2020.09.04 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB1-2.4010.286.2020.1.AW
z 4 września 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a i art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1325), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 3 lipca 2020 r. (data wpływu 13 lipca 2020 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy w przypadku objęcia przez spółkę dominującą udziałów (akcji) w spółce zależnej za wierzytelności przysługujące spółce dominującej z tytułu pożyczki uprzednio udzielonej przez ten podmiot spółce zależnej, spółka dominująca ma prawo do rozpoznania kosztu uzyskania przychodu również jeżeli pożyczka wynika z wcześniejszego dokonania konwersji nabytych obligacji na pożyczkę – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 3 lipca 2020 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy w przypadku objęcia przez spółkę dominującą udziałów (akcji) w spółce zależnej za wierzytelności przysługujące spółce dominującej z tytułu pożyczki uprzednio udzielonej przez ten podmiot spółce zależnej, spółka dominująca ma prawo do rozpoznania kosztu uzyskania przychodu również jeżeli pożyczka wynika z wcześniejszego dokonania konwersji nabytych obligacji na pożyczkę.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych w Polsce. Spółką dominującą w Podatkowej Grupie Kapitałowej (PGK) reprezentującą Wnioskodawcę, jest spółka akcyjna (dalej: spółka dominująca).

Podstawowym przedmiotem działalności spółek wchodzących w skład PGK jest prowadzenie działalności w zakresie: (i) wytwarzania energii elektrycznej, (ii) dystrybucji energii elektrycznej, (iii) obrotu hurtowego i detalicznego energią elektryczną, (iv) wytwarzania i dystrybucji ciepła, (v) wydobycia węgla kamiennego oraz (vi) świadczenia usług towarzyszących.

Zgodnie z przyjętym w grupie kapitałowej modelem, finansowanie długoterminowe spółek zależnych do czerwca 2019 r. udzielane było przez spółkę dominującą w postaci obligacji wewnątrzgrupowych. Obligacje były obejmowane przez spółkę dominującą w zamian za środki pieniężne przekazywane na rachunki płatnicze spółek zależnych.

Następnie nastąpiła zmiana instrumentu finansowania spółek zależnych z obligacji na pożyczki, co wymagało przeprowadzenia konwersji zadłużenia z obligacji (wykup obligacji) na pożyczki wewnątrzgrupowe (udzielenie pożyczki), z założeniem braku transferu środków pieniężnych.

Na dzień konwersji, spółki zależne posiadały wyemitowane obligacje z terminem wykupu przypadającym na kolejne lata. Wszystkie aktywne emisje obligacji, zgodnie z powyższym, zostały umorzone, a w dniu ich umorzenia zostały udzielone pożyczki wewnątrzgrupowe z zachowaniem terminu wykupu (okresu finansowania), okresu i częstotliwości płatności odsetek (nastąpiła zmiana instrumentu finansowania i cena – oprocentowanie). Ze względu na wartości transakcji, kwoty kapitału (obligacji i pożyczki) uległy potrąceniu, a kwoty odsetek od obligacji zostały uregulowane.

W związku z dokonaniem powyżej opisanej konwersji zawarte zostały stosowne umowy pożyczki. Zgodnie z ich postanowieniami, pożyczki zostały udzielone w celu zastąpienia dotychczasowego zobowiązania pożyczkobiorcy z tytułu określonych obligacji na zobowiązanie spłaty pożyczki, przy czym tak rozumiana konwersja zadłużenia dotyczyła nominalnej wartości obligacji, a odsetki od obligacji, pożyczkobiorca spłacił pożyczkodawcy oddzielnie do dnia wzajemnego potrącenia. Ponadto strony postanowiły w umowach, że ze skutkiem na określony dzień dokonują wzajemnego umownego potrącenia (kompensaty) niewymagalnej wierzytelności pożyczkobiorcy względem pożyczkodawcy o wydanie przedmiotu pożyczki we wskazanej kwocie, z niewymagalną wierzytelnością pożyczkodawcy względem pożyczkobiorcy w kwocie o tożsamej wysokości z tytułu obligacji. Wskutek niniejszego postanowienia wierzytelności, o których mowa w poprzednim zdaniu, uległy umorzeniu, a w miejsce zobowiązania pożyczkobiorcy wobec pożyczkodawcy z tytułu obligacji powstało zobowiązanie z tytułu pożyczki.

Obecnie rozważane jest objęcie udziałów (akcji) w spółkach zależnych (pożyczkobiorcy) przez spółkę dominującą (pożyczkodawcę) w zamian za wkład niepieniężny w postaci wierzytelności przysługującej podmiotowi wnoszącemu wkład niepieniężny (spółce dominującej) z tytułu pożyczek uprzednio udzielonych przez ten podmiot spółkom zależnym, przy czym ww. pożyczki wynikają z dokonania konwersji uprzednio nabytych obligacji na pożyczkę, przy zachowaniu tożsamości środków pieniężnych, które zostały przekazane na rachunek płatniczy spółek zależnych (działających wówczas jako emitent obligacji, a obecnie jako pożyczkobiorca) tytułem pokrycia ceny obligacji.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w przypadku objęcia przez spółkę dominującą udziałów (akcji) w spółce zależnej za wkład niepieniężny w postaci wierzytelności przysługującej podmiotowi wnoszącemu wkład niepieniężny (tj. spółce dominującej) z tytułu pożyczki uprzednio udzielonej przez ten podmiot spółce zależnej na dzień objęcia tych udziałów (akcji) podmiot wnoszący wkład niepieniężny ma prawo do rozpoznania kosztu uzyskania przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 7 u.p.d.o.p., w wysokości wartości odpowiadającej kwocie pożyczki, nie wyższej jednak niż wartość wkładu z tytułu tej pożyczki określona zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7 u.p.d.o.p., również jeżeli ww. pożyczka wynika z wcześniejszego dokonania konwersji nabytych obligacji na pożyczkę, przy zachowaniu tożsamości środków pieniężnych, które zostały przekazane na rachunek płatniczy spółki zależnej (działającej wówczas jako emitent obligacji, a obecnie jako pożyczkobiorca) tytułem pokrycia ceny obligacji?

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku objęcia przez spółkę dominującą udziałów (akcji) w spółce zależnej za wkład niepieniężny w postaci wierzytelności przysługującej podmiotowi wnoszącemu wkład niepieniężny (tj. spółce dominującej) z tytułu pożyczki uprzednio udzielonej przez ten podmiot spółce zależnej na dzień objęcia tych udziałów (akcji) podmiot wnoszący wkład niepieniężny ma prawo do rozpoznania kosztu uzyskania przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 865 z późn. zm., dalej: u.p.d.o.p.), w wysokości wartości odpowiadającej kwocie pożyczki, nie wyższej jednak niż wartość wkładu z tytułu tej pożyczki określona zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7 u.p.d.o.p., również jeżeli ww. pożyczka wynika z wcześniejszego dokonania konwersji nabytych obligacji na pożyczkę, przy zachowaniu tożsamości środków pieniężnych, które zostały przekazane na rachunek płatniczy spółki zależnej (działającej wówczas jako emitent obligacji, a obecnie jako pożyczkobiorca) tytułem pokrycia ceny obligacji.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7 u.p.d.o.p., przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, jest w szczególności wartość wkładu określona w statucie lub umowie spółki, a w razie ich braku wartość wkładu określona w innym dokumencie o podobnym charakterze – w przypadku wniesienia do spółki albo spółdzielni wkładu niepieniężnego; jeżeli jednak wartość ta jest niższa od wartości rynkowej tego wkładu albo wartość wkładu nie została określona w statucie, umowie albo innym dokumencie o podobnym charakterze, przychodem jest wartość rynkowa takiego wkładu określona na dzień przeniesienia własności przedmiotu wkładu niepieniężnego; przepis art. 14 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

Jednocześnie, w myśl art. 15 ust. 1j pkt 2a u.p.d.o.p., w przypadku objęcia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część – na dzień objęcia tych udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni – ustala się koszt uzyskania przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 7, w wysokości wartości odpowiadającej kwocie pożyczki (kredytu), która została przekazana przez wnoszącego wkład na rachunek płatniczy tej spółki lub spółdzielni, nie wyższej jednak niż wartość wkładu z tytułu tej pożyczki (kredytu) określona zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7 – jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego jest wierzytelność z tytułu tej pożyczki (kredytu).

Przenosząc powyższe regulacje na grunt przedstawionego zdarzenia przyszłego, należy wskazać, iż opisane wniesienie wkładu spowoduje powstanie po stronie podmiotu wnoszącego wkład (spółki dominującej) powstanie przychodu w wysokości wartości wkładu do spółki określonej w statucie lub umowie spółki (wartość rynkowa wkładu). Rozpoznany w ten sposób przychód pomniejsza się o koszty uzyskania przychodu w wysokości wartości udzielonej pożyczki zgodnie z przytoczonym powyżej art. 15 ust. 1j pkt 2a u.p.d.o.p. Należy jednak zwrócić uwagę, iż warunkiem koniecznym ujęcia w kosztach uzyskania przychodów jest wpłata pożyczki na rachunek płatniczy spółki.

Mając powyższe na uwadze, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym oceny wymaga zagadnienie, czy przekazanie środków pieniężnych na rachunek płatniczy spółki zależnej (działającej wówczas jako emitent obligacji, a obecnie jako pożyczkobiorca) tytułem pokrycia ceny obligacji, które to obligacje następnie w wyniku konwersji przekształciły się w pożyczki może zostać uznane za wniesienie wkładu niepieniężnego w postaci wierzytelności z tytułu pożyczki przekazanego przez wnoszącego wkład (spółkę dominującą) na rachunek płatniczy spółki zależnej.

Na wstępie zaznaczyć należy, że chociaż art. 15 ust. 1j pkt 2a u.p.d.o.p. stanowi literalnie o pożyczce (kredycie), to obligacje również są objęte dyspozycją tego przepisu. Stanowisko takie przedstawione zostało w komentarzu autorstwa P. Małeckiego oraz M. Mazurkiewicz „CIT. Komentarz. Podatki i rachunkowość”, wyd. X (stan prawny: 10 maja 2019 r.): „Od 1.01.2019 r. kosztem uzyskania przychodu jest każda pożyczka wniesiona w aporcie, która została przekazana przez wnoszącego wkład na rachunek płatniczy tej spółki lub spółdzielni, nie wyższej jednak niż wartość wkładu z tytułu tej pożyczki (kredytu), określonej w akcie notarialnym sporządzanym przy wnoszeniu aportu. Jeśli wartość w akcie notarialnym byłaby niższa od wartości rynkowej udziałów (akcji), to kosztem staje się wartość rynkowa. Zatem powyższe wymagania co do kategorii pożyczki i statusu pożyczkobiorcy lub pożyczkodawcy są obecnie bezprzedmiotowe. (...) Zmiany dokonane w związku z aportem wierzytelności ucywilizowały i uczyniły bardziej prawdopodobną restrukturyzację długu poprzez aport. Dotychczas bowiem uznawano otrzymywane udziały (akcje) za przychody, natomiast sama wierzytelność nie stanowiła kosztu. (...) Również kosztem uzyskania przychodu będzie wartość wnoszonych aportem obligacji, które wyemitowała spółka zdefiniowana powyżej jako pożyczkobiorca, natomiast obligacje wykupiła spółka opisana powyżej jako pożyczkodawca”.

Żaden przepis u.p.d.o.p. nie odnosi się jednak wprost do opisanej sytuacji, tj. do konwersji obligacji na pożyczki w kontekście spełnienia warunku przekazania kwoty pożyczki na rachunek płatniczy. Zakładając natomiast, że obie formy, tj. obligacje i pożyczka, mieszczą się w dyspozycji art. 15 ust. 1j pkt 2a u.p.d.o.p., w ocenie Wnioskodawcy, warunek przekazania na rachunek płatniczy powinien zostać w takiej sytuacji dochowany. Dojdzie bowiem wówczas do ciągłości stosunku prawnego przy jednoczesnym operowaniu tymi samymi środkami pieniężnymi, przekazanymi pierwotnie na rachunek emitenta obligacji – zmienia się jedynie forma prawna, na podstawie której środki są przekazane (dochodzi do konwersji jednego zobowiązania o zwrotnym charakterze na inne zobowiązanie o zbliżonym charakterze, przy zachowaniu tych samych środków pieniężnych, które pierwotnie zostały wpłacone na rachunek emitenta obligacji występującego obecnie w stosunku prawnym jako pożyczkobiorca).

Ograniczenie możliwości rozpoznania kosztu uzyskania przychodu w przedstawionym zdarzeniu przyszłym na podstawie art. 15 ust. 1j pkt 2a u.p.d.o.p. nie wynika również z zapisów uzasadnienia do ustawy zmieniającej u.p.d.o.p., na podstawie której wprowadzono art. 15 ust. 1j pkt 2a w obecnym brzmieniu: „Przepisy tych ustaw (...) nie regulują wprost sposobu określania przez podatników podatku dochodowego wysokości kosztów uzyskania przychodów w szczególnych przypadkach, tj. kiedy przedmiotem wkładu jest wierzytelność przysługująca podmiotowi wnoszącemu wkład wobec spółki (spółdzielni), do której wkład taki jest wnoszony. Jednocześnie, w orzecznictwie organów podatkowych oraz sądów administracyjnych spotkać można rozbieżne oceny, czy w takim przypadku – na podstawie obowiązujących przepisów – można przyznać podatnikowi prawo do rozpoznania takich kosztów. Proponowane przepisy mają na celu usunięcie takich wątpliwości, poprzez bezpośrednie określenie, że podatnik może w takim przypadku wykazać poniesione koszty poprzez wskazanie wysokości takich kosztów. W przypadkach kiedy przedmiotem wkładu niepieniężnego będzie wierzytelność przysługująca wnoszącemu wkład niepieniężny z tytułu pożyczki uprzednio udzielonej przez ten podmiot spółce (spółdzielni), podatnik wnoszący taki wkład będzie mógł zaliczyć do swoich kosztów uzyskania przychodów wartość odpowiadającą kwocie udzielonej uprzednio pożyczki, nie wyższej jednak niż przyjęta przez strony (wnoszącego i przez spółkę) wartość takiej wierzytelności, określona na dzień jej wniesienia”.

Mając na uwadze powyższe, należy uznać, iż w przypadku objęcia przez spółkę dominującą udziałów (akcji) w spółce zależnej za wkład niepieniężny w postaci wierzytelności przysługującej podmiotowi wnoszącemu wkład niepieniężny (tj. spółce dominującej) z tytułu pożyczki uprzednio udzielonej przez ten podmiot spółce zależnej na dzień objęcia tych udziałów (akcji) podmiot wnoszący wkład niepieniężny ma prawo do rozpoznania kosztu uzyskania przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 7 u.p.d.o.p., w wysokości wartości odpowiadającej kwocie pożyczki, nie wyższej jednak niż wartość wkładu z tytułu tej pożyczki określona zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7 u.p.d.o.p., również jeżeli ww. pożyczka wynika z wcześniejszego dokonania konwersji nabytych obligacji na pożyczkę, przy zachowaniu tożsamości środków pieniężnych, które zostały przekazane na rachunek płatniczy spółki zależnej (działającej wówczas jako emitent obligacji; obecnie jako pożyczkobiorca) tytułem pokrycia ceny obligacji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1406, dalej: „updop”) przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, jest w szczególności wartość wkładu określona w statucie lub umowie spółki, a w razie ich braku wartość wkładu określona w innym dokumencie o podobnym charakterze – w przypadku wniesienia do spółki albo spółdzielni wkładu niepieniężnego; jeżeli jednak wartość ta jest niższa od wartości rynkowej tego wkładu albo wartość wkładu nie została określona w statucie, umowie albo innym dokumencie o podobnym charakterze, przychodem jest wartość rynkowa takiego wkładu określona na dzień przeniesienia własności przedmiotu wkładu niepieniężnego; przepis art. 14 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

Źródłem powstania przychodu opisanego w przedmiotowym przepisie, powstającego po stronie podmiotu wnoszącego aport (wkład niepieniężny), jest objęcie udziałów (akcji) w zamian za wkład niepieniężny, z wyłączeniem przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części (art. 12 ust. 4 pkt 25 upop). Przychodem w takim przypadku jest wartość wkładu określona w statucie lub umowie spółki, a w razie ich braku wartość wkładu określona w innym dokumencie o podobnym charakterze. Jeżeli wartość ta będzie niższa od wartości rynkowej tego wkładu albo wartość wkładu nie zostanie określona w statucie, umowie spółki albo innym dokumencie o podobnym charakterze – przychodem będzie wartość rynkowa takiego wkładu określona na dzień przeniesienia własności przedmiotu wkładu. W tym zakresie zastosowanie znajdą odpowiednio regulacje wyrażone w art. 14 ust. 2 updop, dotyczące zasad określania wartości rynkowej rzeczy, praw majątkowych oraz usług.

Konwersja wierzytelności na kapitał zakładowy, niezależnie od jej kwalifikacji dokonanej na gruncie prawa cywilnego, np. jako potrącenia, zawsze stanowi wniesienie do spółki wkładu niepieniężnego. Konwersja wierzytelności wierzyciela oznacza jej zamianę na inne prawo majątkowe i nie jest wniesieniem wkładu w formie pieniężnej albowiem tę można zrealizować tylko przez wpłatę pieniądza (gotówki) lub przy użyciu pieniądza bankowego.

W myśl art. 15 ust. 1 updop kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu ze źródła przychodu lub realną szansą powstania przychodu podatkowego, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła jego uzyskiwania.

Innymi słowy oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem, a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
został właściwie udokumentowany,
nie może znajdować się w grupie wydatków, których nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu enumeratywnie wymienionych w stosownych przepisach updop, mogą stanowić koszt uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiągniętymi przychodami, w tym służą zachowaniu albo zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów.

Zaznaczyć trzeba jednak, że w świetle art. 15 ust. 1j pkt 2a updop, w przypadku objęcia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część – na dzień objęcia tych udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni – ustala się koszt uzyskania przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 7, w wysokości wartości odpowiadającej kwocie pożyczki (kredytu), która została przekazana przez wnoszącego wkład na rachunek płatniczy tej spółki lub spółdzielni, nie wyższej jednak niż wartość wkładu z tytułu tej pożyczki (kredytu) określona zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7 – jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego jest wierzytelność z tytułu tej pożyczki (kredytu).

Przepisy w powyższym brzmieniu obowiązują od 1 stycznia 2019 r. i – jak wynika z uzasadnienia do projektu nowelizującego przedmiotowe regulacje – zostały one wprowadzone w celu wyeliminowania rozbieżności występujących w orzecznictwie organów podatkowych oraz sądów administracyjnych dotyczących istnienia prawa do rozpoznania kosztów uzyskania przychodu w przypadku konwersji wierzytelności pożyczkowej na kapitał zakładowy. Zgodnie z wprowadzonym przepisem, w sytuacji gdy przedmiotem wkładu niepieniężnego będzie wierzytelność przysługująca wnoszącemu taki wkład z tytułu udzielonej uprzednio przez ten podmiot pożyczki na rzecz spółki, do której wnoszony jest wkład niepieniężny, podatnik wnoszący taki wkład będzie mógł zaliczyć do swoich kosztów uzyskania przychodów wartość odpowiadającą kwocie udzielonej uprzednio pożyczki, nie wyższej jednak niż przyjęta przez strony (wnoszącego i przez spółkę) wartość takiej wierzytelności, ustalona zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7 updop. Przy czym takie prawo będzie przysługiwać tylko do wartości kwoty pożyczki, która została przekazana na rachunek płatniczy spółki, do której wnoszony jest taki wkład.

Należy zauważyć, że literalne brzmienie art. 15 ust. 1j pkt 2a updop umożliwia odpowiednie rozliczenie kosztów jedynie w przypadku konwersji wierzytelności na udziały (akcje) w spółce, której uprzednio wnoszący udzielił pożyczki (kredytu). Udzielona pożyczka (kredyt), aby mogła być rozliczona do kosztów w odniesieniu do przychodów na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy, powinna być uprzednio przez wnoszącego wpłacona na rachunek płatniczy spółki (spółdzielni), w której obejmuje udziały (akcje). Wyklucza to tym samym możliwość rozliczenia kosztów w odniesieniu do wierzytelności pożyczkowych, z których środki pieniężne zostały wcześniej postawione do dyspozycji np. poprzez kompensatę wzajemnych zobowiązań (taki też był zamysł ustawodawcy).

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, ze zgodnie z przyjętym w grupie kapitałowej modelem, finansowanie długoterminowe spółek zależnych do czerwca 2019 r. udzielane było przez spółkę dominującą w postaci obligacji wewnątrzgrupowych. Obligacje były obejmowane przez spółkę dominującą w zamian za środki pieniężne przekazywane na rachunki płatnicze spółek zależnych.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą możliwości rozpoznania kosztu uzyskania przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 7 updop, w przypadku objęcia przez spółkę dominującą udziałów (akcji) w spółce zależnej za wkład niepieniężny w postaci wierzytelności przysługującej podmiotowi wnoszącemu wkład niepieniężny (tj. spółce dominującej) z tytułu pożyczki uprzednio udzielonej przez ten podmiot spółce zależnej na dzień objęcia tych udziałów (akcji) również jeżeli ww. pożyczka wynika z wcześniejszego dokonania konwersji nabytych obligacji na pożyczkę, przy zachowaniu tożsamości środków pieniężnych, które zostały przekazane na rachunek płatniczy spółki zależnej (działającej wówczas jako emitent obligacji, a obecnie jako pożyczkobiorca) tytułem pokrycia ceny obligacji.

Biorąc pod uwagę opisane zdarzenie przyszłe oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa podatkowego należy zauważyć, że w celu rozpoznania kosztu podatkowego przepis art. 15 ust. 1j pkt 2a updop wymaga, aby koszt uzyskania przychodu, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 7, ustalony został w wysokości wartości odpowiadającej kwocie pożyczki (kredytu), która została przekazana przez wnoszącego wkład na rachunek płatniczy spółki otrzymującej aport lub spółdzielni, nie wyższej jednak niż wartość wkładu z tytułu tej pożyczki (kredytu) określona zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7 – jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego jest wierzytelność z tytułu tej pożyczki (kredytu).

W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się pierwszeństwo wykładni językowej nad pozostałymi rodzajami wykładni, tj. systemową i celowościową. Tylko w wyjątkowych sytuacjach można odstąpić od literalnego brzmienia przepisu, w szczególności, gdy językowe dyrektywy interpretacyjne nie pozwalają z danego teksu prawnego wyinterpretować jednoznacznej normy postępowania lub gdy wykładnia językowa pozostaje w oczywistej sprzeczności z treścią innych norm.

Jak podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 11 kwietnia 2014 r. sygn. akt II FSK 1077/12, wykładnia językowa konkretnego przepisu prawa jest nie tylko punktem wyjścia wykładni prawa, ale także zakreśla jej granice. Próba dokonania wykładni, która byłaby sprzeczna z językowym znaczeniem przepisu prawa byłaby naruszeniem zasady praworządności. Językowe znaczenie przepisu prawa wyznacza bowiem granice dopuszczalnej wykładni, gdyż „formuła słowna jest (…) granicą wszelkiego dopuszczalnego sensu, jakiego możemy poszukiwać w tekście przepisów prawa” (wyrok NSA z dnia 18 grudnia 2000 r. sygn. akt III SA 3055/09, „Monitor Podatkowy” 2001, nr 4; również R. Mastalski, Wprowadzenie do prawa podatkowego, Warszawa 1995, s. 101-102).

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że literalne brzmienie powołanego art. 15 ust. 1j pkt 2a updop wskazuje, iż w przedstawionym zdarzeniu przyszłym przepis ten nie będzie miał zastosowania. Nie można bowiem postawić znaku równości pomiędzy obligacją a pożyczką, gdyż – mimo że oba te instrumenty są formami poszukiwania finansowania – jednak mają swoją charakterystykę regulowaną różnymi aktami prawnymi.

Obligacje reguluje ustawa z dnia 15 stycznia 2015 r. o obligacjach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1208). Zgodnie z art. 4 ust. 1 tej ustawy obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji, zwanego dalej „obligatariuszem”, i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia.

Pożyczka z kolei jest regulowana przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1145 z późn. zm.) Księga trzecia Zobowiązania Tytuł XIX Pożyczka.

Zgodnie z art. 720 § 1 tej ustawy przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Nie można zatem przyjąć, by pożyczka wynikająca z wcześniejszego dokonania konwersji nabytych obligacji była pożyczka, o której mowa w art. 15 ust. 1j pkt 2a updop. Jak podano we wniosku – dokonywanie konwersji obligacji odbyło się przy zachowaniu tożsamości środków pieniężnych, które zostały przekazane na rachunek płatniczy spółki zależnej (działającej wówczas jako emitent obligacji, a obecnie jako pożyczkobiorca) tytułem pokrycia ceny obligacji. Ponadto konwersja zadłużenia z obligacji (wykup obligacji) przeprowadzona została przy braku transferu środków pieniężnych.

Opisana procedura konwersji nie świadczy o tym, by w jej wyniku doszło do wykupu czy zbycia obligacji, ale zamiany jednej wierzytelności na inną. Nie można również mówić o przekazaniu przez wnoszącego wkład niepieniężny kwoty pożyczki (a o takiej jest mowa w art. 15 ust. 1j pkt 2a updop) ponieważ pożyczka nie została przez wnoszącego wkład udzielona, a środki, które spółka dominująca przekaże pochodzą de facto z obligacji emitowanych przez spółki zależne, zwłaszcza że transakcja odbyła się z zachowaniem tożsamości środków oraz braku ich transferu.

Z literalnego brzmienia art. 15 ust. 1j pkt 2a updop wynika, że w przypadku objęcia przez spółkę dominującą udziałów (akcji) w spółce zależnej w zamian za wkład w postaci wierzytelności przysługującej spółce dominującej z tytułu pożyczki udzielonej przez ten podmiot spółce zależnej, przesłanką pozwalającą na zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów jest konieczność przekazania kwoty pożyczki przez wnoszącego wkład (spółkę dominującą) na rachunek płatniczy spółki zależnej. Jednak taka sytuacja nie będzie miała miejsca w opisanym przez Wnioskodawcę zdarzeniu przyszłym. Jak bowiem wynika z wniosku, środki pieniężne były przekazywane na rachunki płatnicze spółek zależnych w zamian za obejmowane przez spółkę dominującą obligacje, a nie z tytułu udzielonej pożyczki. W wyniku konwersji obligacji na pożyczkę nie nastąpiło przekazanie na rachunek płatniczy spółki zależnej żadnych środków pieniężnych, gdyż konwersja odbyła się wyłącznie w sferze dokumentacyjnej kontrahentów.

Należy zatem stwierdzić, że objęcie udziałów (akcji) spółki zależnej nastąpi w zamian za wierzytelności z tytułu pożyczki, która nigdy nie została przekazana na rachunek płatniczy tej spółki. Przekształcenie obligacji na pożyczkę nie jest bowiem wpłatą, o której mowa w interpretowanej regulacji prawa podatkowego.

Wobec braku spełnienia przesłanek zawartych w art. 15 ust. 1j pkt 2a updop, przepis ów nie może mieć w przedmiotowej sprawie zastosowania.

Stąd w przypadku objęcia przez spółkę dominującą udziałów (akcji) w spółce zależnej za wkład niepieniężny w postaci wierzytelności przysługującej podmiotowi wnoszącemu wkład niepieniężny (tj. spółce dominującej) z tytułu pożyczki uprzednio udzielonej przez ten podmiot spółce zależnej – jeżeli ww. pożyczka wynika z wcześniejszego dokonania konwersji nabytych obligacji na pożyczkę, przy zachowaniu tożsamości środków pieniężnych, które zostały przekazane na rachunek płatniczy spółki zależnej (działającej wówczas jako emitent obligacji, a obecnie jako pożyczkobiorca) tytułem pokrycia ceny obligacji – podmiot wnoszący wkład niepieniężny nie ma prawa do rozpoznania kosztu uzyskania przychodu, o którym mowa w art. 15 ust. 1j pkt 2a updop.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy jest nieprawidłowe.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (zdarzeniem przyszłym) podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2325 z późn. zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin