INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 9 listopada 2009r. (data wpływu 18 listopada 2009r.), uzupełnionym w dniu 8 lutego 2010r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy w przypadku zatrzymania przez Spółkę Zadatku jako odszkodowania związanego z rezygnacją Klienta z nabycia Usług, Spółka ma prawo do potraktowania zatrzymanego Zadatku jako kwoty niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT i w konsekwencji do skorygowania kwoty podatku VAT należnego wykazanego z chwilą otrzymania Zadatku – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 listopada 2009r. wpłynął ww. wniosek, uzupełniony w dniu 8 lutego 2010r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie ustalenia czy w przypadku zatrzymania przez Spółkę Zadatku jako odszkodowania związanego z rezygnacją Klienta z nabycia Usług, Spółka ma prawo do potraktowania zatrzymanego Zadatku jako kwoty niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT i w konsekwencji do skorygowania kwoty podatku VAT należnego wykazanego z chwilą otrzymania Zadatku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

1. Wnioskodawca (dalej również Spółka) prowadzi w Polsce działalność hotelową.
2. W ramach prowadzonej działalności hotelowej, Spółka świadczy w Hotelach na rzecz zorganizowanych grup oraz gości indywidualnych („Klienci") usługi obejmujące w szczególności usługi noclegowe, usługi gastronomiczne i usługi konferencyjne („Usługi");
3. Zgodnie z umowami zawieranymi przez Spółkę w związku z powyższymi Usługami(„Umowy"):
   1. Klient jest zobowiązany do zapłaty na rzecz Spółki zadatku/zaliczki na poczet nabywanych Usług w uzgodnionej wysokości („Zadatek");
   2. W przypadku rezygnacji przez Klienta z nabycia Usług, w związku z którymi wpłacony został Zadatek (a zatem, w sytuacji nie dojścia Umowy do skutku z winy Klienta), Spółka ma prawo zatrzymać całość lub część otrzymanego Zadatku jako zryczałtowane odszkodowanie.
4. Spółka dokumentuje sprzedaż Usług wystawiając faktury VAT.
5. Spółka rozlicza podatek VAT na zasadach miesięcznych
   
   

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w przypadku zatrzymania przez Spółkę Zadatku jako odszkodowania związanego z rezygnacją Klienta z nabycia Usług, Spółka ma prawo do potraktowania zatrzymanego Zadatku jako kwoty niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT i w konsekwencji do skorygowania kwoty podatku VAT należnego wykazanego z chwilą otrzymania Zadatku...

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku zatrzymania przez Spółkę Zadatku jako odszkodowania związanego z rezygnacja Klienta z nabycia Usług, Spółka ma prawo do potraktowania zatrzymanego Zadatku jako kwoty niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT i w konsekwencji do skorygowania kwoty podatku VAT należnego wykazanego z chwilą otrzymania Zadatku.

Zgodnie z ustawą o podatku VAT:

1. Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (art. 5 ust. 1 pkt 1).
2. Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania,towarami jak właściciel (art. 7 ust 1), przy czym przez towary rozumie się przez to rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty (art. 2 pkt 6).
3. Przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów (art. 8 ust. 1).
   
   

Zdaniem Spółki, w analizowanej sytuacji:

1. W momencie rezygnacji przez Klienta z nabycia Usługi, Zadatek zmienia swój charakter prawny i staje się zryczałtowanym odszkodowaniem uzyskiwanym przez Spółkę z tytułu niewykonania Umowy.
2. Odszkodowanie otrzymane w związku z niewykonaniem Umowy nie może być uznane za zapłatę za dostawę towaru ani za świadczenie usług, wobec czego nie podlega ono opodatkowaniu podatkiem VAT.

W konsekwencji, w przypadku zatrzymania przez Spółkę Zadatku jako odszkodowania związanego z rezygnacją Klienta z nabycia Usług, Spółka ma prawo do potraktowania zatrzymanego Zadatku jako kwoty niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT i w konsekwencji do skorygowania kwoty podatku VAT należnego wykazanego z chwilą otrzymania Zadatku.

Na potwierdzenie własnego stanowiska Spółka powołała orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, sądów administracyjnych oraz szereg interpretacji organów podatkowych.

Argumenty powołane przez Spółkę znajdują pełne oparcie w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, sądów administracyjnych oraz interpretacjach organów podatkowych, w tym w szczególności:

1. Zgodnie z wyrokiem ETS z dnia 18 lipca 2007 roku (C-277/05) „kwoty zapłacone tytułem zadatku w ramach umów dotyczących świadczenia usług hotelarskich podlegających podatkowi VAT, w przypadku, gdy klient skorzysta z uprawnienia do odwołania rezerwacji, a kwoty te są zatrzymywane przez przedsiębiorstwo hotelarskie, należy uznać za odszkodowanie ryczałtowe płacone w celu naprawienia szkody poniesionej w następstwie niewykonania umowy przez klienta, bez bezpośredniego związku z jakąkolwiek odpłatnie świadczoną usługą, które jako takie nie podlega opodatkowaniu".
2. Zgodnie z wyrokiem WSA w Warszawie z dnia 22 lipca 2008 roku (sygn. akt III SA/Wa 609/08) „Należy podkreślić, że w stanie faktycznym powołanym w orzeczeniu z dnia 18 lipca 2007 r. sygnatura C-277/05 część ceny usługi pobrana przed wykonaniem usługi ulegała następnie przekształceniu w inne świadczenie niż cena za wykonie usługi t.j. w odszkodowanie za niewykonanie umowy i właśnie to przekształcenie pierwotnego świadczenia z tytułu sprzedaży usługi w świadczenie odszkodowawcze decydowało o tym, że świadczenie po zmianie jego istoty nie podlegało opodatkowaniu, gdyż podatkowi od towarów i usług nie podlegają odszkodowania".
3. Zgodnie z interpretacją Dyrektora IS w Bydgoszczy z dnia 28 grudnia 2007 roku (nr ITPP1/443-510A/07/MN): „W przypadku, kiedy umowa nie dojdzie do skutku z winy klienta, zadatek zostaje zatrzymany przez Spółkę, pełniąc funkcję odszkodowawczą, co daje Spółce uprawnienie do odpowiedniej korekty uprzednio opodatkowanego zadatku. Natomiast, w sytuacji, kiedy nie dojdzie do wykonania umowy z winy Spółki, zadatek podlega zwrotowi na rzecz klienta w podwójnej wysokości. Zwrot zadatku również uprawnia Spółkę do dokonania odpowiedniej korekty uprzednio opodatkowanego zadatku".
4. Zgodnie z interpretacją Dyrektora IS w Katowicach z dnia 9 stycznia 2006 roku (nr IBPP2/443-188a/07/BWo): „Dalszej analizy wymagają jednak sytuacje, kiedy kwota zadatku zostaje zatrzymana przez Wnioskodawcę, bądź zwracana jest w podwójnej wysokości klientowi przez Wnioskodawcę, w przypadku niewykonania usługi. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Celem zadatków funkcjonujących w sektorze hotelarskim jest nakłonienie do wykonania umowy oraz ewentualne odszkodowanie ryczałtowe. Takie odszkodowanie wówczas nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie ani części podstawy opodatkowania VAT, Nie zmienia tego fakt, że wartość szkody nie jest równa kwocie zadatku. Jest to bowiem normalna konsekwencja ustalenia odszkodowania w formie zryczałtowanej. Z wniosku wynika, że zadatek zostaje zatrzymany lub zwrócony klientowi w momencie kiedy nie dochodzi do wykonania usługi, czyli w momencie, w którym jasne będzie, że zarezerwowane świadczenie nie zostało i nie będzie wykonane. Wówczas zadatek nie jest ekwiwalentem za świadczoną przez Wnioskodawcę usługę i nie dochodzi do świadczenia usługi przez Podatnika.Zatrzymany zadatek przez Wnioskodawcę nie stanowi wynagrodzenia za świadczoną usługę, lecz pełni funkcje odszkodowawczą. W konsekwencji, w przypadku gdy usługa nie zostaje wyświadczona Wnioskodawcy winien skorygować swoje rozliczenia w zakresie wcześniej pobranych i opodatkowanych zadatków."
5. Zgodnie z interpretacją Dyrektora IS w Katowicach z dnia 15 stycznia 2008 roku (nr IBPP2/443-205/07/EJ) „Zasadne jest jednak stanowisko Wnioskodawcy odnośnie braku konieczności opodatkowania otrzymanej kwoty zadatku w sytuacji, kiedy nie doszło do wykonania zawartej umowy. W przypadku odstąpienia od umowy zadatek, który w momencie otrzymania podlegał opodatkowaniu na podstawie art. 19 ust. 11 ustawy, nie wypełnia jednak dyspozycji art. 5 ustawy o podatku VAT bowiem nie doszło do odpłatnej dostawy towaru lub odpłatnego świadczenia usługi. Stanowi on tylko kwotę odszkodowania za niedopełnienie warunków zawartej z kontrahentem umowy. Czynność przekazania kwot pieniężnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji w przypadku gdy nie dojdzie do realizacji umowy - dostawy towarów, Wnioskodawca winien skorygować swoje rozliczenie w podatku VAT w zakresie wcześniej pobranego i opodatkowanego zadatku."
   
   

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej również ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie precyzują, jak należy rozumieć pojęcie „zadatek”. Według Słownika Języka Polskiego PWN określenie „zadatek” to część należności wpłacana z góry jako gwarancja dotrzymania umowy.

Kwestia zadatku została uregulowana w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). W myśl art. 394 § 1 - 3 Kodeksu cywilnego – W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.

W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała, jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi. W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.

Jak wynika z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, Wnioskodawca prowadzi w Polsce działalność hotelową. W ramach prowadzonej działalności hotelowej, Spółka świadczy w Hotelach na rzecz zorganizowanych grup oraz gości indywidualnych („Klienci") usługi obejmujące w szczególności usługi noclegowe, usługi gastronomiczne i usługi konferencyjne („Usługi").

Zgodnie z umowami zawieranymi przez Spółkę w związku z powyższymi Usługami(„Umowy"):

1. Klient jest zobowiązany do zapłaty na rzecz Spółki zadatku/zaliczki na poczet nabywanych Usług w uzgodnionej wysokości („Zadatek");
2. W przypadku rezygnacji przez Klienta z nabycia Usług, w związku z którymi wpłacony został Zadatek (a zatem, w sytuacji niedojścia Umowy do skutku z winy Klienta), Spółka ma prawo zatrzymać całość lub część otrzymanego Zadatku jako zryczałtowane odszkodowanie.
   
   

Spółka dokumentuje sprzedaż Usług wystawiając faktury VAT i rozlicza podatek VAT na zasadach miesięcznych.

W odniesieniu do powyżej przedstawionego stanu faktycznego należy stwierdzić, że Wnioskodawca zobowiązany był do zastosowania przepisu art. 19 ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług, który stanowi, że jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Zgodnie z art. 29 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, w przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku. Dotyczy to również otrzymanych zaliczek na dotacje, subwencje i na inne dopłaty o podobnym charakterze.

W myśl art. 106 ust. 1 w związku z ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży oraz otrzymanie należności przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi. Natomiast zgodnie z art. 106 ust. 4 ww. ustawy, podatnicy, o których mowa w ust. 1-3, nie mają obowiązku wystawiania faktur, o których mowa w ust. 1 i 2, osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Jednakże na żądanie tych osób podatnicy są obowiązani do wystawienia faktury.

Jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część lub całość należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, to zgodnie z § 10 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337 ze zm.), fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część lub całość należności od nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

Dalszej analizy wymaga jednak sytuacja, kiedy kwota zadatku zostaje zatrzymana przez Wnioskodawcę, jako odszkodowanie związane z rezygnacją klienta z nabycia usług co oznacza niewykonanie usługi. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

Celem zadatków funkcjonujących w sektorze hotelarskim jest nakłonienie do wykonania umowy oraz ewentualne odszkodowanie ryczałtowe. Takie odszkodowanie wówczas nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie ani części podstawy opodatkowania VAT.

Z wniosku wynika, że zadatek zostaje zatrzymany w momencie kiedy nie dochodzi do wykonania usługi, czyli w momencie, w którym jasne będzie, że zarezerwowane świadczenie nie zostało i nie będzie wykonane. Wówczas zadatek nie jest ekwiwalentem za świadczoną przez Wnioskodawcę usługę i nie dochodzi do świadczenia usługi przez Wnioskodawcę. Zatrzymany zadatek przez Wnioskodawcę nie stanowi wynagrodzenia za świadczoną usługę, lecz pełni funkcje odszkodowawczą. W konsekwencji, w przypadku gdy usługa nie zostaje wyświadczona przez Wnioskodawcę, może on skorygować swoje rozliczenia w zakresie wcześniej pobranych i opodatkowanych zadatków.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że z tytułu pobieranych zadatków Wnioskodawca zobowiązany jest zastosować przepis art. 19 ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług i wystawić fakturę na otrzymanie zadatku, nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część należności od nabywcy. Otrzymanie zadatku powoduje powstanie obowiązku podatkowego do wysokości otrzymanej kwoty wg stawki właściwej dla świadczonej usługi.

Natomiast w przypadku, gdy na wskutek niewykonania umowy kwota pobranego zadatku zostanie zatrzymana przez Wnioskodawcę, pobrany zadatek nie będzie ekwiwalentem za świadczoną usługę. Pobrany przez Wnioskodawcę zadatek nie stanowi wynagrodzenia za świadczoną usługę, lecz pełni funkcje odszkodowawczą. Wówczas Wnioskodawca winien skorygować swoje rozliczenia w zakresie wcześniej pobranych i opodatkowanych zadatków.

Mając na uwadze powyższe, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.