Powrót

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 15 października 2012 r. (data wpływu 17 października 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania przejęcia przedsiębiorstwa Spółki przez wspólnika (żonę) a następnie wprowadzenia go do ewidencji działalności gospodarczej – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 października 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania przejęcia przedsiębiorstwa Spółki przez wspólnika (żonę) a następnie wprowadzenia go do ewidencji działalności gospodarczej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 1 września 2012 r. zmarł jeden z dwóch wspólników spółki jawnej (dalej: Spółka) prowadzonej przez małżeństwo. Zmarły mąż-wspólnik przed śmiercią sporządził testament notarialny, w którym, jako jedynego spadkobiercę, ustanowił swoją żonę. O ile sąd orzeknie o stwierdzeniu nabycia spadku zgodnie z testamentem, cały majątek spadkowy, w tym udział w Spółce, przypadnie żonie zmarłego. Wobec tego będzie ona jedynym wspólnikiem Spółki. Z uwagi na to, że w Spółce pozostanie jeden wspólnik, kontynuacja działalności w obecnej formie prawnej, czyli spółki jawnej, jest w świetle przepisów Kodeksu spółek handlowych (dalej: KSH) niemożliwa. Wobec tego, zgodnie z KSH niezbędne będzie dokonanie likwidacji Spółki. Kodeks spółek handlowych określając cel likwidacji nie precyzuje jednak sposobu dokonania poszczególnych czynności likwidacyjnych. W szczególności podkreśla się, że celem likwidacji jest zakończenie bytu prawnego Spółki. Nie oznacza to jednak konieczności likwidacji przedsiębiorstwa prowadzonego przez Spółkę. Żona chce nadal kontynuować działalność przedsiębiorstwa Spółki. Wobec tego, zgodnie z art. 70 § 1 KSH, żona, jako likwidator, zamierza wypełnić zobowiązania Spółki a następnie podzielić majątek Spółki pomiędzy wspólników. Przepisy KSH nie wymagają obligatoryjnego spieniężenia majątku Spółki i podziału między wspólników jedynie uzyskanych z likwidacji kwot pieniężnych. Możliwy jest też podział pomiędzy wspólnikami pozostałego po spłaceniu zobowiązań majątku Spółki w naturze z ewentualnym obowiązkiem spłat. Żona, działając jako likwidator, zamierza więc zdecydować o przejęciu przez siebie jako osobę fizyczną całego majątku Spółki (w tym przedsiębiorstwa) i kontynuować działalność przedsiębiorstwa w formie jednoosobowej działalności gospodarczej wprowadzając do jej ewidencji przejęty majątek Spółki, ewentualnie utworzyć nową spółkę osobową lub kapitałową oraz wnieść do niej aportem przedsiębiorstwo Spółki.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy przejęcie przedsiębiorstwa Spółki przez żonę a następnie wprowadzenie go do ewidencji prowadzonej działalności gospodarczej będzie podlegało przepisom ustawy o podatku od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawczyni, przejęcie przedsiębiorstwa Spółki jako zorganizowanej całości, ze względu na przepis art. 6 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, nie podlega przepisom tej ustawy. Nie ma przy tym znaczenia, że przedsiębiorstwo jest przejmowane nieodpłatnie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
   
   

Opodatkowaniu podatkiem podlegają również towary w przypadku, o którym mowa w art. 14. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio – art. 5 ust. 3 ustawy.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast przez świadczenie usług - w świetle art. 8 ust. 1 ustawy - rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza, zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z opisu sprawy wynika, że w dniu 1 września 2012 r. zmarł jeden z dwóch wspólników spółki jawnej (dalej: Spółka) prowadzonej przez małżeństwo. Zmarły mąż-wspólnik przed śmiercią sporządził testament notarialny, w którym, jako jedynego spadkobiercę, ustanowił swoją żonę. O ile sąd orzeknie o stwierdzeniu nabycia spadku zgodnie z testamentem, cały majątek spadkowy, w tym udział w Spółce, przypadnie żonie zmarłego. Wobec tego będzie ona jedynym wspólnikiem Spółki. Żona chce nadal kontynuować działalność przedsiębiorstwa Spółki. Działając jako likwidator, zamierza więc zdecydować o przejęciu przez siebie jako osobę fizyczną całego majątku Spółki (w tym przedsiębiorstwa) i kontynuować działalność przedsiębiorstwa w formie jednoosobowej działalności gospodarczej wprowadzając do jej ewidencji przejęty majątek Spółki.

Wskazać w tym miejscu należy, że w myśl art. 22 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.), spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową.

Natomiast stosownie do art. 22 § 2 ww. ustawy, każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, z uwzględnieniem art. 31.

Zgodnie z art. 58 pkt 4 cyt. ustawy, śmierć wspólnika spółki jawnej powoduje rozwiązanie spółki jawnej.

Pomimo, że śmierć wspólnika spółki jawnej została wskazana w Kodeksie spółek handlowych jako przyczyna prowadząca do jej rozwiązania, ustawodawca stworzył określone mechanizmy prawne pozwalające na utrzymanie bytu spółki.

Art. 64 § 1 ww. Kodeksu stanowi bowiem, że pomimo śmierci lub ogłoszenia upadłości wspólnika oraz pomimo wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika lub jego wierzyciela, spółka trwa nadal pomiędzy pozostałymi wspólnikami, jeżeli umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią.

Natomiast art. 60 cyt. Kodeksu zezwala na takie ukształtowanie umowy spółki, by w razie śmierci jednego ze wspólników spółka istniała nadal z jego spadkobiercami, którzy wstąpią w miejsce zmarłego.

Uwzględniając powyższe przepisy wynikające z ustawy Kodeks spółek handlowych w kontekście niniejszej sprawy tut. Organ stwierdza, że nie mają one tutaj zastosowania.

W przedmiotowej sprawie spółka jawna miała dwóch wspólników, którzy byli małżonkami. Zmarły mąż-wspólnik przed śmiercią sporządził testament notarialny, w którym jako jedynego spadkobiercę ustanowił swoją żonę.

Zatem, jak wynika z powyższego na dzień śmieci wspólnika spółki jawnej żona jest jedynym wspólnikiem tej spółki i jednocześnie spadkobiercą pozostałej części udziałów w spółce. Z opisu sprawy nie wynika, aby byli jeszcze inni spadkobiercy.

Wyrażenie wynikające z art. 64 Kodeksu spółek handlowych „pozostali wspólnicy tak postanowią” oraz z art. 60 tego Kodeksu „by w razie śmierci jednego ze wspólników spółka istniała nadal z jego spadkobiercami” odnosi się do sytuacji w której oprócz jednego wspólnika spółki jawnej są także spadkobiercy po zmarłym drugim wspólniku.

Jak sama stwierdziła Zainteresowana, po śmierci jej męża to właśnie ona będzie jedynym wspólnikiem Spółki jawnej. Zatem to jest zupełnie inna sytuacja niż wynikająca ze wskazanych przepisów ustawy Kodeks spółek handlowych.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że w opisanym we wniosku przypadku spółka jawna utraciła byt prawny z chwilą śmierci wspólnika.

Dodatkowo należy zwrócić uwagę, iż stosownie do art. 96 ust. 6 ustawy, jeżeli podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT zaprzestał wykonywania czynności podlegającej opodatkowaniu, jest on obowiązany zgłosić zaprzestanie działalności naczelnikowi urzędu skarbowego; zgłoszenie to stanowi dla naczelnika urzędu skarbowego podstawę do wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT.

Zatem, z powyższego przepisu wynika, iż fakt zaprzestania wykonywania przez spółkę jawną czynności podlegających opodatkowaniu powoduje obowiązek zgłoszenia zaprzestania działalności właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego.

Rozwiązanie spółki jawnej rodzi natomiast konsekwencje podatkowe. Likwidacja spółki powoduje, że podmiot ten przestaje być podatnikiem podatku od towarów i usług. Przepisy ustawy przewidują w takim wypadku obowiązek sporządzenia tzw. remanentu likwidacyjnego, wycenienie majątku oraz jego opodatkowanie.

Powyższe wynika z art. 14 ustawy.

Regulacje ustawy o podatku od towarów i usług, nie precyzują wprost skutków prawnych związanych ze śmiercią jednego ze wspólników dwuosobowej spółki jawnej, będącej podatnikiem podatku od towarów i usług, jednakże śmierć wspólnika jest jedną z form zakończenia bytu prawnego dwuosobowej spółki jawnej, a więc również zakończeniem występowania tej spółki w obrocie gospodarczym w charakterze podatnika podatku od towarów i usług. W takiej sytuacji drugi wspólnik spółki jawnej zobowiązany będzie do wypełnienia wszystkich obowiązków, jakie nakłada na niego ustawa o podatku od towarów i usług.

Stosownie do treści art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w przypadku rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej nie mającej osobowości prawnej.

Na mocy art. 14 ust. 4 ustawy, przepisy ust. 1 i 3 stosuje się do towarów, w stosunku do których przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Przepis art. 14 ust. 5 ustawy stanowi, iż w przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 3, podatnicy są obowiązani sporządzić spis z natury towarów na dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, zwany dalej „spisem z natury”. Podatnicy są obowiązani załączyć informację o dokonanym spisie z natury, o ustalonej na jego podstawie wartości i o kwocie podatku należnego, do deklaracji podatkowej składanej za okres obejmujący dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.

W myśl art. 14 ust. 6 ustawy, obowiązek podatkowy w przypadku, o którym mowa w ust. 1, powstaje w dniu rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.

Dostawa towarów dokonywana przez byłych wspólników spółek, o których mowa w ust. 1 pkt 1, oraz przez osoby fizyczne, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i ust. 3, której przedmiotem są towary objęte spisem z natury, podlega zwolnieniu od podatku przez okres 12 miesięcy od dnia, o którym mowa w ust. 6, pod warunkiem rozliczenia podatku od towarów objętych spisem z natury (art. 14 ust. 7 ustawy).

Podstawą opodatkowania, na podstawie art. 14 ust. 8 ustawy, jest wartość towarów podlegających spisowi z natury, ustalona zgodnie z art. 29 ust. 10.

Należy zauważyć, że pojęcie towaru dla potrzeb opodatkowania podatkiem od towarów i usług zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 6 ustawy.

Zgodnie z tym przepisem, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Przywołany powyżej art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy, nakazując, w sytuacji wskazanej w tym przepisie, opodatkowanie towarów, różnicuje je na towary własnej produkcji oraz towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy.

Zatem towary, w rozumieniu ww. art. 2 pkt 6 ustawy, podzielono na takie, które zostały wytworzone przez podatnika oraz takie, które zostały przez niego nabyte. W obu tych grupach mogą mieścić się towary, które stanowią tzw. środki obrotowe, jak towary handlowe, surowce oraz towary, które zaliczone zostały przez podatnika do jego środków trwałych.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, iż w przypadku likwidacji działalności spółki jawnej, opodatkowaniu podlegają zarówno towary handlowe, jak też środki trwałe czy wyposażenie, w stosunku do których przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jak wynika z opisu sprawy w dniu 1 września 2012 r. zmarł jeden ze wspólników spółki jawnej.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, że w dniu 1 września 2012 r. ustał byt prawno podatkowy tej spółki jawnej.

Wskazać należy, iż zgodnie z art. 115 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.), wspólnik spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej oraz komplementariusz spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe spółki.

Należy jednocześnie wyjaśnić, iż prowadzenie działalności gospodarczej osoby fizycznej byłego wspólnika spółki jawnej - w żadnej mierze nie stanowi kontynuacji prawnej działalności gospodarczej prowadzonej przez spółkę jawną. Uregulowania Rozdziału 14 Działu III ustawy Ordynacja podatkowa - Prawa i obowiązki następców prawnych oraz podmiotów przekształconych - nie przewidują sukcesji praw i obowiązków podatkowych dla sytuacji obejmującej ustanie bytu prawno-podatkowego spółki jawnej, a następnie prowadzenie działalności przez osobę fizyczną, będącą byłym wspólnikiem. Z punktu widzenia unormowań art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług, działalność gospodarcza wykonywana przez spółkę jawną oraz działalność gospodarcza osoby fizycznej, czyni z nich niezależne podmioty podlegające ustawie. Okoliczność zatem kontynuowania działalności gospodarczej spółki jawnej przez jednego z jej wspólników nie zwalnia z obowiązku sporządzenia remanentu likwidacyjnego i uregulowania należnego zobowiązania podatkowego.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz opis sprawy stwierdzić należy, iż na spółce jawnej ciąży obowiązek sporządzenia na dzień rozwiązania spółki (śmierci jednego ze wspólników) spisu z natury towarów, w stosunku do których przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego i opodatkowaniu tych towarów w myśl art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Obowiązek ten spoczywa na Wnioskodawczyni jako jedynym wspólniku odpowiadającym za zobowiązania spółki.

Zgodnie z art. 67 § 1 ustawy Kodeks spółek handlowych, w przypadkach określonych w art. 58 należy przeprowadzić likwidację spółki, chyba że wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności spółki.

Natomiast stosownie do art. 68 ww. ustawy, w okresie likwidacji do spółki stosuje się przepisy dotyczące stosunków wewnętrznych i zewnętrznych spółki, chyba że przepisy niniejszego rozdziału stanowią inaczej lub z celu likwidacji wynika co innego.

W przedmiotowej sprawie po likwidacji majątek nieistniejącej spółki - objęty wcześniej remanentem likwidacyjnym - przechodzi w całości na wspólnika (Wnioskodawczynię).

Z chwilą przejęcia tego majątku przez Zainteresowaną spółka już straciła status podatnika podatku od towarów i usług.

Jak już wcześniej wskazano czynności określone w art. 5 ust. 1 i ust. 3 ustawy podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jeżeli są wykonywane przez podatnika.

W opisanym we wniosku przypadku opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług przez podatnika podatku VAT podlega majątek objęty remanentem likwidacyjnym, a nie późniejsze zadysponowanie towarami objętymi tym remanentem przez ich właściciela.

Zatem, w przedmiotowej sprawie, biorąc pod uwagę treść art. 5, art. 7 i art. 8 oraz art. 15 ust. 1 ustawy oraz fakt, iż majątek spółki objęty był obowiązkiem wskazanym w art. 14 ust. 1 ustawy należy stwierdzić, iż czynność polegająca na przejęciu majątku spółki jawnej przez Wnioskodawczynię i wprowadzenie go do ewidencji prowadzonej działalności gospodarczej nie będzie podlegała przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

W niniejszej sprawie nie będzie miał zastosowania powołany przez Wnioskodawczynię art. 6 pkt 1 ustawy, zgodnie z którym przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, ponieważ dotyczy on czynności wykonywanych przez podatnika podatku od towarów i usług. Natomiast w opisanym we wniosku przypadku bez względu na to czy przedmiotem przejęcia będą wszystkie składniki materialne i niematerialne, czy też tylko określone towary, czynność ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ nie jest realizowana przez podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.

Reasumując, na spółce jawnej, za zobowiązania której odpowiada Wnioskodawczyni ciąży obowiązek wskazany w art. 14 ust. 1 ustawy. Natomiast późniejsze przejęcie przedsiębiorstwa Spółki przez wspólnika Spółki (żonę) i wprowadzenie go do ewidencji prowadzonej działalności gospodarczej nie będzie podlegało przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Oceniając zatem stanowisko Zainteresowanej całościowo należało uznać je za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ponadto tut. Organ informuje, że w niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania przejęcia przedsiębiorstwa Spółki przez wspólnika (żonę) a następnie wprowadzenia go do ewidencji działalności gospodarczej. Natomiast rozstrzygnięcie pozostałej części wniosku dotyczące podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania przejęcia przedsiębiorstwa Spółki przez wspólnika (żonę) a następnie wprowadzenia go aportem do nowej spółki osobowej lub kapitałowej, zostało zawarte w interpretacji indywidualnej o nr ILPP5/443-35/12-3/PG z dnia 16 stycznia 2013 r.

Natomiast pozostała część wniosku w części dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od spadków i darowizn zostanie rozstrzygnięta odrębnymi pismami.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Powrót