INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 05 stycznia 2010r. (data wpływu do tut. Biura – 27 stycznia 2010r.), uzupełnionym w dniu 29 marca 2010r. oraz 19 kwietnia 2010r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zwolnienia z opodatkowania własności rzeczy nabytej tytułem spadku – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 stycznia 2009r. wpłynął do tut. Biura wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zwolnienia z opodatkowania własności rzeczy nabytej tytułem spadku. W związku z brakami formalnymi, pismem z dnia 16 marca 2010r. oraz 07 kwietnia 2010 Znak: IBPB II/1/436-25/10/AŻ wezwano wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano w dniu 29 marca 2010r. oraz 19 kwietnia 2010r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Korzystając ze złego stanu zdrowia męża wnioskodawczyni bratanek wyłudził od niego pełnomocnictwo do reprezentowania go przed wszystkimi instytucjami. Pod koniec października mąż wnioskodawczyni trafił do szpitala. Bratanek korzystając z udzielonego pełnomocnictwa wywiózł męża wnioskodawczyni do domu starców, gdzie w ciągu 10 dni doprowadził do sporządzenia aktu notarialnego, w drodze którego stał się właścicielem całego majątku należącego do męża wnioskodawczyni. Ponieważ mąż wnioskodawczyni, jak później wykazały badania, miał chorobę Alzhaimera dał sobie wmówić, że akt notarialny jest fikcyjny i dlatego powierzchnia domu jak i wartość majątku zostanie zaniżona. Zgodnie z zapewnieniem bratanka majątek miał wrócić do męża wnioskodawczyni, gdy tylko on tego sobie zażyczy. Pod koniec maja 2008r. mąż wnioskodawczyni powrócił do domu. Wtedy była już prowadzona sprawa o eksmisję a bratanek nadal utrzymywał, że majątek jest męża. Kiedy stan zdrowia męża wnioskodawczyni poprawił się, mąż odebrał pełnomocnictwo udzielone bratankowi i wycofał sprawę rozwodową. Następnie została złożona sprawa do prokuratury przeciwko bratankowi męża, który dopuścił się wyłudzenia i poświadczenia nieprawdy. Prokuratura w listopadzie 2008r. zamknęła sprawę. Po skardze na prokuratora sprawa dotarła do właściwego Sądu Okręgowego gdzie w pełni skarga zasługiwała na rozpatrzenie i ponownie wróciła do prokuratury gdzie była uzupełniana o wytyczne sądu. Biegły sądowy wycenił wartość majątku (jest to cena minimalna) na około 814.000 zł. Powierzchnia domu podana w akcie notarialnym ma 87m² podczas gdy faktyczna powierzchnia wynosi 254m². Do tego dodać należy niespełnienie warunków kontraktu czyli wydania majątku jak i nieuiszczenia kwoty zakupu (opiewającej na kwotę 487.880 zł) mimo poświadczenia przez męża wnioskodawczyni odebrania rzekomej kwoty. W dniu 05 lutego 2009r. zmarł mąż wnioskodawczyni. Na podstawie postanowienia Sądu z dnia 30 września 2009r. wnioskodawczyni nabyła w dniu 22 października 2009r. prawo do dziedziczenia ustawowego po zmarłym mężu. Nie może ona jednakże wykazać co odziedziczyła, ponieważ na drodze sądowej dąży do unieważnienia całego aktu notarialnego. Opisana powyżej sprawa karna przeciwko bratankowi została przez Sąd umorzona, jednakże wnioskodawczyni skierowała prywatny akt oskarżenia. Wznowiona została sprawa cywilna o doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia mieniem i w związku z tym unieważnienia aktu notarialnego. W akcie notarialnym zostały podane nieprawdziwe dane odnośnie powierzchni domu (co wskazano wyżej), wyceny majątku, jak i składników majątku.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

W jaki sposób, w opisanej sytuacji należy wykazać nabycie majątku, by skorzystać z przysługującego zwolnienia i kiedy złożyć deklarację majątkową...

Wnioskodawczyni przywołała teść art. 4a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, wskazując, iż może skorzystać z ww. artykułu. Na podstawie wyroku sądowego będzie ona mogła wykazać, że sprawa o odzyskanie czegokolwiek dobiegła końca. Wnioskodawczyni wskazała, iż po uprawomocnieniu się wyroku złoży zgłoszenie w przewidzianym przez ustawę terminie. Zdaniem wnioskodawczyni wykazywanie jakiegokolwiek majątku przed zakończeniem spraw sądowych będzie jedynie poświadczeniem nieprawdy, bowiem na dany moment nie posiada ww. nieruchomości.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). W myśl art. 922 § 1 tej ustawy przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Z powyższej normy prawnej wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzą prawa i obowiązki, ale także uzasadnione prawnie nadzieje na nabycie prawa. Prawa majątkowe są składnikiem masy spadkowej dającym nabywcy w drodze dziedziczenia legitymację prawną do występowania z wnioskiem o ich dochodzenie.

Zgodnie z art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Prawomocne postanowienie sądu ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § 1 K.c.).

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. z 2009r. Dz. U. Nr 93, poz. 768) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny i polecenia darczyńcy.

Stosownie do art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym (art. 4a ust. 1 cyt. ustawy).
   
   

Jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu (art. 4a ust. 2 ww. ustawy).

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3 powołanej ustawy).

Obowiązek zgłoszenia – zgodnie z treścią art. 4a ust. 4 cyt. ustawy - nie obejmuje przypadków, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.
   
   

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych winno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (Dz. U. Nr 243, poz. 1762 ze zm.).

Z opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku wynika, iż w dniu 05 lutego 2009r. zmarł mąż wnioskodawczyni. Na podstawie postanowienia Sądu z dnia 30 września 2009r. wnioskodawczyni nabyła w dniu 22 października 2009r. prawo do dziedziczenia ustawowego po zmarłym mężu. Przed śmiercią mąż wnioskodawczyni cierpiący na chorobę Alzhaimera przekazał swojemu bratankowi w drodze aktu notarialnego dom, w którym wraz z żoną zamieszkiwał. Wnioskodawczyni wraz z mężem złożyła do prokuratury sprawę przeciwko bratankowi o wyłudzenie majątku i poświadczenie nieprawdy. Również na drodze postępowania cywilnego wnioskodawczyni dąży do unieważnienia aktu notarialnego.

Należy wskazać, iż postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku ma za przedmiot określenie grona spadkobierców, nie ustalenie składu masy spadkowej. Wiedza spadkobiercy o powołaniu do spadku, wiedza o postanowieniu stwierdzającym nabycie spadku nie może być utożsamiana z wiedzą o nabyciu własności konkretnych rzeczy lub praw majątkowych należących do spadku. W przedstawionej sytuacji toczą się postępowania mające na celu unieważnienie aktu notarialnego i tym samym przywrócenie stanu prawnego (własności nieruchomości) sprzed dokonania tej czynności, a zatem stanu zgodnie z którym zmarły mąż wnioskodawczyni był właścicielem nieruchomości. Dopiero rozstrzygnięcie w tym zakresie na drodze sądowej stanowić będzie dla wnioskodawczyni podstawę do wykazania nabycia własności rzeczy. Wnioskodawczyni dąży do przywrócenia określonego stanu prawnego, w istocie zatem nie mamy tutaj do czynienia z roszczeniem czy prawem majątkowym, które przysługiwało spadkodawcy i w konsekwencji wchodziło w skład masy spadkowej – i które to prawo wnioskodawczyni chcąc skorzystać z art. 4a ww. ustawy byłaby zobowiązana zgłosić w terminie 6 miesięcy, jako że wiedzę o nim posiadała. Skoro – jak twierdzi wnioskodawczyni – na dzień śmierci jej mąż z powodu działań bratanka, nie był właścicielem opisanej nieruchomości – to tym samym brak jest przedmiotu spadku w postaci tejże nieruchomości. Brak też jest istniejącego prawa - roszczenia.

W opisanej sytuacji należy stwierdzić, iż znajdzie zastosowanie art. 4a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Dla zastosowania ww. artykułu istotny jest moment, w którym nabywca powziął wiedzę (dowiedział się) o nabyciu własności rzeczy należących do spadku oraz uprawdopodobnienie momentu uzyskania tej wiedzy. W tym przypadku będzie to zatem uprawomocnienie się stosownego orzeczenia sądu.

Wobec powyższego stanowisko wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.