Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB3/423-710/14-2/EK
z 27 marca 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej reprezentowanej przez pełnomocnika przedstawione we wniosku z dnia 18 grudnia 2014 r. (data wpływu 29 grudnia 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków podatkowych realizacji opcji w ramach struktury niezerokosztowej dot. premii – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 grudnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków podatkowych realizacji opcji w ramach struktury niezerokosztowej dot. premii.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny oraz opis zdarzenia przyszłego.

Spółka prowadzi działalność podstawową w zakresie wydobycia rud oraz produkcji i sprzedaży miedzi, metali szlachetnych i innych metali nieżelaznych. Bazy cenowe wyrobów sprzedawanych przez Spółkę ustalane są z nabywcami w kontraktach/umowach (wieloletnich, rocznych i natychmiastowych), w znacznej ilości przypadków w walutach obcych - innych niż PLN. W związku z prowadzoną działalnością, Spółka stale narażona jest na wahania rynkowych cen sprzedawanych towarów (których cena uzależniona jest od notowań na giełdach), wahania kursu waluty w ramach prowadzenia podstawowej działalności gospodarczej czy ryzyko zmienności stóp procentowych.

W celu zabezpieczenia przed ryzykiem niekorzystnych zmian wynikających ze zmian poziomów powyższych czynników ryzyka na rynku metali oraz na rynku walut, które wpływają ostatecznie na wysokość osiąganych przez Spółkę przychodów, Wnioskodawca zawiera z wyspecjalizowanymi podmiotami (banki, brokerzy – dalej: Broker) transakcje na instrumentach pochodnych. Instrumenty, będące przedmiotem zawieranych transakcji. wyczerpują definicję pochodnych instrumentów finansowych, określoną w art. 16 ust. 1b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z którą ilekroć w ustawie jest mowa o pochodnych instrumentach finansowych, rozumie się przez to prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny towarów, walut obcych, waluty polskiej, złota dewizowego, platyny dewizowej lub papierów wartościowych, albo od wysokości stóp procentowych lub indeksów, a w szczególności opcje i kontrakty terminowe.

Instrumenty te spełniają również definicję instrumentów pochodnych, która zostanie wprowadzona do ustawy po wejściu w życie 1 stycznia 2015 r. Nowelizacji. Zgodnie z art. 4a pkt 21 znowelizowanej ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, pochodnymi instrumentami finansowymi są instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, z włączeniem tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania oraz instrumentów rynku pieniężnego.

Spółka nie dokonuje sprzedaży posiadanych kontraktów na instrumentach pochodnych rozumianej jako przeniesienie praw i obowiązków z kontraktów na osobę trzecią, inną niż druga strona kontraktu, oraz nie dokonuje przedterminowego zamknięcia/umorzenia transakcji poprzez zawarcie ugody z Brokerem. Ewentualne wcześniejsze „domknięcie” pozycji może nastąpić poprzez zawarcie transakcji odwrotnej, jednakże takie rozwiązanie z technicznego punktu widzenia nie ingeruje w zawartą uprzednio transakcję pierwotną (tj. transakcja pierwotna zostaje rozliczona).

Spółka nie prowadzi działalności w zakresie obrotu instrumentami pochodnymi, a transakcje zawierane z wyspecjalizowanymi w tym zakresie podmiotami umożliwiają Spółce ukształtowanie oczekiwanego profilu ekspozycji na ww. ryzyka. Ponadto, zawierane przez Spółkę transakcje na instrumentach pochodnych mają charakter nierzeczywisty, tj. bez faktycznej dostawy instrumentu bazowego (płatny jest wynik na transakcji, który ustalany jest jako różnica pomiędzy ceną wykonania a ceną referencyjną instrumentu bazowego na dzień wykonania).

Instrumenty pochodne charakteryzują się określonymi parametrami transakcyjnymi:

• data zawarcia transakcji – dzień, w którym zawarto transakcję;
• data wykonywania – dzień, w którym następuje określenie ceny rozliczenia i ustalany jest wynik na transakcji (w terminach wcześniejszych wynik ten nie jest znany),
• data rozliczenia – dzień (zgodny z zapisami umowy), na który ma nastąpić przepływ środków pieniężnych wynikających z rozliczenia,
• instrument bazowy – przedmiot transakcji (cena metalu lub kurs walutowy),
• cena wykonania – ustalona w dniu zawarcia transakcji cena sprzedaży i zakupu instrumentu bazowego,
• nominał, wolumen – wielkość instrumentu bazowego transakcji,
• premia opcyjna – kwota należna za zawarcie instrumentu opcyjnego,
• data płatności premii – dzień (zgodny z zapisami umowy) przepływu środków pieniężnych z tytułu premii.
  
  

Data, na którą ma nastąpić przepływ pieniężny, czyli data rozliczenia z danego instrumentu pochodnego to dwa dni robocze po dacie wykonania. Faktyczny przepływ pieniędzy wynika z realizacji danego instrumentu pochodnego (ilość np. ton miedzi, uncji srebra, dolarów amerykańskich pomnożona przez różnicę pomiędzy ceną referencyjną a ceną wykonania wynikającą z parametrów danego instrumentu pochodnego). Data rozliczenia odpowiada dacie fizycznego wpływu wyniku na transakcji na konto Spółki.

Charakterystyka instrumentu złożonego niezerokosztowego.

Instrumenty złożone zarówno zerokosztowe, jak i niezerokosztowe są obustronnym zobowiązaniem (pomiędzy Spółką i Brokerem) do sprzedaży/kupna określonego instrumentu bazowego w określonym momencie w przyszłości, ustalonym w dacie wykonania, a wymagalnym w dacie rozliczenia. Elementami składowymi instrumentów pochodnych złożonych są opcje, a każda ze stron kontraktu występuje jednocześnie w roli wystawcy oraz nabywcy opcji. W dacie zawarcia transakcji z Brokerem określana jest wysokość premii za zakup oraz wystawienie opcji. Z istoty instrumentu niezerokosztowego wynika, że premie te ustalane są na takim poziomie, że nie dochodzi do ich wzajemnego wyzerowania (nettowania) w ramach danego instrumentu pochodnego niezerokosztowego (przeciwieństwie do tzw. struktur zerokosztowych, gdzie wartość premii z tytułu opcji nabytych oraz wystawionych wzajemnie się „znosi”).

Spółka w ramach strategii niezerokosztowej jednocześnie kupuje oraz wystawia opcje, których ceny wykonania są indywidualnie dostosowywane. Należy podkreślić, że funkcją struktur złożonych jest minimalizacja kosztów związanych z nabywaniem i korzystaniem z instrumentów zabezpieczających, jak również zabezpieczanie ryzyka zmiany ceny w określonym przedziale i właśnie specyficzna budowa tych struktur pozwala na osiągnięcie tych celów. Spółka „płaci” bowiem wystawianymi opcjami i w ten sposób finansuje zakup opcji, których koszty poza strategią byłyby zbyt wysokie. Nie dochodzi do sytuacji, w których Spółka osiąga zysk z tytułu samego zawarcia danej struktury.

Strony transakcji, wolumen, daty zawarcia oraz daty wykonania kontraktów wchodzących w skład danego instrumentu niezerokosztowego są jednakowe, a rozliczenie transakcji następuje w jednym, ściśle określonym czasie w postaci jednej płatności stanowiącej wynik netto na całej transakcji. Zawarcie każdej transakcji osobno o podobnych parametrach jak w przypadku zawierania ich w ramach struktury złożonej nie miałoby zasadniczo sensu ekonomicznego z punktu widzenia oczekiwanego efektu. W niektórych przypadkach, z uwagi na sposób rozliczenia danej transakcji, dochodzi do faktycznego przepływu pieniądza w wysokości odpowiadającej zarówno premii od opcji zakupionych, jak i premii od opcji wystawionych w ramach danej strategii niezerokosztowej. Zabieg ten ma charakter czysto techniczny i ekonomicznie prowadzi do uzyskania zamierzonego wyniku netto na całej strategii.

Przykład 1 - Korytarz (collar)

Korytarz skonstruowany jest z połączenia zakupionej od Brokera opcji sprzedaży (put) z określonymi w kontrakcie ceną wykonania, premią jednostkową i tonażem (lub nominałem) oraz wystawionej przez Spółkę opcji kupna (call) z określonymi w kontrakcie ceną wykonania, premią jednostkową i tonażem (lub nominałem) równym tonażowi (lub nominałowi) zakupionych opcji sprzedaży.

Przykładowo Spółka chce zabezpieczyć transakcje sprzedaży uncji srebra na rynku bazowym. W ramach strategii zabezpieczającej „korytarz” dokonuje zakupu opcji put o cenie wykonania 40 USD/troz oraz premii opcyjnej w wysokości 8 USD/troz, a w celu jej sfinansowania wystawia opcję call o cenie wykonania 60 USD/troz oraz premii opcyjnej w wysokości 6 USD /troz.

Dwa dni po dacie zawarcia transakcji następuję rozliczenie premii opcyjnych w kwocie netto - Spółka płaci na rzecz Brokera 2 USD/troz. Wynik uzyskany z tytułu realizacji w przyszłości ww. instrumentu (stanowiący przychód lub koszt), stanowi rozliczenie jednej z opcji wchodzących w skład struktury przez jedną ze stron transakcji (tzn. przez Spółkę lub Brokera); data rozliczenia (w przyszłości) będzie momentem, w którym płatności z tytułu wykonania instrumentu będą wymagalne i w którym nastąpi faktyczny przepływ pieniężny. Może również dojść do sytuacji, że żadna z opcji wchodzących w skład struktury nie będzie rozliczana - opcje wygasną w związku z ukształtowaniem się ceny/kursu referencyjnego pomiędzy cenami/kursami wykonania nabytej opcji sprzedaży i sprzedanej opcji kupna.

Przykład 2 - Mewa (seagull)

Mewa skonstruowana jest z połączenia zakupionej od Brokera opcji sprzedaży (put) z określonym w kontrakcie poziomem wykonania, premią jednostkową i tonażem (lub nominałem) oraz wystawionej przez Spółkę opcji sprzedaży (put) z określonym w kontrakcie poziomem wykonania (niższym niż poziom wykonania zakupionej opcji sprzedaży), premią jednostkową i tonażem (lub nominałem) równym tonażowi (lub nominałowi) zakupionych opcji sprzedaży oraz wystawionej przez Spółkę opcji kupna (call) z określonym w kontrakcie poziomem wykonania, premią jednostkową i tonażem (lub nominałem) równym tonażowi (lub nominałowi) zakupionych opcji sprzedaży.

Przykładowo Spółka chce zabezpieczyć się przed ryzykiem kursowym w związku z transakcjami sprzedaży dokonywanymi w walutach obcych. W ramach strategii zabezpieczającej „mewa” dokonuje zakupu opcji sprzedaży o cenie wykonania 3,50 PLN/USD oraz premii opcyjnej 0,50 PLN/USD, a w celu jej sfinansowania wystawia opcję call o cenie wykonania USD/PLN 4,50 oraz premii opcyjnej 0,19 PLN/USD oraz opcję put o cenie wykonania USD/PLN 2,70 oraz premii opcyjnej 0,19 PLN/USD.

Dwa dni po dacie zawarcia transakcji następuje rozliczenie premii opcyjnych w kwocie netto - Spółka płaci na rzecz Brokera 0,12 PLN/USD. Wynik uzyskany z tytułu realizacji w przyszłości ww. instrumentu (stanowiący przychód lub koszt) stanowi rozliczenie jednej z opcji wchodzących w skład struktury przez jedną ze stron transakcji (tzn. przez Spółkę lub Brokera) lub dwóch opcji wchodzących w skład struktury (w przypadku realizacji zarówno zakupionej, jak i wystawionej opcji sprzedaży); data rozliczenia (w przyszłości) będzie momentem, w którym płatności z tytułu wykonania instrumentu będą wymagalne i w którym nastąpi faktyczny przepływ pieniężny. Może również dojść do sytuacji, że żadna z opcji wchodzących w skład struktury nie będzie rozliczana - opcje wygasną w związku z ukształtowaniem się ceny/kursu referencyjnego pomiędzy cenami/kursami wykonania nabytej opcji sprzedaży i sprzedanej opcji kupna.

Opis procedur związanych z zawarciem instrumentu złożonego niezerokosztowego.

Zgodnie z wewnętrznymi procedurami Spółki, zawarcie instrumentu złożonego niezerokosztowego przebiega następująco:

• funkcjonujący w Spółce Komitet Ryzyka Rynkowego, m.in. rekomenduje Zarządowi Spółki wdrożenie określonych strategii zabezpieczających przed ryzykiem zmian cen metali, kursów walut i stóp procentowych; w rekomendacji wskazywany jest każdorazowo rodzaj instrumentu (np. mewa, korytarz), który ma zabezpieczać w określonym/przyszłym okresie, wskazane ceny sprzedaży lub kursy walutowe dla określonego tonażu/nominału;
• w momencie kiedy rekomendacja jest akceptowana przez Zarząd Spółki w formie stosownej Uchwały stanowi ona podstawę dla odpowiedniego wydziału Spółki do zawarcia transakcji na instrumentach pochodnych, zgodnie z wytycznymi wskazanymi w Uchwale Zarządu;
• po zawarciu transakcji na rynku instrumentów pochodnych, wydział zawierający daną transakcję przedstawia Komitetowi Ryzyka Rynkowego sprawozdanie z realizacji Uchwały Zarządu Spółki w sprawie wdrożenia danej strategii zabezpieczającej, tj. zawarcia transakcji na określonych Uchwałą instrumentach pochodnych, np. niezerokosztowych;
• sporządzany jest również dokument zawarcia transakcji dla każdej opcji sprzedaży (put) i kupna (call) wchodzącej w skład danej struktury niezerokosztowej, tj. wskazana data zawarcia transakcji, np. 28.04.2011; kurs/cena np.: 62.0000; data rozliczenia np.: 31.01.2012, premia np: 320,000 USD. Dodatkowo w nagłówku dokumentu jest widoczna nazwa strategii, np. collar oraz referencja do uchwały;
• w związku z płatnościami w danym dniu sporządzany jest raport płatności premii obejmujący kilka pozycji wskazujących pojedyncze opcje; dla każdej z opcji pokazana jest wartość premii;
• dla danego miesiąca sporządzany jest dokument rozliczenia transakcji dla każdej opcji put/call wchodzącej w skład struktury niezerokosztowej, np.: wskazana data zawarcia transakcji 28.04.2011; kurs/cena 62.0000; data rozliczenia np. 31.01.2012 oraz rozliczenie wyniku (tj. wynik na rozliczeniu - odpowiednio zysk/strata). Dodatkowo w nagłówku dokumentu jest widoczna nazwa strategii, np. collar oraz referencja do uchwały.
  
  

Z technicznego punktu widzenia, transakcje złożone zawierane przez Wnioskodawcę są dokumentowane odrębnymi dokumentami dla każdego pojedynczego instrumentu, który wchodzi w skład struktury złożonej. Ponadto, w związku z wymogami wynikającymi z rachunkowości zabezpieczeń, w księgach rachunkowych Spółka ujmuje nabyty instrument złożony jako poszczególne odrębne instrumenty. Odpowiednio również dla celów podatkowych wyniki na poszczególnych instrumentach wchodzących w skład danej struktury złożonej są również pokazywane w szyku rozwartym jako przychód/koszt podatkowy (wynik dodatni/ujemny), choć cały instrument złożony jest rozliczany w tej samej dacie rozliczenia w formie płatności odpowiadającej wynikowi netto z poszczególnych transakcji wchodzących w skład instrumentu złożonego, która to płatność w zależności od wyniku (wynik dodatni/ujemny) jest płacona przez Spółkę lub przez Brokera.

Ze względu na regulacje prawne kraju działalności Brokera zagranicznego, jak również wewnętrznie stosowane rozwiązania systemowo-informatyczne poszczególnych banków – Brokerów, Spółka nie ma wpływu na sposób dokumentowania powyższych transakcji przez Brokerów.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy premie z tytułu realizacji opcji w ramach struktury niezerokosztowej, składającej się z kilku pojedynczych instrumentów pochodnych tworzących daną strukturę, powinny być rozpoznane dla celów podatkowych w wartości netto w przypadku realizacji instrumentu na moment rozliczenia transakcji, a w przypadku rezygnacji z realizacji instrumentu na moment rezygnacji z realizacji instrumentu?

Zdaniem Wnioskodawcy, premie z tytułu realizacji opcji w ramach struktury niezerokosztowej, składającej się z kilku pojedynczych instrumentów pochodnych tworzących daną strukturę, powinny być rozpoznane dla celów podatkowych w wartości netto (tj. jako różnica wynikająca z rozliczenia poszczególnych premii) w przypadku realizacji instrumentu na moment rozliczenia transakcji, a w przypadku rezygnacji z realizacji instrumentu na moment rezygnacji z realizacji instrumentu.

Uzasadnienie stanowiska.

Istota zawieranych transakcji.

Wnioskodawca podkreśla, że funkcją zawierania transakcji złożonych jest minimalizacja kosztów związanych z nabywaniem i korzystaniem z instrumentów zabezpieczających przez Spółkę, jak również zabezpieczanie ryzyka zmiany cen w określonym przedziale, i właśnie specyficzna budowa tych struktur pozwala na osiągnięcie tych celów. Zawierając transakcje na instrumentach złożonych Spółka docelowo dąży do skonstruowania instrumentu złożonego zerokosztowego gdzie wartość premii z tytułu opcji nabytych oraz sprzedanych wzajemnie się „znosi”. W sytuacji, w której nie ma możliwości dobrać parametrów, które będą tworzyły instrument zerokosztowy, Spółka jest zobowiązana do poniesienia określonego wydatku netto (Spółka zawiera instrument niezerokosztowy).

Biorąc pod uwagę rzeczywistą treść zawieranych transakcji, a w szczególności charakter prawny oraz ekonomiczny transakcji niezerokosztowych, należy stwierdzić, że przedmiotem transakcji zawieranych przez Spółkę jest jeden instrument pochodny o charakterze złożonym - instrument niezerokosztowy, który również dla celów podatkowych należy rozpatrywać jako całość, a nie jako poszczególne elementy składające się na ten instrument. Warunkiem koniecznym dla konstrukcji złożonego instrumentu pochodnego niezerokosztowego jest bowiem zestawienie dwóch/lub więcej instrumentów prostych o wzajemnie przeciwnym kierunku płatności premii opcyjnej, które się wzajemnie częściowo znoszą (w ramach takiego instrumentu złożonego), co w konsekwencji ma doprowadzić do zmniejszenia wysokości premii płaconej przez Spółkę.

W efekcie Spółka ponosi rzeczywisty ciężar premii w kwocie netto (kwocie równej różnicy w wysokościach premii opcyjnych). Opcje wystawiane przez Wnioskodawcę wchodzące w skład instrumentu niezerokosztowego, w dacie zawarcia transakcji na instrumencie nie generują dla celów podatkowych przychodów po stronie Spółki, ponieważ całościowo instrument ten generuje koszt powstały z tytułu rozliczenia netto transakcji złożonych.

Rozłożenie danej struktury złożonej na poszczególne jej elementy (poszczególne instrumenty, które się na nią składają) i rozpatrywanie ich niezależnie od siebie spowodowałoby, że sens ekonomiczny całej struktury (minimalizacja ceny, zabezpieczenie ryzyka w określonych przedziałach cenowych itp.) zostałby zaburzony.

Dodatkowo, dokumenty i procedury wewnętrzne dotyczące danej struktury złożonej potwierdzają złożony charakter transakcji wskazując, że wskutek jej zawarcia kreowany jest w rzeczywistości jeden instrument o funkcji wypłaty odpowiadającej złożeniu dwóch lub więcej opcji, które jednak nie mogą być rozpatrywane oddzielnie. Spółka wskazuje przy tym, iż dokumentowanie przez Brokera poszczególnych elementów instrumentu niezerokosztowego (poszczególnych opcji wchodzących w skład struktury złożonej) odrębnymi dokumentami oraz w niektórych przypadkach - przepływ płatności w wysokości odpowiadającej zarówno premii od opcji zakupionych jak i premii od opcji sprzedanych w ramach danej strategii niezerokosztowej, mają jedynie charakter techniczny i nie mogą przesądzać o faktycznej treści zawieranej transakcji, ponieważ dokumenty bankowe same w sobie nie ustanawiają odrębnych zobowiązań/należności z tytułu premii opcyjnej.

Powstanie przychodu należnego w związku z zawarciem instrumentu niezerokosztowego.

Przychód jest zdefiniowany w art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych. Analiza rodzajów przychodów, wymienionych w art. 12 ust. 1 ww. ustawy prowadzi do wniosku, że przychód to definitywne przysporzenie majątkowe. Źródłem przychodu może być w związku z tym odpłatne zbycie rzeczy, w wyniku którego po stronie podatnika powstanie rzeczywiste przysporzenie (tj. zwiększenie jego majątku). Zgodnie z ugruntowanym poglądem, do tej kategorii należy zaliczyć każdą wartość wchodzącą do majątku podatnika. Takie rozumienie przychodu dla celów PDOP znajduje potwierdzenie również w doktrynie prawa podatkowego (por. Malecki Paweł, Mazurkiewicz Małgorzata, Komentarz do art. 12 UPDOP, LEX 2013) oraz orzecznictwie, w których można znaleźć odniesienie, iż treść odpowiednich uregulowań art. 12 UPDOP za przychód nakazuje uznać tylko te wartości, które charakteryzują się definitywnym przyrostem majątku podatnika.

Jak przedstawiono w stanie faktycznym konstrukcja instrumentu niezerokosztowego polega na zestawieniu instrumentów o wzajemnie przeciwnym kierunku płatności premii opcyjnej, przy czym premia z tytułu opcji nabytych od Brokera zawsze przewyższa premię z tytułu opcji wystawionych przez Spółkę. Ostateczne rozliczenie z Brokerem zawsze prowadzi do otrzymania wyniku netto - Spółka ponosi ostateczny ciężar odpowiadający różnicy w wysokościach premii. Tym samym, wystawiana przez Spółkę opcja w ramach instrumentu niezerokosztowego nie generuje przychodu należnego z tytułu premii. Premia z tytułu opcji wystawionej przez Spółkę nigdy bowiem nie będzie należna Spółce, gdyż istota zawieranej transakcji jednoznacznie wskazuje, że nie jest to definitywne przysporzenie po stronie Spółki. W sytuacji, w której z uwagi na sposób rozliczenia danej transakcji, dochodzi do faktycznego przepływu pieniądza w wysokości odpowiadającej zarówno premii od opcji zakupionych jak i premii od opcji sprzedanych w ramach danej strategii niezerokosztowej, zabieg ten ma charakter czysto techniczny i ekonomicznie prowadzi do uzyskania zamierzonego wyniku netto na całej strategii.v

W opinii Wnioskodawcy, instrumentu niezerokosztowego nie można również utożsamiać ze wzajemną kompensatą należności i zobowiązań z tytułu premii opcyjnej. W omawianym przypadku, założeniem instrumentu niezerokosztowego jest bowiem zmniejszenie kosztu zabezpieczenia dla Spółki. Opcje są zatem ściśle powiązane i nie stanowią samodzielnych instrumentów prostych generujących zobowiązanie/należność z tytułu premii opcyjnej, które dopiero w drodze dalszych uzgodnień mogłyby być przedmiotem kompensaty.

Spółka zwraca uwagę, że kwestia braku obowiązku rozpoznania w dacie zawarcia kontraktu przychodu z tytułu premii od wystawionej opcji wchodzącej w skład nabywanego instrumentu złożonego w odniesieniu do instrumentów zerokosztowych została potwierdzona w otrzymanych przez Spółkę interpretacjach indywidualnych wydanych przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 22 stycznia 2010 r. sygn. ILPB3/423-991/09-2/ŁM oraz sygn. ILPB3/423-991/09-3/ŁM, w których organ stwierdził:

„Za przyjęciem powyższej interpretacji przemawia również treść art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z którym nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów (...). Skoro więc koszt podatkowy powstaje w momencie realizacji prawa wynikającego z nabytego pochodnego instrumentu finansowego to również w tym momencie powstaje przychód podatkowy. Reasumując, przychody i koszty podatkowe w odniesieniu do wskazanych we wniosku nierzeczywistych instrumentów pochodnych zerokosztowych typu put producencki, powstają w dniu realizacji powyższych instrumentów pochodnych. Zatem w dacie zawarcia kontraktu Spółka nie jest zobowiązana do rozpoznania przychodu z tytułu premii od wystawionej opcji”, a także w interpretacji z 15 czerwca 2011. sygn. ILPB4/423-85/11-2/DS.

Przykładowo również w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 9 lutego 2011 r. sygn. ITPB3/423-621/10/AM, organ potwierdził stanowisko wnioskodawcy (innego niż Wnioskodawca), że „(...) wynik uzyskany z tytułu realizacji instrumentu zerokosztowego jest bowiem co do zasady rozliczany jako różnica z realizacji poszczególnych opcji wchodzących w skład strategii przez jedną ze stron transakcji. Data rozliczenia jest zatem jedynym momentem, w którym płatności z wykonania instrumentu będą wymagalne i w którym nastąpi faktyczny przepływ pieniężny z tego instrumentu. Powyższe może prowadzić do wniosku, że premia opcyjna z tytułu nabycia opcji jest w rzeczywistości kompensowana z premią opcyjną z tytułu wystawienia opcji, jeżeli instrumenty pochodne są zawierane na tę samą kwotę instrumentu bazowego i mają ten sam termin realizacji”.

Przedmiotem powyższych interpretacji była kwestia sposobu rozpoznawania przychodu z premii opcyjnej, w przypadku gdy przedmiotem transakcji jest instrument złożony zerokosztowy, a więc taki, w którym premie z tytułu opcji nabytych oraz wystawionych znoszą się wzajemnie. Niemniej, zdaniem Wnioskodawcy analogiczne skutki można wywieść dla rozliczania struktur niezerokosztowych. Jedyną cechą różnicującą instrument zerokosztowy i niezerokosztowy jest wysokość płaconych/otrzymywanych premii, które się zerują w przypadku instrumentu zerokosztowego, albo Spółka jest w pozycji płatnika (instrument niezerokosztowy). Jak zostało wskazane powyżej, Spółka dąży do zawarcia instrumentów zerokosztowych, w których wartość premii z tytułu opcji nabytych oraz sprzedanych wzajemnie się „znosi”. W sytuacji, w której warunki rynkowe uniemożliwiają zawarcie struktury zerokosztowej, Spółka zawiera instrumenty niezerokosztowe.

Podsumowując, w ocenie Wnioskodawcy nie powstaje jakakolwiek należność, co jest warunkiem koniecznym dla rozpoznania przychodu, tj. brak jest przychodu należnego.

Rozpoznanie wyniku netto w związku z rozliczeniem struktury niezerokosztowej.

Kwestię kosztów reguluje art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych według którego kosztami uzyskania przychodów, są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy.

Jak wskazał Wnioskodawca - celem zawierania transakcji pochodnych jest zabezpieczenie przed ryzykiem niekorzystnych zmian w poziomach cen sprzedaży na rynku walutowym i towarowym. Zatem wydatki związane z takimi transakcjami, w postaci premii należnej Brokerowi od Wnioskodawcy za wystawienie opcji w kwocie netto (ekonomicznie skompensowanej z premią należną Wnioskodawcy od banku za wystawienie opcji), spełniają przesłankę celowości z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Rozwiązania prawne przyjęte w art. 15 ust. 4-4a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dotyczące potrącalności kosztów w czasie, pozwalają na wyróżnienie kosztów bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodu oraz, jako odrębnej kategorii kosztów pośrednio związanych przychodem („innych niż bezpośrednio związane z przychodem”).

Premii opcyjnej, nie można zdaniem Spółki przyznać charakteru kosztu bezpośredniego w rozumieniu art. 15 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tym samym stanowi ona koszt pośredni potrącalny jednorazowo w dacie poniesienia tj. ujęcia w ewidencji księgowej Spółki (art. 15 ust. 4d ustawy). Zgodnie z treścią art. 15 ust. 4e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Jednocześnie art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowi, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych - do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo odpłatnego ich zbycia (o ile wydatki te nie powiększają wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych).

Użyte w przepisie sformułowanie „wydatki związane z nabyciem pochodnego instrumentu finansowego” powinno być zdaniem Spółki interpretowane w kontekście tych wydatków, których poniesienie dotyczy nabycia instrumentu pochodnego, czyli w przypadku nabycia instrumentu niezerokosztowego - wydatków z tytułu premii opcyjnej w kwocie netto. Pojęcie realizacja praw z instrumentu na gruncie podatkowym rozumiane jest według Wnioskodawcy jako data wymagalności płatności (data rozliczenia) lub wręcz faktyczne otrzymanie zapłaty. Natomiast jako moment rezygnacji z realizacji praw z opcji należałoby w ocenie Wnioskodawcy rozumieć moment, w którym wygasa prawo do wykonania opcji, czyli moment, w którym znany jest wynik osiągnięty na transakcji (data wykonania).

W ocenie Spółki, powyższy przepis jedynie odracza moment rozpoznania kosztu do tej daty, nie określa jednak możliwości rozpoznania kosztu z tytułu premii opcyjnej jako takiego, o ile jeden z warunków przepisu został spełniony. Podobnie stwierdzono w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 14 lipca 2011 r. sygn. ILPB3/423-578/08/11-S-1/ŁM: „W tym miejscu należy podkreślić, iż powyższy przepis wprowadza jedynie ograniczenie czasowe co do początkowego momentu, od którego podatnik uprawniony jest do rozpoznania kosztów z tytułu realizacji praw z instrumentów pochodnych. Norma ta stanowi uzupełnienie ogólnych zasad potrącalności kosztów, przewidzianych w art. 15 ust. 4 i następne ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych”.

Jak wskazano w stanie faktycznym Spółka księguje koszty z tytułu premii opcyjnych wchodzących w skład instrumentu niezerokosztowego w dacie rozliczenia bądź w dacie rezygnacji z realizacji instrumentu niezerokosztowego, które są jednocześnie datami spełnienia warunków art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Tym samym, zdaniem Spółki jest ona zobowiązana do rozpoznania kosztu z tytułu wchodzących w skład instrumentu niezerokosztowego premii opcyjnych w kwocie netto odpowiednio w dacie rozliczenia (jeżeli dochodzi do realizacji praw z instrumentu) bądź dacie rezygnacji z realizacji tych praw.

Na poparcie swojego stanowiska Wnioskodawca przytacza wynikające z praktyki organów podatkowych poniższe fragmenty interpretacji indywidualnych dotyczące rozpoznania kosztów z tytułu premii opcyjnych: interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 14 czerwca 2011 r. sygn. IBPBI/2/423-614/11/AK: „Zatem, wydatki z tytułu zapłaconej premii za nabycie prawa opcyjnego mogą być potrącane jako koszty uzyskania przychodów w momencie, w którym nastąpi realizacja praw wynikających z instrumentu albo rezygnacja z realizacji z tych praw lub ich odpłatne zbycie” oraz interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 15 kwietnia 2009 r. sygn. IPPB3/423-8/09-2/AG, w której znajdziemy potwierdzenie następującego stanowiska wnioskodawcy: „ponieważ płacona przez Spółkę przy zawarciu poszczególnej transakcji Premia stanowi cenę nabycia pochodnego instrumentu finansowego, będzie ona stanowiła koszt uzyskania przychodu Spółki dopiero w momencie realizacji praw wynikających z nabywanych przez Spółkę Instrumentów Collar lub rezygnacji z realizacji tych praw, a więc w Dacie Realizacji lub Dacie Zamknięcia (jeśli rozliczenie Instrumentu Collar nastąpi przed Datą Realizacji)”.

Podsumowując, w ocenie Wnioskodawcy mając na uwadze istotę oraz ekonomiczny charakter instrumentów niezerokosztowych stanowią one w rzeczywistości jeden instrument pochodny o charakterze złożonym, a w konsekwencji premie opcyjne wynikające z przedmiotowej transakcji niezerokosztowej powinny być rozpoznawane w kwocie netto jako koszt Wnioskodawcy w dacie realizacji instrumentu jako całości, tj. w dacie rozliczenia, określonej umową z Brokerem, bądź w dacie rezygnacji z realizacji instrumentu zgodnie z brzmieniem art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz opisu zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

W odniesieniu do powołanych przez Spółkę interpretacji indywidualnych, stwierdzić należy, że są one rozstrzygnięciami wydanymi w konkretnych sprawach, osadzonych w określonym stanie faktycznym i tylko do nich się odnoszących, w związku z tym nie mają mocy powszechnie obowiązującego prawa.

Interpretacja dotyczy:

• zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia;
• zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
  
  

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.