INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 19 kwietnia 2011 r. (data wpływu 2 maja 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie ulgi mieszkaniowej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 maja 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie ulgi mieszkaniowej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca, (dalej też „Podatnik”) nabył w drodze spadku po zmarłym (dalej też „Ojcu Wnioskodawcy”) lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość o pow. 55,80 m² wraz z udziałem wynoszącym 1,12% w częściach wspólnych budynku i prawie własności działki (dalej też „Lokal mieszkalny”) położony w … przy ul. … …/… o wartości znanej i ustalonej przez właściwy urząd skarbowy na kwotę … zł.

Zgodnie z art. 925 Kodeksu cywilnego spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Spadek zaś otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy (art. 924 Kodeksu cywilnego). W przedmiotowej sprawie nabycie spadku przez Podatnika nastąpiło w dniu śmierci Ojca Wnioskodawcy, tj. w dniu 24 września 2005 r.

W związku z tą okolicznością oraz art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. 2006 Nr 222, poz. 1629 - dalej też „Nowela”), do nabycia własności przedmiotowego Lokalu mieszkalnego, stosuje się przepisy ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 r. Nr 142 poz. 1514, Nr 146 poz. 1546 oraz z 2005 Nr 143 poz. 1199 i Nr 169 poz. 1418 - dalej też „USiD”) w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2007 r. Na tej podstawie, oraz na podstawie art. 16 USiD sprzed Noweli, Podatnikowi wydano w dniu 7 stycznia 2010 r. decyzję, na podstawie której nie powstało zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn w kwocie … zł z tytułu nabycia praw do spadku po zmarłym Ojcu Wnioskodawcy pod warunkiem spełnienia wymogów wskazanych w ww. przepisach (dalej też „Decyzja”). W dniu 14 grudnia 2009 r. spadkobierca złożył oświadczenie o spełnianiu warunków do zastosowania ulgi z art. 16 USiD na odziedziczony Lokal mieszkalny. Zobowiązując się zamieszkać w nabytym Lokalu mieszkalnym nie później niż dnia 1 grudnia 2010 r.

Po śmierci Ojca Wnioskodawcy Podatnik wykazywał pogarszające się samopoczucie psychiczne oraz nawroty depresji. Następstwem śmierci Ojca Wnioskodawcy były stany depresyjne, co wymagało leczenia farmakologicznego oraz opieki lekarza psychiatry dziecięcego. Z okresu, o którym mowa powyżej Wnioskodawca posiada również zaświadczenie o nadpobudliwości psychoruchowej (tj. ADHD) oraz dokumentację poświadczającą leczenie farmakologiczne. Po uzyskaniu pełnoletniości Podatnik zaprzestał leczenia, o którym mowa powyżej. Niemniej jednak nałożony w Decyzji obowiązek zamieszkania w Lokalu mieszkalnym, z którym wiążą się wcześniejsze negatywne dla zdrowia psychicznego Wnioskodawcy okoliczności, może spowodować w ocenie Podatnika powrót wspomnianych powyżej stanów zdrowia. W szczególności Wnioskodawca, zgodnie z uwagami bliskiego otoczenia, wskazuje na okoliczności dotyczące jego osoby, a mogące wpływać na powrót wspomnianych stanów zdrowia. Obowiązek zamieszkania w Lokalu mieszkalnym wpływa, w ocenie Wnioskodawcy i w ocenie jego bliskiego otoczenia, na pogorszenie jego zdolności w skupieniu uwagi oraz na znaczną męczliwość w pracy intelektualnej i związaną z tym nierównomierną wydajność. Nadmienić należy, że Wnioskodawca jest obecnie studentem uczelni wyższej (Uniwersytetu …). Jednocześnie w sferze zewnętrznej Wnioskodawcy objawia się to ogólną apatią i zamknięciem na otoczenie. Obowiązek zamieszkania w Lokalu mieszkalnym, powoduje ponadto, w ocenie Wnioskodawcy i jego bezpośredniego otoczenia, zmniejszenie odporności na stres, co również negatywnie wpływa na jego relacje z otoczeniem.

Wnioskodawca zauważa ponadto, że od 19 stycznia 2009 r. jest współwłaścicielem innego lokalu mieszkalnego. Współwłasność w częściach równych (po jednej drugiej) dzieli ze swoją Matką - … … (dalej też - „Matka Wnioskodawcy”). Matka Wnioskodawcy wykazuje problemy zdrowotne związane z kolanem, jest to zwyrodnienie chrząstki kostno - stawowej. W chwili złożenia wniosku o interpretację Matka Wnioskodawcy przechodzi stosowną terapię związaną ze wspomnianym powyżej schorzeniem co jednak nie gwarantuje całkowitego wyleczenia wspomnianego zwyrodnienia chrząstki kostno - stawowej.

W związku z powyższymi okolicznościami związanymi z własnym stanem zdrowia oraz stanem zdrowia Matki Wnioskodawcy, Podatnik planuje zbyć przedmiotowy Lokal mieszkalny, co do którego wydana została przedmiotowa Decyzja, na podstawie której nie powstało zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn w kwocie … zł z tytułu nabycia praw do spadku po zmarłym Ojcu Wnioskodawcy pod warunkiem spełnienia wymogów wskazanych w ww. przepisach. W ocenie Wnioskodawcy zbycie przedmiotowego Lokalu mieszkalnego jest konieczne i uzasadnione z uwagi na ww. okoliczności zdrowotne.

W związku ze zbyciem przedmiotowego Lokalu mieszkalnego, Wnioskodawca ma zamiar nabyć nowy lokal mieszkalny (dalej też „Nowy lokal mieszkalny”), przy czym powierzchnia całkowita będzie większa niż dotychczasowego Lokalu mieszkalnego (Nowy lokal mieszkalny ma mieć około 140 m² powierzchni całkowitej). Nabywany Nowy lokal mieszkalny będzie przedmiotem współwłasności z Matką Wnioskodawcy, która zamieszka z Wnioskodawcą w Nowym lokalu mieszkalnym. Nabycie ma mieć miejsce nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia przedmiotowego Lokalu mieszkalnego. Nowy lokal mieszkalny będzie miał parter (ale również piętro), co uwarunkowane jest m.in. problemami zdrowotnymi związanymi z kolanem Matki Wnioskodawcy.

Nabycie Nowego lokalu mieszkalnego ma zostać sfinansowane ze sprzedaży przedmiotowego Lokalu mieszkalnego oraz ze sprzedaży innego lokalu mieszkalnego, którego Podatnik jest współwłaścicielem (od 19 stycznia 2009 r.) wraz z Matką Wnioskodawcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w związku z przedstawionym stanem faktycznym (tj. planowanym zbyciem Lokalu mieszkalnego), wygaśnie decyzja wydana w dniu 7 stycznia 2010 r. na podstawie art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn sprzed Noweli, na podstawie której nie powstało zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn w kwocie … zł z tytułu nabycia praw do spadku po zmarłym ojcu Wnioskodawcy, pod warunkiem spełnienia wymogów wskazanych w ww. przepisach...

Zdaniem Wnioskodawcy, przedmiotowa Decyzja, o której mowa w stanie faktycznym nie wygasa na podstawie art. 16 ust. 7 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 r. Nr 142 poz. 1514 i Nr 146 poz. 1546 oraz z 2005 r. Nr 143 poz. 1199 i Nr 169 poz. 1418), w brzmieniu sprzed Noweli wprowadzonej ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. 2006 Nr 222, poz. 1629).

Przepis ten, w brzmieniu sprzed Noweli miał następujące brzmienie:

„Nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji zbycie udziału w budynku lub lokalu na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych oraz zbycie budynku lub lokalu, jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, a nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na jego budowę albo nabycie innego lokalu nastąpiło nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia”.

Stosownie zatem do art. 16 USiD sprzed Noweli, w przypadku nabycia budynku mieszkalnego lub jego części lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: praw do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym w drodze spadku lub darowizny - nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającei 110 m² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu.

Ulga ta może być zastosowana zgodnie z ust. 1 tego artykułu, w przypadku nabycia:

• w drodze spadku lub darowizny przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej,
• w drodze spadku przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej,
• w drodze spadku przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, sprawujące przez co najmniej dwa lata opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie umowy zawartej z nim przed organem gminy.
  
  

Natomiast, zgodnie z art. 16 ust. 2 USiD sprzed Noweli, ulga przysługuje nabywcom, którzy łącznie spełniają następujące warunki:

1. są obywatelami polskimi lub mają miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2. nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy,
3. nie dysponują spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu lub nie są właścicielami spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego,
4. nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu,
5. będą zamieszkiwać w nabytym lokalu lub budynku przez 5 lat:
   1. od dnia złożenia zeznania podatkowego - jeżeli w chwili złożenia zeznania nabywca mieszka w nabytym lokalu lub budynku,
   2. od dnia zamieszkania w nabytym lokalu lub budynku - jeżeli nabywca zamieszka w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego.
   
   

Wnioskodawca skorzystał z ulgi w podatku od darowizn, ponieważ na dzień nabycia spadku (tj. na dzień 24 września 2005 r.) spełnił warunki określone w art. 16 USID. Zostało to potwierdzone w przedmiotowej Decyzji wydanej w dniu 7 stycznia 2010 r. na podstawie art. 16 USiD sprzed Noweli. Zgodnie z przepisem art. 16 ust. 7 powyższej ustawy nie stanowi jednak podstawy do wygaśnięcia decyzji zbycie udziału w budynku lub lokalu na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych oraz zbycie budynku lub lokalu, jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, a nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na jego budowę albo nabycie innego lokalu nastąpiło nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia. Przy czym obie przesłanki muszą wystąpić łącznie. W świetle przytoczonego wyżej art. 16 ust. 7 USID, podstawą uzasadniającą zbycie lokalu może być jedynie wyjątkowa sytuacja życiowa podatnika, która powoduje konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania. „Konieczność” w rozumieniu art. 16 tejże ustawy winna mieć charakter imperatywny, wskazujący na sytuację wyjątkową gdy chodzi o kwalifikowaną potrzebę takiej zmiany. Za przesłankę uzasadniającą zbycie lokalu mieszkalnego w świetle omawianej ustawy uznać należy m.in. trudne warunki materialne podatnika w sytuacji, gdy przeznaczył on środki pieniężne pochodzące ze sprzedaży mieszkania na zakup lokalu o mniejszej powierzchni i z mniejszym czynszem, w wyniku czego nastąpiła poprawa położenia materialnego podatnika.

Okolicznością uzasadniającą konieczność zmiany warunków mieszkaniowych jest też stan zdrowia, jeśli w sposób oczywisty utrudnia lub uniemożliwia realizację potrzeb mieszkaniowych w lokalu nabytym w drodze darowizny. Ustawodawca stwierdził jednakże, iż jedynie „uzasadniona konieczność” zmiany warunków mieszkaniowych pozwala na zachowanie prawa do przewidzianej w art. 16 ust. 1 ulgi. Nie wystarcza zatem dla spełnienia tej przesłanki zwykła potrzeba zmiany warunków mieszkaniowych. Stosując wykładnię językową, pojęcie „konieczność” oznacza nieodzowność, przymus lub stan, kiedy coś jest nieuchronne, nie dające się uniknąć. Zatem konieczność zmiany warunków mieszkaniowych występuje wówczas, gdy zachodzi nagła nieoczekiwana sytuacja życiowa, w której znalazł się podatnik.

W przypadku Wnioskodawcy takie nagłe i niespodziewane sytuacje, bezpośrednio z nim związane były co najmniej dwie, ponadto pojawiła się kolejna okoliczność związana z Matką Wnioskodawcy.

Pierwsza przesłanka dotycząca bezpośrednio stanu zdrowia Wnioskodawcy to wspomniana w stanie faktycznym skłonność do depresji Wnioskodawcy, która ujawniła się bezpośrednio po śmierci Ojca Wnioskodawcy. Stany depresyjne u Wnioskodawcy zostały stwierdzone stosownym dokumentem sporządzonym przez lekarza specjalistę (psychiatra dziecięcy). Wnioskodawca wymagał ponadto leczenia farmakologicznego, którego celem miało być ustąpienie stwierdzonych objawów depresji.

Druga sytuacja związana jest z okolicznościami teraźniejszymi, które mają przebieg podobny do zdiagnozowanych wcześniej stanów depresyjnych Wnioskodawcy i jeżeli okoliczności te nie zostaną usunięte to - w ocenie Wnioskodawcy - spowodują powrót objawów depresji i konieczność dalszego leczenia farmakologicznego, czego Podatnik chce uniknąć. Podatnik pragnie podkreślić, że jego celem jest uniknięcie nawrotu wspomnianych stanów depresji, a nie doprowadzenie do stanu, kiedy to leczenie farmakologiczne ponownie będzie konieczne i niezbędne. Z tego głównie powodu Wnioskodawca ma zamiar zbyć przedmiotowy Lokal mieszkalny. Wnioskodawca pragnie przy tym podkreślić, że ani w chwili wydawania Decyzji z dnia 7 stycznia 2010 r., ani w chwili wskazanej w Decyzji dot. obowiązku zamieszkania w przedmiotowym Lokalu mieszkalnym (tj. na dzień 1 grudnia 2010 r.), nie sądził, że okoliczność zamieszkania w przedmiotowym Lokalu mieszkalnym spowoduje u niego takie a nie inne następstwa natury emocjonalnej. Ponadto, jak podkreślił Wnioskodawca, głównym celem zbycia przedmiotowego Lokalu mieszkalnego jest uzasadniona konieczność uniknięcia dalszego pogłębiania depresji i jej leczenia związanego ze zdiagnozowaną po śmierci Ojca Wnioskodawcy depresją. W ocenie Wnioskodawcy ta okoliczność stanowi przesłankę „uzasadnionej konieczności”, o której mowa w art. 16 ust. 7 USID.

Oprócz przesłanek leżących bezpośrednio po stronie Wnioskodawcy, należy również wskazać na okoliczności leżące poza osobą Podatnika, ale bezpośrednio na niego wpływające, które również stanowią przesłankę „uzasadnionej konieczności”. Wskazać należy, że Wnioskodawca ma zamiar zamieszkać ze swoją Matką (Matka Wnioskodawcy). Uzasadnione jest to co najmniej dwoma powodami, mającymi bezpośrednio związek ze stanem zdrowia Wnioskodawcy oraz stanem zdrowia Matki Wnioskodawcy. Przyczyny związane ze stanem zdrowia Wnioskodawcy dotyczą obiektywnej okoliczności możliwości bezpośredniego kontaktu z Matką i obserwowania przez nią stanu zdrowia Wnioskodawcy. Ma to znaczenie przy profilaktyce wykrytej wcześniej depresji i ewentualnego wczesnego wykrycia ewentualnych nawrotów tej choroby. Celem Wnioskodawcy nie jest bowiem nawrót choroby i powrót do leczenia farmakologicznego, ale uniknięcie tej sytuacji. Z tego również powodu Podatnik uważa, ze zbycie przedmiotowego Lokalu mieszkalnego i nabycie w zamian Nowego lokalu mieszkalnego stanowi „uzasadnioną konieczność”, o której mowa w art. 16 ust. 7 USID.

Ponadto Podatnik pragnie zauważyć, że również stan zdrowia Matki Wnioskodawcy pośrednio wpływa na konieczność zmiany warunków mieszkaniowych. Jak wspomniano w stanie faktycznym Matka Wnioskodawcy wykazuje problemy zdrowotne związane z kolanem, jest to zwyrodnienie chrząstki kostno – stawowej. W chwili złożenia wniosku o interpretację Matka Wnioskodawcy przechodzi stosowną terapię związaną ze wspomnianym powyżej schorzeniem co jednak nie gwarantuje całkowitego wyleczenia wspomnianego zwyrodnienia chrząstki kostno - stawowej. Wspólne zamieszkanie z Matką Wnioskodawcy w mającym być przedmiotem nabycia Nowym lokalu mieszkalnym, pozwoli Wnioskodawcy na ewentualną pomoc w rehabilitacji Matki Wnioskodawcy oraz niewątpliwie ułatwi jej rehabilitację z uwagi na parterowo - piętrową zabudowę Nowego lokalu mieszkalnego. Z tego również powodu Podatnik uważa, że zbycie przedmiotowego Lokalu mieszkalnego i nabycie w zamian Nowego lokalu mieszkalnego stanowi „uzasadnioną konieczność”, o której mowa w art. 16 ust. 7 USID.

Wobec powyższego – zdaniem Wnioskodawcy - planowane zbycie przedmiotowego Lokalu mieszkalnego (tj. lokalu położonego w … przy ul. … …/…) przed upływem 5 lat, a następnie przeznaczenie pieniędzy ze sprzedaży na nabycie Nowego lokalu mieszkalnego, spełnia przesłanki do zachowania ulgi z art. 16 USID. Okoliczności dotyczące zmiany warunków mieszkaniowych, które zostały opisane powyżej mogą być uznane za kwalifikowaną konieczność zmiany warunków mieszkaniowych w rozumieniu art. 16 ust. 7 USiD, oczywiście pod warunkiem, że nabycie Nowego lokalu mieszkalnego nastąpi nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia zbycia przedmiotowego Lokalu mieszkalnego (tj. lokalu położonego w … przy ul. … …/…).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem spadku.

Ponieważ ustawa o podatku od spadków i darowizn nie określa chwili (daty) otwarcia spadku, to należy posiłkować się przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) regulującymi sprawy spadkowe.

Zgodnie z art. 922 Kodeksu cywilnego spadek stanowią prawa i obowiązki zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Powyższe oznacza więc, że nabycie - tytułem spadku - opisanej na wstępie nieruchomości nastąpiło w dacie śmierci ojca Wnioskodawcy, tj. 24 września 2005 r. Oznacza to, że w badanej sprawie będą miały zastosowanie przepisy ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2006 r.

Zgodnie bowiem z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem 1 stycznia 2007 r., stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2006 r.

Stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. - w przypadku nabycia budynku mieszkalnego lub jego części, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym w drodze spadku lub darowizny przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej - nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu.

Według zapisu art. 16 ust. 2 ww. ustawy, z omawianej ulgi mogą skorzystać nabywcy, którzy łącznie spełniają następujące warunki:

1. są obywatelami polskimi lub mają miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy;
3. nie dysponują spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu lub nie są właścicielami spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego;
4. nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu;
5. będą zamieszkiwać w nabytym lokalu lub budynku przez 5 lat:
   1. od dnia złożenia zeznania podatkowego - jeżeli w chwili złożenia zeznania nabywca mieszka w nabytym lokalu lub budynku,
   2. od dnia zamieszkania w nabytym lokalu lub budynku - jeżeli nabywca zamieszka w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego.
   
   

W związku z powyższym stwierdzić należy, że zasadniczym celem ustawodawcy jest zwolnienie bliskich spadkodawcy lub darczyńcy od obciążeń podatkowych z tytułu nabycia nieruchomości mieszkaniowej, gdy nie dysponują innym mieszkaniem czy domem i będą mieszkać w uzyskanej nieruchomości przez 5 lat.

W myśl art. 16 ust. 7 omawianej ustawy, nie stanowi jednak podstawy do wygaśnięcia decyzji zbycie udziału w budynku lub lokalu na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych oraz zbycie budynku lub lokalu, jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, a nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na jego budowę albo nabycie innego lokalu nastąpiło nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia.

Podobnie na podstawie art. 16 ust. 8 przedmiotowej ustawy, warunek określony w ust. 2 pkt 5 uważa się za spełniony również wtedy, gdy budynek lub lokal został zbyty przed rozpoczęciem zamieszkiwania ze względu na konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania, a nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na jego budowę albo nabycie innego lokalu nastąpiło nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia zbycia.

Analiza treści powołanych przepisów wskazuje więc, że ustawodawca określił dwa warunki, które należy spełnić łącznie, aby podatnik, któremu przysługiwała omawiana ulga, nie utracił jej wskutek zbycia nieruchomości przed upływem 5 lat.

Pomimo nie sprecyzowania w akcie prawnym, co należy rozumieć przez „konieczność zmiany warunków mieszkaniowych” („konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania” - art. 16 ust. 8 ustawy) - należy przyjąć, że może to być jedynie wyjątkowa sytuacja życiowa podatnika. Innymi słowy winna ona mieć charakter obiektywny i imperatywny. Dla spełnienia tej przesłanki nie wystarczy zwykła potrzeba zmiany warunków mieszkaniowych. Za przesłankę taką uznać można np. trudne warunki materialne podatnika, w sytuacji gdy przeznaczył on środki pieniężne pochodzące ze sprzedaży domu na zakup lokalu o mniejszej powierzchni i z niższym czynszem, w wyniku czego nastąpiła poprawa położenia materialnego podatnika. Będzie nią również zmiana miejsca pracy, choroba spadkobiercy/obdarowanego lub członków jego najbliższej rodziny z nim zamieszkujących, która uniemożliwia dalszą egzystencję w nabytej nieruchomości, wreszcie zakup nowej nieruchomości lub uzyskanie pozwolenia na jej budowę zmierzające do poprawy niedostatecznych warunków mieszkaniowych nabywcy i jego rodziny.

Podkreślić należy, że powołane powyżej przykłady ilustrujące „konieczność zmiany warunków mieszkaniowych” nie wyczerpują wszystkich okoliczności mieszczących się w zakresie przedmiotowym użytego przez ustawodawcę zwrotu, bowiem każda sytuacja w jakiej znajduje się podatnik winna być rozpatrywana indywidualnie. Niemniej jednak wskazać należy, że konieczna zmiana warunków mieszkaniowych występuje wówczas, gdy korzystający z ulgi spadkobierca z uwagi na zaistniałą sytuację życiową nie może dłużej zamieszkiwać w nabytym w spadku mieszkaniu.

Drugą konieczną przesłanką zachowania ulgi, wynikającą z art. 16 ust. 7 ww. ustawy, jest nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na budowę albo nabycie innego lokalu nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia zbycia lokalu nabytego w spadku (darowiźnie).

Analiza powyższego przepisu wskazuje na to, że ustawodawca dla zachowania ulgi wymaga jedynie, by nabycie nowego lokalu nastąpiło nie później, niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że w 2005 r. zmarł ojciec Wnioskodawcy, po którym nabył on w spadku nieruchomość. W związku z zaistniałą sytuacją Wnioskodawca skorzystał z ulgi z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn i zobowiązał się do zamieszkania w nabytym mieszkaniu od dnia 1 grudnia 2010 r. Obecnie ze względów zdrowotnych dotyczących zarówno jego osoby jak również wspólnie z nim zamieszkującej matki, Wnioskodawca zamierza sprzedać odziedziczoną nieruchomość i w terminie do sześciu miesięcy od dnia jej zbycia zakupić nowe większe mieszkanie.

W związku z powyższym, jeżeli - tak jak w przypadku Wnioskodawcy - zachodzi pierwsza z przesłanek uprawniających do zachowania omawianej ulgi, tj. uzasadniona konieczność zmiany warunków mieszkaniowych, a ponadto gdy nabycie nowego mieszkania nastąpi nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od zbycia odziedziczonej nieruchomości, wówczas spełni on oba warunki uprawniające go do przedmiotowego zwolnienia. Tym samym Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.