INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 30 listopada 2009 r. (data wpływu 4 grudnia 2009 r.), uzupełnionym pismem z dnia 27 stycznia 2010 r. (data wpływu 1 lutego 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do skorygowania podatku należnego w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 grudnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do skorygowania podatku należnego w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności. Przedmiotowy wniosek został uzupełniony pismem z dnia 27 stycznia 2010 r. o wskazanie przedmiotu wniosku w zakresie liczby zdarzeń przyszłych.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Z tytułu sprzedaży towarów i usług dłużnicy Wnioskodawcy zalegają mu z płatnościami, które są objęte ochroną ubezpieczeniową przez firmę C. i nie jest to tylko ochrona ubezpieczeniowa, ale i wypłacane odszkodowania. W świetle postanowień Umowy Ubezpieczenia „roszczenie wnioskodawcy przechodzi na Zakład Ubezpieczeń w wysokości 100% kwoty netto należności z chwilą jego wypłacenia. Firma pragnie skorzystać z możliwości odzyskania zapłaconego podatku VAT z tzw. „Ulgi za złe długi”. W ocenie Zainteresowanego wszystkie warunki do skorzystania z prawa do skorygowania podatku należnego z tytułu dostawy towarów zostały spełnione, tj.:

• wierzytelności nie zostały uregulowane w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze, tj. nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną (art. 89a ust.1)

• dostawa towaru lub świadczenie usług jest dokonana na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji (art. 89a ust. 2 pkt 1);

• wierzytelności zostały uprzednio wykazane w deklaracji jako obrót opodatkowany i podatek należny (art. 89a ust. 2 pkt 2);

• wierzyciel i dłużnik na dzień dokonania korekty, o której mowa w ust. 1 są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni (art. 89a ust. 2 pkt 3);

• od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata licząc od końca roku, w którym została wystawiona (art. 89a ust. 2 pkt 5);

• wierzyciel zawiadomił dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego ze względu na wystąpienie okoliczności, o których mowa w ust. 1, a dłużnik w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia nie uregulował należności w jakiejkolwiek formie (art. 89a ust. 2 pkt 6);

• pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem nie istnieje związek o którym mowa w art. 32 ust. 2-4 ustawy o podatku od towarów i usług (art. 89a ust. 7).
  
  

Wątpliwość Wnioskodawcy tkwi w tym, czy w analizowanej sprawie zachodzi zmiana wierzyciela czy nie...

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawca może skorzystać z „ulgi za złe długi” jeżeli firma ubezpieczająca zwraca mu kwotę netto w wysokości 100% należności bez podatku VAT należnego...

Zdaniem Wnioskodawcy, sens ekonomiczny ubezpieczenia należności (kredytu kupieckiego) sprowadza się do zapewnienia przez zakład ubezpieczeń pokrycia strat majątkowych wywołanych u kredytobiorców „z powodu nieotrzymania od kredytobiorców, w sytuacjach określonych w umowie ubezpieczenia należności za udzielony kredyt; natomiast przez pojęcie zbycie należy rozumieć wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie własności rzeczy na nabywcę. Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że dostawa towaru i usług została dokonana na poczet czynnego podatnika podatku od towarów i usług. Wierzytelności zostały wykazane w deklaracji jako obrót opodatkowany i zapłacono podatek należny. Rozpatrując definicję pojęć: sprzedaż, a ubezpieczenie należności wyżej opisanych uważamy, że w przypadku Wnioskodawcy wierzytelności nie zostały zbyte i w związku z tym, że wszystkie warunki do dokonania korekty zostały spełnione Zainteresowany może z tego przywileju skorzystać, tym bardziej że ubezpieczyciel zwraca Wnioskodawcy kwotę netto wierzytelności bez podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 89a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, podatnik może skorygować podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona, z zastrzeżeniem ust. 2-5. Korekta podatku dotyczy również kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności odpisanej jako nieściągalna lub której nieściągalność została uprawdopodobniona.

Natomiast nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną w przypadku, gdy wierzytelność nie została uregulowana w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze (art. 89a ust. 1a ustawy).

Możliwość skorzystania z „ulgi na złe długi” powstaje wówczas, gdy spełnione są warunki dotyczące zarówno samej wierzytelności, warunków jej powstania, jak i dłużnika i wierzyciela, określone w art. 89a ust. 2 ustawy, tj.:

1. dostawa towarów lub świadczenie usług jest dokonana na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
2. wierzytelności zostały uprzednio wykazane w deklaracji jako obrót opodatkowany i podatek należny,
3. wierzyciel i dłużnik na dzień dokonania korekty, o której mowa w ust. 1, są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni,
4. wierzytelności nie zostały zbyte,
5. od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona,
6. wierzyciel zawiadomił dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego ze względu na wystąpienie okoliczności, o których mowa w ust. 1, a dłużnik w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia nie uregulował należności w jakiejkolwiek formie.

Aby podatnik mógł skorygować rozliczenia podatku należnego w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności, warunki określone w art. 89a ust. 2 ustawy muszą być spełnione łącznie.

W myśl art. 89a ust. 3 ustawy, korekta podatku należnego może nastąpić w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym upłynął termin określony w ust. 2 pkt 6, nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym wierzyciel uzyskał potwierdzenie odbioru przez dłużnika zawiadomienia, o którym mowa w ust. 2 pkt 6. Warunkiem dokonania korekty jest uzyskanie przez wierzyciela potwierdzenia odbioru przez dłużnika zawiadomienia, o którym mowa w ust. 2 pkt 6.

Na podatniku dokonującym korekty podatku należnego w ramach „ulgi na złe długi” ciążą liczne obowiązki związane z dokonywaniem korekt. Zostały one określone w art. 89a ust. 4-6 ustawy.

Należy zauważyć, że korekta podatku należnego nie jest ostateczna. Jeżeli bowiem podatnik – sprzedawca otrzyma należność, której nieściąciągalność została wcześniej uprawdopodobniona, i względem której została dokonana korekta podatku w ramach „ulgi na złe długi”, to ma on obowiązek odpowiednio zwiększyć podatek należny. Obowiązek ten wynika z przepisu art. 89a ust. 4 ustawy, który stanowi, że w przypadku gdy po dokonaniu korekty określonej w ust. 1 należność została uregulowana w jakiejkolwiek formie, podatnik, o którym mowa w ust. 1, obowiązany jest zwiększyć podatek należny w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana. W przypadku częściowego uregulowania należności podatek należny zwiększa się w odniesieniu do tej części. Uznać należy, że dotyczy to należności stanowiącej obrót, od którego powstał podatek należny, względem którego dokonano wcześniej korekty w ramach „ulgi na złe długi”. Przepis stanowi o uregulowaniu należności w jakiejkolwiek formie. Nie ma znaczenia, kto ureguluje należność, a więc obowiązek zwiększenia podatku należnego powstanie także w przypadku uregulowania należności przez osobę trzecią.

Zgodnie z art. 89a ust. 7 ustawy, przepisów ust. 1-6 nie stosuje się, jeżeli pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem istnieje związek, o którym mowa w art. 32 ust. 2-4.

Z danych przedstawionych we wniosku wynika, że z tytułu sprzedaży towarów i usług dłużnicy Wnioskodawcy zalegają mu z płatnościami, które są objęte ochroną ubezpieczeniową i nie jest to tylko ochrona ubezpieczeniowa ale i wypłacane odszkodowania. W świetle postanowień Umowy Ubezpieczenia „roszczenie wnioskodawcy przechodzi na zakład Ubezpieczeń w wysokości 100% kwoty netto należności z chwilą jego wypłacenia. W odniesieniu do ww. wierzytelności, spełnione są następujące warunki:

• wierzytelności nie zostały uregulowane w ciągu 180 dni od upływu terminu ich płatności określonego w umowie lub na fakturze tj. nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną;
• dostawa towaru lub świadczenie usług jest dokonana na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
• wierzytelności zostały uprzednio wykazane w deklaracji jako obrót opodatkowany i podatek należny;
• wierzyciel i dłużnik na dzień dokonania korekty, o której mowa w ust. 1 są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni;
• od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata licząc od końca roku, w którym została wystawiona;
• wierzyciel zawiadomił dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego ze względu na wystąpienie okoliczności, o których mowa w ust. 1 a dłużnik w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia nie uregulował należności w jakiejkolwiek formie;
• pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem nie istnieje związek, o którym mowa w art. 32 ust. 2-4 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 509 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jednocześnie należy zauważyć, że skuteczne jest również zbycie wierzytelności, nieoznaczonej dokładnie w umowie przelewu, jeżeli można ją określić na podstawie treści stosunku zobowiązaniowego, z którego ta wierzytelność wynika. Z kolei do zbycia wierzytelności warunkowych i terminowych oraz wierzytelności przyszłych (tj. wierzytelności, które co prawda jeszcze nie istnieją, ale istnieje już stosunek zobowiązaniowy, w ramach którego powstaną one w przyszłości), można stosować przepisy Kodeksu cywilnego o przelewie w drodze analogii.

Należy zaznaczyć, że przepis art. 89a ust. 4 ustawy nie wprowadza wymogu, aby należność została uregulowana tylko i wyłącznie przez dłużnika i w określonej formie. Tym samym, uregulowanie należności lub części należności przez podmiot trzeci (np. ubezpieczyciela) spowoduje brak prawa do zastosowania art. 89a ust. 1, czyli skorygowania podatku należnego albo powstanie obowiązku rozliczenia podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność lub jej część zostanie uregulowana.

Mając na uwadze okoliczności przedstawione we wniosku oraz przytoczone przepisy prawa, należy stwierdzić, że w analizowanej sprawie w wyniku zawarcia umowy ubezpieczenia, zgodnie z którą roszczenie Spółki (z chwilą jego wypłacenia), przechodzi na Zakład Ubezpieczeń, Wnioskodawca zbył wierzytelność na rzecz firmy ubezpieczeniowej. W związku z powyższym w przedmiotowej sprawie nie zostanie spełniony, wymieniony w art. 89a ust. 2 pkt 4 warunek, uprawniający do dokonania korekty podatku należnego na podstawie art. 89a ustawy.

W sprawie będącej przedmiotem zapytania podkreślenia wymaga to, iż nie ma znaczenia, czy zgodnie z umową ubezpieczenia kwota wypłaconego Wnioskodawcy odszkodowania będzie kwotą netto, czy brutto.

W prawodawstwie polskim obowiązuje bowiem zasada swobody umów, w ramach której strony mogą dowolnie kształtować treść umowy w granicach wyznaczonych przez prawo. Zasada ta ma również zastosowanie na gruncie prawa podatkowego. W związku z tym, przy ustalaniu wysokości należności ustawodawca nie ingeruje w sferę podejmowania decyzji czy należności mają być kwotami „netto” czy „brutto”.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.