INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pani stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 28 maja 2010r. (data wpływu do Organu 04 czerwca 2010r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość w drodze zawarcia umowy dożywocia - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 czerwca 2010r. wpłynął do tut. Biura przesłany za pismem z dnia 18 czerwca 2010r. Znak: ILPB1/415-673/10-2/KŁ przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość w drodze zawarcia umowy dożywocia – celem załatwienia zgodnie z właściwością.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni w 1990r. nabyła spółdzielcze własnościowego prawo do lokalu mieszkalnego, natomiast w dniu 04 lutego 2009r. ustanowiona została odrębna własność powyższego lokalu.

Następnie w dniu 27 kwietnia 2010r. sporządzona została w formie aktu notarialnego umowa o dożywocie, której przedmiotem było mieszkanie własnościowe.

Na podstawie niniejszej umowy wnioskodawczyni przeniosła na nabywcę samodzielny lokal mieszkalny wraz z odpowiadającym mu udziałem w częściach wspólnych budynku oraz użytkowaniu wieczystym w zamian za dożywotnią rentę, jednorazowe świadczenie pieniężne, służebność osobistą mieszkania oraz koszty pochówku, których zasady wypłaty oraz wysokość zostały określone w akcie notarialnym.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy przeniesienie własności mieszkania w drodze umowy o dożywocie będzie powodowało powstanie obowiązku uiszczenia podatku dochodowego w wysokości 19 % od zbycia mieszkania własnościowego...

Zdaniem wnioskodawczyni, przeniesienie własności mieszkania w drodze umowy dożywocia zawartej w dniu 27 kwietnia 2010r. nie będzie powodowało obowiązku zapłaty podatku. Skoro w 1990r. wnioskodawczyni nabyła spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu a w 2009r. nastąpiło jedynie przekształcenie w odrębną własność, w tej sytuacji nie będzie zobowiązana do uiszczenia 19 % podatku dochodowego od przeniesienia własności mieszkania w drodze umowy o dożywocie zawartej w dniu 27 kwietnia 2010r.

Tym samym odpłatne zbycie lokalu mieszkalnego w dniu 27 kwietnia 2010r., na podstawie umowy dożywocia, nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, z uwagi na upływ 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lokalu mieszkalnego. Tym samym odpłatne zbycie tego lokalu nie będzie stanowiło źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednocześnie należy wskazać, iż wnioskodawczyni nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych, a od wypłacanej renty spółka jako płatnik nie będzie obowiązana potrącać zaliczki na podatek.v

Uzasadnienie powyższego poglądu wymaga zdaniem wnioskodawczyni zwrócenia uwagi na trzy grupy zagadnień:

1. regulacje zawarte w ustawie o podatku dochodowym regulujące zasady opodatkowania przeniesienia własności nieruchomości
2. podstawę prawną (jaka zaistniała w opisywanym stanie faktycznym) do przeniesienia nieruchomości.
3. uwarunkowania prawne dotyczące zmian w stosunkach właścicielskich związanych z przekształceniem prawa do lokalu w odrębną własność.
   
   

Ad. 1

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, do źródeł przychodów zalicza się m.in. odpłatne zbycie:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a) - c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Ad. 2

Dożywocie jest instytucją prawną uregulowaną przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny. Zgodnie z art. 908 § 1 Kodeksu, jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym. Umowa dożywocia ma więc charakter umowy zobowiązującej, odpłatnej i wzajemnej.

W ramach umowy dożywocia, w zamian za przeniesienie własności nieruchomości, nabywca zobowiązuje się do określonych świadczeń. Można przyjąć, iż z punktu widzenia ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych umowa dożywocia prowadzi do odpłatnego zbycia nieruchomości. Zatem do umowy dożywocia będą miały zastosowanie te same zasady, co w przypadku sprzedaży nieruchomości.

Mając na uwadze powyższe, każda czynność prawna, której przedmiotem jest odpłatne zbycie nieruchomości wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a), a ich nabycie nie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny i zostanie dokonana przed upływem 5-ciu lat licząc od końca roku, w którym nastąpiło nabycie powodować będzie powstanie obowiązku zapłaty podatku dochodowego określonego w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ad. 3

Odpłatne zbycie lokalu mieszkalnego stanowi źródło przychodu wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 8 cytowanej ustawy, należy określić datę nabycia tego lokalu.

W sytuacji, w której podatnik nabył spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, a następnie nastąpiło ustanowienie na jego rzecz prawa odrębnej własności tego lokalu w trybie ustawy z dnia 15 grudnia 2000r. o spółdzielniach mieszkaniowych, za datę nabycia lokalu (nieruchomości), od której upływa 5 letni termin określony w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie można uznać dnia ustanowienia prawa odrębnej własności lokalu.

Nabycie, w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, następuje w momencie ustanowienia bądź zakupu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego jest ograniczonym prawem rzeczowym. Jest to prawo zbywalne, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji. Umożliwia ono korzystanie z lokalu oraz rozporządzanie tym prawem, z pewnymi ograniczeniami, na zasadach zbliżonych do prawa własności. Natomiast ustanowienie prawa odrębnej własności lokalu powoduje, że osoba, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo, uzyskuje pełnię uprawnień właścicielskich do lokalu mieszkalnego. Nie można łączyć momentu nabycia własności, którym to pojęciem posługuje się ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych z ustanowieniem odrębnej własności lokalu. Ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego oraz przeniesienie prawa własności nie jest zdarzeniem prawnopodatkowym, które należy utożsamiać z nabyciem, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego jest tylko inną formą własności, a nie nowym nabyciem. Tym samym przekształcenie lokalu mieszkalnego w odrębną własność w formie aktu notarialnego jest jedynie zmianą formy prawnej dysponowania lokalem mieszkalnym. Tak więc na gruncie art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy datę nabycia lokalu mieszkalnego należy utożsamiać z chwilą pierwotnego nabycia prawa do tego lokalu mieszkalnego tj. z datą nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

Zatem skoro wnioskodawczyni spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nabyła w 1990r., to jego odpłatne zbycie w 27 kwietnia 2010r. nie będzie stanowiło źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu, ponieważ od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce jego nabycie upłynie ponad 5 lat. Okoliczność, iż w 2009r. wnioskodawczyni przekształciła ww. prawo w odrębną własność nie ma wpływu na faktyczną datę nabycia mieszkania.

Na poparcie swojego stanowiska wnioskodawczyni powołuje się na interpretacje organów podatkowych w podobnych sprawach m.in. na wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie interpretację indywidualną z dnia 03 grudnia 2009r., Znak: IPPB4/414-627/09- 4/JK2.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) - c) ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Należy podkreślić, iż przepis cytowanego wyżej art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych normuje generalną zasadę, że nie płaci się podatku dochodowego jeśli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub ich części lub udziału w nieruchomości upłynęło 5 lat. W związku z tym, jeśli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub ich części lub udziału w nieruchomości upłynęło 5 lat, odpłatne zbycie tej nieruchomości nie podlega w ogóle opodatkowaniu.

W świetle powyższego, każda czynność prawna, której przedmiotem jest odpłatne zbycie nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy stanowi źródło przychodów w rozumieniu tego przepisu, jeżeli zostanie dokonana w określonym czasie tj. przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 908 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Umowa dożywocia ma więc charakter umowy zobowiązującej, odpłatnej i wzajemnej. Przedmiotem świadczenia ze strony zbywcy (dożywotnika) jest przeniesienie własności nieruchomości. Ustawa nie ogranicza przy tym możliwości przeniesienia własności nieruchomości w zamian za ustanowienie praw dożywocia tylko do nieruchomości gruntowych. Możliwe zatem jest ustanowienie dożywocia na nieruchomości budynkowej lub lokalowej. W celu wykonania umowy dopuszczalne jest też przeniesienie udziału we współwłasności oraz nieruchomości będącej w użytkowaniu wieczystym. Przedmiotem świadczenia ze strony nabywcy ma być natomiast przyjęcie dożywotnika jako domownika, dostarczenie mu ubrania mieszkania, światła i opału, zapewnienie pomocy i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawienie pogrzebu. Przepis art. 908 § 1 Kodeksu dopuszcza jednak ustalenie przez strony umowy innych warunków, do spełnienia których zobowiązać się może nabywca. Stąd nie ma przeszkód aby nabywca na mocy umowy o dożywocie zobowiązał się do wypłaty świadczenia w pieniądzu, w tym dożywotniej renty, ustanowienia służebności osobistej mieszkania i zapewnienia pokrycia kosztów pochówku. Powyższe oznacza, że zbycie nieruchomości w drodze zawarcia umowy dożywocia jest odpłatnym zbyciem w rozumieniu art. 10 ust 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaś przychód z tytułu tego zbycia określa się w oparciu o rynkową wartość zbywanej nieruchomości, stosownie do treści art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając powyższe na uwadze należy zauważyć, że w przedmiotowej sprawie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych odpłatnego zbycia lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość w drodze zawarcia umowy dożywocia, podstawowe znaczenie ma moment nabycia przedmiotowego lokalu mieszkalnego przez wnioskodawczynię.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że wnioskodawczyni w 1990r. nabyła spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, które - jak sama wnioskodawczyni wskazuje - w dniu 04 lutego 2010r. zostało przekształcone w odrębną własność na podstawie ustawy z dnia 15 grudnia 2000r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t. j. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.), następnie wnioskodawczyni zbyła przedmiotowy lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość w drodze zawarcia umowy dożywocia w dniu 27 kwietnia 2010r.

W związku z powyższym wątpliwości wnioskodawcy budzi kwestia czy z tytułu odpłatnego zbycia przedmiotowego lokalu mieszkalnego powstanie obowiązek zapłaty z tego tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych, skoro w 2009r. nastąpiło przekształcenie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nabytego w 1990r. w prawo odrębnej własności.

W sytuacji, w której wnioskodawczyni nabyła spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, a następnie nastąpiło ustanowienie na jej rzecz prawa odrębnej własności tego lokalu w trybie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, za datę nabycia lokalu, od której liczy się 5-letni termin określony w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy uznać datę nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

Mając na względzie powyższe uregulowania prawne oraz opisany we wniosku stan faktyczny stwierdzić należy, iż ustanowienie w 2009r. odrębnej własności przedmiotowego lokalu mieszkalnego i przeniesienie na wnioskodawczynię prawa własności będzie stanowiło tylko inną formę własności, a nie nowe nabycie w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ponadto wyjaśnić należy, iż spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego jest ograniczonym prawem rzeczowym. Jest to prawo zbywalne, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji. Umożliwia ono korzystanie z lokalu oraz rozporządzanie tym prawem, z pewnymi ograniczeniami, na zasadach zbliżonych do prawa własności. Świadczy o tym chociażby umiejscowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w Księdze Drugiej Kodeksu cywilnego – „Własność i inne prawa rzeczowe”.

Natomiast ustanowienie prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego powoduje, że osoba, której przysługuje to prawo, uzyskuje pełnię uprawnień właścicielskich do lokalu mieszkalnego oraz prawo do udziału w związanej z tym lokalem nieruchomości gruntowej.

Mając na uwadze, iż pięcioletni termin, o którym mowa w cyt. powyżej art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy upłynął z dniem 31 grudnia 1995r. odpłatne zbycie przedmiotowego lokalu mieszkalnego w 2010r. w drodze zawarcia umowy dożywocia nastąpiło po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, którym nastąpiło jego nabycie. Oznacza to, że przychód jaki wnioskodawczyni uzyskała w 2010r. z odpłatnego zbycia przedmiotowej nieruchomości nie stanowi w ogóle źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze powyższe, stanowisko wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku wnioskodawczyni dołączyła plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawczynię i jej stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.