INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 28 marca 2011r. (data wpływu 30 marca 2011r.), uzupełnionym pismem z dnia 21 czerwca 2011r. (data wpływu 22 czerwca 2011r.) oraz pismem z dnia 6 lipca 2011r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie dokumentowania czynności biegłego sądowego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30 marca 2011r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie dokumentowania czynności biegłego sądowego.

Wniosek uzupełniono pismem z dnia 21 czerwca 2011r. (data wpływu 22 czerwca 2011r.) będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 15 czerwca 2011r. znak IBPP1/443-573/11/AW oraz pismem z dnia 6 lipca 2011r.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest właścicielem Zakładu Urządzania i Utrzymywania Zieleńców z określeniem zakresu działalności w zaświadczeniu o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej (wg PKD 2004 – 0141B, wg PKD 2007 – 8130Z). Jest płatnikiem podatku VAT. Ponieważ posiada wszystkie uprawnienia zawodowe, wieloletnią działalność zawodową i dorobek naukowy, został powołany na biegłego sądowego z zadaniem wykonywania ekspertyz sądowych i prokuratorskich. Według księgowości sądu, wynagrodzenie za pracę Wnioskodawca ma rozliczać rachunkiem (stawka godzinowa biegłego x ilość przepracowanych godzin). Na koniec roku Wnioskodawca otrzyma do rozliczenia rocznego PIT-11 ze wszystkich sądów i komend wojewódzkich Policji, dla których wykonywał ekspertyzy. Wszystkie wystawione rachunki mają być podbite pieczątką „Biegły Sądowy” z podaniem imienia i nazwiska, a nie pieczątkami firmowymi zakładu zieleni Wnioskodawcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy jako płatnik podatku VAT, Wnioskodawca może za pracę biegłego sądowego wystawiać rachunki jak za pracę umowy o dzieło...
2. Czy Wnioskodawca ma wystawiać faktury VAT opieczętowane przez „Zakład Urządzania i Utrzymywania Zieleńców”, a dodatkowo opieczętować je „Biegły Sądowy”, nadawać fakturom kolejne numery...
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy (stanowisko sformułowane w piśmie z dnia 21 czerwca 2011r.), ekspertyzy i opinie sądowe wykonywane na zlecenie sądów, prokuratury, komend Policji i straży pożarnych podbijane imienną pieczątką z tytułem „Biegły Sądowy” powinny rozliczane być oddzielnymi rachunkami (bez naliczania podatku VAT) jak umowy o dzieło. Są to bowiem ekspertyzy innego typu niż dla osób prywatnych i firm i nie wchodzą w zakres działalności zakładu Wnioskodawcy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie z brzmieniem art. 8 ust. 1 pkt 3 tej ustawy, przez świadczenie usług, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Czynności biegłych sądowych stanowią usługi, na co wskazuje powołany powyżej przepis art. 8 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy. Ich istotą jest bowiem dokonanie na zlecenie określonego świadczenia – wydanie opinii, ekspertyzy, za wynagrodzeniem. Są one zatem czynnościami opodatkowanymi – odpłatnym świadczeniem usług.

Z kolei w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT zdefiniowano podatników jako osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Należy przy tym zaznaczyć, że pojęcie „działalności gospodarczej” dla potrzeb stosowania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług zostało zdefiniowane w sposób niezależny, stąd też uznanie określonych czynności jako czynności wykonywanych w ramach działalności gospodarczej winno być dokonywane wyłącznie w oparciu o tę definicję.

I tak, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Decydujące znaczenie w rozpatrywanej sprawie ma dyspozycja art. 15 ust. 3 pkt 3 powołanej ustawy, określająca czynności, których nie uznaje się za działalność gospodarczą wykonywaną samodzielnie. Chodzi tu o czynności, z tytułu których przychody wymieniono w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Natomiast stosownie do treści art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

Jak wyżej wskazano, z zakresu podmiotowego ustawy o podatku od towarów i usług wyłączone zostały podmioty osiągające przychody, o których mowa w art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych po spełnieniu warunków wynikających z art. 15 ust. 3 pkt 3 cyt. ustawy. Oznacza to, że wyłączenie z opodatkowania jest możliwe tylko wówczas, gdy stosunek prawny istniejący pomiędzy zleceniodawcą a zleceniobiorcą, oprócz wynagrodzenia oraz warunków wykonywania czynności, będzie określał odpowiedzialność tego pierwszego względem osób trzecich. Kryteria te muszą być spełnione łącznie.

Przy powoływaniu biegłego przez organ procesowy, nawet przy przyjęciu, że organ jest zlecającym wykonanie czynności, nie jest możliwe nawiązanie stosunku prawnego, którego elementem jest odpowiedzialność zlecającego wykonanie tych czynności. Powołanie biegłych stanowi dla tych osób nie zlecenie wykonania czynności, lecz nakaz wykonywania takich czynności. Na powołanych zaś osobach, a nie na zlecającym, spoczywa odpowiedzialność za wykonanie tych czynności.

Organy procesowe (sąd, prokuratura, komenda Policji) „odpowiadają” za podjęte przez siebie rozstrzygnięcie w danej sprawie, nie ma natomiast tożsamości czynności organów i biegłego, których odbiorcą byłby uczestnik postępowania sądowego. Organy wydając rozstrzygnięcie dokonują oceny przedstawionych im dowodów, nie mogą zatem wpływać na treść opinii wydanej przez biegłego sądowego. To, że zarówno organy procesowe, bez względu na fazę postępowania (postępowanie przygotowawcze, postępowanie przed sądem), jak i powołani biegli sądowi są uczestnikami tego samego postępowania, nie wprowadza jakichkolwiek zależności (co do treści opinii, ekspertyzy) między tymi podmiotami, chociaż występują tu niewątpliwie zdarzenia mogące być określone wzajemnymi relacjami.

Wskazać również należy, że prawo do wykonywania funkcji biegłego sądowego nabywane jest w określonym trybie i po spełnieniu ściśle określonych warunków wynikających z przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005r. w sprawie biegłych sądowych (Dz. U. Nr 15, poz. 133). Biegły sądowy jest osobą, która posiada teoretyczne i praktyczne wiadomości specjalne w danej dziedzinie, potwierdzone stosownym dokumentem i w pełni samodzielnie sporządza zleconą mu opinię (ekspertyzę), kierując się wyłącznie posiadaną wiedzą specjalistyczną w tym zakresie. Wydana przez biegłego opinia musi być w związku z tym w pełni samodzielna, przy czym na samodzielność w wydaniu opinii – możliwość w wyrażaniu własnych jako biegłego poglądów i opinii nie wpływa fakt, iż musi on stosować się do wskazówek organu zlecającego (np. co do zakresu opinii) i odpowiadać za nią może jedynie biegły, który ją wydał. Ponadto przed objęciem funkcji biegły składa przyrzeczenie, iż powierzone mu obowiązki wykonywać będzie z całą sumiennością i bezstronnością. Nikt zatem nie powinien mieć wpływu na treść jego pracy (sporządzenia stosownej opinii).

Do kompetencji organów procesowych należy jedynie ocena opinii pod kątem jej rzetelności, jasności, spójności wewnętrznej i przydatności dla rozstrzygnięcia sprawy. Jeśli opinia nie spełnia ww. wymagań organ, który powołał biegłego, może zobowiązać go do uzupełnienia opinii, bądź zasięgnąć opinii innego biegłego. Organ procesowy w żadnym wypadku nie ponosi odpowiedzialności za wykonanie opinii i jej merytoryczną treść. Wnioski opinii organ może podzielić bądź nie. Zlecenie wykonania opinii nie rodzi jakiejkolwiek więzi kreującej stosunek prawny podobny do stosunku pracy, bowiem nie wprowadza jakiegokolwiek podporządkowania i zależności, a przede wszystkim nie statuuje odpowiedzialności zlecającego sądu (czy też innego organu) za wykonaną przez biegłego opinię.

Z powyższych względów, czynności wykonywane przez biegłych nie korzystają z wyłączenia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, gdyż nie jest spełniony jeden z warunków określonych w powołanym wyżej art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług odnośnie odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności za ich wykonanie przez zleceniobiorcę. Uznać zatem należy, że czynności biegłego wykonującego powierzone mu funkcje – sporządzanie ekspertyz i opinii – wypełniają dyspozycję art. 8 ust. 1 pkt 3 oraz art. 15 ust. 2 cytowanej powyżej ustawy o VAT i jako takie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca jest właścicielem Zakładu Urządzania i Utrzymywania Zieleńców z określeniem zakresu działalności w zaświadczeniu o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej (wg PKD 2004 – 0141B, wg PKD 2007 – 8130Z). Jest płatnikiem podatku VAT. Ponieważ posiada wszystkie uprawnienia zawodowe, wieloletnią działalność zawodową i dorobek naukowy, został powołany na biegłego sądowego z zadaniem wykonywania ekspertyz sądowych i prokuratorskich.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii dokumentowania prac wykonywanych przez biegłego sądowego za pomocą faktury VAT lub rachunku oraz kwestii podmiotu wystawiającego fakturę i numeru kolejnego faktury.

Stosownie do art. 106 ust. 1 ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 kwietnia 2011r.), podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Na podstawie § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360), faktura stwierdzająca dokonanie sprzedaży powinna zawierać co najmniej:

1. imiona i nazwiska lub nazwy bądź nazwy skrócone sprzedawcy i nabywcy oraz ich adresy;
2. numery identyfikacji podatkowej sprzedawcy i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 10 i 11;
3. numer kolejny faktury oznaczonej jako "FAKTURA VAT";
4. dzień, miesiąc i rok wystawienia faktury, a w przypadku, gdy data ta różni się od daty sprzedaży, również datę sprzedaży; w przypadku sprzedaży o charakterze ciągłym podatnik może podać na fakturze miesiąc i rok dokonania sprzedaży, pod warunkiem podania daty wystawienia faktury;
5. nazwę (rodzaj) towaru lub usługi;
6. miarę i ilość sprzedanych towarów lub zakres wykonanych usług;
7. cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto);
8. wartość towarów lub wykonanych usług, których dotyczy sprzedaż, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto);
9. stawki podatku;
10. sumę wartości sprzedaży netto towarów lub wykonanych usług z podziałem na poszczególne stawki podatku i zwolnionych od podatku oraz niepodlegających opodatkowaniu;
11. kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto towarów (usług), z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku;
12. kwotę należności ogółem wraz z należnym podatkiem.
    
    

Wobec powyższego stwierdzić należy, iż usługi świadczone przez Wnioskodawcę jako biegłego sądowego powinny być dokumentowane fakturą VAT zgodnie z art. 106 ust. 1 ww. ustawy, bowiem całokształt czynności podejmowanych przez Wnioskodawcę – zarówno w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej pod nazwą „Zakład Urządzania i Utrzymywania Zieleńców” – jak i wykonywanych przez Wnioskodawcę jako biegłego sądowego ekspertyz i opinii, wypełnia definicję samodzielnej działalności gospodarczej określonej w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, niezależnie od odmiennego sposobu ich traktowania (jako pozarolnicza działalność gospodarcza, czy też jako przychody z działalności wykonywanej osobiście) na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do treści art. 106 ust. 1 ustawy o VAT, to Wnioskodawca ma obowiązek wystawienia faktury VAT dokumentującej wykonanie usługi. Z brzmienia cyt. wyżej § 5 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów jednoznacznie wynika, iż sprzedawca winien zostać określony poprzez podanie imienia i nazwiska lub nazwy bądź nazwy skróconej.

W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca winien zatem wystawić fakturę VAT zawierającą przede wszystkim dane określone w § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011r., zawierającą jego imię nazwisko, adres oraz numer identyfikacji podatkowej. Na fakturze Wnioskodawca może umieścić dodatkowe informacje dotyczące prowadzonej przez niego działalności. Dla prawidłowości wystawienia faktury VAT bez znaczenia pozostaje natomiast kwestia pieczęci, którą Wnioskodawca będzie opieczętowywał wystawiane faktury VAT (czy będzie to pieczęć „Zakład Urządzania i Utrzymywania Zieleńców”, czy pieczęć „Zakład Urządzania i Utrzymywania Zieleńców” i dodatkowo „Biegły Sądowy”, czy tylko pieczęć „Biegły Sądowy”). Istotne jest bowiem, aby na fakturze znalazły się dane, o których mowa w § 5 ust. 1 ustawy o VAT, a więc w przypadku osoby fizycznej: imię i nazwisko Wnioskodawcy jako sprzedawcy, jego adres, numer identyfikacji podatkowej, umożliwiające właściwą identyfikację podatnika podatku od towarów i usług.

Jeśli chodzi natomiast o podniesioną przez Wnioskodawcę w pytaniu wniosku ORD-IN kwestię numerowania faktur, zauważyć należy, iż zgodnie z § 5 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011r. faktura dokumentująca dokonanie sprzedaży powinna zawierać numer kolejny faktury oznaczonej jako „FAKTURA VAT”. W związku tym, wystawiona przez Wnioskodawcę faktura za ekspertyzy i opinie sądowe winna posiadać kolejny numer zgodnie z przyjętą przez Wnioskodawcę numeracją faktur. Bez znaczenia dla prawidłowości wystawiania faktur pozostaje przyjęta przez Wnioskodawcę systematyka nadawania kolejnych numerów fakturom przez Wnioskodawcę (czy będą to kolejne numery w ramach wszystkich czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę, czy kolejne numery w podziale na czynności wykonywane w ramach Zakładu i jako biegłego sądowego).

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego zdarzenia przyszłego lub zmiany stanu prawnego.

Na marginesie należy zaznaczyć, że tut. organ nie jest uprawniony do dokonywania analizy załączonych do wniosku dokumentów, a interpretację wydaje w oparciu o przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe), co wynika wprost z przepisu art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem.

Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.