Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB3/423-305/13/PS
z 1 października 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 27 czerwca 2013 r. (data wpływu 5 lipca 2013 r.), uzupełnionym na formularzu ORD – IN z dnia 9 września 2013 r. (data wpływu 12 września 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia „wartości zadłużenia”, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych – jest nieprawidłowe

UZASADNIENIE

W dniu 5 lipca 2013 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia „wartości zadłużenia”, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka zamierza dokonać nabycia udziałów w innej spółce. W celu sfinansowania transakcji Wnioskodawca zamierza pozyskać środki pieniężne od jedynego udziałowca emitując obligacje lub otrzymując pożyczkę albo kredyt.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 9 września 2013 r. (data wpływu 12 września 2013 r.) Spółka wskazuje, że Wnioskodawca będący spółką z ograniczona odpowiedzialnością prowadzi działalność w zakresie wytwarzania energii elektrycznej. Obecnie jedynym udziałowcem Spółki posiadającym 100% udziałów jest polski podmiot E. Spółka Akcyjna. Spółka zamierza dokonać nabycia udziałów w innej spółce. W celu sfinansowania transakcji Wnioskodawca zamierza pozyskać środki pieniężne od jedynego udziałowca E. S.A. emitują obligacje lub otrzymując pożyczkę albo kredyt.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy pojęcie „wartość zadłużenia”, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, oznacza wyłącznie zadłużenie z tytułu pożyczek według definicji zawartej w art. 16 ust 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. zadłużenie z tytułu każdej umowy, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę?

Spółka wskazuje, że dla potrzeb uzasadnienia swojego stanowiska podatnik używa pojęcia „długu” dla określenia zadłużenia z tytułu pożyczek w rozumieniu art. 16 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 tej ustawy, kosztami uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Niewątpliwie kosztem uzyskania przychodu mogą być odsetki zapłacone od „długu” zaciągniętego na cele związane z wykonywaną działalnością gospodarczą ponieważ wpływają one pośrednio na osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów. Ustawodawca podkreślił jednak, że koszt uzyskania przychodu stanowią te odsetki od zobowiązań, w tym od „długu”, które: są zapłacone, a nie wyłącznie naliczone lub umorzone (art. 16 ust. 1 pkt 11), nie zwiększają wartości inwestycji w okresie realizacji tych inwestycji (art. 16 ust 1 pkt 12). Dodatkowo, na postawie art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61, nie stanowią kosztu uzyskania przychodu odsetki od pożyczek i kredytów udzielonych spółce przez udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki -w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek.

Przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz w ust. 7, rozumie się zgodnie z art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę. Przepisy ustawy nie definiują pojęcia „wartości zadłużenia”. Punkty 60 i 61 art. 16 ust. 1 obowiązują od 1 stycznia 1999 r., wprowadzone ustawą z 20 listopada 1998 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Z uzasadnienia zmian w projekcie ustawy wynika, że ich wprowadzenie związane było z dostosowaniem polskich przepisów do prawa unijnego. Wynikało to także wprost z konwencji OECD i ograniczeniu zjawiska określonego jako thin capitalisation. Zjawisko to polega na tworzeniu spółek kapitałowych z zaniżonym własnym kapitałem w stosunku do zakresu prowadzonej działalności. Rzeczywiste zaś dofinansowanie spółki dokonywane jest przez udziałowca w formie pożyczek (kredytów), udzielanych spółce przez tego udziałowca. W rezultacie spółka, nawet mimo prowadzenia zyskownej działalności gospodarczej w szerokim zakresie, zysku takiego nie wykazuje i nie poddaje opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Zysk ten jest bowiem, poprzez odsetki od takich pożyczek (kredytów), przenoszony na udziałowca (będącego często osobą zagraniczną) i u tego udziałowca może być opodatkowany znacznie niższą stawką podatkową (w przypadku udziałowców z niektórych krajów takie zyski kapitałowe w ogóle nie podlegają opodatkowaniu w Polsce). Jednocześnie kapitał zakładowy spółki w związku z niewielką jego wysokością, nie spełnia funkcji zabezpieczenia ewentualnych roszczeń kontrahentów takiej spółki. Przepis sformułowano w ten sposób, aby nie stanowił on „podatkowej bariery” w przypadkach ekonomicznej potrzeby zaciągnięcia przez spółkę pożyczki bądź kredytu (w tym od udziałowca takiej spółki) lecz aby dotyczył jedynie przypadków „permanentnego” finansowania jej działalności poprzez pożyczki (kredyty) od udziałowca. Analogiczne rozwiązania od wielu lat obowiązują w krajach Unii Europejskiej (w tym w Niemczech i Wielkiej Brytanii), a także w krajach spoza Unii (w tym w Stanach Zjednoczonych). Komitet Podatkowy Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) zalecił państwom członkowskim wprowadzenie odpowiednich rozwiązań prawnych.

W sporządzonym przez OECD Thin Capitalisation Legislation A Background Paper For Country Tax Administrations 2012 jako zadłużenie określono jakikolwiek kredyt, pożyczkę, instrument finansowy, pochodny instrument finansowy, inną umowę, która pozwala ustalić odsetki, mogące być odliczone od podstawy opodatkowania. Takie rozumienie zadłużenia pozwala sądzić, że wyliczając limit zadłużenia na dzień zapłacenia odsetek nie większy niż trzykrotność wartości kapitału zakładowego, za zadłużenie należy przyjąć wartość otrzymanych pożyczek i kredytów z wyłączeniem zobowiązań z innych tytułów, w szczególności wynikających ze stosunków handlowych.

Podobne stanowisko zaprezentował Wojewódzki Sąd Administracyjny w uzasadnieniu do wyroku z 3 grudnia 2010 roku, sygn. akt III SA/Wa 2365/10: „dokonując wykładni przepisów dotyczących cienkiej kapitalizacji nie można było pominąć celu wprowadzenia tych przepisów do updop a także nie można interpretować tych przepisów w oderwaniu od siebie. Nie jest sporne pomiędzy stronami, że pojęcie "wartość zadłużenia" zostało wprowadzone na potrzeby przepisowo niedostatecznej kapitalizacji i w omawianym znaczeniu występuje jedynie w tym miejscu.(…) W analizowanej sprawie nie można było pominąć wykładni funkcjonalnej. Zastosowanie samej wykładni gramatycznej nie ma uzasadnienia, biorąc pod uwagę, że zakres znaczeniowy terminu "pożyczka" i "wartość zadłużenia" nie pokrywa się (…) samo brzmienie słów, przy pomocy których sformułowany został dany przepis, nie wystarcza dla ustalenia normy prawnej. Niezbędne staje się umiejscowienie tego przepisu w obowiązującym porządku prawnym oraz ustalenie jego celu.(…) Zdaniem Sądu, "wartość zadłużenia" w kontekście cienkiej kapitalizacji nie może być interpretowana w oderwaniu od definicji pożyczki zawartej w art. 16 ust. 7b updop. Należy też zwrócić uwagę na fakt, iż tylko w przypadku udzielonej pożyczki powstaje po stronie pożyczkobiorcy obowiązek zapłaty odsetek, które co do zasady miałyby wpływ na wysokość podatku, gdyby nie cienka kapitalizacja. Skutku takiego nie wywołuje już zobowiązanie do zapłaty z innych tytułów np. nabycia od kontrahenta udziałowca towarów, nieruchomości, itp., przy założeniu, że z tego tytułu nie powstaje obowiązek zapłaty jakichkolwiek odsetek czy też innych dodatkowych należności. W związku z powyższym należy zgodzić się ze Spółką, że definicja długu odnosi się co do zasady do takiego sposobu finansowania, które wiąże się po stronie pożyczkodawcy z obowiązkiem zapłaty odsetek. W przypadku nabycia towarów czy też usług o znacznej wartości od kontrahenta udziałowca posiadającego więcej niż 25% w kapitale zakładowym kontrahenta - nabywcy tychże towarów, powodowałby, że praktycznie ograniczono by możliwość wliczania odsetek do kosztów uzyskania przychodów w całości od każdej pożyczki udzielonej przez udziałowca czy też udziałowców. Byłaby to sankcja za kontakty handlowe z udziałowcem, wykraczająca poza cienką kapitalizację.”

Biorąc pod uwagę celowość wprowadzenia omawianego przepisu, funkcję, którą ma spełniać oraz przytoczone orzecznictwo należy uznać, że pojęcie „wartość zadłużenia”, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, należy rozumieć jako zadłużenie z tytułu pożyczek według definicji zawartej w art. 16 ust 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - tj. zadłużenie z tytułu każdej umowy, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Z przepisu tego wynika zatem, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo - skutkowym z przychodami (tzn. wydatki takie są uzasadnione z ekonomicznego punktu widzenia, ponieważ w rezultacie ich poniesienia podatnik może oczekiwać zwiększenia swoich przychodów), w tym służą zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów. Co istotne również, muszą być to wydatki, dzięki którym podatnik może osiągnąć przychód podlegający opodatkowaniu.

Koszty pożyczki, tj. naliczone odsetki od pożyczki, mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w momencie ustalonym zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a lub art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów).

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 11 tej ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz nie zapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów).

Odsetki od pożyczki mogą więc zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów dopiero w momencie ich faktycznej zapłaty lub kapitalizacji, jednak pod warunkiem, że nie zachodzą m.in. okoliczności, o których mowa przepisie art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 tej ustawy.

Stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Natomiast punkt 61 tegoż artykułu stanowi, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych przez spółkę innej spółce, jeżeli w obu tych podmiotach ten sam udziałowiec (akcjonariusz) posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych udziałowców (akcjonariuszy) oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Na podstawie art. 16 ust. 6 cyt. ustawy wskaźnik 25% posiadanych przez udziałowców (akcjonariuszy) udziałów (akcji) w spółce, określa się na podstawie liczby praw głosu, jakie w związku z posiadanymi udziałami (akcjami) przysługują tym udziałowcom (akcjonariuszom).

Natomiast przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz w ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawych, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę (art. 16 ust. 7b).

Z brzmienia art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy wynika, że przepis ograniczający niedostateczną kapitalizację znajduje zastosowanie do odsetek od pożyczek (kredytów), udzielonych spółce przez określonych pożyczkodawców („pożyczkodawcy kwalifikowani”), jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec grona "znaczących udziałowców”, osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego (akcyjnego) spółki - pożyczkobiorcy.

Przy czym „kwalifikowani pożyczkodawcy” zostali w ustawie zdefiniowani jako udziałowiec (akcjonariusz) spółki pożyczkobiorcy, posiadający co najmniej 25% udziałów (akcji) tej spółki. Może to być zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna oraz co najmniej dwaj udziałowcy (akcjonariusze), posiadający łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) w spółce pożyczkobiorcy. Ponadto w zakresie wskazanego we wniosku, przepisu art. 16 ust. 1 pkt 61 ustawy, w odniesieniu do pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej spółkę siostrzaną - spółka siostrzana jest uważana za kwalifikowanego pożyczkodawcę wtedy, gdy ten sam udziałowiec (akcjonariusz) posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji) w obu tych podmiotach, tj. 25% udziałów (akcji) w kapitale spółki pożyczkodawcy (spółki siostry), jak i 25% udziałów (akcji) w kapitale spółki pożyczkobiorcy.

Z treści art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wynika natomiast, iż „znaczący udziałowcy” zostali zdefiniowani jako:

1. udziałowcy (akcjonariusze) tej spółki posiadający co najmniej 25% udziałów (akcji),
2. inne podmioty posiadające co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza),
3. inne podmioty posiadające co najmniej 25% udziałów w kapitale udziałowców (akcjonariuszy) oraz wobec spółki udzielającej pożyczki.

W świetle powyższego w przypadku pożyczki (kredytu) udzielonej spółce:

• przez udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, lub
• przez kilku udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, lub
• przez inną spółkę, jeżeli w obu tych spółkach – spółce będącej pożyczkobiorcą i spółce będącej pożyczkodawcą – ten sam udziałowiec (akcjonariusz) posiada co najmniej po 25% udziałów,
  
  - jeżeli w którymś z wymienionych przypadków zostanie przekroczony ustawowo określony wskaźnik 3:1 - wskaźnik wartości zadłużenia spółki wobec jej „znaczących udziałowców” do wartości jej kapitału zakładowego, wówczas odsetki od pożyczki nie stanowią zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztów uzyskania przychodów w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek.
  

Przytoczony przepis art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ma zastosowanie w przypadkach, kiedy zadłużenie spółki (pożyczkobiorcy) wobec podmiotów w tych przepisach wymienionych przekroczy pułap liczony w stosunku do wielkości kapitału zakładowego pożyczkobiorcy. Ponieważ, użyte w ww. przepisach pojęcie „wartości zadłużenia”, nie zostało zdefiniowane w prawie podatkowym, przy jego interpretacji, należy posłużyć się wykładnią językową.

Zadłużenie to suma długów, dług z kolei oznacza zaciągniętą pożyczkę zwykle pieniężną, obowiązek dłużnika do spełnienia oznaczonego świadczenia, zobowiązanie do określonych świadczeń pieniężnych lub w naturze. O długu mówi się wtedy, kiedy po stronie dłużnika istnieje zobowiązanie. („Popularny Słownik Języka Polskiego” pod red. prof. Bogusława Dunaj, Wydawnictwo Wilga 2003).

Ponadto należy zwrócić uwagę, iż w przepisach tych jest mowa o zadłużeniu, a nie o zadłużeniu z jakiegoś jednego tytułu. Przy zastosowaniu powołanych norm ważne jest zatem, iż wartość zadłużenia na dzień zapłaty odsetek, którą porównuje się do trzykrotności kapitału zakładowego ustala się po uwzględnieniu każdego zadłużenia spółki wobec udziałowców, to jest zarówno z tytułu pożyczek, odsetek od tych pożyczek, jak z innych zobowiązań (np. z tytułu dostaw towarów i usług, transakcji kupna-sprzedaży walut).

Z tego też względu, przepisy te znajdują zastosowanie w przypadku wypłaty odsetek od pożyczek (kredytów), kiedy zadłużenie spółki z jakiegokolwiek tytułu wobec wspomnianych podmiotów powiązanych przekroczy odpowiedni poziom, określony na dzień zapłaty odsetek od pożyczki (kredytu). Zatem do kwoty zadłużenia należy zaliczyć zarówno zadłużenie z tytułu pożyczek, jak również wszelkie inne zadłużenia.

Innymi słowy w celu prawidłowego określenia stosunku, w jakim wartość zadłużenia spółki powinna pozostawać do wartości jej kapitału zakładowego, należy wziąć pod uwagę ogólną wartość zadłużenia spółki z jakiegokolwiek tytułu prawnego, łącznie wobec wszystkich podmiotów zaliczonych do wspomnianej wyżej grupy „znaczących udziałowców”, nie zaś tylko zadłużenie z tytułów, o których mowa w art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Pojęcie zadłużenia jak już uprzednio wskazano zbliżone jest w swoim zakresie do instytucji „zobowiązania” określonej w przepisach prawa cywilnego i oznacza obowiązek dłużnika do spełnienia oznaczonego świadczenia, a więc świadczenia którego wielkość jest już stronom znana, choć świadczenie takie nie musi być jeszcze na dany moment wymagalne.

Z przedstawionych okoliczności wynika, że jedynym udziałowcem Spółki posiadającym 100% udziałów jest polski podmiot E. Spółka Akcyjna. Wnioskodawca zamierza dokonać nabycia udziałów w innej spółce. W celu sfinansowania transakcji Wnioskodawca zamierza pozyskać środki pieniężne od jedynego udziałowca E. S.A. emitują obligacje lub otrzymując pożyczkę albo kredyt.

Biorąc zatem pod uwagę wskazane przepisy dotyczące niedostatecznej kapitalizacji, nie można podzielić stanowiska Spółki, w świetle którego pojęcie „wartość zadłużenia”, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, należy rozumieć jako zadłużenie z tytułu pożyczek według definicji zawartej w art. 16 ust 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Oczywiście przepisy dotyczące niedostatecznej kapitalizacji odnoszą się wprost do pożyczek (kredytów) ograniczają prawo do odliczenia odsetek dla celów podatkowych tylko i wyłącznie w odniesieniu do określonej grupy zobowiązań, jakie zaciąga dany podmiot - tj. właśnie pożyczek, dla których ustawodawca przewidział w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych stosowną definicję. Jednak nie ma żadnego uzasadnienia, aby zdefiniowane przez ustawodawcę pojęcie „pożyczki”, o którym mowa w art. 16 ust. 7b ustawy, i które ma oczywiście zastosowanie między innymi do pożyczek o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy (określonych w pierwszej części tego przepisu), rozszerzać na pojęcie „wartości zadłużenia”, o którym mowa w części dalszej tej regulacji. Są to bez wątpienia odmienne pojęcia, a stosowanie wykładni rozszerzającej w odniesieniu do definicji „pożyczki” zawartej w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych i nadawanie pojęciu „wartości zadłużenia” jej atrybutów jest niedopuszczalne i nieuzasadnione. Gdyby bowiem zamiarem ustawodawcy było utożsamienie pojęcia „wartości zadłużenia” z pożyczką, to bez wątpienia użyłby ponownie zdefiniowanego w ustawie tego pojęcia. Innymi słowy wprowadzenie do przepisów o niedostatecznej kapitalizacji ustawowej definicji „pożyczki” nie może mieć wpływu na zakres znaczeniowy pojęcia „wartość zadłużenia”.

Stanowisko Spółki uznać należy zatem za nieprawidłowe.

Wskazać należy na marginesie, że w okolicznościach przedstawionych we wniosku przepis art. 16 ust. 1 pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie może w ogóle mieć w stosunku do Wnioskodawcy zastosowania.

Art. 16 ust. 1 pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zastosowanie znajduje bowiem w odniesieniu do pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej spółkę siostrzaną, która uważana za kwalifikowanego pożyczkodawcę wtedy, gdy ten sam udziałowiec (akcjonariusz) posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji) w obu tych podmiotach, tj. 25% udziałów (akcji) w kapitale spółki pożyczkodawcy (spółki siostry), jak i 25% udziałów (akcji) w kapitale spółki pożyczkobiorcy.

Skoro na dzień udzielenia pożyczki Spółce, 100% udziałów Spółki posiadać będzie pożyczkodawca, tj. E. S.A., w przedmiotowych zdarzeniu przyszłym nie znajdzie zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 61 omawianej ustawy (w takiej sytuacji ten sam udziałowiec nie może posiadać w obu tych spółkach – spółce będącej pożyczkobiorcą (Wnioskodawca) i spółce będącej pożyczkodawcą (E. S.A.) , co najmniej po 25% udziałów).

Odnośnie powołanego przez Spółkę orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 grudnia 2010 roku, sygn. akt III SA/Wa 2365/10, wskazać należy, że wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 listopada 2013 r., sygn. akt II FSK 662/11, uchylono powyższy wyrok i oddalono skargę. W orzeczeniu NSA wskazano: (…) zadłużenie jest niczym innym, jak sumą długów. O długu można mówić wtedy, gdy po stronie dłużnika występuje zobowiązanie tj. obowiązek spełnienia oznaczonego świadczenia, zobowiązanie do określonych świadczeń pieniężnych lub świadczeń w naturze, a nie tylko zobowiązanie z tytułu pożyczek i kredytów. Tak więc, pojęciu "zadłużenie" nie można nadać innego znaczenia niż przyjęte i powszechnie akceptowane na gruncie języka polskiego, a odnoszące się do zobowiązań podmiotu wynikającego z wszelkich tytułów. Uwzględnienie dyrektyw wykładni językowej, a tym samym – ścisłe rozumienie ustawowego pojęcia "zadłużenie", czyni – w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego zbędnym uciekanie się do innych metod wykładni, w tym podejmowanie próby poszukiwania rzeczywistego celu wprowadzonej konstrukcji prawnej.

Naczelny Sąd Administracyjny podziela trafny wywód Ministra Finansów wyeksponowany w skardze kasacyjnej, że jakkolwiek restrykcje wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 u.p.d.o.p. obejmują jedynie odsetki od pożyczek lub kredytów, nie uzasadnia to jednak ograniczenia użytego w w/w pojęcia "zadłużenie" tylko do zobowiązań wynikających z takich pożyczek lub kredytów. Podniósł on, że wskaźnik zadłużenia kapitału własnego stanowi podstawowy i jeden z najważniejszych wskaźników analizy wypłacalności podmiotów (ich dokapitalizowania), stosowanych przez banki dla oceny wiarygodności kredytowej podmiotów występujących o kredyt. Wskaźnik ten oblicza się jako zadłużenie z wszystkich tytułów (stosunek zobowiązań danego podmiotu ogółem) do jego kapitału własnego. Wskaźnik zadłużenia określa więc stopień zaangażowania kapitału obcego w stosunku do kapitału własnego i pozwala na dokonanie oceny możliwości pokrycia przez dany podmiot zobowiązań kapitałami własnymi oraz zdolność regulowania długów przez dany podmiot. Takie też stanowisko prezentuje Naczelny Sąd Administracyjny (por. wyrok NSA z dnia 10 stycznia 2012 r., sygn.akt 1324/10, z dnia 13 kwietnia 2011 r., sygn.akt II FSK 2117/09, z dnia 21 września 2010 r., sygn.akt II FSK 595/09).”

W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 października 2005 r., sygn. akt FSK 2126/04, wskazano również że: „Niesłuszny w realiach rozpatrywanej sprawy jest także zarzut niewłaściwego zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 60 p.d.p. Ustawodawca przez "tę wartość zadłużenia", którą przekracza pożyczka, rozumiał wartość równą trzykrotności kapitału”. Innymi słowy, zdaniem Sądu przez użyte w ostatniej części przepisu art. 16 ust. 1 pkt 60 pojęcie „tę wartość zadłużenia” ustawodawca miał oczywiście na myśli trzykrotność kapitału zakładowego. Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 1 pkt 60 cytowanej ustawy, do kosztów uzyskania przychodów nie można zaliczyć odsetek od pożyczek udzielanych przez „kwalifikowanych pożyczkodawców” jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec ww. „znaczących udziałowców” tej spółki osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki – w części w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza trzykrotność kapitału zakładowego (tę wartość zadłużenia), określoną na dzień zapłaty odsetek.

Podkreślić należy jednak, iż w dalszej części prezentowanego wyroku Sąd wskazuje wyraźnie: „A zatem w sytuacji, gdy zadłużenie z innych niż analizowana pożyczka tytułów powiększone o wartość tej pożyczki przekroczy trzykrotność kapitału spółki o kwotę wyższą od kwoty pożyczki, pełne odsetki od tej pożyczki nie stanowią kosztu uzyskania przychodu”.

Stanowisko Organu znajduje również uzasadnienie w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 listopada 2012 r., sygn. akt II FSK 699/11 oraz z dnia 19 września 2012 r., sygn. akt II FSK 327/11, w którym wskazano „że dla celów obliczenia "wartości zadłużenia ", którym operują te przepisy, należy wliczać nie tylko kwoty długów z tytułu pożyczek (kredytów), ale również wszelkie inne długi względem grupy „znaczących" udziałowców.”

Stanowisko tut. organu znajduje również potwierdzenie w doktrynie, np.:

• Monografie Podatkowe, Ziemowit Kukulski, Niedostateczna kapitalizacja w prawie podatkowym, Warszawa 2006, w której to monografii wskazano: (…)skoro ustawa nie definiuje pojęcia „wartość zadłużenia” przyjąć należy – zgodnie z wykładnią językową – że chodzi tu o ogólną sumę zadłużenia, nie o zadłużenie z jakiegoś konkretnego tytułu. Z drugiej strony, chcę podkreślić, że w omawianym przepisie nie chodzi o zadłużenie spółki wobec jakichkolwiek podmiotów, ale wyłącznie o zadłużenie wobec wspomnianej grupy jej „znaczących” udziałowców (akcjonariuszy). Do takiego wniosku skłania fakt, że w przepisach ograniczających niedostateczną kapitalizację mowa jest generalnie o zadłużeniu, a nie o zadłużeniu z jakiegoś określonego jednego tytułu. Z całą pewnością pojęcia wartości zadłużenia nie należy utożsamiać z zadłużeniem spółki z tytułów wymienionych w art. 16 ust. 7b.”, lub
• Komentarz do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych pod red. Prof. Dr. Hab. W. Nykiela oraz dr. A. Mariańskiego, Stan prawny na dzień 1 marca 2009 r., Wydanie IV uaktualnione, Gdańsk 2009, w którym stwierdzono: „W celu obliczenia wskaźnika wewnętrznego zadłużenia spółki brane są pod uwagę wszelkie kategorie zadłużenia spółki pożyczkobiorcy z jakichkolwiek tytułów prawnych wobec wspomnianej grupy „znaczących” udziałowców spółki, a nie tylko zadłużenie z tytułu „pożyczek” w rozumieniu przepisu art. 16 ust. 7b updop.”.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z dnia 13 marca 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.