Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP1/4512-1-662/15-4/UG
z 3 grudnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 31 sierpnia 2015 r. (data wpływu 3 września 2015 r.), uzupełnionym pismem z dnia 24 listopada 2015 r. (data wpływu 30 listopada 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości uznania usługi zarządzania portfelem wierzytelności funduszu inwestycyjnego zamkniętego posiadającego status funduszu sekurytyzacyjnego za zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 3 września 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości uznania usługi zarządzania portfelem wierzytelności funduszu inwestycyjnego zamkniętego posiadającego status funduszu sekurytyzacyjnego za zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 30 listopada 2015 r. o wyjaśnienie nieprawidłowości w zakresie podpisu Wnioskodawcy lub osoby upoważnionej.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka jest czynnym polskim podatnikiem podatku od towarów i usług. Wnioskodawca zamierza podjąć działalność w zakresie świadczenia usług zarządzania portfelem wierzytelności funduszu sekurytyzacyjnego, na które posiada stosowne zezwolenie Komisji Nadzoru Finansowego. W tym celu Spółka zawrze umowę z towarzystwem funduszy inwestycyjnych, które będzie prowadzić fundusz sekurytyzacyjny. Na podstawie przedmiotowej umowy Spółka zobowiąże się do odpłatnego zarządzania portfelem wierzytelności należących do funduszu.

W ramach umowy Spółka zobowiąże się do świadczenia m.in.:

1. aktywnego poszukiwania wierzytelności, które mogą zostać nabyte przez fundusz;
   
2. przeprowadzania analizy przedinwestycyjnej wierzytelności, które mogą zostać nabyte do portfela;
   
3. reprezentowania funduszu w procesie inwestycyjnym, składania ofert i negocjowania warunków zakupu i sprzedaży wierzytelności, na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez towarzystwo i w jego zakresie;
   
4. nabywania wierzytelności do portfela;
   
5. prowadzenia ewidencji analitycznej wierzytelności wchodzących w skład portfela oraz ksiąg pomocniczych;
   
6. obsługiwania wierzytelności wchodzących w skład portfela - w tym: rozliczania i uzgadniania stanu wierzytelności wchodzących w skład portfela oraz prowadzenia korespondencji z dłużnikami;
   
7. prowadzenia działań windykacyjnych w odniesieniu do wierzytelności;
   
8. wystawiania wyciągów z ksiąg rachunkowych funduszu i ich podpisywania, na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez towarzystwo i w jego zakresie;
   
9. zawierania ugód z dłużnikami, których wierzytelności wchodzą w skład portfela,
   
10. sporządzania i dostarczania towarzystwu wyceny pakietów wierzytelności;
    
11. zbywania wierzytelności wchodzących w skład portfela;
    
12. odbierania, przechowywania i archiwizowania dokumentacji dotyczącej wierzytelności wchodzących w skład portfela;
13. wybierania kancelarii oraz zlecania w imieniu funduszu, świadczenia usług prawnych związanych z reprezentowaniem funduszu;
    
14. udostępniania danych i informacji dotyczących dłużników oraz ich wierzytelności na rzecz instytucji i biur informacji gospodarczych ustawowo upoważnionych do przetwarzania oraz wymiany danych i informacji w tym na rzecz instytucji pożyczkowych oraz banków, zgodnie z właściwymi przepisami prawa
    
    
    

Na podstawie umowy, w celu realizacji uprawnień kontrolnych towarzystwa, Spółka, w ramach zarządzania portfelem zobowiązana będzie dodatkowo do:

1. przygotowywania i przedkładania towarzystwu raportów;
2. ustalenia, że fundusz będzie posiadać środki finansowe niezbędne do nabycia wierzytelności, przed złożeniem przez Spółkę oferty nabycia wierzytelności, jak również do ustalenia, że wszelkie zgody organów funduszu wymagane jego statutem i przepisami prawa dla przeprowadzenia danej transakcji i złożenia oferty zostały wydane;
3. prowadzenia ksiąg pomocniczych funduszu, które stanowić będą część ksiąg rachunkowych funduszu, zgodnie z postanowieniami ustawy o rachunkowości oraz sporządzania w imieniu i na rzecz funduszu wyciągów z ksiąg rachunkowych funduszu mających moc prawną dokumentów urzędowych i opatrywania pieczęcią towarzystwa na podstawie pełnomocnictwa i w jego zakresie;
4. dokumentowania źródeł będących podstawą decyzji inwestycyjnych dotyczących portfela, w tym do:
   • przygotowania i przyjęcia dokumentu strategii inwestycyjnej dotyczącego funduszu i przedłożenia go towarzystwu do akceptacji;
   • dokumentowania transakcji, które nie zostały zawarte w ramach przyjętej strategii inwestycyjnej;
5. prowadzenia ewidencji transakcji związanych z portfelem zawartych przez fundusz i zapewnienia towarzystwu stałego dostępu do tej ewidencji.
   
   

Ze względu na specyfikę wierzytelności będących własnością funduszu możliwa jest sytuacja, w której Spółka pewnego typu czynności objętych umową nie będzie faktycznie wykonywać (przykładowo nie będzie zawierać ugód z dłużnikami, jeśli żaden z dłużników nie wyrazi chęci do jej zawarcia). Brak pewnego typu usług nie wpłynie natomiast na wysokość otrzymywanego przez Spółkę wynagrodzenia.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy usługi świadczone przez Spółkę na rzecz towarzystwa funduszy inwestycyjnych, które utworzyło fundusz sekurytyzacyjny korzystają ze zwolnienia z podatku od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi świadczone przez Spółkę na rzecz towarzystwa funduszy inwestycyjnych podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. b) Ustawy VAT.

Sekurytyzacyjny fundusz inwestycyjny.

Zasady prowadzenia działalności przez fundusze inwestycyjne określa ustawa z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r., poz. 157, dalej „Ustawa o funduszach”).

Zgodnie z art. 3 ust. 1 Ustawy o funduszach, fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Fundusz inwestycyjny może być utworzony wyłącznie przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych. Towarzystwo funduszy inwestycyjnych tworzy fundusz inwestycyjny, zarządza nim reprezentuje fundusz inwestycyjny w stosunkach z osobami trzecimi. Art. 45a ust. 1 Ustawy o funduszach przewiduje natomiast, że towarzystwo funduszy inwestycyjnych może, w drodze pisemnej umowy, powierzyć przedsiębiorcy wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez to towarzystwo. Przepisy nie określają szczegółowo, jakie czynności w zakresie prowadzenia funduszu mogą być przekazane przedsiębiorcy w drodze umowy, dlatego decydujące znaczenie ma tutaj umowa. Należy także dodać, że zgodnie z art. 183 ust. 1 Ustawy o funduszach, fundusz inwestycyjny zamknięty może być utworzony jako fundusz sekurytyzacyjny dokonujący emisji certyfikatów inwestycyjnych w celu zgromadzenia środków na nabycie wierzytelności, w tym wierzytelności finansowanych ze środków publicznych w rozumieniu odrębnych przepisów, lub praw do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności.

Dla wykonywania powyższych czynności, konieczne jest posiadanie odpowiedniego zaplecza. Fundusz, jako podmiot ściśle regulowany, zgodnie z Ustawą o funduszach nie może np. zawierać umów o pracę czy inwestować w wyposażenie lub w inny sposób organizować we własnym zakresie zaplecza niezbędnego do prowadzenia działalności wykraczającej poza dokonywanie inwestycji. W związku z powyższym, fundusz będący w istocie masą majątkową wyposażoną w osobowość prawną, z założenia nie posiada zaplecza ani doświadczenia niezbędnego do utrzymywania aktywów w odpowiedniej jakości i uzależniony jest w tym zakresie od usługodawców zewnętrznych. W praktyce zatem, dla zapewnienia kompetentnego i efektywnego zarządzania aktywami funduszu (wierzytelnościami) konieczny jest zakup usług dostosowanych do charakteru tych aktywów.

Podstawa prawna zwolnienia.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. b) Ustawy VAT, zwalnia się z podatku usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych (w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych) lub ich częścią. Zgodnie natomiast z brzmieniem art. 43 ust. 15 Ustawy VAT m.in. powyższego zwolnienia nie stosuje się do:

• czynności ściągania długów, w tym factoringu;
• usług doradztwa;
• usług w zakresie leasingu.
  
  

Stosownie natomiast do treści przepisu art. 135 ust. 1 pkt g Dyrektywy 2006/1 12/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, s. 1 ze zm.), państwa członkowskie zwalniają zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Zarówno w przepisach krajowych, jak i przepisach unijnych brak jest definicji „zarządzania”. W związku z powyższym w kwestii interpretacji terminu .„zarządzanie” należy odwołać się do dorobku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).

TSUE podjął próbę zdefiniowania zakresu pojęcia „zarządzanie” na gruncie przepisu art. 13 (13) (d) VI Dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - Wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa opodatkowania w orzeczeniu z dnia 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert S.A. (BBL) vs. państwo belgijskie), w której Rzecznik Generalny w swojej opinii podkreślił: „Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasad powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. (...) Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez VI Dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi.

Doprecyzowania powyższej definicji dokonał TSUE w orzeczeniu z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National plc Inscape Investment Fund vs. Commissioners of Customs Excise), w którym Trybunał podkreślił, że pojęcie „zarządzania” funduszami powierniczymi jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniona przez państwa członkowskie. Zarządzanie funduszami powierniczymi obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli tworzą one odrębną całość i wypełniają funkcję specyficzną i istotną dla zarządzania tymi funduszami. Natomiast pojęcie to nie obejmuje świadczenia usług odpowiadających obowiązkom wypełnianym przez depozytariusza, takim jak wymienione w art. 7 ust. 1 i 3 oraz art. 14 ust. 1 i 3 Dyrektywy Rady 85/611/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) - obecnie Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE.

Uzupełnieniem stanowiska TSUE przedstawionego w wyroku Abbey National jest opinia rzecznika generalnego oraz wyrok w sprawie C-275/11 (GtBk Gesellschaft Fur Borsenkommunikation Gmbh vs. Finanzant Bayreuth). Rzecznik generalny przedstawił w powyższej opinii przesłanki pozwalające na określenie czy usługi świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią spełniają kryterium wymagane przez TSUE, czyli określenie, czy takie usługi: „tworzą odrębną całość, która – jeśli ją oceniać globalnie - w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w owym pkt 6 (art. 13 część B lit. d) pkt 6 VI Dyrektywy”).

Zdaniem rzecznika generalnego przesłankami tymi są:

• nierozerwalny związek usługi z działalnością funduszu:
  Rzecznik doprecyzował rozumienie tej przesłanki posługując się następującymi przykładami: „Jeżeli usługi z zakresu administrowania, takie jak prowadzenie rachunkowości, obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub, udziałów funduszu albo wycena aktywów, stanowią usługi specyficzne i wyodrębnione, uważam, że wspomniana ocena odnosi się tym bardziej do usługi jeszcze bardziej specyficznej, jaką jest usługa doradczo-informacyjna dotycząca zarządzania funduszem oraz kupna lub sprzedaży aktywów”.
  Zdaniem Wnioskodawcy, nie ulega wątpliwości, że usługi świadczone przez Spółkę na podstawie umowy spełniają powyższą przesłankę, bowiem są usługami ewidentnie charakterystycznymi dla przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, których jedynym celem jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego oraz niepublicznego proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych.
• autonomia usługi względem działalności funduszu:
  Jak wyjaśnił rzecznik: „usługa, która stanowi „odrębną całość ocenianą globalnie”, nie może mylić się z innymi usługami świadczonymi już przez usługobiorcę”.
  W związku z powyższą przesłanką Wnioskodawca podkreśla, że usługi świadczone przez Spółkę na podstawie umowy nie pokrywają się z zakresem usług świadczonych przez towarzystwo na rzecz funduszu. Spółka świadczy na rzecz funduszu usługi zarządcze w celu zastąpienia towarzystwa ze świadczenia usług będących przedmiotem Umów.
• ciągłość usługi:
  Zdaniem rzecznika: „specyficzny i odrębny charakter usługi powinien charakteryzować się pewną ciągłością w czasie. Innymi słowy, nie chodzi o usługę świadczoną sporadycznie i jednostkowo”.
  Przenosząc to na grunt usług świadczonych przez Spółkę na podstawie umowy, Wnioskodawca podkreśla, że powyższe usługi są i będą świadczone przez Spółkę w sposób powtarzalny i ciągły.
  
  

Wnioskodawca chciałby również wskazać, że także na gruncie krajowym ugruntowała się w orzecznictwie możliwość zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT usług zarządczych świadczonych na rzecz funduszy inwestycyjnych w odniesieniu do posiadanych przez nich portfeli wierzytelności. Na możliwość takiego zwolnienia wskazał m. in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 19 lutego 2015 r. (sygn. IBPP2/443-1143/14/IK), gdzie - odnosząc się do podobnego do opisanego w niniejszym zdarzeniu przyszłym zakresu usług wskazał, że „poza usługami typowego zarządzania aktywami również usługi administracyjnego zarządzania funduszami, prowadzenia rachunkowości funduszu, sporządzanie wycen aktywów funduszy, zlecone podmiotom trzecim, mimo, że stanowią odrębną całość, są niezbędne do prawidłowego świadczenia usług zarządzania funduszami, zatem mogą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów usług”.

Również Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 28 stycznia 2014 r. (sygn. ILPP1/443-980/13-2/AW) przychylił się do stanowiska podatnika, stwierdzając, że „zakres świadczonych przez nią [Spółkę - dop. Wnioskodawcy] usług na rzecz Funduszu świadczonych na podstawie Umowy spełnia warunki do objęcia tych usług zwolnieniem od podatku VAT jako usług zarządzania funduszem sekurytyzacyjnm, mając na względzie zakres pojęcia usług zarządzania specyficznymi funduszami powierniczymi nakreślony w wyroku TSUE w sprawie C-169/04 Abbey National oraz innych wyrokach istotnych w sprawie, a co za tym idzie - świadczenie tych usług objęte jest zwolnieniem w oparciu o art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.” Wskazać dodatkowo należy, że zakres usług przedstawionych w powyższej interpretacji również był zbliżony do tych, które Spółka zamierza świadczyć w ramach swojej umowy zawartej z funduszem.

Do analogicznych wniosków doszedł również Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 2 grudnia 2013 r. (sygn. ILPP2/443-835/13-2/AKr) oraz w interpretacji indywidualnej z dnia 29 kwietnia 2013 r. (sygn. ILPP1/443-90/13-2/MD).

Podsumowując powyższe w ocenie Wnioskodawcy zakres usług zawartych w opisie zdarzenia przyszłego mieści się w pojęciu „zarządzanie”, a przez to - z uwagi, że usługi świadczone są na rzecz funduszu inwestycyjnego, korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. b) Ustawy VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.