Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-1-2/4510-123/15/AK
z 7 sierpnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), w zw. z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 12 maja 2015 r. (data wpływu do tut. BKIP 18 maja 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zwróconej części kosztów procesu sądowego (pytanie przedstawione we wniosku jako pierwsze) - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 maja 2015 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zwróconej części kosztów procesu sądowego.

We wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca (dalej także: „Spółka”) jest spółką z o.o., podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. W dniu 19 kwietnia 2011 r. zawarł z Gminą umowę na rozbudowę oczyszczalni ścieków. Jako generalny wykonawca ww. inwestycji 13 marca 2012 r. Spółka zawarła umowę z podwykonawcą - firmą X Sp. z o.o. Umowa ta m.in. zawierała zapis określający wysokość należnej Wnioskodawcy kary umownej w przypadku niedotrzymania terminu realizacji umowy przez podwykonawcę. Ponieważ firma X Sp. z o.o. niedotrzymała terminu realizacji umowy 10 października 2012 r. Spółka naliczyła firmie X Sp. z o.o. karę umowną zgodnie z ww. umową w wysokości 188.158,89 zł, przesyłając jej stosowną notę księgową. Następnie Spółka dokonała potrącenia ww. kwoty 188.158,89 zł z należnej firmie X Sp. z o.o. zapłaty za wykonaną na rzecz Spółki usługę. Całą naliczoną i potrąconą karę Spółka zaliczyła do przychodów podatkowych i ujęła w deklaracji CIT-8 za 2012 r. Podwykonawca jednak zakwestionował zasadność naliczenia ww. kary umownej i skierował sprawę na drogę postępowania sądowego, domagając się od Wnioskodawcy zapłaty zatrzymanej kwoty. W wyniku przeprowadzonego postępowania Sąd II instancji 7 maja 2015 r. wydał prawomocny wyrok, w którym stwierdził, że kara została przez Spółkę naliczona słusznie, gdyż firma X Sp. z o.o. rzeczywiście nie wykonała w terminie przedmiotu umowy. Uznał jednak, że naliczona przez Spółkę kara jest niewspółmiernie wysoka w porównaniu do wysokości poniesionej przez Spółkę szkody i zastosował tzw. „miarkowanie kary” obniżając jej wysokość o 80%, to jest do kwoty 37.631,78 zł. Pozostałą część potrąconej kwoty, to jest kwotę 150.527,11 zł nakazał zwrócić podwykonawcy wraz z odsetkami za zwłokę liczonymi od terminu płatności faktury, z której Spółka dokonała potrącenia kary umownej. W ww. wyroku Sąd nakazał również zwrócić firmie X Sp. z o.o. część poniesionych przez nią kosztów postępowania sądowego w kwocie 18.872,00 zł. W dniu 12 maja 2015 r. Spółka dokonała zwrotu ww. części kosztów postępowania sądowego przelewając na konto firmy X Sp. z o.o. kwotę 18.872,00 zł. Zasądzone odsetki ustawowe za zwłokę Wnioskodawca zamierza zapłacić w najbliższym czasie po zgromadzeniu wystarczającej kwoty środków pieniężnych.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy w świetle art. 15 ust. 1 oraz art. 16 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zwrócona firmie X Sp. z o.o. część kosztów procesu sądowego stanowi dla Spółki koszt uzyskania przychodu? (pytanie przedstawione we wniosku jako pierwsze)

Zdaniem Spółki, w świetle art. 15 ust. 1 oraz art. 16 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zwrócona firmie X Sp. z o.o. część kosztów procesu sądowego stanowi koszt uzyskania przychodu. Art. 16 ust. 1 pkt 17 stanowi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów egzekucyjnych związanych z niewykonaniem zobowiązań. Koszty postępowania sądowego nie są jednak kosztami egzekucyjnymi i zostały przez Spółkę poniesione w związku z przychodem z tytułu kary umownej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 851 ze zm., dalej: „updop”), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (…).

Konstrukcja przepisu dotyczącego kosztów uzyskania przychodów daje podatnikowi możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów (niewymienionych w art. 16 ust. 1 updop), pod warunkiem, że wykaże ich bezpośredni bądź pośredni związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu, albo służy zabezpieczeniu lub zachowaniu źródła przychodu. Tak więc kosztami uzyskania przychodów są wszelkie, racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1 updop.

Zatem, aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodów, między tym kosztem a przychodem musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy. Chodzi tu o związek tego typu, że poniesienie kosztu ma wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodu.

Przez koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami należy rozumieć te koszty, których poniesienie wpływa bezpośrednio na uzyskanie przychodu z danego źródła. Są to więc wszelkie koszty, których poniesienie jest niezbędne, aby określone źródło przychodów przyniosło konkretne przychody. Aby uznać dany wydatek za koszt uzyskania przychodów nie jest konieczne w każdym przypadku wykazanie między nim a przychodem bezpośredniego związku. Należy zaznaczyć, że kosztami uzyskania przychodów są wszystkie wydatki poniesione w celu uzyskania przychodów, w tym również w celu zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów, tak aby to źródło przynosiło przychody także w przyszłości. Wobec powyższego, kosztami będą również koszty pośrednie związane z uzyskiwanymi przychodami, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów (w tym dla zagwarantowania funkcjonowania źródła przychodów), nawet wówczas gdyby z obiektywnych powodów przychód nie został osiągnięty.

Z przepisu art. 15 ust. 1 updop wynika zatem, że aby wydatki poczynione przez podatnika można uznać za koszty uzyskania przychodu, muszą być poniesione w sposób celowy. Podatnik podejmując decyzję o dokonaniu wydatku, musi być przeświadczony o racjonalności, z punktu widzenia prowadzonej przez niego działalności, wydatkowania środków finansowych.

Jednocześnie zauważyć należy, że obowiązkiem podatników, jako odnoszących ewidentną korzyść z faktu zaliczenia określonych wydatków w poczet kosztów uzyskania przychodów, jest wykazanie, w oparciu o zgromadzone dowody, związku pomiędzy poniesieniem kosztu a uzyskaniem przychodu (w tym zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów), zgodnie z dyspozycją powołanego art. 15 ust. 1 updop.

W większości przypadków związek z przychodem nie nasuwa żadnych wątpliwości. Są jednak sytuacje, w których ów związek przyczynowy nie jest tak jednoznaczny. Wszystkie te sytuacje należy zatem rozwiązywać według zasad racjonalnego rozumowania, odrębnie w odniesieniu do każdego przypadku. Należy w tym miejscu podkreślić, że koszt uzyskania przychodów jest kosztem działalności gospodarczej, która ze swej istoty zmierza do osiągnięcia przychodów.

Podatnik oceniając związek wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą winien zakładać, że dany koszt może obiektywnie przyczynić się do osiągnięcia przychodu. Uznanie danego wydatku za koszt uzyskania przychodów jest możliwe tylko wtedy, gdy z prawidłowo i rzetelnie udokumentowanych zdarzeń wynika ponad wszelką wątpliwość, że jest to wydatek celowy i racjonalnie uzasadniony. Zatem to podatnik zobowiązany jest wykazać nie tylko fakt poniesienia danego wydatku, ale także jego celowość i racjonalność. Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów, nie można uznać za koszt wydatków, których charakter budzi wątpliwości.

Zatem, warunkiem uznania wydatku poniesionego przez podatnika za koszt uzyskania przychodów, jest łączne spełnienie następujących przesłanek:

• wydatek musi zostać poniesiony przez podatnika,
• musi być definitywny, a więc bezzwrotny,
• musi pozostawać w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• musi zostać poniesiony w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,
• musi zostać właściwie udokumentowany,
• nie może być kosztem wymienionym w art. 16 ust. 1 updop.
  
  

Ponieważ przepisy updop nie zawierają szczególnych rozwiązań dotyczących zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztów procesu sądowego dlatego też należy stosować tutaj ogólne zasady zaliczania wydatków do kosztów podatkowych. Ponoszone przez Spółkę koszty procesu sądowego nie są objęte wyłączeniem z kosztów uzyskania przychodów pod warunkiem, że spełnione są przesłanki przewidziane w art. 15 ust. 1 updop. Przesłanką uznania poniesionych kosztów procesu sądowego za koszty uzyskania przychodów jest wykazanie, że powyższe koszty zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Zatem zaliczenie ponoszonych wydatków związanych z procesem sądowym należy rozpatrywać pod kątem tego, czy były one poniesione w celu ochrony przed bezprawnym działaniem wobec Spółki.

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca jako generalny wykonawca inwestycji (rozbudowy oczyszczalni ścieków) 13 marca 2012 r. zawarł umowę z podwykonawcą - firmą X Sp. z o.o. Umowa ta m.in. zawierała zapis określający wysokość należnej Wnioskodawcy kary umownej w przypadku niedotrzymania terminu realizacji umowy przez podwykonawcę. Ponieważ firma X Sp. z o.o. niedotrzymała terminu realizacji umowy 10 października 2012 r. Spółka naliczyła karę umowną zgodnie z ww. umową w wysokości 188.158,89 zł, przesyłając stosowną notę księgową. Następnie Spółka dokonała potrącenia ww. kwoty 188.158,89 zł z należnej firmie X Sp. z o.o. zapłaty za wykonaną na rzecz Spółki usługę. Całą naliczoną i potrąconą karę Spółka zaliczyła do przychodów podatkowych i ujęła w deklaracji CIT-8 za 2012 r. Podwykonawca jednak zakwestionował zasadność naliczenia ww. kary umownej i skierował sprawę na drogę postępowania sądowego, domagając się od Wnioskodawcy zapłaty zatrzymanej kwoty. W wyniku przeprowadzonego postępowania Sąd II instancji 7 maja 2015 r. wydał prawomocny wyrok, w którym stwierdził, że kara została przez Spółkę naliczona słusznie, gdyż firma X Sp. z o.o. rzeczywiście nie wykonała w terminie przedmiotu umowy. Uznał jednak, że naliczona przez Spółkę kara jest niewspółmiernie wysoka w porównaniu do wysokości poniesionej przez Spółkę szkody i zastosował tzw. „miarkowanie kary” obniżając jej wysokość o 80%, to jest do kwoty 37.631,78 zł. Pozostałą część potrąconej kwoty, to jest kwotę 150.527,11 zł nakazał zwrócić podwykonawcy wraz z odsetkami za zwłokę liczonymi od terminu płatności faktury, z której Spółka dokonała potrącenia kary umownej. W ww. wyroku Sąd nakazał również zwrócić firmie X Sp. z o.o. część poniesionych przez nią kosztów postępowania sądowego w kwocie 18.872,00 zł. W dniu 12 maja 2015 r. Spółka dokonała zwrotu ww. części kosztów postępowania sądowego przelewając na konto firmy X Sp. z o.o. kwotę 18.872,00 zł.

Odnosząc powyższe do zasadności kwalifikowania do kosztów uzyskania przychodów zwróconej firmie X Sp. z o.o. części kosztów procesu sądowego, w ocenie tut. Organu, w rozpatrywanym przypadku istnieją uzasadnione podstawy prowadzące do uznania, że ww. koszty miały na celu zachowanie (zabezpieczenie) źródła przychodów, co w efekcie przekłada się na możliwość zaliczenia ich do kosztów związanych z funkcjonowaniem Spółki.

Reasumując, poniesione przez Wnioskodawcę wydatki na zwrot firmie X Sp. z o.o. części kosztów procesu sądowego z uwagi na fakt, że spełniają warunek wynikający z art. 15 ust. 1 updop – zostały poniesione w celu zachowania (zabezpieczenia) źródła przychodów – stanowią dla Wnioskodawcy koszty uzyskania przychodów.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania przedstawionego we wniosku jako pierwsze należy uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Nadmienić należy, że w zakresie pytania przedstawionego we wniosku jako drugie wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z dnia 14 marca 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.