INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 28 czerwca 2010r. (data wpływu do tut. Biura – 30 czerwca 2010r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania nabycia akcji własnych w celu ich umorzenia - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30 czerwca 2010r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania nabycia akcji własnych w celu ich umorzenia.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (Spółka akcyjna) przewiduje możliwość dokonania dobrowolnego umorzenia akcji za zgodą akcjonariusza w drodze nabycia akcji przez Spółkę w trybie art. 359 Kodeksu spółek handlowych. Możliwość dobrowolnego umorzenia akcji za zgodą akcjonariusza jest przewidziana w statucie wnioskodawcy. W celu dokonania dobrowolnego umorzenia akcji walne zgromadzenie wnioskodawcy podjęłoby uchwałę o dobrowolnym umorzeniu akcji za zgodą akcjonariusza w drodze ich nabycia przez wnioskodawcę określając podstawę prawną umorzenia oraz wysokość wynagrodzenia przysługującego akcjonariuszowi akcji umorzonych, a także sposób obniżenia kapitału zakładowego. Następnie umarzane akcje zostałyby nabyte przez wnioskodawcę (Spółkę), jako akcje własne do umorzenia w drodze umowy zawartej przez wnioskodawcę z akcjonariuszem, którego akcje byłyby przedmiotem umorzenia. W wyniku zawartej umowy wnioskodawca nabyłby prawo własności akcji własnych do umorzenia a akcjonariusz otrzymałby wynagrodzenie określone uchwałą walnego zgromadzenia.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy umowa nabycia akcji własnych w celu umorzenia za wynagrodzeniem w ramach dobrowolnego umorzenia akcji zgodnie z art. 359 Kodeksu spółek handlowych, podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem wnioskodawcy umowa nabycia akcji własnych w celu umorzenia za wynagrodzeniem w ramach umorzenia dobrowolnego akcji nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca wskazał, iż art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających temu podatkowi. I tak podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają m.in. umowy sprzedaży oraz zamiany praw majątkowych. Umowa sprzedaży została uregulowana w art. 535 i nn. Kodeksu cywilnego i zgodnie z przedmiotowym przepisem przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić cenę. Cena jest ekwiwalentem rzeczy lub praw, nabytych w drodze umowy sprzedaży i stanowi jeden z elementów przedmiotowo istotnych umowy sprzedaży. Z kolei umowa zamiany została zdefiniowana w art. 603 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za przeniesienie własności innej rzeczy. W umowie zamiany, rzeczy będące jej przedmiotem stanowią ekwiwalentne świadczenia.

Następnie wnioskodawca wskazał, iż umowa nabycia akcji własnych w celu umorzenia została określona w przepisach Kodeksu spółek handlowych i zgodnie z art. 359 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.) akcja może być umorzona gdy statut spółki tak stanowi m.in. za zgodą akcjonariusza w drodze jej nabycia przez spółkę (umorzenie dobrowolne) za wynagrodzeniem lub bez wynagrodzenia.

Wnioskodawca wskazał ponadto, że przepisy kodeksu spółek handlowych określają też, że umorzenie akcji wymaga uchwały walnego zgromadzenia, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia, wysokość wynagrodzenia przysługującego akcjonariuszowi akcji umorzonych oraz sposób obniżenia kapitału zakładowego.

W opinii wnioskodawcy w przypadku umorzenia akcji przepisy Kodeksu spółek handlowych stanowią o wynagrodzeniu, a nie o zapłacie ceny. Nabycie akcji przez spółkę w celu ich umorzenia nie jest więc tożsame z umową sprzedaży uregulowaną w art. 535 Kodeksu cywilnego bowiem nie występuje tu element ceny, który jest jednym z essentialia negotii umowy sprzedaży. Według wnioskodawcy umowy tej nie można też utożsamiać z umową zamiany bowiem w przypadku zawarcia umowy zamiany występuje obustronne świadczenie, tj. wydanie rzeczy w zamian za określoną rzecz stanowiącą ekwiwalent świadczenia drugiej strony. Tymczasem wynagrodzenie nie jest elementem przedmiotowo istotnym umorzenia dobrowolnego akcji, bowiem może być przedmiotem umorzenia dobrowolnego lub nie, co zależy od zgody akcjonariusza.

Według wnioskodawcy w przypadku nabycia akcji w wyniku umorzenia za wynagrodzeniem jego wysokość wynika z treści uchwały walnego zgromadzenia, co dodatkowo odróżnia umowę nabycia akcji własnych w celu umorzenia za wynagrodzeniem od umowy sprzedaży.

Reasumując, zdaniem wnioskodawcy nabycie własnych akcji przez spółkę w celu ich umorzenia jest szczególnym rodzajem umowy, która nie została wymieniona w katalogu przedmiotów podatku od czynności cywilnoprawnych i w związku z tym nie jest opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Uzasadniając swoje stanowisko, wnioskodawca powołał się na interpretacje indywidualne wydane przez:

1. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie:
   • z dnia 22 października 2007r. Znak: IPPB2/436-61/07-4/MZ,
2. Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu:
   • z dnia 10 czerwca 2009r. Znak: ILPB2/436-42/09-4/MK,
3. Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach:
   • z dnia 21 października 2008r. Znak: IBPB2/436-158/08/MZ,
   • z dnia 04 grudnia 2009r. Znak: IBPB II/1/436-253/09/AŻ.
   
   

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2010r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.
  
  

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Instytucja umorzenia akcji w spółce w drodze nabycia przez spółkę akcji uregulowana została w Kodeksie spółek handlowych.

Zgodnie z art. 359 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.) akcje mogą być umorzone w przypadku, gdy statut tak stanowi. Akcja może być umorzona albo za zgodą akcjonariusza w drodze jej nabycia przez spółkę (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody akcjonariusza (umorzenie przymusowe). Umorzenie dobrowolne nie może być dokonane częściej niż raz w roku obrotowym.

Ponadto - w myśl art. 359 § 2 Kodeksu spółek handlowych umorzenie akcji wymaga uchwały walnego zgromadzenia, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia, wysokość wynagrodzenia przysługującego akcjonariuszowi akcji umorzonych, bądź uzasadnienie umorzenia akcji bez wynagrodzenia oraz sposób obniżenia kapitału zakładowego. Umorzenie przymusowe następuje za wynagrodzeniem, które nie może być niższe od wartości przypadających na akcję aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę do podziału między akcjonariuszy. Mowa jest tu zatem o wynagrodzeniu, a nie o zapłacie ceny. Cena jest bowiem ekwiwalentem rzeczy lub praw, nabytych w drodze umowy sprzedaży. Zawiera ona w sobie trzy elementy: wartość rzeczy, zysk sprzedawcy oraz koszty po jego stronie. Stanowi ona jeden z elementów przedmiotowo istotnych umowy sprzedaży.

Nabycie akcji przez spółkę w celu ich umorzenia nie jest więc tożsame z umową sprzedaży uregulowaną w art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). W myśl tego przepisu, przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Przy czym, stosownie do art. 555 ww. ustawy przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio między innymi do sprzedaży praw majątkowych. W świetle powyższego należy stwierdzić, iż cena obok oznaczenia przedmiotu sprzedaży stanowi element przedmiotowo istotny umowy sprzedaży. Zapłata ceny jest podstawowym obowiązkiem kupującego.

W przypadku określonego w art. 359 cyt. Kodeksu spółek handlowych nabycia od wspólnika akcji przez spółkę w celu ich umorzenia występuje wynagrodzenie. Termin „wynagrodzenie” nie jest tożsamy z ceną. Użycie w art. 359 § 2 Kodeksu spółek handlowych terminu „wynagrodzenie” świadczy, iż na gruncie tego przepisu nie chodzi o sprzedaż w rozumieniu art. 535 Kodeksu cywilnego. Czynności tej zatem nie można zakwalifikować jako umowy sprzedaży.

Instytucja umorzenia akcji w spółce w drodze nabycia przez spółkę akcji jest ściśle związana ze stosunkiem uczestnictwa w spółce i musi wynikać ze statutu spółki. Jest to norma o charakterze szczególnym w stosunku do przepisów Kodeksu cywilnego.

Pojęcie „ceny” zawarte w art. 535 Kodeksu cywilnego i pojęcie „wynagrodzenia” określone w art. 359 Kodeksu spółek handlowych nie są pojęciami tożsamymi, dlatego umowa nabycia akcji przez wnioskodawcę od akcjonariusza celem ich umorzenia regulowana przepisami art. 359 Kodeksu spółek handlowych nie jest umową sprzedaży, o której mowa w art. 535 Kodeksu cywilnego, w związku z czym nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Nabycia akcji przez spółkę w celu ich umorzenia nie można również w żaden sposób utożsamiać z umową zamiany określoną w przepisach Kodeksu cywilnego. Zgodnie bowiem z art. 603 Kodeksu przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Z kolei w myśl art. 604 Kodeksu do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży. Zatem w odniesieniu do umowy zamiany zastosowanie znajdą te same zasady wyłączające nabycie akcji w celu ich umorzenia, jak w przypadku umowy sprzedaży

W związku z powyższym, nabycie przez wnioskodawcę akcji własnych celem ich umorzenia za wynagrodzeniem należy traktować jako szczególny rodzaj umowy, który nie został wymieniony w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym – z powyższych przyczyn – transakcja nabycia przez wnioskodawcę akcji własnych celem ich umorzenia za wynagrodzeniem nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W odniesieniu do powołanych przez wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych należy stwierdzić, że interpretacje te zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.