INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. u. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. u. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku sygnowanym datą 15 września 2010 r. (data wpływu 20 grudnia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku ewidencjonowania obrotu na kasie rejestrującej oraz prawidłowości wystawiania faktur VAT – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 grudnia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku ewidencjonowania obrotu na kasie rejestrującej oraz prawidłowości wystawiania faktur VAT.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Od 2001 r. (na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej) Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą polegającą na wykonywaniu usług remontowych, konserwacyjnych, drobnych budowlanych itp. na rzecz osób fizycznych, ale także spółdzielni, innych przedsiębiorców, wspólnot mieszkaniowych i administratorów nieruchomości. Sprzedaż swych usług dokumentuje wystawiając faktury sprzedaży VAT oraz paragony (ma zainstalowaną kasę rejestrującą).

Co do zasady faktury sprzedaży wystawiane są spółdzielniom oraz innym osobom mającym osobowość prawną, natomiast paragony wspólnotom mieszkaniowym, administratorom nieruchomości (budynków) i osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Zainteresowany wystawia paragony na rzecz wspólnot i administratorów, ponieważ ww. podmioty często nie posiadają Numeru Identyfikacji Podatkowej.

Do paragonów wystawianych na rzecz wspólnot i administratorów wystawiane są także (na żądanie nabywcy) faktury sprzedaży.

Wspólnota czy też administracja otrzymuje więc oryginał faktury sprzedaży VAT, natomiast kopia tej faktury wraz z paragonem pozostaje w dokumentacji Wnioskodawcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy istnieje obowiązek ewidencjonowania sprzedaży dla wspólnot mieszkaniowych i administracji nieruchomości za pomocą kasy rejestrującej, czy też wystarczającym jest jedynie wystawienie faktury VAT...
2. Czy taka faktura – wystawiana dla wspólnoty mieszkaniowej czy też administratora nieruchomości nieposiadających Numeru Identyfikacji Podatkowej – jest fakturą wystawioną zgodnie z obowiązującymi przepisami...

Zdaniem Wnioskodawcy, nie ma on obowiązku dokumentowania sprzedaży usług dokonywanych na rzecz wspólnot mieszkaniowych i administratorów nieruchomości za pomocą kasy rejestrującej.

Jak stanowi art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Ani wspólnota mieszkaniowa, ani administracja nieruchomości nie jest wpisana do rejestru przedsiębiorców, często też nie posiada numeru NIP. Wspólnota nie ma osobowości prawnej ale, tak jak osoba prawna, może nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać do sądu i być pozywana. z tych powodów często nazywa się ją „ułomną osobą prawną”.

Wspólnota mieszkaniowa jest jednostką organizacyjną (zorganizowanym zbiorem osób lub majątku), która nie ma pełnej zdolności prawnej tak jak osoby prawne. Przepisy regulujące funkcjonowanie danej ułomnej osoby prawnej przyznają im część uprawnień przysługujących osobom prawnym (np. prawo do zaciągania zobowiązań, występowania w sądzie itp.). Do „ułomnych osób prawnych” można zaliczyć też np. spółki osobowe prawa handlowego (np. spółkę jawną czy komandytową). w zakresie przyznanej im przez przepisy częściowej osobowości prawnej traktowane są tak jak osoby prawne.

Zdaniem Zainteresowanego, wspólnota mieszkaniowa czy administracja nieruchomości nie jest ani osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej ani rolnikiem ryczałtowym, względem których ustawa o VAT narzuca obowiązek prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Wobec powyższego – przy ewidencji sprzedaży na rzecz tych podmiotów zastosowanie znajdą przepisy par. 4 i dalszych rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. u. Nr 212, poz. 1337).

Prawidłowym będzie więc jedynie wystawienie faktury VAT bez konieczności wpisywania kwot sprzedaży do kasy rejestrującej.

Przepisy prawa dopuszczają wystawienie faktury VAT bez Numeru Identyfikacji Podatkowej nabywcy jedynie w przypadkach określonych w par. 7 rozporządzenia ministra finansów z dnia 28 listopada 2008 r.

W przepisach tych nie ma jednak wzmianki o wspólnotach mieszkaniowych czy administratorach budynków, którzy nie zawsze posiadają numer NIP.

Wobec faktu, że przepisy nie przewidują innych niż ww. sytuacji wystawienia faktury VAT kiedy nabywca nie posiada Numeru Identyfikacji Podatkowej, Zainteresowany uważa, że faktury dokumentujące sprzedaż na rzecz przedmiotowych nabywców nie muszą tego numeru posiadać.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. u. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Jak wynika z opisu sprawy, Wnioskodawca świadczy usługi remontowe, konserwacyjne, drobne budowlane itp. m.in. na rzecz wspólnot mieszkaniowych i administratorów nieruchomości.

Zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. u. z 2000 r. Nr 80, poz. 903, z późn. zm.), ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, tworzy wspólnotę mieszkaniową, która może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwaną. Przepis ten nie daje wspólnocie przymiotu osoby prawnej, lecz przymiot jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Jednostka powstała w oparciu o powyższy przypis art. 6 cyt. ustawy, posiada określoną strukturę organizacyjną, w skład której wchodzą (tworzą ją) właściciele lokali, zobowiązani do określonych zachowań i czynności wynikających z ustawy. Za zobowiązania dotyczące nieruchomości wspólnej wspólnota odpowiada bez ograniczenia, a każdy właściciel lokalu w części odpowiadającej jego udziałowi w tej nieruchomości. w celu reprezentacji interesów wspólnoty zobowiązana jest ona w trybie przepisów ustawy o własności lokali ustanowić zarząd, który może być sprawowany bezpośrednio przez członków wspólnoty lub pośrednio przez podmiot z zewnątrz. Ponadto na gruncie ustawy o własności lokali należy rozróżnić pojęcia zarządu i zarządcy. o zarządzie mówimy w przypadku gdy mamy na myśli organ wspólnoty (art. 20 ustawy), a o zarządcy w przypadku gdy zarządzanie (administrowanie) nieruchomością wspólną zostało powierzone osobie fizycznej lub prawnej na zasadzie umowy zlecenia (art. 18 ust. 1 ustawy). Mając na uwadze powyższe należy jednoznacznie stwierdzić, że wspólnota mieszkaniowa stanowi wspólnotę interesów właścicieli lokali, zorganizowanych w formie i na zasadach określonych w powołanej wyżej ustawie o własności lokali. w celu należytego utrzymania lokali ich właściciele zobowiązani są do ponoszenia wydatków na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością. Koszty te można podzielić na koszty zarządu częściami wspólnymi nieruchomości i koszty związane z utrzymaniem poszczególnych wyodrębnionych lokali. z powyższych tytułów na rzecz wspólnoty właściciele zobowiązani są do uiszczania zaliczek w celu pokrycia kosztów utrzymania poszczególnych lokali i części wspólnych. Przyjęty sposób rozliczania kosztów zarządu nieruchomością nie daje podstaw do postawienia tezy, że zaliczki (kwoty) wpłacane przez członków wspólnoty na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną, jak i poszczególnych wyodrębnionych lokali, stanowią obrót w rozumieniu art. 29 ustawy o podatku od towarów i usług. Zaliczki te stanowią jedynie partycypację w kosztach jednostki organizacyjnej - wspólnoty mieszkaniowej - przez jej członków. Wspólnota, a więc jej członkowie, nie dokonują sprzedaży, w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, na rzecz samych siebie (również jeżeli dotyczy to wyodrębnionych lokali a nie części wspólnej), poprzez zapłatę zaliczek (kwot) z tytułu kosztów związanych z utrzymaniem własnych lokali, np. z tytułu opłat za ciepłą wodę, ogrzewanie, usługi remontowe, konserwacyjne czy inne usługi budowlane. Stroną umowy o dostawę ciepłej wody, ogrzewania, usług remontowych, konserwacyjnych oraz budowlanych co do zasady, jest wspólnota mieszkaniowa reprezentowana przez zarząd.

Z kolei zasady powstawania powszechnego obowiązku ewidencyjnego dla celów podatkowych, w którego zakres wchodzi w szczególności obowiązek dokonania zgłoszenia identyfikacyjnego składanego w celu uzyskania numeru identyfikacji podatkowej (NIP), reguluje ustawa z dnia 13 grudnia 2004 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (t. j. Dz. u. Nr 269, poz. 2681), zwana dalej ustawą o NIP.

W świetle art. 2 tej ustawy, obowiązkowi ewidencyjnemu podlegają zasadniczo osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, uzyskujące, w rozumieniu odrębnych przepisów, co najmniej jeden z trzech statusów, tj. status:

1. podatnika,
2. płatnika podatku

- w obu powyższych przypadkach w rozumieniu przepisów ustawy Ordynacja podatkowa oraz w rozumieniu przepisów materialnego prawa podatkowego,
3. płatnika składek ubezpieczeniowych – w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 10 listopada 2009 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t. j. Dz. u. Nr 205, poz. 1585), w szczególności art. 4 tej ustawy.
   
   

Podkreślenia wymaga, iż w odniesieniu do statusu podatnika, powszechnemu obowiązkowi ewidencyjnemu podlegają, co do zasady, zarówno podmioty podlegające opodatkowaniu, co najmniej jednym z obowiązujących podatków, i nie zwolnione z opodatkowania w żadnym zakresie, jak i podmioty korzystające, w tym również w całości, ze zwolnień podmiotowych lub przedmiotowych.

Zważywszy na powyższe, powstanie obowiązku ewidencyjnego związanego z obowiązkiem wystąpienia o nadanie NIP po stronie konkretnej wspólnoty mieszkaniowej uzależnione jest generalnie od powstania po stronie wspólnoty jednego z trzech ww. statusów.

Wspólnota mieszkaniowa zatem, jako jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, jeżeli zgodnie z wyżej przedstawionymi zasadami uzyskuje status podatnika, płatnika podatku albo płatnika składek ubezpieczeniowych, wchodzi w zakres podmiotowy ustawy o NIP, określony w jej art. 2.

W odniesieniu do statusu podatnika należy zaznaczyć, iż obowiązek ewidencyjny spoczywa na konkretnej wspólnocie mieszkaniowej jedynie wówczas, gdy w rozumieniu powszechnego systemu ewidencji i identyfikacji podatników konkretna wspólnota mieszkaniowa zachowuje status podatnika, tj. opłaca we własnym imieniu i na własny rachunek jakikolwiek podatek lub choćby co do zasady podlega opodatkowaniu we własnym imieniu i na własny rachunek, niezależnie od korzystania z podatkowych zwolnień podmiotowych bądź przedmiotowych, jak również niezależnie od zwolnienia z obowiązku składania wszystkich lub niektórych deklaracji podatkowych.

Zatem, z przedstawionej powyżej analizy wynika, iż wykonując usługi na rzecz wspólnot mieszkaniowych, także tych reprezentowanych przez zarządców (administratorów) nieruchomości, Zainteresowany nie świadczy usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Tym samym nie ma on obowiązku ewidencjonowania obrotu (sprzedaży) dla tych podmiotów na kasie rejestrującej – zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Natomiast, na postawie art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Uregulowania dotyczące szczegółowych zasad wystawiania faktur, danych, które powinny zawierać, oraz sposobie i okresie ich przechowywania, zawarte są w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. u. Nr 212, poz. 1337 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.

W myśl § 4 ust. 1 rozporządzenia, zarejestrowani podatnicy jako podatnicy VAT czynni, posiadający numer identyfikacji podatkowej, wystawiają faktury oznaczone wyrazami „FAKTURA VAT”.

Faktura stwierdzająca dokonanie sprzedaży – § 5 ust. 1 rozporządzenia – powinna zawierać co najmniej:

1. imiona i nazwiska lub nazwy bądź nazwy skrócone sprzedawcy i nabywcy oraz ich adresy;
2. numery identyfikacji podatkowej sprzedawcy i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 10 i 11;
3. numer kolejny faktury oznaczonej jako „FAKTURA VAT”;
4. dzień, miesiąc i rok wystawienia faktury, a w przypadku gdy data ta różni się od daty sprzedaży, również datę sprzedaży; w przypadku sprzedaży o charakterze ciągłym podatnik może podać na fakturze miesiąc i rok dokonania sprzedaży, pod warunkiem podania daty wystawienia faktury;
5. nazwę (rodzaj) towaru lub usługi;
6. miarę i ilość sprzedanych towarów lub zakres wykonanych usług;
7. cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto);
8. wartość towarów lub wykonanych usług, których dotyczy sprzedaż, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto);
9. stawki podatku;
10. sumę wartości sprzedaży netto towarów lub wykonanych usług z podziałem na poszczególne stawki podatku i zwolnionych od podatku oraz niepodlegających opodatkowaniu;
11. kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto towarów (usług), z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku;
12. kwotę należności ogółem wraz z należnym podatkiem.

W świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, faktury VAT są dokumentami potwierdzającymi rzeczywiste transakcje gospodarcze dokonywane przez podatnika. Faktura pełni szczególną rolę dowodową w prawidłowym wymiarze podatku VAT, dlatego też niezwykle istotne jest prawidłowe oznaczenie wszystkich elementów faktury.

Generalnie zatem faktura VAT jest dokumentem odzwierciedlającym prawidłowy przebieg zdarzenia gospodarczego, zarówno pod względem przedmiotu transakcji, jak i podmiotów biorących w niej udział. Przy ocenie zdarzenia gospodarczego nie można jednak pominąć okoliczności towarzyszących transakcji, wskazujących, na rzeczywisty charakter podmiotu dokonującego nabycia. Faktury VAT są dokumentem o charakterze sformalizowanym. Co do zasady zatem, faktury muszą być wystawione zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa krajowego w tym względzie. Prawidłowość materialnoprawna faktury zachodzi, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze. a contrario, nie będzie można uznać za prawidłową faktury, gdy sprzecznie z jej treścią wykazuje ona zdarzenie gospodarcze, które w ogóle nie zaistniało bądź zaistniało w innych rozmiarach albo między innymi podmiotami. Faktura VAT potwierdza zaistniałe zaszłości gospodarcze, a jej elementy formalne wymagane przez art. 106 ust. 1 ustawy o VAT mają wyłącznie znaczenie dowodowe. Uznać należy, że chociaż, zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, faktura powinna zawierać dane dotyczące podatnika i nabywcy, to jednak nie wszystkie wykazane braki faktur wykluczają możliwość ustalenia tych danych przy prawidłowej analizie innych zapisów zawartych w fakturach.

Należy zatem zauważyć, iż brak numer NIP w sytuacji, gdy nabywca takiego numeru nie posiada, przy jednoczesnych prawidłowych pozostałych danych go identyfikujących, nie wyłącza możliwości prawidłowego określenia nabywcy, a jednocześnie pozostaje bez znaczenia dla wysokości zobowiązania podatkowego.

Z powyższego wynika, iż o prawidłowości faktur VAT wystawianych i otrzymywanych przez podatników powinny decydować przede wszystkim ustalenia, czy dokumenty te potwierdzają rzeczywiste transakcje handlowe. Należy więc uznać, że nie ma podstawy do kwestionowania faktur VAT wystawianych dla wspólnot mieszkaniowych nieposiadających numeru NIP z powodu braku tego numeru. z kolei w przypadku wspólnot posiadających numer NIP Zainteresowany każdorazowo będzie zobowiązany do umieszczenia tego numeru na wystawianej fakturze.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że w przypadku, gdy Wnioskodawca nie ma obowiązku ewidencjonowania obrotu (sprzedaży) na kasie rejestrującej, właściwym dokumentem potwierdzającym dokonanie transakcji jest faktura VAT. Uznać także należy, iż faktury niezawierające Numeru Identyfikacji Podatkowej dla wspólnot mieszkaniowych (także tych reprezentowanych przez zarządców/administratorów nieruchomości) nieposiadających NIP są wystawiane prawidłowo.

Tut. Organ podkreśla jednak, iż w przypadku świadczeń będących przedmiotem wniosku (usług remontowych, konserwacyjnych, drobnych budowlanych itp.) wykonywanych na rzecz wspólnot mieszkaniowych reprezentowanych przez zarządcę (administratora) stroną umowy jest wspólnota mieszkaniowa i to na nią winna być wystawiona faktura.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. u. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.