INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 10 września 2010 r. (data wpływu 13 września 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie momentu powstania przychodu z tytułu otrzymania „odszkodowania” jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 września 2010 r. wpłynął do tut. organu wniosek Spółki o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie momentu powstania przychodu z tytułu otrzymania odszkodowania w związku z niezrealizowaniem przez kontrahenta zobowiązania i poniesionych przez Spółkę wydatków.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca - Sp. z o.o. (dalej: Spółka) prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie usług finansowania w drodze leasingu zakupu ciągników siodłowych, samochodów ciężarowych, samochodów dostawczych, naczep, przyczep oraz wybranych maszyn budowlanych. Umowy leasingu zawierane są na czas oznaczony, którego wymiar uzależniony jest od przedmiotu leasingu oraz indywidualnych uzgodnień z kontrahentem.

W praktyce zdarzają się przypadki, gdy umowa rozwiązywana jest lub wygasa przed upływem okresu, na jaki została zawarta. Do rozwiązania umowy może dochodzić zarówno z inicjatywy leasingobiorcy, jak i Spółki, np. z uwagi na niewywiązanie się przez leasingobiorcę z warunków umowy.

W związku z opisanymi przypadkami rozwiązania umowy Spółka ponosi różnego rodzaju dodatkowe wydatki związane z przedterminowym rozwiązaniem umowy, w szczególności takie jak np. koszty odzyskania pojazdów / maszyn, koszty wyceny pojazdu/maszyny przez rzeczoznawcę dla potrzeb dalszego wykorzystania go przez Spółkę w swojej działalności, przy czym Spółka finalnie obciąża leasingobiorców kosztem poniesionych przez nią wydatków. Dotychczas Spółka traktowała należne jej kwoty jako podlegające opodatkowaniu VAT, a zatem dokumentowała je poprzez wystawienie stosownej faktury VAT.

Spółka rozpoznawała przychód z powyższego tytułu w dacie wystawienia faktury lub w dacie uregulowania należności przez kontrahenta, w zależności od tego, który z tych momentów wystąpił wcześniej.

Obecnie, po dokonaniu analizy przepisów podatkowych Spółka stoi na stanowisku, iż zdarzenia będące podstawą do domagania się od kontrahentów przedmiotowych kwot nie podlegają opodatkowaniu VAT. Spółka rozważa zatem dokonanie korekty stosownych rozliczeń w tym zakresie poprzez skorygowanie faktur oraz wystawienie w ich miejsce stosownych not obciążeniowych na swoich kontrahentów.

W odniesieniu do rozliczeń podatku dochodowego od osób prawnych, Spółka zamierza dokonać stosownej korekty rozliczeń w odniesieniu do transakcji, w ramach których przychód został rozpoznany w dacie wystawienia faktury, gdy nastąpiło to w miesiącu innym niż moment uregulowania należności. Powyższy sposób rozliczenia (wystawianie not obciążeniowych oraz rozpoznawanie przychodu z chwilą otrzymania należności) Spółka zamierza stosować również w odniesieniu do transakcji realizowanych w przyszłości.

W związku z powyższym Wnioskodawca zadał następujące pytania.

1. Czy Spółka jest zobowiązana do opodatkowania podatkiem od towarów i usług kwot otrzymanych w rezultacie rozwiązania umów leasingu oraz czy fakt otrzymania powyższych kwot powinien być dokumentowany poprzez wystawienie faktury VAT...
2. Czy Spółka jest uprawniona do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących zakup towarów i usług związanych z procedurą rozwiązania umowy leasingu...
3. W którym momencie powstaje po stronie Spółki przychód z tytułu otrzymania należności opisanych w stanie faktycznym...

Przedmiot niniejszej interpretacji indywidualnej stanowi odpowiedź na pytanie trzecie.

Wniosek Spółki w zakresie pytania pierwszego i drugiego jest przedmiotem odrębnej interpretacji indywidualnej.

W ocenie Spółki, przychody z tytułu odszkodowań w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umów przez kontrahentów, w tym w szczególności związku z ich przedterminowym rozwiązaniem, powinny być uznawane za przychody w oparciu o art. 12 ust. 3e ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, tzn. na zasadzie kasowej, a nie w oparciu o art. 12 ust. 3 oraz 3c ustawy.

Powyższe wynika z faktu, iż odszkodowania są świadczeniami szczególnego rodzaju i nie mogą być traktowane na równi z przychodami bezpośrednio związanymi z działalnością gospodarczą, a zatem powinny być rozpoznawane jako przychód na zasadzie kasowej.

Za zdarzenia gospodarcze nie można bowiem uznać zdarzeń, które występują bez aktywności danego przedsiębiorcy, będąc swego rodzaju efektem ubocznym dokonywanych przez niego czynności. Tymczasem uzyskanie odszkodowania z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy leasingu nie stanowi normalnego następstwa prowadzonej działalności gospodarczej - ma na celu jedynie wyrównanie szkód, a zatem nie służy zarobkowi.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie m.in. w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 maja 2006 r. (sygn. akt II FSK 699/05) oraz w postanowieniu Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia 9 marca 2007 r.

Wobec powyższego, Spółka stoi na stanowisku, iż odszkodowanie ustalone wobec kontrahenta w związku z przedterminowym rozwiązaniem umowy leasingu z przyczyn leżących po stronie leasingobiorcy będzie stanowiło dla Spółki przychód w dacie faktycznego otrzymania zapłaty od kontrahenta.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zasady określające moment uzyskania przychodu dla podatników podatku dochodowego od osób prawnych regulują przepisy ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.). Przy czym mimo, iż ta nie zawiera definicji przychodu, to jednak – co do zasady – każde przysporzenie majątkowe podatnika w wyniku którego dochodzi do zwiększenia aktywów podatnika, można uznać za przychód podatkowy. Źródła przychodów zostały określone w art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Przepis ten wskazuje, że przychód podatkowy u podatnika rozpoznawany jest według zasady kasowej.

Wyjątek od tej zasady wprowadza art. 12 ust. 3 ww. ustawy, który stanowi, że za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Aby dany przychód można było przyporządkować do źródła przychodów, jakim jest działalność gospodarcza, musi być on związany z taką działalnością. Chodzi tu o wszystkie te przychody, które nie powstałyby, gdyby podatnik nie prowadził działalności gospodarczej (a więc również odszkodowania, uzyskane wskutek jej prowadzenia). Ustawodawca wyraźnie bowiem wskazał w art. 12 ust. 3 ustawy, że dla zakwalifikowania danych przychodów do źródła przychodów, jakim jest działalność gospodarcza, wystarczy, że będą one związane z taką działalnością, a więc pomiędzy jej wykonywaniem a powstaniem takiego przychodu powinien istnieć związek przyczynowo-skutkowy, tzn. wszelkie przychody, których przyczyną powstania jest prowadzenie przez podatnika działalności gospodarczej są przychodami związanymi z działalnością gospodarczą.

Przychody z działalności gospodarczej powstają na zasadzie kasowej albo memoriałowej, co zostało uregulowane w art. 12 ust. 3 - 3e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zawierającym zasady określające moment powstania tych przychodów.

Z treści art. 12 ust. 3a cytowanej ustawy wynika z kolei, że za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 3, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c-3e, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

1. wystawienia faktury albo
2. uregulowania należności.

Tak więc, regułą jest, że przychód powstaje w dacie następujących zdarzeń: wydanie rzeczy, zbycie prawa majątkowego lub wykonanie usługi albo częściowe wykonanie usługi, nie później niż w dniu wystawienia faktury albo uregulowania należności (art. 12 ust. 3a ustawy). A zatem zasadą jest, że opodatkowany jest przychód należny co oznacza, że należy zadeklarować przychód dla celów podatkowych niezależnie od faktycznego otrzymania środków pieniężnych.

Istnieją również sytuacje szczególne, w których dopiero otrzymanie środków pieniężnych rodzi obowiązek zadeklarowania przychodu podatkowego z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Kwestię tą reguluje art. 12 ust. 3e ustawy, zgodnie z którym, w przypadku otrzymania przychodu, o którym mowa w ust. 3, do którego nie stosuje się ust. 3a, 3c i 3d, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.

W przypadku, gdy usługa rozliczana jest w okresach rozliczeniowych, momentem powstania przychodu jest ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego na fakturze lub umowie nie rzadziej jednak niż raz w roku (art. 12 ust. 3c i 3d ustawy).

Tak więc regulacje art. 12 tej ustawy wskazują na dwa możliwe momenty wystąpienia u podatnika przychodu podatkowego.

Pierwszy, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 wskazanej ustawy to moment otrzymania zapłaty, gdy przychodem są, np. otrzymane pieniądze oraz drugi, gdy zgodnie z art. 12 ust. 3, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne (co do zasady – vide ust. 3e) przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane.

Odnosząc powyższe do przedstawionego opisu sprawy, należy przy tym zgodzić się ze stanowiskiem Wnioskodawcy w zakresie zastosowania do momentu powstania przychodu z tytułu otrzymania „odszkodowania” na skutek przedterminowego rozwiązania umowy leasingu na wniosek korzystającego, przepisu art. 12 ust. 3e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Przedmiotowe odszkodowanie nie jest bowiem następstwem zdarzeń gospodarczych wymienionych w art. 12 ust. 3a, 3c i 3d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87 – 100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.