2020.10.07 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej - 0113-KDIPT2-3.4011.617.2020.2.MS

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT2-3.4011.617.2020.2.MS
z 7 października 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Zainteresowanych przedstawione we wniosku wspólnym z dnia 21 lipca 2020 r. (data wpływu 28 lipca 2020 r.), uzupełnionym pismem z dnia 28 września 2020 r. (data wpływu 30 września 2020 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zasądzenia roszczeń – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 lipca 2020 r. wpłynął do tutejszego Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zasądzenia roszczeń.

Z uwagi na braki formalne wniosku, Organ podatkowy pismem z dnia 18 września 2020 r., nr 0113-KDIPT2-3.4011.617.2020.1.MS (doręczonym dnia 23 września 2020 r.) wezwał Zainteresowanego będącego stroną postępowania na podstawie art. 13 § 2a, art. 169 § 1 i § 2, art. 14r w zw. z art. 14h ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.) do jego uzupełnienia, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia. W odpowiedzi na ww. wezwanie w dniu 30 września 2020 r. wpłynęło uzupełnienie wniosku (data nadania 28 września 2020 r.).

We wniosku złożonym przez

Zainteresowanego będącego stroną postępowania:

Zainteresowaną niebędącą stroną postępowania:

przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Zainteresowany będący stroną postępowania (dalej jako „Wnioskodawca 1”, ,,Zainteresowany”), działając jako konsument, zawarł z … S.A. Oddział w Polsce z siedzibą w …, którego następcą prawnym był X S.A. z siedzibą w …(obecnie Y siedzibą w … wykonujący w Polsce działalność gospodarczą w ramach oddziału: X Oddział w Polsce, dalej jako „Bank”) umowę o kredyt hipoteczny nr .. z dnia 2008 r. (dalej jako „Umowa”).

Umowa opiewała na kwotę ..zł. Kredyt został udzielony w złotych, natomiast był indeksowany do franka szwajcarskiego, w wyniku czego kwota zadłużenia wyrażona została w walucie obcej, z tym zastrzeżeniem, że Wnioskodawca 1 oraz …. będąca Zainteresowaną niebędącą stroną postępowania (dalej jako „Wnioskodawca 2”, ,,Zainteresowana”) spłacali raty w złotówkach. Wypłata kredytu miała nastąpić w transzach. Spłata kredytu miała nastąpić w 360 miesięcznych równych ratach kapitałowych i odsetkowych. Kredyt był oprocentowany według zmiennej stopy procentowej, wynoszącej na dzień sporządzenia Umowy …% w skali roku, z zastrzeżeniem postanowień Regulaminu w zakresie ustalania wysokości oprocentowania.

Pierwsza transza kredytu w wysokości zł gr została wypłacona Wnioskodawcy 1 w dniu.. 2008 r. i przeliczona według kursu CHF ustalonego przez Bank na …., co dało …. CHF. Druga transza w wysokości …zł … gr została wypłacona w dniu .. 2008 r., a następnie przeliczona według kursu CHF ustalonego przez Bank (….) na … CHF. Trzecia transza w wysokości … zł … gr została wypłacona w dniu …2009 r., a następnie przeliczona według kursu CHF Banku (…..) na ….. CHF. Łącznie Bank, wypłacił Wnioskodawcy 1 całą kwotę ….zł. Saldo zadłużenia, po przeliczeniu transz przez Bank wynosiło odpowiednio …. CHF po wypłacie pierwszej transzy, …. CHF po wypłacie drugiej transzy kredytu i ostatecznie …. CHF po wypłacie ostatniej transzy kredytu.

W związku z zawarciem przez Wnioskodawcę 1 związku małżeńskiego, w dniu …. 2009 r. do Umowy przystąpiła …., czyli Wnioskodawca 2.

Zabezpieczeniem wykonania Umowy przez Zainteresowanych są:

hipoteka kaucyjna do kwoty …. zł ustanowiona na nieruchomości (ul. …. w P…..) Zainteresowanych,

cesja praw na rzecz Banku z polisy ubezpieczenia nieruchomości (ul. w P) Zainteresowanych od ognia i innych zdarzeń losowych,

nieodwołalne pełnomocnictwa do pobierania przez Bank z rachunków bankowych Zainteresowanych środków pieniężnych,

cesja praw z tytułu wpłaconego wkładu budowlanego.

Wnioskodawca 1 podkreśla, że Umowa została zawarta na podstawie wniosku kredytowego, złożonego obowiązkowo na bankowym formularzu, wypełnionego przy decydującej pomocy i udziale przedstawiciela Banku, który to wniosek Wnioskodawca 1 podpisał. Nie miał On możliwości negocjowania ani treści wniosku, ani warunków Umowy. Bank przedstawił Wnioskodawcy 1 do podpisania przygotowany przez siebie projekt Umowy według wzorca umownego, jaki w tamtym czasie Bank stosował bez możliwości jego negocjowania przez Wnioskodawcę 1. Zainteresowany wystąpił o kredyt indeksowany do CHF tylko z tego powodu, że nie miał zdolności kredytowej do zaciągnięcia kredytu stricte złotowego. Motorem Jego działań było zapewnienie własnego lokum zakładanej rodzinie. Nie bez znaczenia dla oceny motywacji Wnioskodawcy 1 pozostaje fakt, że zdecydował się na zakup niedużego mieszkania (52 m²) w …, gdzie ceny były niższe niż w …, w której mieszkał i pracował. Środki uzyskane z kredytu zostały przez Zainteresowanych przeznaczone na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych ich rodziny – zakup na rynku pierwotnym lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, położoną w … ul. , w którym też obecnie mieszkają. W okresie od dnia 2008 r. do dnia 2018 r. Zainteresowani uiścili na rzecz Banku łącznie kwotę zł gr, z czego wpłaty na poczet spłaty rat kapitałowych wynoszą zł gr, natomiast wpłaty rat odsetkowych wynoszą zł gr. Umowa przez cały okres jej obowiązywania nie przewidywała możliwości spłacania rat kredytu bezpośrednio w walucie indeksacji (CHF). Nie uległo to zmianie nawet po wejściu w życie ustawy z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw. W ocenie Zainteresowanych, tak skonstruowana Umowa jest w całości nieważna. W związku z powyższym, Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 przysługuje roszczenie o zwrot wpłaconych przez Nich świadczeń na rzecz Banku z tytułu ww. Umowy, jako że zostały nienależnie pobrane. Z ostrożności procesowej, Zainteresowani uznali, że na wypadek gdyby Umowa nie została uznana za nieważną, przysługuje Im roszczenie ewentualne w wysokości zł gr. Wynika ono z faktu, że zdaniem Zainteresowanych, postanowienia Umowy wprowadzające mechanizm indeksacyjny oraz postanowienia odnoszące się do sposobu ustalania kursów istotnych dla wykonywania Umowy są abuzywne, a przez to niewiążące. Powyższe skutkuje koniecznością przyjęcia, że Umowa winna być realizowana z pominięciem abuzywnych klauzul i w konsekwencji oznacza, że Wnioskodawca 1 i Wnioskodawca 2 posiadają nadpłatę świadczeń wpłaconych do Banku w zestawieniu z tymi, do których płatności byliby zobowiązani w razie nieważności mechanizmów indeksacji, która to nadpłata podlega zwrotowi na ich rzecz.

W związku z powyższym, Wnioskodawca 1 i Wnioskodawca 2, działając przez ustanowionego przez Nich pełnomocnika profesjonalnego, złożyli w dniu w Sądzie Okręgowym w …Wydział Cywilny pozew przeciwko Bankowi wnosząc o:

zasądzenie od Banku na rzecz Zainteresowanych kwoty zł gr ( złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po doręczeniu Bankowi odpisu pozwu do dnia zapłaty, tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank świadczeń, na podstawie nieważnej z mocy samego prawa Umowy, na którą to kwotę składa się suma rat kapitałowo-odsetkowych zapłaconych przez Wnioskodawcę 1 i Wnioskodawcę 2 na rzecz Banku w okresie od dnia 2008 r. do dnia 2018 r. i ustalenie, że zawarta Umowa jest nieważna (roszczenia główne),
a w przypadku nieutrzymania się zarzutu nieważności całej Umowy – zasądzenie od Banku na rzecz Zainteresowanych kwoty zł gr ( złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po doręczeniu Bankowi odpisu pozwu do dnia zapłaty, tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank, na podstawie Umowy, świadczeń z tytułu wszystkich nadpłat, których Wnioskodawca 1 i Wnioskodawca 2 dokonali na rzecz Banku z powodu nieuprawnionego zastosowania przez Bank abuzywnych klauzul waloryzacyjnych (roszczenie ewentualne).

W zakresie roszczenia głównego powództwo Zainteresowanych oparte zostało na twierdzeniu, że Umowa jest nieważna z uwagi na sprzeczność z prawem, zasadami współżycia społecznego, jak i abuzywność jej postanowień. W Umowie z Wnioskodawcą 1 i Wnioskodawcą 2, Bank bezprawnie bowiem wprowadził regulację polegającą na przeliczaniu udzielonego kredytu w walucie polskiej na walutę obcą (CHF) według kursu wymiany jednostronnie określonego przez Bank w dniu jego uruchomienia, która to kwota stanowiła następnie podstawę ustalania wysokości rat kapitałowo-odsetkowych. W konsekwencji, Umowa nie zawiera elementu koniecznego dla umów kredytów bankowych, jakim jest jednoznaczne ustalenie wysokości udzielonego kredytu, co powinno nastąpić już na etapie zawierania Umowy i być jasno określone w jej treści. Bezsporne jest, że Bank pozostawił sobie możliwość ustalenia tej kwoty dopiero na późniejszym etapie – tj. w toku wykonywania Umowy. Ponadto, Bank w Umowie posłużył się niedozwolonymi postanowieniami dotyczącymi waloryzacji wysokości udzielonego kredytu oraz wysokości rat spłaty do waluty obcej, a także w sposób sprzeczny z prawem oraz zasadami współżycia społecznego pobierał odsetki na podstawie wcześniej już zwaloryzowanej kwoty kredytu, co czyni Umowę nieważną w rozumieniu art. 58 Kodeksu Cywilnego

O sprzeczności z zasadami współżycia społecznego świadczą następujące fakty:

Bank kilkukrotnie waloryzował świadczenia Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2, co miało na celu nie zabezpieczenie Banku przed zmianą siły nabywczej pieniądza lecz jedynie bezpodstawne i ukryte przysporzenie po jego stronie;

Bank stosował dowolnie ustalony przez siebie kurs waluty CHF, nie starając się nawet wyjaśnić, czym kierował się przy jego określaniu;

Bank zaniechał jakiegokolwiek wyjaśnienia Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 rzeczywistego charakteru Umowy i ryzyka z nią związanego, pomimo że ciążył na nim szczególny obowiązek informacyjny w zakresie oferowanych przez siebie produktów;

Bank zawierając Umowę w jej finalnym kształcie kierował się jedynie własnym interesem pomimo, że banki jako instytucje zaufania publicznego same zauważały odpowiedzialność społeczną jaka na nich ciąży i obligowały siebie nawzajem do kierowania się również uzasadnionym interesem swoich klientów;

Bank nie dążył do umożliwienia Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 spłaty kredytu bezpośrednio w CHF.

Powyższe argumenty uzasadniają roszczenia główne Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2. W przypadku bowiem uznania Umowy za nieważną, Zainteresowanym należy się zwrot całości uiszczonych przez nich świadczeń na rzecz Banku z tytułu nieważnej Umowy, a więc zasadnym jest roszczenie o zasądzenie kwoty zł gr wraz z odsetkami. Ze względu na fakt, że Umowa nie została jeszcze w całości wykonana, zasadnym jest również roszczenie o ustalenie, że jest ona nieważna. Z ostrożności Zainteresowani wskazują, że na wypadek gdyby Sąd Okręgowy w .. uznał, że abuzywność zakwestionowanych postanowień umownych nie powoduje nieważności całej Umowy, oraz że mogła ona obowiązywać bez klauzul uznanych za abuzywne (przy pominięciu niedozwolonych postanowień), zasadne staje się roszczenie określone przez Wnioskodawcę 1 i Wnioskodawcę 2 jako ewentualne w wysokości zł gr wraz z odsetkami. W ramach tego roszczenia domagają się Oni zasądzenia nadpłaty jakiej dokonali na rzecz Banku, wynikającej z tego, że Zainteresowani regulowali wszystkie świadczenia umowne tak jakby mechanizm indeksacyjny był ważny, podczas gdy z uwagi na jego abuzywność, był on niewiążący.

Rozpatrzenie przez Sąd Okręgowy w …pozwu złożonego przez Wnioskodawcę 1 i Wnioskodawcę 2 w dniu 2018 r. skutkować będzie zaistnieniem jednego z poniższych zdarzeń przyszłych, których dotyczą pytania sformułowane w dalszej części wniosku o wydanie indywidulanej interpretacji przepisów prawa podatkowego:

pierwszym zdarzeniem przyszłym będzie uznanie przez Sąd Okręgowy w wyroku Umowy za bezwzględnie nieważną na podstawie art. 58 Kodeksu cywilnego od samego początku (ex tunc) i nie wywołującą żadnych skutków prawnych i zasądzenie na rzecz Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 określonej w wyroku kwoty. W przypadku uznania przez Sąd Okręgowy Umowy za nieważną, Zainteresowanym należeć będzie się zwrot całości uiszczonych przez Nich świadczeń na rzecz Banku z tytułu nieważnej Umowy, przy czym w złożonym pozwie Wnioskodawca 1 i Wnioskodawca 2 dochodzą zapłaty kwoty … zł …gr (złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po doręczeniu Bankowi odpisu pozwu do dnia zapłaty, tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank świadczeń, na podstawie nieważnej z mocy samego prawa Umowy, na którą to kwotę składa się suma rat kapitałowo-odsetkowych zapłaconych przez Zainteresowanych na rzecz Banku w okresie od dnia 2008 r. do dnia 2018 r.;
drugim zdarzeniem przyszłym, jeśli nie dojedzie do wydania wyroku stanowiącego pierwsze zdarzenie przyszłe, będzie uznanie przez Sąd Okręgowy w wyroku abuzywności konkretnych postanowień waloryzacyjnych Umowy co rodzi wedle przepisu art. 385¹ Kodeksu cywilnego, taki skutek, że postanowienia te (podobnie jak w przypadku skutku z art. 58 Kodeksu cywilnego) nie wiążą Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 z mocy samego prawa i od początku (ex tunc), zaś strony są związane umową kredytową w pozostałym zakresie (art. 385² § 2 Kodeksu cywilnego) i zasądzi na Ich rzecz określoną w wyroku kwotę, przy czym w złożonym przez Zainteresowanych pozwie roszczenie w tym zakresie zostało określone w wysokości zł gr ( złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po doręczeniu Bankowi odpisu pozwu do dnia zapłaty.

Wnioskodawca 1 i Wnioskodawca 2 ponadto wskazują, że do momentu wydania przez Sąd Okręgowy w wyroku w związku z pozwem złożonym przez Nich przed wystąpieniem z wnioskiem o wydanie indywidulanej interpretacji prawa podatkowego, nie będzie wiadomo o tym:

czy wystąpi pierwsze zdarzenie przyszłe, którego dotyczy pytanie oznaczone w dalszej części wniosku o wydanie indywidulanej interpretacji przepisów prawa podatkowego nr 1, polegające na tym, że Sąd Okręgowy w uzna Umowę za bezwzględnie nieważną na podstawie art. 58 Kodeksu cywilnego od samego początku (ex tunc) i nie wywołującą żadnych skutków prawnych i w konsekwencji zasądzi na rzecz Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 określoną kwotę,

czy też wystąpi drugie zdarzenie przyszłe, którego dotyczy pytanie oznaczone w dalszej części wniosku o wydanie indywidulanej interpretacji przepisów prawa podatkowego nr 2, polegające na tym, że Sąd Okręgowy w stwierdzi abuzywności konkretnych postanowień waloryzacyjnych Umowy kredytowej, co rodzi wedle przepisu art. 385¹ Kodeksu cywilnego, taki skutek, że postanowienia te (podobnie jak w przypadku skutku z art. 58 Kodeksu cywilnego) nie wiążą Zainteresowanych z mocy samego prawa i od początku (ex tunc), zaś strony są związane Umową kredytową w pozostałym zakresie (art. 385² § 2 Kodeksu cywilnego) i w związku z tym Sąd zasądzi na rzecz Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 określoną kwotę.

Składając wniosek o wydanie indywidulanej interpretacji przepisów prawa podatkowego Wnioskodawca 1 i Wnioskodawca 2 nie kreują sytuacji, w której planują złożyć w sądzie powszechnym pozew przeciwko Bakowi i uzależniają złożenie tego pozwu lub jego treści od tego jaką ocenę prawną planowanego działania otrzymają w formie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego. Zainteresowani złożyli już bowiem wspólny pozew w sądzie powszechnym przeciwko Bankowi, formułując wskazane powyżej żądania przed datą złożenia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Tym samym, nie uzależniali treści złożonego pozwu od treści indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, o wydanie której wnioskują. Działanie Zainteresowanych w postaci złożenia pozwu już zaistniało, a o tym, które ze wskazanych powyżej zdarzeń przyszłych wystąpi nie decyduje Wnioskodawca 1 i Wnioskodawca 2, a tylko i wyłącznie Sąd Okręgowy w wyroku, który zostanie wydany w związku z pozwem złożonym wspólnie przez Zainteresowanych. W związku z powyższym, wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego nie ma dla Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 ani celu poznawczego, ani nie ma służyć Zainteresowanym przeprowadzeniu analiz porównawczych różnych wariantów działań planowanych przez Nich, gdyż działanie Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 (złożenie pozwu do Sądu Okręgowego …..) miało już miejsce w dniu … 2018 r. Wnioskowana interpretacja dotyczy zatem skutków podatkowych jakie wystąpią dla Zainteresowanych w wyniku przyszłego działania sądu powszechnego w związku z pozwem złożonym przez Nich przed datą złożenia wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Niezależnie od tego, które z poniższych zdarzeń przyszłych wystąpi:

pierwszym zdarzeniem przyszłym będzie sytuacja, gdy Sąd Okręgowy w uzna w wyroku Umowę za bezwzględnie nieważną na podstawie art. 58 Kodeksu cywilnego od samego początku (ex tunc) i nie wywołującą żadnych skutków prawnych;
drugim zdarzeniem przyszłym będzie sytuacja, gdy Sąd Okręgowy w uzna w wyroku abuzywność konkretnych postanowień waloryzacyjnych Umowy, co rodzi wedle przepisu art. 385¹ Kodeksu cywilnego, taki skutek, że postanowienia te (podobnie jak w przypadku skutku z art. 58 Kodeksu cywilnego) nie wiążą Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 z mocy samego prawa i od początku (ex tunc), zaś strony są związane umową kredytową w pozostałym zakresie (art. 385² § 2 Kodeksu cywilnego) to otrzymają Oni, na mocy wyroku Sądu Okręgowego w …, kwotę pieniędzy. W związku z tym, Zainteresowani formułują pytania wskazane w dalszej części wniosku, odnoszące się do każdego z tych zdarzeń przyszłych, i wyrażają własne stanowisko i ocenę prawną odnośnie do każdego z zadanych pytań, a tym samym odnośnie do każdego z tych wskazanych powyżej dwóch zdarzeń przyszłych, zaś zaistnienie jednego z tych zdarzeń wykluczając zaistnienie drugiego z nich wynika z powszechnie obowiązujących przepisów z zakresu prawa cywilnego, których zastosowanie przez Sąd Okręgowy w …skutkować może tym, że Sąd ten:
1. uzna w wyroku umowę kredytową za bezwzględnie nieważną na podstawie art. 58 Kodeksu cywilnego od samego początku (ex tunc) i nie wywołującą żadnych skutków prawnych i zasądzi na rzecz Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 określoną kwotę, albo
2. uzna w wyroku abuzywność konkretnych postanowień waloryzacyjnych umowy kredytowej co rodzi wedle przepisu art. 385¹ Kodeksu cywilnego, taki skutek, że postanowienia te (podobnie jak w przypadku skutku z art. 58 Kodeksu cywilnego) nie wiążą Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 z mocy samego prawa i od początku (ex tunc), zaś strony są związane umową kredytową w pozostałym zakresie (art. 385² § 2 Kodeksu cywilnego) i zasądzi na rzecz Zainteresowanych określoną kwotę.

W związku z tym, w ocenie Zainteresowanych, zachodzą przesłanki prawne do wydania interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej przedstawionych przez Nich zdarzeń przyszłych, na co dodatkowo wskazuje prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 lipca 2019 r., sygn. akt III SA/Wa 363/19.

W związku z powyższym opisem postawiono następujące pytania:

Czy w przypadku uznania przez Sąd Okręgowy Umowy za bezwzględnie nieważną na podstawie art. 58 Kodeksu cywilnego od samego początku (ex tunc) i nie wywołującą żadnych skutków prawnych i w konsekwencji zasądzenia na rzecz Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 zwrotu nienależnie pobranych przez Bank świadczeń, na podstawie nieważnej z mocy samego prawa Umowy, otrzymana przez Nich od Banku kwota pieniędzy (w złożonym pozwie Wnioskodawca 1 i Wnioskodawca 2 dochodzi zapłaty kwoty zł gr wraz z odsetkami), stanowić będzie u Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 przychód i w związki z tym po Ich stronie powstanie zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Czy w przypadku gdy Sąd Okręgowy stwierdzi abuzywności konkretnych postanowień waloryzacyjnych Umowy, co rodzi, wedle przepisu art. 385¹ Kodeksu cywilnego, taki skutek, że postanowienia te (podobnie jak w przypadku skutku z art. 58 Kodeksu cywilnego) nie wiążą Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 z mocy samego prawa i od początku (ex tunc), zaś strony są związane Umową w pozostałym zakresie (art. 385² § 2 Kodeksu cywilnego) i w związku z tym Sąd zasądzi na rzecz Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 kwotę pieniędzy tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank, na podstawie Umowy, świadczeń z tytułu wszystkich nadpłat, których dokonali na rzecz Banku z powodu nieuprawnionego zastosowania przez Bank abuzywnych, a przez to niewiążących klauzul waloryzacyjnych (w złożonym przez Wnioskodawcę 1 i Wnioskodawcę 2 pozwie roszczenie w tym zakresie zostało określone w wysokości zł gr wraz z odsetkami), stanowić będzie u Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 przychód i w związki z tym po Ich stronie powstanie zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ?

Zdaniem Zainteresowanych,

Ad 1

Jeżeli, w wyniku rozpoznania pozwu złożonego wspólnie przez Wnioskodawcę 1 i Wnioskodawcę 2, Sąd Okręgowy uzna Umowę za bezwzględnie nieważną na podstawie art. 58 Kodeksu cywilnego od samego początku (ex tunc) i nie wywołującą żadnych skutków prawnych, to oznaczać to będzie, że zawarcie przez Wnioskodawcę 1 i Wnioskodawcę 2 oraz Bank Umowy nie skutkowało nawiązaniem stosunku prawnego o charakterze umowy kredytu, wobec czego na podstawie art. 410 Kodeksu cywilnego należy zakwalifikować świadczenie faktycznie spełnione przez Wnioskodawcę 1 i Wnioskodawcę 2 na rzecz Banku (świadczeniem tym było zapłacenie na rzecz Banku kwoty zł gr) jako nienależne, tj. spełnione bez podstawy prawnej i podlegające w związku z tym zwrotowi.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych dalej „Ustawa PIT”, za przychody uznaje się między innymi, otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze.

Wydaje się zatem, że przepis ten rozstrzyga, że kwota, która będzie uzyskana przez Wnioskodawcę 1 i Wnioskodawcę 2 na mocy wyroku sądowego od Banku tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank świadczeń, na podstawie nieważnej z mocy samego prawa Umowy, będzie przychodem dla Zainteresowanych.

Nie można jednakże pomijać okoliczności, w jakich Wnioskodawca 1 i Wnioskodawca 2 – podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych, otrzymają tę kwotę od Banku, innymi słowy jaka będzie przyczyna uzyskania tych pieniędzy. Przyczyną tą będzie uznanie przez sąd powszechny Umowy za bezwzględnie nieważną na podstawie art. 58 Kodeksu cywilnego od samego początku (ex tunc) i nie wywołującą żadnych skutków prawnych i tym samym zasądzenie na rzecz Zainteresowanych określonej wyrokiem kwoty tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank świadczeń, na podstawie nieważnej z mocy samego prawa Umowy kredytowej.

Oznacza to, że ustalić należy, czy kwota, która będzie uzyskana przez Wnioskodawcę 1 Wnioskodawcę 2 na mocy wyroku sądowego od Banku tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank świadczeń, na podstawie nieważnej z mocy samego prawa Umowy może być uznana za przychód wynikający z czynności będącej przedmiotem umowy prawnie skutecznej, bowiem:

zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 4 Ustawy PIT, przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy;

zgodnie z art. 2 ust. 6 Ustawy PIT, w przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że przychody pochodzą z czynności, które mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

Z przepisów tych wynika zatem, że:

istnieje domniemanie prawne, że dopóki brak jest przeciwnego dowodu, każdy przychód uzyskany przez podatnika jest przychodem pochodzącym z czynności, które mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy;

zaistnienie dowodu przeciwnego w stosunku do tego domniemania skutkuje tym, że przychód uzyskany przez podatnika nie jest przychodem pochodzącym z czynności, które mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy;

przychody pochodzące z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, nie podlegają opodatkowaniu, bowiem przepisów Ustawy PIT nie stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

Wniosek ten wynika nie tylko z zasad logiki, ale również z wykładni autentycznej, skoro sam ustawodawca w uzasadnieniu projektu ustawy wprowadzającej art. 2 ust. 6 Ustawy PIT stwierdził, że „wprowadzono domniemanie, że uzyskane przez podatnika przychody wynikają z czynności, które mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy; domniemanie to będzie można obalić wykazując, że przychody wynikają z czynności niemogących być przedmiotem prawnie skutecznej umowy” (druk nr 3032 – Sejm VII kadencji).

Jeżeli, w wyniku rozpoznania pozwu złożonego przez Wnioskodawcę 1 i Wnioskodawcę 2, Sąd Okręgowy wyda wyrok, w którym uzna Umowę za bezwzględnie nieważną na podstawie art. 58 Kodeksu cywilnego od samego początku (ex tunc) i nie wywołującą żadnych skutków prawnych, to wyrok ten będzie niewątpliwie tym „dowodem przeciwnym”, obalającym domniemanie prawne, że uzyskana przez Wnioskodawcę 1 i Wnioskodawcę 2 od Banku kwota określona tym wyrokiem, tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank świadczeń, na podstawie nieważnej z mocy samego prawa Umowy jest przychodem pochodzącym z czynności, które mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Wniosek ten poprzeć można dodatkowo powołując fragment uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 lipca 2013 r. (sygn. akt SK 18/09), formułującym postulaty de lege ferenda stanowiące podstawę właśnie do wprowadzenia do Ustawy PIT art. 2 ust. 6: „Warte rozważenia wydaje się wprowadzenie domniemania, że uzyskane przez podatnika przychody nie wynikają z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Taka regulacja określałaby jasno sytuację podatnika, o ile ustalałaby również sposób obalenia domniemania: mógłby on uiścić podatek dochodowy od osób fizycznych na zasadach ogólnych albo próbować wykazać, że osiągnął przychód, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f., znając zakres swoich obowiązków dowodowych. W aktualnym stanie prawnym, wobec braku odpowiedniego uregulowania tego zagadnienia, pozycja podatnika nie jest określona klarownie, co powoduje, że chociaż nie jest w ogóle obowiązany uiścić podatku, to jednak musi liczyć się z możliwością ustalenia podatku od dochodów nieujawnionych. Należy zarazem zastrzec, że w wypadku przychodów z przestępstw obalenie domniemania mogłoby nastąpić jedynie na podstawie orzeczenia sądu karnego, a w wypadku przychodów z czynów zabronionych, niezakwalifikowanych jednak jako przestępstwa – na podstawie orzeczenia sądu karnego lub prokuratora. Zagadnień tych – wbrew stanowisku Prokuratora Generalnego – nie są przecież uprawnione rozstrzygać samodzielnie organy podatkowe”.

Skoro na skutek zaistnienia „dowodu przeciwnego”, którym będzie wyrok Sądu Okręgowego , w którym Sąd uzna Umowę za bezwzględnie nieważną na podstawie art. 58 Kodeksu cywilnego od samego początku (ex tunc) i nie wywołującą żadnych skutków prawnych, obalającego domniemanie prawne, że uzyskany przez Wnioskodawcę 1 i Wnioskodawcę 2 zwrot pieniędzy z banku jest przychodem pochodzącym z czynności, które mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, zwrot ten w kwocie zasądzonej przez Sąd należy uznać za przychód, o którym mowa jest w art. 2 ust. 1 pkt 4 Ustawy PIT, czyli za przychód wynikający z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, gdyż Umowa wskutek jej nieważności nie była prawnie skuteczna, czyli końcowo zwrot ten należy uznać za przychód, do którego nie stosuje się przepisów Ustawy PIT.

Zatem, uzyskanie przez Wnioskodawcę 1 i Wnioskodawcę 2 od Banku kwoty, która będzie zasądzona prze Sąd Okręgowy tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank świadczeń, na podstawie nieważnej z mocy samego prawa Umowy, nie skutkuje powstaniem po stronie Zainteresowanych zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wniosek ten poprzeć można dodatkowo następującymi orzeczeniami sądów administracyjnych:

wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 sierpnia 2016 r., sygn. akt II FSK 1956/14: ,,W myśl w art. 2 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Problematyka uregulowana w ww. przepisie jest związana z szerszym zagadnieniem dotyczącym wpływu prawa cywilnego na powstawanie zobowiązań podatkowych. Jednocześnie zarówno w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak i w innych ustawach podatkowych nie zostało dookreślone, co należy rozumieć przez ,,czynność nie mogącą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy”. Jest to o tyle istotne, że zwykle wspomniane czynności są utożsamiane z czynnościami prawnymi nieważnymi bezwzględnie. W piśmiennictwie wskazuje się, że w art. 2 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. dotyczy sytuacji takiej, że ,,opodatkowaniu nie podlegają czynności charakteryzujące się tym, że w ogóle nie mogą być przedmiotem umowy skutecznej na gruncie prawa cywilnego, nie zaś wszelkie czynności, które w konkretnym przypadku nie są prawnie skuteczne” (tak A. Nita, Czynności nie mogące być przedmiotem prawnie skutecznej umowy w świetle prawa podatkowego, ,,Przegląd Podatkowy” 2003, nr 2, s. 18). Nie ma zatem przeszkód prawnych, żeby ze względu na uregulowanie zawarte w art. 2 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. nie opodatkować przychodu pochodzącego z czynności prawnej względnie nieważnej (podatek mógłby zostać zwrócony dopiero w przypadku wzruszenia takiej czynności). Podobnie opodatkowaniu co do zasady podlega przychód z czynności prawnej, dotkniętej wadą określaną jako bezskuteczność zawieszona (oczywiście dokonana czynność prawna nie wywołuje skutków prawnych tak długo, jak właściwy podmiot nie dokona jej potwierdzenia). Jeżeli natomiast czynność prawna w rozumieniu przepisów prawa cywilnego jest bezwzględnie nieważna, to nie może być przedmiotem prawnie skutecznej umowy i dlatego w myśl w art. 2 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. jest wyłączona z opodatkowania”.

wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 czerwca 2017 r., sygn. akt II FSK 1501/15: „ Art. 2 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, i że odnosi się on do dwóch zasadniczych sytuacji, tj. gdy określone czynności są sprzeczne z nakazami zawartymi w przepisach prawnych powszechnie obowiązujących oraz są sprzeczne z normami moralnymi. Jako przykład takich czynności można wskazać umowę, w której jedna strona umowy płaci drugiej za popełnienie czynu zabronionego. W takim przypadku otrzymane środki finansowe przez stronę dokonującą takiego czynu nie będą stanowiły przychodu”.

wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 4 października 2017 r., sygn. akt I SA/Op 220/17: „Ustawodawca w art. 2 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. używając sformułowania ,,czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy” miał na myśli zachowania podmiotów, które nie mogą być przedmiotem stosunku cywilnoprawnego. Zatem pojęcie ,,czynności”, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. oznacza zachowania (czynności faktyczne), które w ogóle nie mogą być wskazane w treści ważnej czynności prawnej, jako świadczenie strony tej czynności. Chodzi więc o czynności, które w żadnych okolicznościach i warunkach, jakie przepisy prawa przewidują dla zawarcia wolnej od wad umowy, nie mogą być przedmiotem stosunku prawnego. W celu ustalenia, czy przychody podlegają ustawie, wystarczy wskazanie, że określone czynności, z których te przychody wynikałyby, mogą być choćby hipotetycznie przedmiotem stosunku cywilnoprawnego. Oznacza to, że ustawie podatkowej podlegają przychody wynikające z czynności (zachowań) nie naruszających praw przyrody, ustaw oraz zasad współżycia społecznego, czyli takich, które mogą być wskazane w treści umowy korzystającej z ochrony prawnej. Zatem, tylko przychody wynikające z zachowań, które w żadnych warunkach i okolicznościach nie mogą zostać zaakceptowane przez obowiązujący porządek prawny, nie podlegają opodatkowaniu”.

Zatem, zdaniem Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2, w przypadku uznania przez Sąd Okręgowy Umowy za bezwzględnie nieważną na podstawie art. 58 Kodeksu cywilnego od samego początku (ex tunc) i nie wywołującą żadnych skutków prawnych i w konsekwencji zasądzenia na rzecz Zainteresowanych należności głównej w kwocie, która będzie określona w wyroku tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank świadczeń, na podstawie nieważnej z mocy samego prawa Umowy, otrzymana przez Wnioskodawcę 1 i Wnioskodawcę 2 od Banku kwota nie będzie stanowić u Nich przychodu i w związku z tym po Ich stronie nie powstanie zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych na podstawie przepisów Ustawy PIT.

Ad 2 (doprecyzowane w uzupełnieniu wniosku)

W sytuacji w której:

Sąd Okręgowy nie uzna w całości Umowy za bezwzględnie nieważną na podstawie art. 58 Kodeksu cywilnego od samego początku (ex tunc) i w konsekwencji nie uzna jej w całości za nie wywołującą żadnych skutków prawnych, tylko

Sąd Okręgowy stwierdzi abuzywności konkretnych postanowień waloryzacyjnych Umowy co rodzi wedle przepisu art. 385¹ Kodeksu cywilnego, taki skutek, że postanowienia te nie wiążą Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 z mocy samego prawa i od początku (ex tunc), zaś strony są związane Umową w pozostałym zakresie (art. 385² § 2 Kodeksu cywilnego), co oznacza, innymi słowy, że Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385¹ Kodeksu cywilnego stwierdzi, że część Umowy (postanowienia waloryzacyjne) nie wiąże Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 z mocy samego prawa i od początku (ex tunc) – jest to analogiczny skutek jak w przypadku skutku z art. 58 Kodeksu cywilnego, który opisany został we własnym stanowisku w sprawie oceny prawnej zdarzenia przyszłego w kontekście zadanego we wniosku pytania nr 1, natomiast w pozostałym zakresie (w zakresie pozostałych postanowień Umowy) Sąd ten uzna, że strony są związane w zakresie pozostałych postanowień Umowy na podstawie art. 385² § 2 Kodeksu cywilnego.

Jeśli Sąd stwierdzi abuzywności konkretnych postanowień waloryzacyjnych Umowy, co rodzi, wedle przepisu art. 385¹ Kodeksu cywilnego, taki skutek, że postanowienia te (podobnie jak w przypadku skutku z art. 58 Kodeksu cywilnego) nie wiążą Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 z mocy samego prawa i od samego początku (ex tunc), zaś strony są związane Umową w pozostałym zakresie (art. 385² § 2 Kodeksu cywilnego), czyli innymi słowy:

Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385¹ Kodeksu cywilnego stwierdzi, że część Umowy (postanowienia waloryzacyjne) nie wiąże Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 z mocy samego prawa i od początku (ex tunc) – jest to analogiczny skutek jak w przypadku skutku z art. 58 Kodeksu cywilnego, który opisany został we własnym stanowisku w sprawie oceny prawnej zdarzenia przyszłego w kontekście zadanego we wniosku pytania nr 1, natomiast w pozostałym zakresie (w zakresie pozostałych postanowień Umowy) Sąd ten uzna, że strony są związane w zakresie pozostałych postanowień Umowy na podstawie art. 385² § 2 Kodeksu cywilnego,

to w związku z tym Sąd zasądzi na rzecz Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 określoną w wyroku kwotę tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank, na podstawie Umowy, świadczeń z tytułu wszystkich nadpłat, których Wnioskodawca 1 i Wnioskodawca 2 dokonali na rzecz Banku z powodu nieuprawnionego zastosowania przez Bank abuzywnych a przez to niewiążących klauzul (postanowień waloryzacyjnych Umowy).

Zgodnie z art. 11 ust. 1 Ustawy PIT, za przychody uznaje się, między innymi, otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze.

Wydaje się zatem, że przepis ten rozstrzyga, że kwota, która będzie uzyskana przez Zainteresowanych na mocy wyroku sądowego od Banku tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank, na podstawie Umowy, świadczeń z tytułu wszystkich nadpłat, których Wnioskodawca 1 i Wnioskodawca 2 dokonali na rzecz Banku z powodu nieuprawnionego zastosowania przez Bank abuzywnych a przez to niewiążących klauzul (postanowień waloryzacyjnych Umowy), będzie przychodem dla Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2. Nie można jednakże pomijać okoliczności, w jakich Zainteresowani – podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych otrzymają tę kwotę od Banku, innymi słowy, jaka będzie przyczyna uzyskania tych pieniędzy. Przyczyną tą będzie uznanie przez sąd powszechny abuzywności konkretnych postanowień Umowy kredytowej (postanowień waloryzacyjnych Umowy), co rodzi wedle przepisu art. 385¹ Kodeksu cywilnego, taki skutek, że postanowienia te (podobnie jak w przypadku skutku z art. 58 Kodeksu cywilnego) nie wiążą Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 z mocy samego prawa i od samego początku (ex tunc), zaś strony są związane Umową w pozostałym zakresie (art. 385² § 2 Kodeksu cywilnego) i tym samym zasądzenie na rzecz Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 kwoty tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez pozwanego, na podstawie Umowy, świadczeń z tytułu wszystkich nadpłat, których Zainteresowani dokonali na rzecz Banku z powodu nieuprawnionego zastosowania przez Bank abuzywnych a przez to niewiążących klauzul.

Oznacza to, że ustalić należy, czy kwota, która będzie uzyskana przez Wnioskodawcę 1 i Wnioskodawcę 2 na mocy wyroku sądowego od Banku tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank, na podstawie Umowy, świadczeń z tytułu wszystkich nadpłat, których Wnioskodawca 1 i Wnioskodawca 2 dokonał na rzecz Banku z powodu nieuprawnionego zastosowania przez Bank abuzywnych a przez to niewiążących klauzul (postanowień waloryzacyjnych Umowy, które zostaną przez Sąd uznane za niewiążące) może być uznana za przychód wynikający z czynności będącej przedmiotem umowy prawnie skutecznej, bowiem:

zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 4 Ustawy PIT, przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy;

zgodnie z art. 2 ust. 6 Ustawy PIT, w przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że przychody pochodzą z czynności, które mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

Z przepisów tych wynika zatem, że:

istnieje domniemanie prawne, że dopóki brak jest przeciwnego dowodu, każdy przychód uzyskany przez podatnika jest przychodem pochodzącym z czynności, które mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy;

zaistnienie dowodu przeciwnego w stosunku do tego domniemania skutkuje tym, że przychód uzyskany przez podatnika nie jest przychodem pochodzącym z czynności, które mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy;

przychody pochodzące z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy nie podlegają opodatkowaniu, bowiem przepisów Ustawy PIT nie stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

Wniosek ten wynika nie tylko z zasad logiki, ale również z wykładni autentycznej, skoro sam ustawodawca w uzasadnieniu projektu ustawy wprowadzającej art. 2 ust. 6 Ustawy PIT stwierdził, że ,,wprowadzono domniemanie, że uzyskane przez podatnika przychody wynikają z czynności, które mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy; domniemanie to będzie można obalić wykazując, że przychody wynikają z czynności niemogących być przedmiotem prawnie skutecznej umowy” (druk nr 3032 – Sejm VII kadencji).

Jeżeli, w wyniku rozpoznania pozwu złożonego przez Wnioskodawcę 1 i Wnioskodawcę 2, Sąd Okręgowy wyda wyrok, w którym stwierdzi abuzywności konkretnych postanowień waloryzacyjnych Umowy co rodzi wedle przepisu art. 385¹ Kodeksu cywilnego, taki skutek, że postanowienia te (podobnie jak w przypadku skutku z art. 58 Kodeksu Cywilnego) nie wiążą Zainteresowanych z mocy samego prawa i od samego początku (ex tunc), zaś strony są związane Umową w pozostałym zakresie (art. 385² § 2 Kodeksu cywilnego), czyli innymi słowy:

Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385¹ Kodeksu cywilnego stwierdzi, że część Umowy (postanowienia waloryzacyjne) nie wiąże Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 z mocy samego prawa i od początku (ex tunc) – jest to analogiczny skutek jak w przypadku skutku z art. 58 Kodeksu cywilnego, który opisany został we własnym stanowisku w sprawie oceny prawnej zdarzenia przyszłego w kontekście zadanego we wniosku pytania nr 1, natomiast w pozostałym zakresie (w zakresie pozostałych postanowień Umowy) Sąd ten uzna, że strony są związane w zakresie pozostałych postanowień Umowy na podstawie art. 385² § 2 Kodeksu cywilnego,

to wyrok ten będzie niewątpliwie tym „dowodem przeciwnym” obalającym domniemanie prawne, że uzyskana przez Wnioskodawcę 1 i Wnioskodawcę 2 od Banku kwota tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez pozwanego, na podstawie Umowy, świadczeń z tytułu wszystkich nadpłat, których Zainteresowani dokonali na rzecz Banku z powodu nieuprawnionego zastosowania przez Bank abuzywnych a przez to niewiążących klauzul (postanowień waloryzacyjnych Umowy) jest przychodem pochodzącym z czynności, które mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

Wniosek ten poprzeć można dodatkowo powołując fragment uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 lipca 2013 r. (sygn. akt SK 18/09), formułującym postulaty de lege ferenda stanowiące podstawę właśnie do wprowadzenia do Ustawy PIT art. 2 ust. 6: „Warte rozważenia wydaje się wprowadzenie domniemania, że uzyskane przez podatnika przychody nie wynikają z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Taka regulacja określałaby jasno sytuację podatnika, o ile ustalałaby również sposób obalenia domniemania: mógłby on uiścić podatek dochodowy od osób fizycznych na zasadach ogólnych albo próbować wykazać, że osiągnął przychód, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f, znając zakres swoich obowiązków dowodowych. W aktualnym stanie prawnym, wobec braku odpowiedniego uregulowania tego zagadnienia, pozycja podatnika nie jest określona klarownie, co powoduje, że chociaż nie jest w ogóle obowiązany uiścić podatku, to jednak musi liczyć się z możliwością ustalenia podatku od dochodów nieujawnionych. Należy zarazem zastrzec, że w wypadku przychodów z przestępstw obalenie domniemania mogłoby nastąpić jedynie na podstawie orzeczenia sądu karnego, a w wypadku przychodów z czynów zabronionych, niezakwalifikowanych jednak jako przestępstwa – na podstawie orzeczenia sądu karnego lub prokuratora. Zagadnień tych – wbrew stanowisku Prokuratora Generalnego – nie są przecież uprawnione rozstrzygać samodzielnie organy podatkowe”.

Skoro na skutek zaistnienia „dowodu przeciwnego”, którym będzie wyrok Sądu Okręgowego, w którym Sąd stwierdzi abuzywności konkretnych postanowień waloryzacyjnych Umowy co rodzi wedle przepisu art. 385¹ Kodeksu cywilnego, taki skutek, że postanowienia te (podobnie jak w przypadku skutku z art. 58 Kodeksu cywilnego) nie wiążą Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 z mocy samego prawa i od samego początku (ex tunc), zaś strony są związane Umową w pozostałym zakresie (art. 385² § 2 Kodeksu cywilnego) to w związku z tym Sąd zasądzi na rzecz Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 określoną w wyroku kwotę tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez pozwanego, na podstawie Umowy, świadczeń z tytułu wszystkich nadpłat, których Wnioskodawca 1 i Wnioskodawca 2 dokonali na rzecz Banku z powodu nieuprawnionego zastosowania przez Bank abuzywnych a przez to niewiążących klauzul waloryzacyjnych, obalającego domniemanie prawne, że uzyskany przez Wnioskodawcę 1 i Wnioskodawcę 2 zwrot pieniędzy z Banku jest przychodem pochodzącym z czynności, które mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, zwrot ten w kwocie zasądzonej przez Sąd należy uznać za przychód, o którym mowa jest w art. 2 ust. 1 pkt 4 Ustawy PIT, czyli za przychód wynikający z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, gdyż dotyczy on kwot pobranych przez Bank na podstawie abuzywnych postanowień waloryzacyjnych Umowy, co rodzi, wedle przepisu art. 385¹ Kodeksu cywilnego, taki skutek, że postanowienia te (podobnie jak w przypadku skutku z art. 58 Kodeksu cywilnego) nie wiążą Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 z mocy samego prawa i od samego początku (ex tunc), czyli końcowo zwrot ten należy uznać za przychód, do którego nie stosuje się przepisów Ustawy PIT.

Zatem uzyskanie przez Wnioskodawcę 1 i Wnioskodawcę 2 od Banku kwoty zasądzonej przez Sąd tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank, na podstawie Umowy, świadczeń z tytułu wszystkich nadpłat, których Zainteresowani dokonali na rzecz Banku z powodu nieuprawnionego zastosowania przez Bank abuzywnych a przez to niewiążących klauzul waloryzacyjnych, nie skutkuje powstaniem po stronie Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Wniosek ten poprzeć można dodatkowo następującymi orzeczeniami sądów administracyjnych:

wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 sierpnia 2016 r. „sygn. akt II FSK 1956/14: ,,W myśl w art. 2 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Problematyka uregulowana w ww. przepisie jest związana z szerszym zagadnieniem dotyczącym wpływu prawa cywilnego na powstawanie zobowiązań podatkowych. Jednocześnie zarówno w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak i w innych ustawach podatkowych nie zostało dookreślone, co należy rozumieć przez ,,czynność nie mogącą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy”. Jest to o tyle istotne, że zwykle wspomniane czynności są utożsamiane z czynnościami prawnymi nieważnymi bezwzględnie. W piśmiennictwie wskazuje się, że w art. 2 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. dotyczy sytuacji takiej, że ,,opodatkowaniu nie podlegają czynności charakteryzujące się tym, że w ogóle nie mogą być przedmiotem umowy skutecznej na gruncie prawa cywilnego, nie zaś wszelkie czynności, które w konkretnym przypadku nie są prawnie skuteczne” (tak A. Nita, Czynności nie mogące być przedmiotem prawnie skutecznej umowy w świetle prawa podatkowego, ,,Przegląd Podatkowy” 2003. nr 2, s. 18). Nie ma zatem przeszkód prawnych, żeby ze względu na uregulowanie zawarte w art. 2 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. nie opodatkować przychodu pochodzącego z czynności prawnej względnie nieważnej (podatek mógłby zostać zwrócony dopiero w przypadku wzruszenia takiej czynności). Podobnie opodatkowaniu co do zasady podlega przychód z czynności prawnej, dotkniętej wadą określaną jako bezskuteczność zawieszona (oczywiście dokonana czynność prawna nie wywołuje skutków prawnych tak długo, jak właściwy podmiot nie dokona jej potwierdzenia). Jeżeli natomiast czynność prawna w rozumieniu przepisów prawa cywilnego jest bezwzględnie nieważna, to nie może być przedmiotem prawnie skutecznej umowy i dlatego w myśl w art. 2 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. jest wyłączona z opodatkowania”.

wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 czerwca 2017 r., sygn. akt II FSK 1501/15: ,, Art. 2 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, i że odnosi się on do dwóch zasadniczych sytuacji, tj. gdy określone czynności są sprzeczne z nakazami zawartymi w przepisach prawnych powszechnie obowiązujących oraz są sprzeczne z normami moralnymi. Jako przykład takich czynności można wskazać umowę, w której jedna strona umowy płaci drugiej za popełnienie czynu zabronionego. W takim przypadku otrzymane środki finansowe przez stronę dokonującą takiego czynu nie będą stanowiły przychodu”.

wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 4 października 2017 r., sygn. akt I SA/Op 220/17: „Ustawodawca w art. 2 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. używając sformułowania ,,czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy” miał na myśli zachowania podmiotów, które nie mogą być przedmiotem stosunku cywilnoprawnego. Zatem pojęcie ,,czynności”, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. oznacza zachowania (czynności faktyczne), które w ogóle nie mogą być wskazane w treści ważnej czynności prawnej, jako świadczenie strony tej czynności. Chodzi więc o czynności, które w żadnych okolicznościach i warunkach, jakie przepisy prawa przewidują dla zawarcia wolnej od wad umowy, nie mogą być przedmiotem stosunku prawnego. W celu ustalenia, czy przychody podlegają ustawie, wystarczy wskazanie, że określone czynności, z których te przychody wynikałyby, mogą być choćby hipotetycznie przedmiotem stosunku cywilnoprawnego. Oznacza to, że ustawie podatkowej podlegają przychody wynikające z czynności (zachowań) nie naruszających praw przyrody, ustaw oraz zasad współżycia społecznego, czyli takich, które mogą być wskazane w treści umowy korzystającej z ochrony prawnej. Zatem tylko przychody wynikające z zachowań, które w żadnych warunkach i okolicznościach nie mogą zostać zaakceptowane przez obowiązujący porządek prawny, nie podlegają opodatkowaniu”.

Zatem, zdaniem Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2, w przypadku gdy Sąd Okręgowy stwierdzi abuzywności konkretnych postanowień waloryzacyjnych Umowy, co rodzi wedle przepisu art. 385¹ Kodeksu cywilnego, taki skutek, że postanowienia te (podobnie jak w przypadku skutku z art. 58 Kodeksu cywilnego) nie wiążą Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 z mocy samego prawa i od początku (ex tunc), zaś strony są związane Umową w pozostałym zakresie (art. 385² § 2 Kodeksu cywilnego), czyli innymi słowy:

Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385¹ Kodeksu cywilnego stwierdzi, że cześć Umowy (postanowienia waloryzacyjne) nie wiąże Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 z mocy samego prawa i od początku (ex tunc) – jest to analogiczny skutek jak w przypadku skutku z art. 58 Kodeksu cywilnego, który opisany został we własnym stanowisku w sprawie oceny prawnej zdarzenia przyszłego w kontekście zadanego we wniosku pytania nr 1, natomiast w pozostałym zakresie (w zakresie pozostałych postanowień Umowy) Sąd ten uzna, że strony są związane w zakresie pozostałych postanowień Umowy na podstawie art. 385² § 2 Kodeksu cywilnego, i w związku z tym Sąd zasądzi na rzecz Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 określoną w wyroku kwotę tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank, na podstawie Umowy kredytowej, świadczeń z tytułu wszystkich nadpłat, których Wnioskodawca 1 i Wnioskodawca 2 dokonał na rzecz Banku z powodu nieuprawnionego zastosowania przez Bank abuzywnych a przez to niewiążących klauzul waloryzacyjnych to otrzymana przez Wnioskodawcę 1 i Wnioskodawcę 2 od Banku zasądzona kwota nie będzie stanowić u Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 przychodu i w związki z tym po stronie Wnioskodawcy 1 i Wnioskodawcy 2 nie powstanie zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca 1 i Wnioskodawca 2 wskazują, że w analogicznym przypadku do opisanych powyżej zdarzeń przyszłych i przedstawionego stanowiska odnośnie pytań sformułowanych we wniosku, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał takie stanowisko za prawidłowe w interpretacji indywidulanej z dnia 4 maja 2020 r., nr 0114-KDIP3 -2.4011.449.2018.2020.7.S.LS.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Zainteresowanych w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1426, z późn. zm.), ustawa reguluje opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób fizycznych. Przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów i świadczeń wskazanych w jej art. 2 ust. 1.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy, jej przepisów nie stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

Zakresem zastosowania tego przepisu są objęte sytuacje w których spełnione są łącznie następujące warunki:

podatnik uzyskał przychód, a więc przysporzenie majątkowe i jednocześnie

przychód ten „wynika z czynności, które nie mogą być przedmiotem skutecznej prawnie umowy”, czyli wykazuje związek przyczynowo-skutkowy z taką czynnością, ma swoje źródło w takiej czynności.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz

dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest – z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30f oraz z art. 44 ust. 7e i 7f – suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów (art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest natomiast – stosownie do art. 9 ust. 2 omawianej ustawy – nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym.

Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stosownie do tego przepisu przychodami (z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f) są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Ogólne określenie „kosztów uzyskania przychodów” zawiera natomiast art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl tego przepisu, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak, źródłami przychodów są m.in.:

stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta (art. 10 ust. 1 pkt 1);

pozarolnicza działalność gospodarcza (art. 10 ust. 1 pkt 3);

kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c (art. 10 ust. 1 pkt 7);

inne źródła (art. 10 ust. 1 pkt 9).

Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Katalog źródeł przychodów jest katalogiem zamkniętym. Ustawodawca „zamknął” ten katalog dzięki wprowadzeniu kategorii „innych źródeł”, czyli źródeł przychodów innych niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy. W sytuacji, gdy dane przysporzenie podatnika ma charakter przychodu i nie mieści się w żadnej z kategorii wskazanych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest przypisywane do źródła z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Rozwiązanie to jest jednym z elementów gwarantujących realizację zasady powszechności opodatkowania.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

W opisanym zdarzeniu przyszłym, Wnioskodawca – niezależnie, które z podniesionych przez Niego roszczeń zostanie ostatecznie zasądzone przez sąd – otrzyma od Banku:

zwrot pieniędzy, które wpłacał do Banku na podstawie umowy/postanowień umowy kredytowej, a które w wyniku uznania umowy/postanowień umowy za nieważne, okazały się nienależne Bankowi (dalej: realizacja „roszczenia o zwrot środków”);
odsetki od zgłoszonego „roszczenia o zwrot środków”.

Otrzymanie przez Zainteresowanych środków pieniężnych stanowiących realizację „roszczenia o zwrot środków” nie będzie Ich przychodem. Czynność ta, nie spowoduje uzyskania przez Nich przysporzenia majątkowego, wzrostu Ich majątku. Zainteresowani otrzymają zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłacili wcześniej do Banku. Pieniądze te, nie będą przychodem Zainteresowanych w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ich uzyskanie nie będzie skutkować po stronie Zainteresowanych powstaniem obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, nie będą Oni mieli obowiązku rozliczenia tych środków dla celów podatkowych.

Jednocześnie, skoro uzyskane środki nie będą miały charakteru przychodu, to – wbrew stanowisku Zainteresowanych – nie mogłyby mieścić się w zakresie zastosowania art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (przepis ten, jak wyjaśniono, dotyczy przychodów).

Druga kategoria należności, jakie uzyskają Zainteresowani w zdarzeniu przyszłym to zasądzone odsetki od zgłoszonego „roszczenia o zwrot środków”. Odsetki te, nie będą miały charakteru zwrotu nienależnie wpłaconych do Banku środków. Będą należnością z tytułu opóźnienia w zapłacie przez Bank kwoty podniesionych przez Nich roszczeń. Ich uzyskanie przez Zainteresowanych będzie Ich przysporzeniem majątkowym.

Co istotne, omawiane odsetki nie będą wynikały bezpośrednio z czynności podpisania przez Wnioskodawców umowy kredytowej zawierającej niedozwolone klauzule. Będą zasądzone na podstawie odpowiednich przepisów prawa cywilnego, a ich wysokość będzie związana z długością okresu dochodzenia przez Zainteresowanych realizacji podniesionego „roszczenia o zwrot środków” w trybie postępowania sądowego. Wbrew twierdzeniom Zainteresowanych, nie można ich zakwalifikować jako „przychodu wynikającego z czynności, która nie może być przedmiotem skutecznej prawnie umowy”, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

A zatem, opisane odsetki – jako środki pieniężne otrzymane przez Zainteresowanych – będą Ich przychodem podatkowym (art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Z uwagi na pochodzenie tych środków i związany z nim brak możliwości zakwalifikowania odsetek do przychodów z któregokolwiek ze źródeł przychodów określonych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8a omawianej ustawy, należy je uznać za przychody z innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Jednocześnie, odsetki te nie będą objęte zwolnieniem od podatku – żaden przepis art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie przewiduje takiego zwolnienia. Jako przychody Zainteresowanych z innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy), uzyskane odsetki będą podlegały więc opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania.

Jak wskazywano powyżej, dochodem ze źródła przychodów jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym (art. 9 ust. 2). Wobec tego, wydatki poniesione przez Zainteresowanych w celu uzyskania od Banku świadczenia (zwrotu nienależnie wpłaconych środków) wraz z odsetkami za zwłokę – w części odpowiadającej proporcji wartości zasądzonych odsetek do sumy zasądzonego roszczenia głównego wraz z odsetkami, będą stanowiły koszty uzyskania przychodu z odsetek (art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). W pozostałej części wydatki te są kosztami uzyskania kwoty niestanowiącej przychodu.

Tym samym, dochodem Zainteresowanych z tytułu otrzymania przedmiotowych odsetek będzie różnica pomiędzy wartością:

przychodu w postaci otrzymanych odsetek (tj. kwoty otrzymanych odsetek) i

kosztów uzyskania tego przychodu, tj. poniesionych kosztów postępowania mającego za cel uzyskanie roszczenia – w części odpowiadającej proporcji wartości przychodu z odsetek do sumy zasądzonych roszczeń.

Dochód ten będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na tzw. zasadach ogólnych, zgodnie z art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (według skali podatkowej).

Zainteresowani powinni wykazać wartość przychodu z otrzymanych odsetek, kosztów jego uzyskania i dochodu z odsetek w zeznaniu rocznym składanym za rok podatkowy, w którym otrzymają odsetki (art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) i zapłacić należny z tego tytułu podatek.

Podsumowując, niezależnie, czy sąd uzna umowę kredytową za bezwzględnie nieważną (skutek ex tunc), czy uzna konkretne postanowienia waloryzacyjne umowy za abuzywne, co będzie oznaczało brak związania nimi Zainteresowanych (skutek ex tunc), to otrzymana przez Nich od Banku kwota pieniędzy:

w części w jakiej będzie stanowiła zwrot nienależnie pobranych przez Bank świadczeń – nie będzie przychodem Zainteresowanych (art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych a contrario) i nie spowoduje powstania po Ich stronie obowiązku podatkowego (a dalej – zobowiązania podatkowego) w podatku dochodowym od osób fizycznych;
w części w jakiej będzie stanowiła zapłatę odsetek od kwoty zwrotu nienależnie pobranych przez Bank świadczeń – będzie przychodem Zainteresowanych z innych źródeł (art. 11 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), podlegającym opodatkowaniu na tzw. zasadach ogólnych, według skali podatkowej (art. 27 ww. ustawy).

W odniesieniu do powołanych przez Zainteresowanych wyroków sądów administracyjnych, należy podkreślić, że Organ w toku rozważań nad sposobem rozstrzygnięcia wniosku miał na względzie prezentowane w nich stanowiska i argumenty.

W odniesieniu natomiast do powołanej we wniosku interpretacji indywidualnej, należy wyjaśnić, że o ile funkcjonowanie w obrocie prawnym rozstrzygnięć, w których odmiennie oceniono takie same albo zbliżone stany faktyczne jest niewątpliwie niepożądane z punktu widzenia zasady prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organów, wyrażonej w art. 121 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.), w praktyce sytuacje takie mogą mieć miejsce (w odniesieniu do interpretacji indywidualnych, choćby z uwagi na przewidzianą przez ustawodawcę w art. 14e § 1 pkt 1 ustawa Ordynacja podatkowa możliwość zmiany interpretacji indywidualnej przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej w przypadku stwierdzenia jej nieprawidłowości, z uwzględnieniem w szczególności orzecznictwa sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej).

Podstawowym zadaniem tutejszego Organu jest wydawanie interpretacji prawidłowych, tj. w prawidłowy sposób odczytujących normy prawne zawarte w przepisach prawa podatkowego, a nie bezkrytycznie utrwalających raz wyrażony pogląd w tym zakresie. Niniejsze rozstrzygnięcie czyni zadość tym wymogom.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Zainteresowanych i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Zainteresowanych w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa). Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Zainteresowanemu będącemu stroną postępowania (art. 14r § 2 ustawy Ordynacja podatkowa) przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, który ją wydał (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin