Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB2/436-62/14-2/MK
z 27 marca 2014 r.

Zmieniona przez interpretację nr S-ILPB2/436-62/14/17-S/MK w trakcie porządkowania

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 27 lutego 2014 r. (data wpływu 28 lutego 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie nieodpłatnego zniesienia współwłasności - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 lutego 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca oraz „A” są współwłaścicielami niżej opisanych nieruchomości w udziałach po 1/2. W dniu 6 września 2013 r. Współwłaściciele podpisali ugodę nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości - działek. Na podstawie wskazanej ugody Współwłaściciele dokonali:

1. zniesienia współwłasności nieruchomości dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą w ten sposób, że nieruchomość otrzymał ma wyłączną własność Wnioskodawca, bez obowiązku spłat na rzecz „A”;
2. częściowego zniesienia współwłasności nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą w ten sposób, że nieruchomość otrzymał na wyłączną własność „A” bez obowiązku spłat na rzecz Wnioskodawcy.
   
   

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w zaistniałej sytuacji Wnioskodawca jest zobowiązany do zapłaty podatku od spadków i darowizn?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn, przy nabyciu tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności, podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy. Z art. 7 ust. 1 pkt 6 jasno i wyraźnie wynika, że w opisanej sytuacji nie ma podstawy opodatkowania, ponieważ żaden ze współwłaścicieli - w wyniku zawartej 6 września 2013 r. ugody nieodpłatnego zniesienie współwłasności - nie nabył nic ponad swój dotychczasowy udział. Żaden ze współwłaścicieli nie wzbogacił się.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie przepisem art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
   
   

Ponadto, zgodnie z art. 1 ust. 2 ww. ustawy, podatkowi od spadków i darowizn podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Należy mieć na uwadze, że katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn określony w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią jedyne przypadki podlegające opodatkowaniu tym podatkiem.

W myśl art. 5 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych i przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności powstaje z chwilą zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności.

Podstawę opodatkowania - w myśl art. 7 ust. 1 ustawy - stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy - art. 7 ust. 6 ustawy.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw, a wartość praw do wkładów oszczędnościowych - w wysokości tych wkładów. Na podstawie art. 8 ust. 3 wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Jeżeli nabywca nie określił wartości nabytych rzeczy lub praw majątkowych albo wartość określona przez niego nie odpowiada, według oceny naczelnika urzędu skarbowego wartości rynkowej, organ ten wezwie nabywcę do jej określenia, podwyższenia lub obniżenia, w terminie nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania, podając jednocześnie wartość według własnej, wstępnej oceny. Jeżeli nabywca, pomimo wezwania, nie określił wartości lub podał wartość nieodpowiadającą wartości rynkowej, naczelnik urzędu skarbowego dokona jej określenia z uwzględnieniem opinii biegłego lub przedłożonej przez nabywcę wyceny rzeczoznawcy. Jeżeli organ podatkowy powoła biegłego, a wartość określona z uwzględnieniem jego opinii różni się o więcej niż 33% od wartości podanej przez nabywcę, koszty opinii biegłego ponosi nabywca - art. 8 ust. 4.

We wniosku wskazano, że w 2013 r. Współwłaściciele - wśród nich Wnioskodawca - zawarli ugodę sądową, w myśl której:

• zniesiono współwłasność nieruchomości objętej księgą wieczystą (…) oraz
• częściowo zniesiono współwłasność nieruchomości objętej księgą wieczystą (…).
  
  

W efekcie pierwszą działkę gruntu (nieruchomość) przyznano na wyłączną własność Wnioskodawcy bez obowiązku spłaty na rzecz „A”, natomiast drugą działkę na wyłączną własność otrzymał „A” bez obowiązku spłaty na rzecz Wnioskodawcy.

Wobec wskazanych okoliczności faktycznych, w pierwszej kolejności zasadnym wydaje się przybliżyć pojęcie nieruchomości. Stosownie do art. 46 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121) nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. Z kolei, zgodnie z art. 24 ust. 1 zd. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 707 ze zm.) dla każdej nieruchomości prowadzi się odrębną księgę wieczystą, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Wykładnia pojęcia nieruchomości była przedmiotem wielu orzeczeń Sądu Najwyższego, zgodnie z dominującą w nich koncepcją nieruchomością jest część powierzchni ziemskiej, dla której urządzono księgę wieczystą. Innymi słowy obowiązuje zasada (koncepcja wieczystoksięgowa): jedna księga wieczysta - jedna nieruchomość (Uchwała Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 21 marca 2013 r. III CZP 8/13).

Powyższe tym samym oznacza, że skoro w analizowanej sprawie dla każdej z działek gruntu założona jest odrębna księga wieczysta to mamy do czynienia z dwoma nieruchomościami. Co oznacza, że czynność cywilnoprawną w postaci nieodpłatnego zniesienia współwłasności należy rozpatrywać oddzielnie dla każdej z działek (nieruchomości).

Ponieważ ustawa o podatku od spadków i darowizn nie definiuje również pojęcia współwłasności ani nie określa sposobów jej zniesienia należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego. W myśl art. 195 Kodeksu cywilnego własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). Co oznacza, że każdemu ze współwłaścicieli przysługują wszystkie atrybuty prawa własności (tzn. wszystkie uprawnienia składające się na własność). Z kolei niepodzielność oznacza, że każdemu ze współwłaścicieli przysługuje prawo do całej rzeczy, a nie do jej części odpowiadającej udziałowi.

Polskie prawo rozróżnia dwa rodzaje współwłasności: współwłasność w częściach ułamkowych i współwłasność łączną - art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego.

W myśl art. 210 zd. 1 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Sposoby wyjścia ze stanu współwłasności regulują postanowienia art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego.

W świetle wyżej powołanych przepisów zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu.

W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:

1. podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny);
2. przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli;
3. sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).
   
   

Zatem, jak wskazano powyżej opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlegają wyłącznie czynności, które zostały enumeratywnie wymienione w art. 1 tej ustawy, tj. czynności prawne, których skutkiem jest nieodpłatne nabycie rzeczy lub praw majątkowych przez osoby fizyczne. Nabycie majątku tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności jest jedną z tych czynności, które ustawodawca objął zakresem przedmiotowym ustawy.

W rozpatrywanym przypadku jak wskazano we wniosku zniesiono współwłasność nieruchomości, czyli wyodrębnionej geodezyjnie działki, dla której właściwy sąd rejonowy prowadzi księgę wieczystą. Czynność miała charakter nieodpłatny gdyż nie zasądzono spłaty na rzecz drugiego współwłaściciela. W konsekwencji, wyłącznym właścicielem tej działki, a tym samym nieruchomości został Wnioskodawca.

W świetle poczynionych uwag oraz przywołanych przepisów u Wnioskodawcy powstał obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy, podstawę opodatkowania stanowi wartość rynkowa rzeczy (nieruchomości) w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy, tj. wartość 1/2 części w nieruchomości składającej się z działki.

Z kolei odnośnie drugiej z opisanych we wniosku nieruchomości składającej się z działki gruntu wskazać należy, że opisana czynność nie prowadzi do definitywnego zniesienia współwłasności. Wnioskodawca i „A” nadal bowiem pozostają współwłaścicielami tej nieruchomości. Tym samym w tym przypadku nie powstanie obowiązek podatkowy w ustawie o podatku od spadków i darowizn. Innymi słowy czynność częściowego zniesienia współwłasności jest neutralna podatkowa na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.