Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB3/423-460a/14/AW
z 26 listopada 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 25 września 2014 r. (data wpływu 1 października 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kwalifikacji do kosztów podatkowych wydatków związanych z obsługą emisji obligacji (pyt. 1) – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 października 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kwalifikacji podatkowej wydatków związanych z emisją obligacji.

We wniosku przedstawiono następujące stany faktyczne (zdarzenia przyszłe).

Spółka („Emitent”) jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie zarządzania wierzytelnościami funduszy sekurytyzacyjnych oraz windykacji wierzytelności na zlecenie podmiotów zewnętrznych. Spółka również aktywnie inwestuje środki pieniężne w wierzytelności nieregularne poprzez nabywanie certyfikatów inwestycyjnych funduszy sekurytyzacyjnych lub poprzez nabywanie innych papierów wartościowych emitowanych przez fundusze sekurytyzacyjne w celu pozyskania finansowania na nabycie nowych pakietów wierzytelności. Spółka pozyskuje środki na zakup wskazanych powyżej instrumentów finansowych m.in. z emisji obligacji.

Spółka w roku 2011 wyemitowała pierwsze obligacje własne. W związku z ww. emisją Spółka otrzymała interpretacje indywidualne z 21 lutego 2012 r. (ITPB3/423-585a/11/AM i ITPB3/423-585b/11/AM) wydane przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, potwierdzające prawidłowość stanowiska zaprezentowanego we wniosku Emitenta dotyczącego kosztów związanych z obsługą emisji obligacji (w obydwu interpretacjach odstąpiono w związku z tym od uzasadnienia).

W roku 2014 po raz pierwszy Spółka ustanowiła program publicznej emisji obligacji, który zakłada wyemitowanie obligacji w jednej lub kilku seriach o łącznej wartości nominalnej 300 mln zł. Program ten wymagał sporządzenia prospektu emisyjnego i wiązał się z dodatkowymi kosztami, nie ponoszonymi przy wcześniejszych emisjach obligacji. W ramach tego programu Spółka przeprowadziła już emisję jednej serii obligacji i zamierza przeprowadzić kolejne emisje, realizując tym samym zamierzony program emisji. W przyszłości Spółka może również przeprowadzać inne prywatne lub publiczne emisje obligacji w warunkach analogicznych do przedstawionych w niniejszym opisie.

Spółka zawarła (a także może zawierać w przyszłości) umowy z podmiotami zewnętrznymi na obsługę emisji obligacji. W ramach zawartych umów (lub umów, które mogą być zawarte w przyszłości) na podmiotach zewnętrznych ciążą (lub mogą ciążyć w przyszłości) obowiązki polegające na:

1. doradztwie prawnym obejmującym w szczególności:

• sporządzanie i aktualizację, na podstawie informacji przekazanych przez Emitenta, niezbędnej dokumentacji dotyczącej emisji obligacji (w tym przygotowanie: prospektu emisyjnego, umów, warunków emisji, wzorów formularzy zapisów, dokumentacji niezbędnej do rejestracji obligacji w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych, dokumentacji niezbędnej do dopuszczenia i wprowadzenia obligacji na rynek regulowany, projektów uchwał),

• przygotowywanie opinii prawnych związanych z emisją,

• uczestniczenie w konsultacjach i spotkaniach związanych z emisją;

2. zorganizowaniu programu emisji włączając w to m.in.:

• współpracę merytoryczną z Emitentem i doradcą prawnym Emitenta w zakresie przygotowania niezbędnej dokumentacji emisji obligacji,

• przygotowanie i przeprowadzenie procesu subskrypcji obligacji (w tym przyjmowanie zapisów i wpłat na obligacje, przekazanie środków z subskrypcji obligacji),

3. promocji oferty nabycia obligacji (koszty reklamy, usług public relations, itp.).

Za czynności, o których mowa wyżej Spółka zapłaciła lub zapłaci podmiotom zewnętrznym wynagrodzenie w wysokości uzgodnionej kwotowo, albo w formie prowizji od wartości wyemitowanych i objętych obligacji (dotyczy to w szczególności prowizji dealerskiej za uplasowanie obligacji).

Spółka rachunkowo wycenia zobowiązania z tytułu obligacji według zamortyzowanego kosztu, z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej (zgodnie z obowiązującymi Spółkę Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej). Początkowo faktury dotyczące wykonanych usług związanych z daną serią obligacji zmniejszają wartość zobowiązań z tytułu danej serii obligacji. W przypadku, gdy program publicznej emisji obligacji może być realizowany poprzez emisję wielu serii obligacji, koszty dotyczące całego programu są doliczane proporcjonalnie do wartości poszczególnych serii obligacji. Jeżeli kolejne serie z danego programu nie zostały jeszcze wyemitowane, koszty te są ujmowane jako rozliczenia międzyokresowe czynne i dopiero po emisji pomniejszają wartość zobowiązań z tytułu danej serii obligacji. Następnie, poprzez wycenę instrumentu finansowego, koszty te są ujmowane w księgach rachunkowych, aż do momentu wykupu obligacji (czyli są rozliczane w czasie, ale nie w sposób liniowy, lecz z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy wynagrodzenia podmiotów zewnętrznych obsługujących emisję obligacji stanowić będą koszt podatkowy związany pośrednio z przychodami osiąganymi z działalności gospodarczej Spółki?
   
2. W razie pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 1 – czy koszt ten należy potrącić od przychodów jednorazowo w roku poniesienia wydatku, tj. ujęcia go w jakikolwiek sposób w księgach rachunkowych?
   
3. W razie negatywnej odpowiedzi na pytanie nr 2 – czy rozliczanie kosztów w czasie powinno odbywać się proporcjonalnie do okresu, na który zostały wyemitowane obligacje, czy też na takich samych zasadach, jak w księgach rachunkowych Spółki, tj. czy na każdy dzień wyceny zobowiązania z tytułu obligacji należy ustalać, jaką wartość stanowi wynagrodzenie podmiotu obsługującego emisję w całości wartości wyceny instrumentu finansowego i w takiej wartości uznawać koszty związane z emisją obligacji za koszty uzyskania przychodu?

Niniejsza interpretacja stanowi ocenę stanowiska Spółki w zakresie pytania oznaczonego we wniosku numerem 1. W pozostałym zakresie zostanie Spółce wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawcy – w zakresie pytania oznaczonego we wniosku numerem 1 – koszty uzyskania przychodu, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, podzielić można na koszty bezpośrednio związane z przychodami (art. 15 ust. 4–4c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych – dalej „koszty bezpośrednie”) oraz koszty pozostałe (art. 15 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych – dalej „koszty pośrednie”).

Aby rozstrzygnąć, w jaki sposób zakwalifikować podatkowo wydatki na wynagrodzenie każdego podmiotu zewnętrznego obsługującego emisję obligacji, w pierwszej kolejności należy określić, czy są one kosztami pośrednimi, czy bezpośrednimi (i ewentualnie następnie – z jakimi konkretnymi przychodami są one bezpośrednio związane).

Należy przy tym zauważyć, że zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów albo akcji w spółce oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych (w tym wydatków na nabycie certyfikatów inwestycyjnych). Wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych wkładów, udziałów, akcji oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych.

Gdyby zatem uznać, że wydatki poniesione na organizację emisji obligacji, z której wpływy zostaną przeznaczone na sfinansowanie objęcia certyfikatów inwestycyjnych (lub innych instrumentów finansowych), są wydatkami na objęcie tychże certyfikatów, to stałyby się one kosztami uzyskania przychodu dopiero w momencie osiągnięcia przychodu ze zbycia certyfikatów (lub innych instrumentów finansowych). W przeciwnym wypadku należałoby uznać, że są one kosztami pośrednimi, brakuje bowiem innego potencjalnego przychodu, z którym można by wydatki te bezpośrednio powiązać. Konieczne jest zatem ustalenie, czy wynagrodzenia podmiotów obsługujących emisje obligacji są wydatkami na objęcie certyfikatów inwestycyjnych w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (certyfikatów lub innych wskazanych w tym przepisie instrumentów finansowych).

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie definiuje kosztów bezpośrednich i pośrednich. Jak jednak wynika z uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego, podjętej w dniu 24 stycznia 2011 r. w składzie siedmiu sędziów (sygn. akt I FPS 6/10), na ich rozróżnienie pozwalają rozwiązania prawne dotyczące potrącalności kosztów w czasie. Zdaniem Sądu, aczkolwiek brak jest definicji obu tych pojęć, to należy przyjąć, iż do kosztów bezpośrednich zalicza się koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, a do kosztów pośrednich wszystkie te wydatki, które są ponoszone w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu (za: A. Gomułowicz w: Podatek dochodowy od osób prawnych – Komentarz 2009, praca zbiorowa, Wrocław 2009, str. 507-510). Jak podniósł Naczelny Sąd Administracyjny, z treści art. 15 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wynika, że zasadą jest, iż koszty poniesione w celu uzyskania przychodów można potrącić w roku podatkowym, w którym przychód ten wystąpił albo – racjonalnie oceniając – powinien wystąpić (za: B. Gruszczyński w: Podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz 2003, praca zbiorowa, Wrocław 2003, s. 298). Innymi słowy jeśli uzyskanie przychodu wprost zależy od poniesienia danego kosztu, koszt ten będzie można rozliczyć dopiero w momencie wystąpienia przychodu. Zdaniem Sądu właśnie taki związek pomiędzy kosztem warunkującym uzyskanie przychodu a tym przychodem określa się mianem bezpośredniego, przy czym wprowadzony dopiero po 2006 r. ustawowy podział kosztów na bezpośrednio i pośrednio związane z przychodem nie zmienił tejże wyżej określonej wykładni; podział ten pojawił się bowiem w orzecznictwie jeszcze przed nowelizacją przepisów (zob. np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 sierpnia 2005 r., sygn. akt FSK 2044/04). Podsumowując, zdaniem NSA, działającego w poszerzonym składzie, rozdzielenie wydatków na koszty bezpośrednie i pośrednie zależy od kryterium bezwzględnego warunkowania możliwości uzyskania przychodu. Kosztami bezpośrednimi uzyskania danego przychodu są te wydatki, które stanowią warunek sine qua non jego uzyskania. Podobnie uznawały także inne składy Naczelnego Sądu Administracyjnego, np. w wyroku z dnia 7 września 2004 r. (sygn. akt. FSK 324/04), czy z dnia 7 kwietnia 2006 r. (sygn. akt: II FSK 508/05).

Stanowisko to jest podzielane przez Ministerstwo Finansów. W piśmie z dnia 7 sierpnia 2002 r., dotyczącym wykładni art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Nr PB4/AK-8214-6905-192/02), Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów wyjaśnił, że do wydatków na nabycie bądź objęcie udziałów (akcji) zaliczyć należy wydatki bezpośrednio związane z takim objęciem, a więc wydatki, bez których nie byłoby możliwe nabycie lub objęcie udziałów (akcji). Takimi wydatkami – zdaniem Ministerstwa Finansów – są w szczególności cena za udziały (akcje) oraz wpłaty na kapitał zakładowy spółki. Pismo dotyczyło w szczególności udziałowi akcji, ale analogicznie należy traktować certyfikaty inwestycyjne, gdyż w świetle art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych są one zrównane z udziałami i akcjami (podobnie inne instrumenty, wskazane w tymże przepisie). I tak, zdaniem Ministerstwa Finansów „należy rozdzielić pojęcie wydatków na nabycie (objęcie) udziałów (akcji) od źródeł finansowania tego rodzaju wydatków. Dotyczy to w szczególności pożyczek i kredytów zaciągniętych na nabycie udziałów”. Można dodać, że finansowanie emisją obligacji jest bardzo zbliżone dofinansowania kredytem czy pożyczką. W obydwu bowiem przypadkach podmiot finansowany otrzymuje pewną kwotę pieniężną, którą musi spłacić po określonym czasie wraz z wynagrodzeniem w postaci odsetek lub dyskonta.

Powyższe stanowisko potwierdzają także nowsze interpretacje indywidualne, m.in. z dnia 9 maja 2008 r. (Nr IP-PB3-423-232/08-2/JG), w której Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdził: „Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 10 UPDOP kosztami uzyskania przychodów nie są wydatki na spłatę kredytów, z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od kredytów. Odsetki od takiego kredytu nie stanowią wydatków na nabycie akcji, jednakże pozostają w związku z przychodami Spółki – są zapłatą za uzyskany kredyt. Poniesiony wydatek – zapłata odsetek od kredytu – spełnia warunek określony w art. 15 ust. 1 UPDOP, zgodnie z którym kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zabezpieczenia albo zachowania źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów enumeratywnie wymienionych w art. 16 ust. 1 UPDOP”.

Podsumowując – emisja obligacji, podobnie jak kredyt czy pożyczka – służyć będzie finansowaniu działalności Spółki. Jak stwierdził w cytowanym piśmie przedstawiciel Ministerstwa Finansów „należy rozdzielić pojęcie wydatków na nabycie (objęcie) udziałów (akcji) od źródeł finansowania tego rodzaju wydatków”. W związku z tym – biorąc pod uwagę także orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego – ponieważ poniesienie wydatków związanych z emisją obligacji nie będzie warunkiem sine qua non objęcia certyfikatów inwestycyjnych (ewentualnie innych instrumentów finansowych), wydatki te należy uznać za koszty pośrednie, a nie bezpośrednie, które byłyby potrącane w roku uzyskania przychodu ze zbycia (względnie umorzenia) certyfikatów inwestycyjnych (lub innych instrumentów finansowych). Nie należy przy tym różnicować emisji obligacji wyemitowanych na pokrycie objęcia certyfikatów poszczególnych serii, gdyż sposób finansowania (pokrycie refundacji wydatków lub ich bezpośrednie dokonanie) w świetle przedstawionej interpretacji pozostaje bez znaczenia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) w zakresie pytania oznaczonego we wniosku numerem 1 jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.), odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.