Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0115-KDIT1.4011.255.2021.1.MST
z 9 czerwca 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 10 marca 2021 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości uznania za koszty uzyskania przychodów „straty” poniesionej w związku z przymusowym umorzeniem obligacji (…) – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

10 marca 2021 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości uznania za koszty uzyskania przychodów „straty” poniesionej w związku z przymusowym umorzeniem obligacji (…).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni w 2019 roku otrzymała w drodze darowizny od (…) M. K. (dalej: „Darczyńca”) obligacje (…) o równowartości 1 mln zł. Część z otrzymanych obligacji zostało wniesionych w postaci wkładu niepieniężnego w związku z objęciem udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym spółki (…) Sp. z o.o., natomiast pozostała część obligacji we własności Wnioskodawczyni została przymusowo umorzona na podstawie decyzji (…) z dnia (…) sygn. (…),(…),(…),(…) wobec (…) w sprawie wszczęcia przymusowej restrukturyzacji tego podmiotu skutkującej umorzeniem instrumentów kapitałowych, zastosowaniem instrumentu przymusowej restrukturyzacji oraz ustanowieniem administratora wobec (…). Przymusowe umorzenie obligacji nastąpiło bez wypłaty wynagrodzenia na rzecz Wnioskodawczyni.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawczyni będzie uprawniona do rozliczenia straty podatkowej powstałej w wyniku przymusowego umorzenia obligacji (…) przez (…)?

Zdaniem Wnioskodawczyni, będzie ona uprawniona do rozpoznania straty podatkowej w wyniku przymusowego umorzenia obligacji (…), gdyż nie otrzymała wynagrodzenia z tego tytułu, podczas gdy koszt uzyskania przychodu powinien zostać rozpoznany w wysokości wydatków poniesionych przez Darczyńcę na nabycie obligacji.

Zgodnie z art. 174 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o (…), systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 842) (…) jest uprawniony do wydania decyzji o przejęciu przez podmiot przejmujący, bez konieczności uzyskania zgody właścicieli, dłużników lub wierzycieli podmiotu w restrukturyzacji:

• przedsiębiorstwa podmiotu w restrukturyzacji,
• wybranych albo wszystkich praw majątkowych lub wybranych albo wszystkich zobowiązań podmiotu w restrukturyzacji,
• praw udziałowych podmiotu w restrukturyzacji.

W konsekwencji zastosowania powyższej regulacji, w dniu (…) podjęta została decyzja wobec (…) w sprawie wszczęcia przymusowej restrukturyzacji tego podmiotu skutkującej umorzeniem instrumentów kapitałowych, zastosowaniem instrumentu przymusowej restrukturyzacji oraz ustanowieniem administratora wobec (…). Na mocy przedmiotowej decyzji posiadane przez Wnioskodawczynię obligacje (…) zostały umorzone.

W tym kontekście, w pierwszej kolejności zaznaczyć należy, iż na gruncie ustawy o PIT obligacje korporacyjne powinny być rozumiane jako papiery wartościowe, gdyż zgodnie z ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 89) ilekroć w ustawie jest mowa o papierach wartościowych rozumie się przez to: akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 505, 1543, 1655, 1798 i 2217), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego.

Wobec powyższego, zgodnie z art. 30b ust. 1 ustawy o PIT od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu. Jednocześnie, na podstawie art. 30b ust. 2 ustawy o PIT wskazanym dochodem jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g, lub art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14. Tym samym, zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie papierów wartościowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych.

Oznacza to w praktyce, iż sytuacja umorzenia obligacji ze względu na incydentalny charakter tej instytucji nie została wymieniona w art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT. Tym samym – zdaniem Wnioskodawczyni – z uwagi na to, iż zarówno odpłatne zbycie, wykup, jak i umorzenie powodują takie same skutki dla Wnioskodawczyni, tj. niemożność dalszego dysponowania tymi papierami wartościowymi to poprzez zastosowanie analogii fakt umorzenia obligacji powinien zostać również objęty dyspozycją art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT.

Możliwość stosowania analogii w prawie podatkowym na korzyść podatnika znajduje uzasadnienie w orzecznictwie sądów administracyjnych. Przykładowo, w wyroku NSA z dnia 8 stycznia 2019 r. sygn. II FSK 3173/18 zostało stwierdzone, iż:

„NSA wskazał, że celem takich zabiegów jest wypełnienie luki w konstrukcji istniejących przepisów, pozwalające na ich poprawne funkcjonowanie. Podkreślono, że w demokratycznym państwie prawnym (art. 2 Konstytucji RP) strona nie może ponosić konsekwencji ewidentnych błędów i zaniedbań prawodawcy, w tym zwłaszcza takich, które powodują lukę w prawie naruszającą podstawowe zasady porządku konstytucyjnego. Lukę taką w wyjątkowych przypadkach wypełnić można w drodze analogii. Brak przepisu wyłączającego analogię z procesu interpretacji i stosowania materialnego prawa sprawia bowiem, że na zasadzie wyjątku można się posłużyć tą metodą dla usunięcia ewidentnych naruszeń porządku konstytucyjnego. Przenosząc powyższe uwagi teoretyczne na grunt rozpoznawanej sprawy należy podzielić stanowisko Sądu pierwszej instancji, że w stanie prawnym, w którym zadano pytanie we wniosku o wydanie interpretacji, istniała luka konstrukcyjna spowodowana brakiem regulacji prawnych wskazujących na sposób ustalania kosztu nabycia lub objęcia udziałów uzyskanych w ramach wymiany udziałów”.

Wobec powyższego, w związku z faktem nieobjęcia umorzenia papierów wartościowych dyspozycją art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT konieczne jest zastosowanie analogii w tym zakresie. W opisywanym przypadku zarówno Wnioskodawczyni, jak i (…) zostali pozbawieni możliwości dysponowania obligacjami. W przypadku posiadania takiej możliwości, tj. wykupu lub sprzedaży tych papierów wartościowych skutki podatkowe byłyby odmienne w tym zakresie. Zauważyć zatem należy, iż w oparciu również o zasady konstytucyjne (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 grudnia 2017 r. sygn. K36/15) podatnik nie powinien ponosić negatywnych konsekwencji w oparciu o działania organów państwowych.

W świetle powyższego, racjonalne jest uznanie przymusowego umorzenia obligacji jako czynności wywołującej analogiczne skutki podatkowe jak odpłatne zbycie papierów wartościowych Obligatariuszki. Za takim przypisaniem skutków prawnych umorzenia obligacji przemawia również wykładnia funkcjonalna art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT. Celem niniejszego przepisu jest odroczenie rozliczenia jako koszt uzyskania przychodu wydatków związanych z nabyciem/objęciem udziałów, akcji lub papierów wartościowych. Zatem, takie uprawnienie powstaje dla podatników nawet jeśli dokonano odpłatnego zbycia posiadanego papieru wartościowego za symboliczną kwotę. Przyjęcie zakazu rozliczenia kosztów uzyskania przychodu (w konsekwencji wykazania straty podatkowej) skutkowałoby znacznymi rozbieżnościami w sytuacji prawnej podatników dokonujących zbycia obligacji, w odniesieniu do których obligacje zostały przymusowo umorzone, podczas gdy ekonomiczny efekt jest tożsamy, tj. brak dalszej możliwości dysponowania tymi papierami wartościowymi.

Dodatkowo, zdaniem Wnioskodawczyni uprawniona będzie do rozliczenia jako kosztu uzyskania przychodu wydatków, które poniósł Darczyńca na nabycie obligacji (…). Wskazać należy, iż w przypadku wykupu przez emitenta wydatki poniesione przez darczyńcę obniżać będą przychód z tego tytułu. Zgodnie z art. 5a pkt 12 ustawy o PIT, ilekroć w ustawie jest mowa o dyskoncie oznacza to różnicę między kwotą uzyskaną z wykupu papieru wartościowego przez emitenta a wydatkami poniesionymi na nabycie papieru wartościowego na rynku pierwotnym lub wtórnym, a w przypadku nabycia papieru wartościowego w drodze spadku lub darowizny – różnicę między kwotą uzyskaną z wykupu a wydatkami poniesionymi przez spadkodawcę lub darczyńcę na nabycie tego papieru wartościowego. Tym samym, analogicznie powinna zostać potraktowana sytuacja umorzenia niniejszych obligacji.

Powyższe pozostaje w zgodzie z wykładnią celowościową rozliczenia przychodu z tytułu wykupu/sprzedaży obligacji, której założeniem jest pozostawić wartość nabytego instrumentu finansowego wolną od podatku dochodowego. Wskazać należy, iż zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT przepisów ustawy nie stosuje się do: przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Oznacza to w praktyce, iż Wnioskodawczyni poniosła ciężar opodatkowania w momencie nieodpłatnego nabycia. Zatem, biorąc pod uwagę założenia ustawodawcy na moment umorzenia obligacji powinien być uprawniony do kwalifikacji jako koszt uzyskania przychodu wydatków poniesionych na ich nabycie przez Darczyńcę. W przypadku interpretacji wyłączającej z kosztów uzyskania przychodów wspomnianych wydatków Darczyńcy w istocie doprowadziłoby to do opodatkowania podatkiem dochodowym wartości, która podlegała przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W konsekwencji wskazać należy, iż Wnioskodawczyni będzie uprawniona do rozpoznania straty podatkowej w wyniku przymusowego umorzenia obligacji (…), gdyż nie otrzymała wynagrodzenia z tego tytułu, podczas gdy koszt uzyskania przychodu powinien zostać rozpoznany w wysokości wydatków poniesionych przez Darczyńcę na nabycie obligacji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, 30da-30f oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów (art. 9 ust. 1a ustawy).

W myśl art. 9 ust. 2 ww. ustawy, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

W świetle art. 9 ust. 3 pkt 1 ustawy, o wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, podatnik może obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty.

Jak wynika z powołanych przepisów, ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje zasadę powszechności opodatkowania (art. 9 ust. 1). Konstrukcja podatku dochodowego od osób fizycznych zakłada przy tym zróżnicowanie sposobu opodatkowania poszczególnych rodzajów dochodów (przychodów) osób fizycznych w oparciu o system przyporządkowywania ich do odpowiedniego źródła przychodów. Ustawodawca, tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. System ten obejmuje:

• tzw. opodatkowanie na zasadach ogólnych, w przypadku którego mają zastosowanie m.in. ogólne reguły ustalania podstawy opodatkowania wynikające z art. 9 ust. 1a, ust. 2 i ust. 3 ustawy oraz
• szczególne tryby opodatkowania dotyczące wyodrębnionych kategorii przychodów (m.in. szczególne tryby opodatkowania unormowane odpowiednio w art. 30a i art. 30b ustawy).

Źródła przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wśród nich ustawodawca wyodrębnił – w pkt 7 ww. przepisu – źródło: „kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c”. Źródło to nie jest jednorodne. Obejmuje przychody z kapitałów pieniężnych wymienione w art. 17 ust. 1 ustawy oraz przychody z praw majątkowych, w tym ich odpłatnego zbycia, do których odnosi się art. 18 ustawy.

Stosownie do art. 17 ust. 1 omawianej ustawy, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się m.in.:

• odsetki od pożyczek (art. 17 ust. 1 pkt 1);
• odsetki (dyskonto) od papierów wartościowych (art. 17 ust. 1 pkt 3);
• dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych faktycznie uzyskane z tego udziału (art. 17 ust. 1 pkt 4);
• przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 1c (art. 17 ust. 1 pkt 5);
• przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych (art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a);
• przychody z realizacji praw wynikających z papierów wartościowych, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. b);
• przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających (art. 17 ust. 1 pkt 10).

Co istotne, przychody pochodzące ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy nie podlegają temu samemu reżimowi opodatkowania podatkiem dochodowym. W szczególności, w odniesieniu do poszczególnych rodzajów przychodów z kapitałów pieniężnych wymienionych w art. 17 ust. 1 ustawodawca przewidział opodatkowanie zryczałtowanym podatkiem dochodowym w trybie art. 30a ustawy albo opodatkowanie w trybie art. 30b ustawy. Przy czym – jak wskazywano powyżej – regulacje art. 30a i art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mają charakter szczególny w stosunku do ogólnej reguły ustalania podstawy opodatkowania wynikającej z art. 9 ust. 1a, ust. 2 i ust. 3 ustawy.

Obligacje są papierem wartościowym, o którym mowa w art. 3 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi. W świetle ww. przepisu, ilekroć w ustawie jest mowa o papierach wartościowych rozumie się przez to akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 505, 1543, 1655, 1798 i 2217), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego.

Na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychody (dochody) związane z obligacjami mogą podlegać opodatkowaniu odpowiednio na zasadach określonych w art. 30a albo w art. 30b ustawy – w zależności od tego, jakie czynności lub zdarzenia dotyczące obligacji miały miejsce po stronie podatnika. Ustawodawca różnicuje sytuacje, gdy:

• podatnik uzyskuje przychody, które są wynikiem realizacji jego uprawnień jako obligatariusza (tj. wierzyciela uprawnionego do żądania świadczeń wynikających z obligacji od emitenta tych papierów wartościowych);
• podatnik uzyskuje przychody które są wynikiem odpłatnego zbycia obligacji na rzecz podmiotu trzeciego.

W pierwszym z ww. przypadków, przychodem z obligacji są odsetki (dyskonto) – art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy. Dyskonto oznacza przy tym różnicę między kwotą uzyskaną z wykupu papieru wartościowego przez emitenta a wydatkami poniesionymi na nabycie papieru wartościowego na rynku pierwotnym lub wtórnym, a w przypadku nabycia papieru wartościowego w drodze spadku lub darowizny – różnicę między kwotą uzyskaną z wykupu a wydatkami poniesionymi przez spadkodawcę lub darczyńcę na nabycie tego papieru wartościowego (art. 5a pkt 12 ustawy).

Przychody z odsetek od obligacji i przychody z dyskonta od obligacji podlegają opodatkowaniu zryczałtowanym 19% podatkiem dochodowym (art. 30a ust. 1 pkt 2 ustawy). Co istotne:

• zryczałtowany podatek pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania (art. 30a ust. 6);
• obowiązek poboru podatku ciąży na płatniku (art. 41 ust. 4);
• co do zasady podatnik nie ma obowiązku objęcia dochodów (przychodów) z tego tytułu zeznaniem o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym (art. 45 ust. 3 ustawy).

Elementem przyjętego na gruncie omawianej ustawy systemu rozliczania podatku od odsetek (dyskonta) od papierów wartościowych (w tym obligacji) jest zasada braku obowiązku rozliczania się przez podatników z podatku od odsetek (dyskonta) od obligacji uzyskanych od podmiotu z siedzibą w Polsce. Skoro bowiem podatek pobierany przez płatnika jest zryczałtowany, a ponadto jest obliczany od konkretnych wypłacanych odsetek (dyskonta) od obligacji (podstawą opodatkowania jest kwota wypłacanych odsetek/dyskonta od obligacji, a nie suma odsetek/dyskonta od obligacji i innych przychodów lub kosztów z określonych tytułów osiągniętych w danym okresie), dokonane rozliczenie jest „pełne”, zakończone. Podatnik nie ma więc ani podstawy prawnej ani „technicznej” możliwości wykazywania ewentualnych „strat” wynikających z braku realizacji jego roszczenia o wypłatę odsetek lub dyskonta od obligacji (braku wykupu obligacji przez emitenta) jako strat podatkowych. W ujęciu podatkowym brak realizacji roszczeń obligatariusza o wypłatę odsetek/dyskonta od obligacji skutkuje brakiem uzyskania przez tego podatnika przychodu, który podlegałby opodatkowaniu (art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy a contrario).

Wnioski te są w pełni spójne z powoływanymi już przepisami art. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jak bowiem wynika z art. 9 ust. 1a omawianej ustawy przychody (dochody) o których mowa w art. 30a ustawy nie podlegają regule sumowania jako „dochód ze źródła przychodu” w celu ustalenia przedmiotu opodatkowania, o którym mowa w art. 9 ust. 1a. Jednocześnie, przychody (dochody), o których mowa w art. 30a ustawy nie podlegają sumowaniu z innymi przychodami z tego samego źródła w celu ustalenia „dochodu (straty) ze źródła przychodów”, o których mowa w art. 9 ust. 2 ustawy. Wobec powyższego, przychody (dochody), o których mowa w art. 30a ustawy nie mogą być źródłem straty w rozumieniu art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ani podlegać pomniejszeniu o taką stratę na zasadach określonych w art. 9 ust. 3 omawianej ustawy.

Druga z wymienionych sytuacji uzyskiwania przychodów związanych z obligacjami, tj. odpłatne zbycie obligacji na rzecz podmiotu trzeciego, skutkuje po stronie podatnika powstaniem przychodu z odpłatnego zbycia papierów wartościowych (art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Przychody z odpłatnego zbycia obligacji podlegają opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b ustawy – są uwzględniane dla celów ustalenia osiągniętego w roku podatkowym dochodu z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, w tym z realizacji praw wynikających z tych instrumentów, z odpłatnego zbycia udziałów (akcji), z odpłatnego zbycia udziałów w spółdzielni oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część. Co istotne:

• podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu obliczonego zgodnie z art. 30b ust. 2;
• przychody te pomniejsza się o koszty uzyskania przychodów, określone na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14 (art. 30b ust. 2 pkt 1 ustawy);
• po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany wykazać dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia obligacji (wraz z innymi dochodami podlegającymi opodatkowaniu w trybie art. 30b) w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy (art. 30b ust. 6 ustawy);
• stosownie do art. 9 ust. 6 ustawy, do strat z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółce, udziałów w spółdzielni, papierów wartościowych, w tym z odpłatnego zbycia papierów wartościowych na rynku regulowanym w ramach krótkiej sprzedaży i odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających, a także z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni, w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część ma zastosowanie przepis art. 9 ust. 3 dotyczący rozliczania straty podatkowej.

W ramach rozliczeń dotyczących przychodów (dochodów) podlegających opodatkowaniu w trybie art. 30b ustawy, ustawodawca przewidział zatem możliwość rozliczania strat z lat ubiegłych. Należy przy tym podkreślić, że – stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy – strata z odpłatnego zbycia obligacji powstaje, gdy koszty uzyskania przychodów (określone na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy) przekraczają przychody z odpłatnego zbycia obligacji (określone na podstawie art. 19 ustawy).

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie papierów wartościowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych.

W sytuacji opisanej we wniosku nie doszło do realizacji roszczeń Wnioskodawczyni jako obligatariusza (w szczególności, nie nastąpiła wypłata odsetek ani dyskonta od obligacji (…)). Wnioskodawczyni nie dokonała również odpłatnego zbycia obligacji na rzecz podmiotu trzeciego. Wnioskodawczyni nie uzyskała żadnych przychodów (żadnych przysporzeń majątkowych) związanych z obligacjami, ponieważ obligacje zostały nieodpłatnie umorzone.

Wobec tego, opisana sytuacja nie mieści się w zakresie zastosowania art. 30a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ani też w zakresie zastosowania art. 30b tej ustawy.

W szczególności, w odniesieniu do problemu rozliczenia wydatków poniesionych przez darczyńcę Wnioskodawczyni na nabycie obligacji w ramach rozliczeń podatkowych w trybie art. 30b ustawy należy wskazać, że z treści art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy wynika jednoznacznie, że wydatki na nabycie papierów wartościowych są kosztami uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia tych papierów wartościowych. Momentem, w którym wydatki te uzyskują status „kosztów uzyskania przychodów” jest odpłatne zbycie papierów wartościowych. W analizowanej sytuacji, moment odpłatnego zbycia obligacji nie zaistniał. Nie ma więc podstaw do rozliczenia wydatków poniesionych przez darczyńcę Wnioskodawczyni na nabycie obligacji jako kosztów uzyskania przychodu na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38 w zw. z art. 30b ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Analizując dalej należy wskazać, że nadwyżka wydatków na nabycie obligacji nad brakiem przychodów z ich nieodpłatnego umorzenia nie ma charakteru straty podatkowej w rozumieniu art. 9 ust. 2 ustawy.

Jednocześnie, ustawodawca nie przewidział możliwości rozliczenia tego rodzaju „straty” Wnioskodawczyni jako kosztu uzyskania przychodów. W szczególności – wbrew jej stanowisku –nie ma podstaw do uznania przedmiotowej „straty” za „wydatek na objęcie/nabycie papierów wartościowych (obligacji)” w rozumieniu art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Pojęcie „wydatków na objęcie/nabycie obligacji” dotyczy sposobu uzyskania własności obligacji. Natomiast problemowa „strata” na obligacjach jest ekonomicznym wynikiem sposobu utraty własności obligacji przez Wnioskodawczynię (źródłem powstania „straty” jest umorzenie obligacji, a nie ich objęcie/nabycie).

Na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma zatem możliwości „podatkowego” rozliczenia „straty” poniesionej przez Wnioskodawczynię w związku z nieodpłatnym umorzeniem obligacji.

Proponowane przez Wnioskodawczynię rozwiązanie (oparte na zasadzie analogii) naruszałoby systematykę ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, prowadziłoby do zastosowania art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy wbrew jego treści, w wyniku uznania, że nieodpłatne umorzenie obligacji jest momentem analogicznym do uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia obligacji. Zgodnie ze stanowiskiem Wnioskodawczyni przymusowe, nieodpłatne umorzenie obligacji (skutkujące brakiem możliwości uzyskania jakiegokolwiek przychodu związanego z obligacjami) miałoby być traktowane jak moment powstania przychodu uprawniający do rozpoznania kosztów podatkowych. Przyjęcie takiego stanowiska naruszałoby podstawowe zasady podatku dochodowego od osób fizycznych oraz zasady określone w art. 7 i art. 217 Konstytucji RP.

Należy ponadto podkreślić, że obligacje jako papiery wartościowe są instrumentami rynku finansowego. Jakkolwiek inwestowanie środków na rynku finansowym ma na celu osiąganie profitów, to jednak wiąże się również z określonym ryzykiem. Decyzja o objęciu lub nabyciu konkretnych papierów wartościowych jest swobodną decyzją podatnika, podejmowaną w określonych warunkach ekonomicznych i prawnych. Celem przepisów prawa podatkowego nie jest natomiast niwelowanie niekorzystnych ekonomicznych skutków wszelkich ryzyk gospodarczych podejmowanych przez podatników.

W tym kontekście, „negatywne konsekwencje” sytuacji przymusowego umorzenia obligacji bez wynagrodzenia mają dla Wnioskodawczyni głównie wymiar ekonomiczny, nie podatkowy. Wnioskodawczyni nie ponosi negatywnych konsekwencji podatkowych opisanego umorzenia, bo nieodpłatne umorzenie obligacji nie ma skutków podatkowych – nie jest źródłem przychodu, nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym.

Podsumowując, na gruncie obowiązujących przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych „strata” poniesiona przez Wnioskodawczynię w związku z przymusowym umorzeniem obligacji (…) przez (…) nie może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów Wnioskodawczyni (w tym do kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy).

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.