VAT stanowią zdaniem Gminy odpłatne usługi, opodatkowane podatkiem VAT. Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Stosownie natomiast do treści art. 15 ust. 6 ustawy nie uważa się za podatników organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy, w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. W konsekwencji w świetle powyższych regulacji, w przypadku działania przez Gminę na podstawie umowy cywilnoprawnej, działa ona w roli podatnika VAT. Mając na uwadze, że umowa zawarta z KWP jest umową cywilnoprawną, w opinii Gminy w ramach wykonywania czynności udostępniania Infrastruktury, działa ona w charakterze podatnika VAT.

Mając na uwadze, że Gmina dokonuje sprzedaży opodatkowanej VAT (świadczy usługi) i działa w charakterze podatnika VAT, przedmiotowa transakcja wymiany barterowej pomiędzy Gminą a KWP podlega opodatkowaniu VAT. W opinii Gminy transakcja udostępnienia pomieszczeń do wynajmu nie jest również zwolniona od VAT, gdyż ani ustawa o VAT, ani też rozporządzenia wykonawcze nie przewidują w takim przypadku zwolnienia od podatku.

Stanowisko takie zostało potwierdzone, przykładowo w interpretacji indywidualnej z dnia:

• 16 października 2013 r., sygn. IPTPP1/443-544/13-4/RG Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi,
• 10 listopada 2010 r., znak ILPP2/443-1338/10-5/TW, Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
• 21 listopada 2012 r., znak ITPP2/443-1038/12/EK, Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy,
• 20 maja 2011 r., znak ILPP1/443-300/11-2/MS, Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu,
• 14 października 2009 r., znak IPPP1/443-777/09-2/JL, Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie.
  
  

Uzasadnienie stanowiska Gminy w zakresie pytania nr 2.

Ponieważ świadczenie Gminy polegające na udostępnieniu lokalu na potrzeby komisariatu Policji jest de facto czynnością odpłatną (ma znamiona umowy najmu), Gmina powinna wykazać z tego tytułu obrót i podatek VAT w swojej ewidencji sprzedaży, jak również wystawić z tego tytułu fakturę. Zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 4 ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2013 r.) obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze - z tytułu świadczenia na terytorium kraju usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, a także usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz usług stałej obsługi prawnej i biurowej.

W opinii Gminy, za moment uzyskania zapłaty w tym przypadku należy przyjąć dzień zawarcia umowy darowizny Nieruchomości, a więc dzień 20 maja 2013 r. Gmina powinna więc wykazać sprzedaż z tytułu usługi najmu w rozliczeniu za miesiąc maj 2013 r.

Uzasadnienie Gminy w zakresie pytania nr 3.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2013 r.) Podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku. Zgodnie z art. 29 ust. 2 tej ustawy, w przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku. Dotyczy to również otrzymanych zaliczek na dotacje, subwencje i na inne dopłaty o podobnym charakterze. W ocenie Gminy, wartość otrzymanej darowizny stanowi zaliczkę w wykonaniu umowy najmu. Dla potrzeb wystawienia faktury kwota tejże darowizny stanowi w rozumieniu art. 29 ust 2 ustawy o VAT kwotę brutto, a kwota tej darowizny pomniejszona o kwotę przypadającą na kwotę podatku - kwotę netto, czyli obrót.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Mając na uwadze powyższy przepis należy wskazać, że pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Pojęcie usługi zawarte w ustawie jest szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zatem, aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Mając na względzie powyższe przepisy należy stwierdzić, że na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, dostawa towarów bądź świadczenie usług podlegają opodatkowaniu co do zasady, gdy mają charakter odpłatny, z pewnymi wyjątkami dotyczącymi nieodpłatnych świadczeń zrównanych z czynnościami świadczonymi odpłatnie. Ustawa o podatku od towarów i usług nie wskazuje na formę odpłatności, jak również nie definiuje tego pojęcia.

Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazuje, że odpłatność ma miejsce, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług, a otrzymanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem wzajemnym; dostawcę towarów lub usługodawcę łączy z odbiorcą stosunek prawny, z którego wynika obowiązek dostawy towarów lub świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego) za dokonanie tych czynności; wynagrodzenie jest wyrażalne w pieniądzu, co oznacza, że istnieje możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za dostawę towarów lub świadczenie usług. Wynagrodzenie (zapłata) może mieć postać zarówno świadczenia pieniężnego, jak i rzeczowego (określonego w naturze), np. w przypadku dostawy towaru w zamian za świadczenie usługi czy też w sytuacji zamiany towarów bądź usług.

Prawną istotę umowy zamiany regulują przepisy prawa cywilnego, a zwłaszcza art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 121). W rozumieniu Kodeksu cywilnego umowa zamiany jest umową konsensualną, wzajemną i zobowiązującą, a art. 603 k.c. stanowi, że przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Zatem Kodeks cywilny – odnosząc się do zamiany jako rodzaju stosunku zobowiązaniowego – ustalił, że przedmiotem zamiany mogą być tylko rzeczy (zarówno ruchome, jak i nieruchomości).

Natomiast z treści art. 604 K.c. wynika, że do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży.

Odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju oznacza wykonanie tych czynności za wynagrodzeniem. Przepisy podatkowe nie zawierają jakichkolwiek ograniczeń, co do formy zapłaty. Wynagrodzenie (zapłata) nie musi nastąpić w formie świadczenia pieniężnego. Może to być również świadczenie rzeczowe. Taki sposób rozliczania wzajemnych należności przedsiębiorców nie stanowi naruszenia dyspozycji zawartej w art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 672), który zastrzega jedynie, że bezpośrednie przepływy pieniężne powinny odbywać się w formie bezgotówkowej. Inne sposoby wykonania zobowiązań skutkujące zapłatą nie zostały wyłączone.

Świadczenia rzeczowe mogą również zostać uznane za transakcje barterowe. Barter w polskim prawie uważa się za jeden z rodzajów umowy zamiany. Celem umów barterowych jest niedokonywanie dodatkowych rozliczeń pieniężnych pomiędzy kontrahentami, a w konsekwencji maksymalne uproszczenie obrotu gospodarczego, w tym oczywiście rozliczeń podatkowych. Należy podkreślić, że barter polega nie tylko na równoważącej się wartościowo transakcji towar za towar, lecz również: usługa za usługę, towar za usługę, lub usługa za towar. Podstawowym założeniem i istotą umów barteru jest brak konieczności ponoszenia dodatkowych świadczeń, a to, czy strony umówią się na wymianę towaru za towar, usługi za usługę czy też towaru za usługę nie ma istotnego znaczenia.

Barter jest więc pojęciem szerszym, obejmującym swoim zakresem zamianę usług, zamianę towaru na usługę i usługi na towar. Z punktu widzenia polskiego prawa cywilnego barter jest rodzajem umowy zamiany, polegającej na równoważącej się wartościowo wymianie towaru na towar lub usługi na usługę (ewentualnie usługi na towar lub towaru na usługę), gdzie nie wchodzą w grę dodatkowe rozliczenia pieniężne między kontrahentami.

Jak wynika z opisu sprawy KWP oraz Gmina zawarły porozumienie na mocy którego KWP zobowiązała się do złożenia wniosku do Starosty J. o wydanie decyzji o wygaśnięciu trwałego zarządu do 11/100 nieruchomości w zamian za zapewnienie Gminy, że KWP uzyska prawo do nieodpłatnego użytkowania lokalu, który dotychczas KWP użytkowała na podstawie decyzji o trwałym zarządzie.

Zagadnienie dotyczące instytucji trwałego zarządu regulują przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2014 poz. 518 ze zm.). Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawa określa zasady gospodarowania nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa oraz własność jednostek samorządu terytorialnego. Zgodnie z art. 43 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, trwały zarząd jest formą prawną władania nieruchomością przez jednostkę organizacyjną.

Zgodnie z art. 43 ust. 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami, nieruchomości stanowiące przedmiot własności lub przedmiot użytkowania wieczystego Skarbu Państwa oddaje się w trwały zarząd państwowej jednostce organizacyjnej, a nieruchomości stanowiące przedmiot własności lub przedmiot użytkowania wieczystego jednostki samorządu terytorialnego –odpowiedniej samorządowej jednostce organizacyjnej, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej.

Na podstawie art. 44 ust. 1 ww. ustawy, trwały zarząd ustanawia się na czas nieoznaczony lub czas oznaczony. Stosownie do art. 45 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, trwały zarząd na rzecz jednostki organizacyjnej ustanawia właściwy organ, w drodze decyzji, z zastrzeżeniem art. 60 ust. 2 oraz art. 60a ust. 3.

Z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz odrębnych ustaw, organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami jest starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, a organami reprezentującymi jednostki samorządu terytorialnego są ich organy wykonawcze (art. 11 ust. 1 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 47 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, jednostka organizacyjna sprawująca trwały zarząd może zgłosić właściwemu organowi wniosek o wydanie decyzji o wygaśnięciu tego zarządu do całej nieruchomości lub jej części, jeżeli stała się dla niej zbędna. Złożenie wniosku powinno być poprzedzone uzyskaniem zgody organu nadzorującego jednostkę organizacyjną.

Właściwy organ wydaje decyzję o wygaśnięciu trwałego zarządu, na wniosek jednostki organizacyjnej, po uzyskaniu możliwości zagospodarowania nieruchomości, w ciągu 18 miesięcy od dnia złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1. (art. 47 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami).

Trwały zarząd nieruchomościami, uregulowany ustawą o gospodarce nieruchomościami, wygasa z upływem okresu, na który został ustanowiony lub na skutek wydania decyzji o jego wygaśnięciu (art. 46 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami). Decyzja ta może zostać wydana z urzędu w przypadkach określonych w art. 46 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami, lub na wniosek jednostki sprawującej trwały zarząd. Tę drugą możliwość przewiduje art. 47 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Przepis ten uprawnia jednostkę organizacyjną sprawującą trwały zarząd do wystąpienia z wnioskiem o wydanie decyzji, jeżeli nieruchomość lub jej część stała się dla niej zbędna.

W niniejszej sprawie działanie KWP polegało na złożeniu wniosku do Starosty J. o wydanie decyzji o wygaśnięciu trwałego zarządu do 11/100 nieruchomości.

Natomiast podmiotem który przyznał Gminie prawo własności nieruchomości był Starosta reprezentujący Skarb Państwa. Starosta J. działający w imieniu Skarbu Państwa w dniu 20 maja 2013 r. na mocy umowy darowizny zawartej w formie aktu notarialnego działając na podstawie przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami oraz zarządzenia Nr 21/13 Wojewody z dnia 22 lutego 2013 r., darował Gminie udział, wynoszący 11/100 części w zabudowanej nieruchomości (pozostała część nieruchomości była już własnością Gminy).

Zdaniem Gminy, udostępnienie przez Gminę pomieszczeń na komisariat policji w zamian za uzyskanie prawa własności nieruchomości, stanowi po stronie Gminy czynność podlegającą opodatkowaniu VAT w ramach tzw. wymiany barterowej pomiędzy KWP i Gminą.

Rozpatrując kwestię wzajemnego świadczenia pomiędzy Gminą, a KWP, należy wskazać, że w szeregu orzeczeń (np. C-498/99, publ. LEX nr 83900, C-16/93, publ. LEX nr 83886, C-89/81, publ. www.curia.europa.eu, czy C-154/80, publ. www.curia.europa.eu), istotnych z punktu widzenia w analizowanej sprawie, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wyraził pogląd, że za świadczenie usług za wynagrodzeniem, a więc czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

1. istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
2. wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
3. istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,
4. odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
5. istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.
   
   

W stanie faktycznym opisanym we wniosku, nie występuje pomiędzy KWP, a Gminą świadczenie wzajemne polegające na udostępnieniu przez Gminę pomieszczeń na komisariat policji w zamian za uzyskanie prawa własności nieruchomości. Opis sprawy wskazuje, że Komenda Wojewódzka Policji, będąca zarządcą wskazanej nieruchomości przekazała nieruchomość, nie Wnioskodawcy, lecz do zasobów Skarbu Państwa – Starosty J. W następnej kolejności Wnioskodawca otrzymał przedmiotową nieruchomość w drodze darowizny od Starosty J. Zatem Komenda Wojewódzka Policji, nie dokonała na rzecz Wnioskodawcy darowizny części nieruchomości w zamian za udostępnienie lokalu. Własność nieruchomości Wnioskodawca nabył bowiem od Skarbu Państwa, a nie od KWP. Ze względu zatem na brak tożsamości podmiotów, udostepnienie przez Gminę lokalu w drodze umowy użyczenia na rzecz KWP, nie pozostaje w bezpośrednim związku z przejęciem przez Gminę na własność części nieruchomości od KWP. Stronami umowy darowizny nieruchomości była Gmina i Skarb Państwa. Stronami umowy użyczenia lokalu jest Gmina i KWP. Nie można zatem uznać, że świadczeniem wzajemnym za udostepnienie lokalu na rzecz KWP jest uzyskanie od Skarbu Państwa własności nieruchomości.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym udostępnienie przez Gminę pomieszczeń na komisariat Policji w zamian za uzyskanie prawa własności nieruchomości, stanowi po stronie Gminy czynność podlegającą opodatkowaniu VAT w ramach tzw. wymiany barterowej, jest nieprawidłowe.

W związku z udzieleniem negatywnej odpowiedzi na pytanie oznaczone we wniosku nr 1, przy warunkowej formule pytań nr 2 i nr 3, odpowiedź na te pytania korelujące z pytaniem nr 1, stała się bezprzedmiotowa.

W konsekwencji stanowisko Wnioskodawcy jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zaznaczenia wymaga, że interpretacja traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Józefa Ignacego Kraszewskiego 4A, 35-016 Rzeszów po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.