INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 16 listopada 2011 r. (data wpływu 21 listopada 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kwalifikacji podatkowoprawnej kosztów związanych z obsługą emisji obligacji – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 listopada 2011 r. złożono ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kwalifikacji podatkowoprawnej kosztów związanych z obsługą emisji obligacji.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka (Emitent) jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie zarządzania wierzytelnościami funduszy sekurytyzacyjnych oraz windykacji wierzytelności na zlecenie podmiotów zewnętrznych. Wnioskodawca również aktywnie inwestuje środki pieniężne w wierzytelności nieregularne poprzez nabywanie certyfikatów inwestycyjnych funduszy sekurytyzacyjnych.

Spółka wyemitowała obligacje własne. Jako cel emisji w memorandum informacyjnym wskazano refundację wydatków poniesionych przez Spółkę na objęcie serii A certyfikatów inwestycyjnych nowego funduszu inwestycyjnego zamkniętego oraz objęcie certyfikatów inwestycyjnych serii B tego funduszu. Wnioskodawca zawarł umowę z innym podmiotem zewnętrznym na obsługę emisji obligacji. W ramach zawartej umowy podmiot zewnętrzny przyjął na siebie obowiązki agenta emisji i zobowiązał się do:

1. sporządzenia – na podstawie informacji przekazanych przez Emitenta – niezbędnej dokumentacji dotyczącej emisji obligacji, które będą prezentowane inwestorom w trakcie procesu emisji obligacji, jej aktualizacji, a także do każdorazowego sporządzenia przedmiotowej dokumentacji na potrzeby emisji kolejnych serii obligacji,
2. kierowania do inwestorów w imieniu Emitenta propozycji nabycia obligacji oraz dokumentu informacyjnego, w sposób i w terminach uzgodnionych z Emitentem,
3. dokonywania bieżących ustaleń z Emitentem i inwestorami w zakresie zasad subskrypcji obligacji,
4. przyjmowania zapisów i wpłat na obligacje,
5. zapewnienia rachunku rozliczeniowego do wpłat z tytułu zapisów na obligacje,
6. przekazania środków z subskrypcji obligacji.

Ponadto podmiot zewnętrzny zobowiązał się do podejmowania wszelkich czynności związanych z uplasowaniem obligacji, czyli poszukiwaniem inwestorów, którzy obejmą obligacje.

Za czynności, o których mowa wyżej, Spółka zapłaciła podmiotowi zewnętrznemu wynagrodzenie:

• za czynności, o których mowa w pkt a)-f) – prowizję w postaci określonej kwoty netto,
• za uplasowanie obligacji – prowizję procentową od wartości obligacji objętych przez inwestorów pozyskanych przez zleceniobiorcę, rozumianą jako iloczyn obligacji Emitenta oraz ich ceny emisyjnej.

Z treści umowy wynika, że prowizja, o której mowa wyżej, w części określonej kwotowo była niezależna od powodzenia emisji obligacji, natomiast w części określonej procentowo była należna tylko w przypadku przydziału obligacji.

Spółka rachunkowo wycenia zobowiązania z tytułu obligacji według zamortyzowanego kosztu, z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej (zgodnie z obowiązującymi Spółkę Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej). Początkowo faktura dotycząca prowizji z tytułu emisji obligacji zmniejsza wartość zobowiązania z tego tytułu. Następnie, poprzez wycenę instrumentu finansowego, koszt ten jest ujmowany w księgach rachunkowych aż do momentu wykupu obligacji (czyli koszt prowizji rozliczany jest w czasie, ale nie w sposób liniowy, lecz z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej).

W związku z powyższym Wnioskodawca zadał następujące pytania:

1. Czy wynagrodzenie podmiotu zewnętrznego obsługującego emisję obligacji stanowi koszt podatkowy związany pośrednio z przychodami osiąganymi z działalności gospodarczej Spółki..
2. W razie pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 1, czy koszt ten można potrącić od przychodów jednorazowo w roku poniesienia wydatku, tj. ujęcia go w jakikolwiek sposób w księgach rachunkowych...
3. W razie negatywnej odpowiedzi na pytanie nr 2, czy rozliczanie kosztów w czasie powinno odbywać się proporcjonalnie do okresu, na który zostały wyemitowane obligacje, czy też na takich samych zasadach, jak w księgach rachunkowych Spółki, tj. czy na każdy dzień wyceny zobowiązania z tytułu obligacji należy ustalać jaką wartość stanowi prowizja podmiotu obsługującego emisję w całości wartości wyceny instrumentu finansowego i w takiej wartości uznawać koszty prowizji za koszty uzyskania przychodu...

Przedmiot niniejszej interpretacji indywidualnej stanowi odpowiedź na pytanie pierwsze. Zagadnienia zawarte w pozostałych pytaniach są przedmiotem odrębnego rozstrzygnięcia.

Zdaniem Wnioskodawcy – w części odnoszącej się do pytania pierwszego – koszty uzyskania przychodu, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, podzielić można na koszty bezpośrednio związane z przychodami (art. 15 ust. 4-4c tej ustawy – dalej: koszty bezpośrednie) oraz koszty pozostałe (art. 15 ust. 4d ustawy – dalej: koszty pośrednie). Aby rozstrzygnąć, w jaki sposób zakwalifikować podatkowo wydatki na wynagrodzenie podmiotu zewnętrznego obsługującego emisję obligacji (zarówno kwotę netto, jak i prowizję procentową), w pierwszej kolejności należy określić, czy są one kosztami pośrednimi, czy bezpośrednimi (i ewentualnie następnie – z jakimi konkretnymi przychodami są one bezpośrednio związane).

Należy przy tym zauważyć, że zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów albo akcji w spółce oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych (w tym wydatków na nabycie certyfikatów inwestycyjnych). Wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych wkładów, udziałów, akcji oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych.

Gdyby zatem uznać, że wydatki poniesione na organizację emisji obligacji, z której wpływy zostaną przeznaczone na sfinansowanie objęcia certyfikatów inwestycyjnych, są wydatkami na objęcie tychże certyfikatów, to stałyby się one kosztem uzyskania przychodu dopiero w momencie osiągnięcia przychodu ze zbycia certyfikatów. W przeciwnym wypadku należałoby uznać, że są one kosztami pośrednimi, brakuje bowiem innego potencjalnego przychodu, z którym można by wydatki te bezpośrednio powiązać. Konieczne jest zatem ustalenie, czy wynagrodzenie podmiotu obsługującego emisje obligacji jest wydatkiem na objęcie certyfikatów inwestycyjnych w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie definiuje kosztów bezpośrednich i pośrednich. Jak jednak wynika z uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego podjętej 24 stycznia 2011 r. w składzie siedmiu sędziów (sygn. I FPS 6/10), na ich rozróżnienie pozwalają rozwiązania prawne dotyczące potrącalności kosztów w czasie. Zdaniem Sądu aczkolwiek brak jest definicji obu tych pojęć, to należy przyjąć, iż do kosztów bezpośrednich zalicza się koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, a do kosztów pośrednich wszystkie te wydatki, które są ponoszone w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu (za: A. Gomułowicz w: Podatek dochodowy od osób prawnych – Komentarz 2009, praca zbiorowa, Wrocław 2009, str. 507-510). Jak podniósł Sąd, z treści art. 15 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wynika, że zasadą jest, iż koszty poniesione w celu uzyskania przychodów można potrącić w roku podatkowym, w którym przychód ten wystąpił albo – racjonalnie oceniając – powinien wystąpić (za: B. Gruszczyński w: Podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz 2003, praca zbiorowa, Wrocław 2003, str. 298). Innymi słowy, jeśli uzyskanie przychodu wprost zależy od poniesienia danego kosztu, koszt ten będzie można rozliczyć dopiero w momencie wystąpienia przychodu. Zdaniem Sądu właśnie taki związek pomiędzy kosztem warunkującym uzyskanie przychodu a tym przychodem określa się mianem bezpośredniego, przy czym wprowadzony dopiero po 2006 r. ustawowy podział kosztów na bezpośrednio i pośrednio związane z przychodem nie zmienił tejże wyżej określonej wykładni; podział ten pojawił się bowiem w orzecznictwie jeszcze przed nowelizacją przepisów (np. wyrok NSA z 4 sierpnia 2005 r., sygn. I FSK 2044/04). Podsumowując, zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego działającego w poszerzonym składzie, rozdzielenie wydatków na koszty bezpośrednie i pośrednie zależy od kryterium bezwzględnego warunkowania możliwości uzyskania przychodu. Kosztami bezpośrednimi uzyskania danego przychodu są te wydatki, które stanowią warunek sine qua non jego uzyskania. Podobnie uznawały także inne składy NSA, np. w wyroku z 7 września 2004 r. (sygn. FSK 324/04), czy z 7 kwietnia 2006 r. (sygn. II FSK 508/05).

Stanowisko to jest podzielane przez Ministerstwo Finansów. W piśmie z 7 sierpnia 2002 r. dotyczącym wykładni art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów wyjaśnił, że do wydatków na nabycie bądź objęcie udziałów (akcji) zaliczyć należy wydatki bezpośrednio związane z takim objęciem, a więc wydatki, bez których nie byłoby możliwe nabycie lub objęcie udziałów (akcji). Takimi wydatkami, zdaniem Ministerstwa Finansów, są w szczególności cena za udziały (akcje) oraz wpłaty na kapitał zakładowy spółki. Pismo dotyczyło w szczególności udziałów i akcji, ale analogicznie należy traktować certyfikaty inwestycyjne, gdyż w świetle art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy są one zrównane z udziałami i akcjami. I tak, zdaniem Ministerstwa Finansów, „należy rozdzielić pojęcie wydatków na nabycie (objęcie) udziałów (akcji) od źródeł finansowania tego rodzaju wydatków. Dotyczy to w szczególności pożyczek i kredytów zaciągniętych na nabycie udziałów”. Można dodać, że finansowanie emisją obligacji jest bardzo zbliżone do finansowania kredytem czy pożyczką. W obydwu bowiem przypadkach podmiot finansowany otrzymuje pewną kwotę pieniężną, którą musi spłacić po określonym czasie wraz z wynagrodzeniem w postaci odsetek lub dyskonta.

Powyższe stanowisko potwierdzają także nowsze interpretacje indywidualne, m.in. z dnia 9 maja 2008 r., w której Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdził: „Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 10 updop kosztami uzyskania przychodów nie są wydatki na spłatę kredytów, z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od kredytów. Odsetki od takiego kredytu nie stanowią wydatków na nabycie akcji, jednakże pozostają w związku z przychodami Spółki – są zapłatą za uzyskany kredyt. Poniesiony wydatek – zapłata odsetek od kredytu – spełnia warunek określony w art. 15 ust. 1 updop, zgodnie z którym kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zabezpieczenia albo zachowania źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów enumeratywnie wymienionych w art. 16 ust. 1 updop”.

Podsumowując, emisja obligacji – podobnie jak kredyt czy pożyczka – służy finansowaniu działalności Spółki. Jak stwierdził w cytowanym piśmie przedstawiciel Ministerstwa Finansów, „należy rozdzielić pojecie wydatków na nabycie (objęcie) udziałów (akcji) od źródeł finansowania tego rodzaju wydatków”. W związku z tym, biorąc pod uwagę także orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego, ponieważ poniesienie wydatków związanych z emisją obligacji nie jest warunkiem sine qua non objęcia certyfikatów, wydatki te należy uznać za koszty pośrednie, a nie bezpośrednie, które byłyby potrącane w roku uzyskania przychodu ze zbycia (względnie umorzenia) certyfikatów inwestycyjnych. Nie należy przy tym różnicować emisji obligacji wyemitowanych na pokrycie objęcia certyfikatów serii A i B, gdyż sposób finansowania (pokrycie refundacji wydatków lub ich bezpośrednie dokonanie) w świetle przedstawionej interpretacji pozostaje bez znaczenia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.