Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-3.4015.88.2021.2.BB
z 24 czerwca 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 19 kwietnia 2021 r. (data wpływu – 19 kwietnia 2021 r.), uzupełnionym 22 czerwca 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania prawa do ulgi mieszkaniowej w związku z zawarciem umowy dożywocia – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 kwietnia 2021 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania prawa do ulgi mieszkaniowej w związku z zawarciem umowy dożywocia.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w związku z tym w piśmie z 15 czerwca 2021 r., znak: 0111-KDIB2-3.4015.88.2021.1.BB, wezwano Wnioskodawczynię do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 22 czerwca 2021 r.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni 15 stycznia 2008 wraz z mężem, zawarła ze Spółdzielnią Mieszkaniową umowę o ustalenie odrębnej własności mieszkania i przeniesienie na nich jego własności. Mąż Wnioskodawczyni zmarł 31 grudnia 2017 r.

Na mocy testamentu Wnioskodawczyni nabyła połowę mieszkania należącą do zmarłego męża (odziedziczyła spadek w całości). Wartość połowy mieszkania na moment śmierci męża to 190 000 zł, oszacowana na podstawie ceny podobnych mieszkań w okolicy w tym czasie. Oprócz mieszkania w skład masy spadkowej wchodziły dwa kredyty: 123.740,92 zł (Wnioskodawczyni była współkredytobiorcą – część męża wynosiła 61870,46 zł); 9.080,84, w całości należący do męża Wnioskodawczyni (Wnioskodawczyni posiada zaświadczenia z banku dot. długów na dzień śmierci spadkodawcy).

Orzeczenie o nabyciu spadku uprawomocniło się 08 lutego 2019 roku, a uprawomocnione orzeczenie zostało dostarczone Wnioskodawczyni dopiero 04 kwietnia 2019 roku. Ponieważ Wnioskodawczyni orzeczenie otrzymała z opóźnieniem to w efekcie źle został obliczony termin złożenia wniosku SD-3 (winno być SD-Z2) w Urzędzie Skarbowym. Zgłoszenie o nabyciu spadku Wnioskodawczyni dokonała 09 września 2019 r., czyli po terminie.

Aby uniknąć płacenia podatku od spadków i darowizn Wnioskodawczyni wystąpiła o zastosowanie artkułu 16, na postawie którego mogła uzyskać ulgę.

Przedmiot masy spadkowej to 1/2 części lokalu mieszkalnego stanowiący odrębną nieruchomość oraz udział w gruncie przynależący do ww. nieruchomości. Ponieważ w momencie prowadzenia sprawy spadkowej Wnioskodawczyni nie miała zaświadczeń z banku dotyczących długów na dzień śmierci spadkodawcy to Urząd Skarbowy przyznał ulgę na podstawie art. 16 w wysokości wartości mieszkania, czyli 171.808,00 zł.

Wartość gruntu przypisanego do mieszkania wyniosła 18.192,00 zł. Ponieważ 9.637,00 zł to kwota wolna od podatku, to od kwoty 8.555,00 zł Wnioskodawczyni zapłaciła 3% podatek w wysokości 257 zł.

Po zakończeniu i uprawomocnieniu się postępowania Wnioskodawczyni ww. mieszkanie sprzedała – 23 grudnia 2019 roku za kwotę 440.000,00 zł.

Tego samego dnia spłaciła resztę kredytu w wysokości 89.415,28 zł (pozostała cześć kredytu w wysokości 34.324,64 zł z odsetkami została przez Wnioskodawczynię spłacona w okresie 24 miesięcy od śmierci męża do momentu sprzedaży mieszkania).

Przyczyną decyzji o sprzedaży mieszkania był z jednej strony stan zdrowia Wnioskodawczyni - ma kłopoty z poruszaniem się i mieszkanie na 3 piętrze bez windy znacznie ograniczało jej możliwość opuszczania domu. Ponadto sprzedaż mieszkania była jedyną możliwością spłaty odziedziczonych długów.

W dniu 19 lutego 2020 roku Wnioskodawczyni kupiła mieszkanie za 327.000,00 zł, koszty notarialne i podatek wyniosły 8.200 zł, czyli łączny wydatek na mieszkanie to 335.200.00 zł.

W tej chwili Wnioskodawczyni nie jest w stanie sama o siebie zadbać, wymaga pomocy w codziennych czynnościach - zakupach, sprzątaniu, gotowaniu. Opiekę nad nią sprawuje syn z rodziną.

Wnioskodawczyni chcę przepisać mieszkanie w umowie dożywocia jej synowi. Nadal będzie w nim zameldowana i będzie w nim mieszkać, jednocześnie oświadcza, że mieszkanie nie będzie sprzedane przed jej śmiercią.

Opisując swoją sytuację Wnioskodawczyni wskazała na konkretną interpretację indywidualną.

W związku z powyższym opisem Wnioskodawczyni zadał następujące pytanie:

Czy w świetle przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn - umowa o dożywociu traktowana jest również jako wyzbycie się tytułu prawnego do odziedziczonej nieruchomości w kontekście zachowania ulgi z tyt. art. 16 ww. ustawy?

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, w swojej istocie, przeniesienie własności lokalu na podstawie umowy o dożywocie nie oznacza utraty tytułu prawnego do zajmowanego lokalu i jako taka nie powinna pozbawiać uprawnień z tyt. ulgi mieszkaniowej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji – zgodnie ze sformułowanym pytaniem i zajętym stanowiskiem – jest wyłącznie ocena stanowiska Wnioskodawczyni w zakresie podatku od spadków i darowizn dotyczącego prawa do zachowania ulgi w związku z planowaną umową dożywocia.

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043) podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera regulacji dotyczących spadku, w związku z tym należy odwołać się do uregulowań zawartych w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).

W myśl art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej. W myśl art. 924 ww. Kodeksu spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu). Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 cyt. Kodeksu, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

W myśl art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn – obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Art. 6. ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy stanowi, iż obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze dziedziczenia – z chwilą przyjęcia spadku.

Jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt nabycia (art. 6 ust. 4 ww. ustawy).

Zgodnie z ww. przepisami obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze dziedziczenia z chwilą przyjęcia spadku lub jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, z chwilą sporządzenia pisma, a w przypadku gdy pismem tym jest orzeczenie sądu, z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie, w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu, polecenia testamentowego, darowizny lub polecenia darczyńcy przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej, – nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.

Wskazana ulga, zgodnie z ust. 2 pkt 5 powołanego powyżej artykułu, przysługuje osobom, które m.in. spełniają następujący warunek:

• będą zamieszkiwać będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonają jego zbycia przez okres 5 lat:
  
  1. od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego – jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,
  2. od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku – jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.
  
  
  
  

W art. 16 ust. 7 analizowanej ustawy, ustawodawca wskazał kiedy (w jakich warunkach) zbycie substancji mieszkaniowej (lokalu mieszkalnego) objętego ulgą nie powoduje utraty tej ulgi.

Zgodnie z tym przepisem nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji lub ustalenia zobowiązania podatkowego:

1. zbycie udziału w budynku lub lokalu mieszkalnym stanowiącym odrębną nieruchomość, albo spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych, albo
2. zbycie budynku lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość (udziału w budynku lub lokalu), albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków lub miejsca zamieszkania, a przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży na nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego (udziału w budynku lub lokalu) albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), albo budowę innego budynku lub lokalu nastąpiło w całości w okresie dwóch lat od dnia zbycia i łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym albo wybudowanym budynku lub lokalu, potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały, wynosi 5 lat.
   
   

Należy podkreślić, że zachowanie prawa do ulgi mieszkaniowej wymaga spełnienia ściśle warunków w przepisach określonych, w tym zamieszkiwanie w substancji mieszkaniowej objętej ulgą w czasie przepisami zakreślonym i nie zbywania jej przez określony czas, z uwzględnieniem sytuacji określonych w art. 16 ust. 7 cyt. ustawy.

Z treści wniosku wynika, iż Wnioskodawczyni po śmierci męża przyjęła spadek po nim – w tym mieszkanie, i skorzystała z ulgi określonej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Mieszkanie, które zostało objęte ulgą z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn Wnioskodawczyni sprzedała 23 grudnia 2019 r., a następnie 19 lutego 2020 r. nabyła nowe mieszkanie. Wnioskodawczyni planuje przepisać to mieszkanie w umowie dożywocia swojemu synowi. Nadal będzie w nim mieszkać oraz będzie w nim zameldowana.

Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że przeniesienie własności lokalu na podstawie umowy o dożywocie nie oznacza utraty tytułu prawnego do zajmowanego lokalu i umowa taka nie powinna powodować utraty prawa do ulgi mieszkaniowej.

Z takim stanowiskiem nie można się zgodzić.

W myśl art. 908 ustawy Kodeks cywilny jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Zgodnie z art. 155 § 1 ww. ustawy umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Nie ulega wątpliwości, że umowa o dożywocie jest umową zobowiązująco-rozporządzająca, czyli jest to umowa, która zobowiązuje właściciela do przeniesienia własności rzeczy oznaczonej co do tożsamości.

Unormowania art. 16 wprost nakładają obowiązek utrzymywania tytułu prawnego do nabytego w drodze spadku budynku mieszkalnego. Przepis ten nakłada obowiązek utrzymania tytułu prawnego przez 5 lat, liczonych według zasad w tym przepisie wskazanych, z uwzględnieniem zasad określonych w ust. 7 pkt 2 tego przepisu.

Zatem przekazanie mieszkania na w umowie dożywocia będzie skutkować zbyciem własności tego mieszkania. To oznacza, że nie zostaną zachowane warunki do ulgi mieszkaniowej.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze zdarzeniem podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U., poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2019 r., poz. 2325, ze zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.