Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB2/436-72/13-2/MZ
z 17 kwietnia 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 04.02.2013 r. (data wpływu 07.02.2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych wypłaty zachowku:

• w części dotyczącej sumowania rat zachowku i dokonywania jednego zgłoszenia SD-Z2 w terminie 6-miesięcy- jest nieprawidłowe,
  

• w pozostałej części - jest prawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 07.02.2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych wypłaty zachowku.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

W 1994 r. zmarła babcia Wnioskodawczyni. Miała dwóch synów, a każdy z nich jedno dziecko. Babcia miała więc dwoje wnuków. Na mocy jej testamentu, do otwarcia i ogłoszenia którego doszło na rozprawie sądowej w kwietniu 2011 roku, jedynym spadkobiercą został wnuk. W tym czasie obydwaj synowie już nie żyli. Jako jedyny spadkobierca ojca, Wnioskodawczyni odziedziczyła prawo do zachowku. Ponieważ nie doszło do ugody, w lipcu 2011 r. Wnioskodawczyni złożyła do sądu pozew o zachowek. W lutym br. odbędzie się kolejna rozprawa, na której, jak się Wnioskodawczyni spodziewa, zapadnie postanowienie o kwocie należnego zachowku. Wnioskodawczyni liczy więc, że w ciągu najbliższych miesięcy przekazane zostaną na jej rzecz środki pieniężne w całości lub w części.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy otrzymując zachowek po zmarłej babci od jej drugiego wnuka Wnioskodawczyni będzie mogła skorzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, pod warunkiem spełnienia zawartych w tym przepisie wymogów formalnych oraz zgłoszeniu tego faktu w ciągu 6 miesięcy Naczelnikowi Urzędu Skarbowego?
   
2. Czy otrzymując zachowek po babci zmarłej w 1994 r. Wnioskodawczyni będzie mogła skorzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, pod warunkiem spełnienia zawartych w tym przepisie wymogów formalnych oraz zgłoszenia tego faktu w ciągu 6 miesięcy Naczelnikowi Urzędu Skarbowego?
   
3. Czy obowiązek podatkowy przy nabyciu tytułem zachowku powstaje z chwilą otrzymania środków pieniężnych na rachunek?
   
4. Czy jeżeli osoba zobowiązana do zapłaty zachowku będzie go płaciła w ratach, to Wnioskodawczyni będzie zmuszona dla każdej raty składać zgłoszenie SD-Z2?
   
5. Czy uiszczone raty spłacanego zachowku Wnioskodawczyni będzie mogła sumować i dokonywać zgłoszenia SD-Z2 tak, by od pierwszej wpłaconej raty nie upłynęło 6 miesięcy?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy,

Ad. 1. Zdaniem Wnioskodawczyni, otrzymując zachowek po zmarłej babci od jej drugiego wnuka, Wnioskodawczyni będzie mogła skorzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, pod warunkiem spełnienia zawartych w tym przepisie wymogów formalnych oraz zgłoszenia tego faktu w ciągu 6 miesięcy Naczelnikowi Urzędu Skarbowego.

Ad. 2. Wnioskodawczyni uważa, że w przypadku zachowku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych nie następuje z chwilą otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy), lecz z chwilą wykonania prawa do zachowku przez spadkobierców na rzecz uprawnionych. W związku z powyższym momentem nabycia na podstawie zachowku jest chwila spełnienia świadczenia, wykonania tego prawa, tj. wypłata zachowku lub jego części. Ponieważ należne pieniądze Wnioskodawczyni otrzyma prawdopodobnie w 2013 r. lub później, to Wnioskodawczyni będzie mogła skorzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007 r., oczywiście pod warunkiem spełnienia zawartych w tym przepisie wymogów formalnych oraz zgłoszeniu tego faktu w ciągu 6 miesięcy Naczelnikowi Urzędu Skarbowego.

Ad. 3. Według Wnioskodawczyni, stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 2a ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy przy nabyciu tytułem zachowku powstaje z chwilą zaspokojenia roszczenia lub jego części, a więc z chwilą otrzymania środków pieniężnych na rachunek.

Ad. 4. Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 2a ustawy o podatku od spadków i darowizn będzie zmuszona do składania zgłoszenia SD-Z2 każdorazowo po otrzymaniu środków pieniężnych będących częścią zasądzonego zachowku.

Ad. 5. Wnioskodawczyni uważa, że brak jest przeszkód prawnych, aby zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych na druku SD-Z2 składać raz na 6 miesięcy. Zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zgłoszenie nabycia powinno zostać dokonane z zachowaniem terminu 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się w części dotyczącej sumowania rat zachowku i dokonywania jednego zgłoszenia SD-Z2 w terminie 6-miesięcy za nieprawidłowe, natomiast w pozostałej części za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
   
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
   
3. zasiedzenia;
   
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
   
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
   
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
   
   

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci (art. 1 ust. 2 ww. ustawy).

Stosownie zaś do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Natomiast w myśl art. 6 ust. 1 pkt 2a tej ustawy przy nabyciu tytułem zachowku powstaje on z chwilą zaspokojenia roszczenia lub jego części.

Zgodnie z przepisami Księgi IV ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) osoby uprawnione do zachowku nie nabywają własności rzeczy lub praw majątkowych, wynikających z ww. prawa, z chwilą otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy). Moment śmierci spadkodawcy nie oznacza zatem równoczesnego przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych na inne podmioty tytułem zachowku. Przeniesienie takie następuje z chwilą wykonania tego prawa przez spadkobierców na rzecz osób uprawnionych. Nabycie własności rzeczy i praw majątkowych tytułem zachowku następuje z chwilą wykonania tego prawa.

Według art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9.637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej. W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Wskazać należy, że instytucja zachowku ściśle łączy się ze spadkiem i procedurą związaną ze spadkobraniem, nie jest on jednak składnikiem spadku. Stanowi on swoistą ochronę interesów określonej grupy osób najbliższych zmarłemu, do których zgodnie z art. 991 § 1 ustawy Kodeks cywilny, zalicza się zstępnych, małżonka oraz rodziców spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, jeżeli zostali oni pominięci przy dziedziczeniu tzn. nie zostali powołani do dziedziczenia jako spadkobiercy, nie został też na ich rzecz ustanowiony zapis ani polecenie, nie otrzymali także darowizny od spadkodawcy w wysokości równej należnemu im zachowkowi. Roszczenie o zachowek przysługuje więc, jeżeli uprawniony do zachowku nie otrzymał go w żadnej ze wskazanych korzyści majątkowej, co wynika z art. 991 § 2 Kodeksu cywilnego. Z tego też powodu zachowek jest odrębnym tytułem do opodatkowania, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w postaci powołania do spadku albo w postaci zapisu.

Osoby uprawnione do zachowku nie uzyskują własności rzeczy i praw majątkowych wynikających z ww. prawa z chwilą otwarcia spadku. Moment śmierci spadkodawcy nie oznacza zatem równoczesnego przeniesienia własności lub praw majątkowych na inne podmioty tytułem zachowku. Przeniesienie takie następuje z chwilą wykonania tego prawa przez spadkobierców na rzecz osób uprawnionych.

Analiza przepisów dotyczących zachowku wskazuje zatem, że momentem nabycia rzeczy i praw majątkowych tytułem zachowku jest chwila jego wykonania. Moment ten decyduje z kolei o możliwości stosowania zwolnienia z opodatkowania, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, wprowadzonego ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 222, poz. 1629) i mającego zastosowanie, stosownie do art. 3 ust. 1 ww. ustawy, do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło po 1 stycznia 2007 r.

Zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
   
2. udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo -kredytową lub przekazem pocztowym.
   
   

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych winno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (Dz. U. Nr 243, poz. 1762 ze zm.).

Na podstawie art. 4 ust. 4 ustawy o podatku od spadku i darowizn zwolnienia określone w ust. 1 i w art. 4a stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa.

Reasumując, należy stwierdzić, iż w przedstawionym zdarzeniu przyszłym obowiązek podatkowy powstanie, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 2a ustawy o podatku od spadków i darowizn, z chwilą zaspokojenia roszczenia (otrzymania zachowku), po przekroczeniu kwoty wolnej w I grupie podatkowej, tj. 9.637 zł. Wnioskodawczyni może skorzystać ze zwolnienia od podatku, na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, o ile spełni wszystkie wymienione w tym przepisie warunki. Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych winno być dokonane na formularzu SD-Z2 w terminie 6-miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Wnioskodawczyni zgłoszenie w powyższym zakresie winna składać każdorazowo na formularzu SD-Z2, w terminie 6-miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, czyli wypłaty kolejnej raty zachowku.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.