2021.06.25 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP4-2.4012.246.2021.1.MC
z 25 czerwca 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 22 kwietnia 2021 r. (data wpływu 27 kwietnia 2021 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług uzyskanego przez Wnioskodawcę Odszkodowania – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 kwietnia 2021 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług uzyskanego przez Wnioskodawcę Odszkodowania.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Spółka S.A. z siedzibą w (…) (zwana dalej „Spółką” lub „Wnioskodawcą”) jest Spółką, której jedynym akcjonariuszem jest (…). Spółka pełni nadzór właścicielski nad Grupą (...), która powstała w 2001 r. w wyniku restrukturyzacji przedsiębiorstwa „(...)” oraz stanowi jej sukcesora. Głównym celem tych przemian było oddzielenie działalności przewozowej (…) od zarządzania liniami (…) oraz utworzenie samodzielnych podmiotów prawa handlowego mogących świadczyć usługi nie tylko na rynku (…).

Spółka jest jednym z największych posiadaczy samoistnych nieruchomości w Polsce. W zasobach Spółki znajduje się w szczególności około 96 tys. ha gruntów oraz około 52 tys. budynków i budowli (dalej jako „Nieruchomości”). Nieruchomości, których posiadaczem samoistnym jest Wnioskodawca w zależności od konkretnego przypadku stanowią jego własność albo prawo użytkowania wieczystego. Większość Nieruchomości Wnioskodawca uzyskał na podstawie decyzji uwłaszczeniowych wydawanych przez właściwego wojewodę, które zasadniczo przyznają Wnioskodawcy prawo użytkowania wieczystego gruntów oraz prawo własności budynków, budowli i innych urządzeń (w tym urządzeń budowlanych) znajdujących się na danym gruncie.

Decyzjami Wojewody (...): z dnia 13 listopada 2012 r. sygn. (...), z dnia 4 lutego 2008 r. sygn. (...) oraz z dnia 19 grudnia 2006 r. sygn. (...) stwierdzono, w szczególności nabycie przez „(...)” z dniem 5 grudnia 1990 r. prawa użytkowania wieczystego działek nr (...), (...) i (...) (dalej jako „Działki”) oraz nabycie prawa własności budynków, budowli i urządzeń (…) znajdujących się na Działkach. Na Działkach w chwili wydawania decyzji uwłaszczeniowych znajdowały się dwa budynki o funkcji handlowo usługowej, dwukondygnacyjne o numerze 2 i 3.

W dniu 14 grudnia 2016 r. doszło do zawarcia niestandardowej umowy najmu (dalej jako „Umowa”) pomiędzy Wnioskodawcą oraz Gminą (...) (dalej jako „Gmina”) która zakładała, w szczególności: przeznaczenie Działek na przygotowanie i realizację inwestycji polegającej na utworzeniu komunikacyjnego węzła integracyjnego (...) wraz z budową publicznego parkingu i toalet oraz zawarcie do dnia 31 marca 2017 r. umowy regulującej rozliczenie wartości budynków i budowli posadowionych na nieruchomości podlegających wyburzeniu, w związku z prowadzoną inwestycją, a które w ramach obowiązujących umów najmu Spółka przekazała osobom trzecim (§ 2 ust. 7 Umowy).

W dniu 23 lutego 2017 r. Prezydent Miasta (…) wydał decyzję sygn. (...) o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. W decyzji zapisano m.in. ograniczenia w korzystaniu z Działek, polegające na:

w czasie robót - na konieczności rozbiórki obiektów kubaturowych,
w czasie korzystania z Działek - na obowiązku każdorazowego ich udostępnienia przez każdorazowego właściciela, użytkownika wieczystego Działek, w każdym terminie celem naprawy, konserwacji czy przeglądów infrastruktury technicznej oraz urządzeń zlokalizowanych na Działkach w toku Inwestycji.

Działki po wydaniu decyzji pozostały w użytkowaniu wieczystym S.A.

Podstawą prawną wydania decyzji z dnia 23 lutego 2017 r. sygn. (...) o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowej były m.in. przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1474 ze zm.) - dalej Ustawa.

Zgodnie z art. 11f Ustawy w związku z art. 124 ust. 4 oraz art. 128 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2020 poz. 1990) za rozbiórkę istniejących obiektów budowlanych przysługuje odszkodowanie.

Wnioskodawca oraz Gmina ostatecznie nie zawarły umowy, na podstawie której doszło do rozliczenia wartości budynków i budowli posadowionych na Działkach podlegających wyburzeniu w związku z prowadzoną inwestycją, natomiast Prezydent Miasta wykonujący zadania starosty z zakresu administracji rządowej wydał decyzje ustalające odszkodowanie za ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości dla realizacji obowiązku polegającego na rozbiórce obiektów kubaturowych, które zlokalizowane są na Działkach (dalej jako „Odszkodowanie”), w których przyznał S.A. odszkodowanie z tytułu szkody polegającej na rozbiórce obiektów kubaturowych należących do S.A.

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

W związku z przedstawionym powyżej stanem faktycznym Wnioskodawca powziął wątpliwość odnośnie kwestii opodatkowania podatkiem od towarów i usług odszkodowania otrzymanego na podstawie decyzji Prezydenta Miasta.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy uzyskane przez Wnioskodawcę Odszkodowanie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Otrzymanie Odszkodowania nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Uzasadnienie Wnioskodawcy:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT) podlegają:

odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
eksport towarów;
import towarów na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Odnosząc się do powyższych przepisów, należy zaznaczyć, że odszkodowanie, które zostało wypłacone na rzecz Spółki przez gminę stanowi jedynie rekompensatę za poniesioną rzeczywistą szkodę powstałą na majątku Spółki wskutek realizacji inwestycji objętej decyzją Prezydenta Miasta (…) z dnia 23 lutego 2017 r. sygn. (...). Powstała szkoda wynikała z faktu, iż w celu realizacji inwestycji wynikającej z ww. decyzji, konieczna była likwidacja znajdujących się na Działkach budynków.

Zdaniem Wnioskodawcy w przedstawionym stanie faktycznym również nie znajdzie zastosowania przesłanka warunkująca opodatkowanie, o której mowa w art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem „Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również: 3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa. Taki wniosek wynika z faktu wyburzenia budynków należących do Wnioskodawcy przez Gminę, która wykonywała działania własne. Wnioskodawca tym samym nie świadczył jakichkolwiek usług związanych z wydaną Decyzją oraz otrzymaniem Odszkodowania.

Przedmiotowe Odszkodowanie nie ma charakteru wynagrodzenia za usługę, ponieważ:

nie doszło do przeniesienie praw do Działek (Spółka nadal jest użytkownikiem wieczystym Działek);
otrzymanie odszkodowania nie dotyczy sytuacji, w której Wnioskodawca świadczył usługę zgodnie z nakazem organu władzy publicznej, podmiotu działającego w jego imieniu czy nakazem wynikającym z mocy prawa;
otrzymane odszkodowanie nie jest połączone z jakąkolwiek usługą świadczoną przez Spółkę.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy uzyskane Odszkodowanie nie wypełnia przesłanek wskazanych w art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT, dlatego też nie powinno podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Prawidłowość zaprezentowanego przez Wnioskodawcę stanowiska potwierdzają następujące interpretacje i wyrok:

interpretacja z dnia 19 lutego 2019 r. sygn. 0114-KDIP1-1.4012.787.2018.1.IZ, którą Wnioskodawca uzyskał w zbliżonym stanie faktycznym;
interpretacja z dnia 10 czerwca 2015 r. sygn. ITTP1/4512-322/15/BS;
wyrok TSUE z dnia 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, gdzie podkreślono, że usługi świadczone są za wynagrodzeniem, wyłącznie jeżeli istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez towary – stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy – rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Jak wynika z art. 2 pkt 22 ustawy – przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Według art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ww. ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres. Przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Przy czym, świadczenie usług nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy bowiem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy przy tym zaznaczyć, że nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Z treści powołanego art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, n są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). W konsekwencji, usługa podlega opodatkowaniu podatkiem VAT wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do katalogu usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 tej ustawy o VAT.

Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie.

Zatem, za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,
odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Warto w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. I tak, przykładowo w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise TSUE uznał, że określoną czynność można uznać za wykonaną odpłatnie, jeśli istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto gdy odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miała być opodatkowana VAT.

Na uwagę zasługuje także orzeczenie z dnia 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, gdzie podkreślono, że usługi świadczone są za wynagrodzeniem, wyłącznie jeżeli istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy.

Tak więc, aby uznać dane świadczenie za świadczenie odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a beneficjentem i w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść.

Jednocześnie wskazać należy, że na podstawie art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1363 ze zm.), zwanej dalej ustawą o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych, wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.

Zgodnie z art. 11f ust. 1 pkt 8 lit. c oraz lit. i ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności w razie potrzeby inne ustalenia dotyczące określenia obowiązku i terminów rozbiórki istniejących obiektów budowlanych nieprzewidzianych do dalszego użytkowania oraz tymczasowych obiektów budowlanych oraz określenia ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości dla realizacji obowiązków, o których mowa w lit. b, c oraz e-h.

Stosownie do art. 12 ust. 4 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,
własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych

- z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

Na podstawie art. 13 ust. 3 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, w przypadku, o którym mowa w art. 12 ust. 4, jeżeli przejęta jest część nieruchomości, a pozostała część nie nadaje się do prawidłowego wykorzystania na dotychczasowe cele, właściwy zarządca drogi jest obowiązany do nabycia, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości, w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego tej części nieruchomości.

W myśl art. 11f ust. 2 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, do ograniczeń, o których mowa w ust. 1 pkt 8 lit. i, przepisy art. 124 ust. 4-7 i art. 124a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2020 r. poz. 65, 284, 471 i 782) stosuje się odpowiednio.

Stosownie do art. 23 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, w sprawach nieuregulowanych w niniejszym rozdziale stosuje się przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Na podstawie art. 130 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2020 r. poz. 1990 ze zm.), zwanej dalej ustawą o gospodarce nieruchomościami, wysokość odszkodowania ustala się według stanu, przeznaczenia i wartości, wywłaszczonej nieruchomości w dniu wydania decyzji o wywłaszczeniu. W przypadku gdy starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, wydaje odrębną decyzję o odszkodowaniu, wysokość odszkodowania ustala się według stanu i przeznaczenia nieruchomości w dniu pozbawienia lub ograniczenia praw, a w przypadkach, o których mowa w art. 98 ust. 3 i art. 106 ust. 1, według stanu i przeznaczenia nieruchomości odpowiednio w dniu wydania decyzji o podziale lub podjęcia uchwały o przystąpieniu do scalenia i podziału oraz jej wartości w dniu wydania decyzji o odszkodowaniu. Przepis art. 134 stosuje się odpowiednio.

Zgodnie z art. 130 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustalenie wysokości odszkodowania następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego, określającej wartość nieruchomości.

W myśl art. 132 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, zapłata odszkodowania następuje jednorazowo, w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu podlega wykonaniu, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b.

Stosownie do art. 132 ust. 1a i ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami, w sprawach, w których wydano odrębną decyzję o odszkodowaniu, zapłata odszkodowania następuje jednorazowo w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o odszkodowaniu stała się ostateczna. Do skutków zwłoki lub opóźnienia w zapłacie odszkodowania stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego.

Ponadto, należy podkreślić, że zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

W świetle zapisów art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – zgodnie z ust. 2 przywołanego artykułu – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z okoliczności przedmiotowej sprawy wynika, że Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Spółka jest jednym z największych posiadaczy samoistnych nieruchomości w Polsce. W zasobach Spółki znajduje się w szczególności około 96 tys. ha gruntów oraz około 52 tys. budynków i budowli (Nieruchomości). Nieruchomości, których posiadaczem samoistnym jest Wnioskodawca w zależności od konkretnego przypadku stanowią jego własność albo prawo użytkowania wieczystego. Większość Nieruchomości Wnioskodawca uzyskał na podstawie decyzji uwłaszczeniowych wydawanych przez właściwego wojewodę, które zasadniczo przyznają Wnioskodawcy prawo użytkowania wieczystego gruntów oraz prawo własności budynków, budowli i innych urządzeń (w tym urządzeń budowlanych) znajdujących się na danym gruncie.

Decyzjami Wojewody (...) stwierdzono nabycie przez (…) prawa użytkowania wieczystego działek nr (...), (...) i (...) (Działki) oraz nabycie prawa własności budynków, budowli i urządzeń (…) znajdujących się na Działkach. Na Działkach w chwili wydawania decyzji uwłaszczeniowych znajdowały się dwa budynki o funkcji handlowo usługowej, dwukondygnacyjne o numerze 2 i 3.

W dniu 14 grudnia 2016 r. doszło do zawarcia niestandardowej umowy najmu (Umowa) pomiędzy Wnioskodawcą oraz Gminą (...) która zakładała, w szczególności: przeznaczenie Działek na przygotowanie i realizację inwestycji polegającej na utworzeniu komunikacyjnego węzła integracyjnego (...) wraz z budową publicznego parkingu i toalet oraz zawarcie do dnia 31 marca 2017 r. umowy regulującej rozliczenie wartości budynków i budowli posadowionych na nieruchomości podlegających wyburzeniu, w związku z prowadzoną inwestycją, a które w ramach obowiązujących umów najmu Spółka przekazała osobom trzecim).

W dniu 23 lutego 2017 r. Prezydent Miasta (...) wydał decyzję o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowej. W decyzji zapisano ograniczenia w korzystaniu z Działek, polegające na w czasie robót - na konieczności rozbiórki obiektów kubaturowych oraz w czasie korzystania z Działek - na obowiązku każdorazowego ich udostępnienia przez każdorazowego właściciela, użytkownika wieczystego Działek, w każdym terminie celem naprawy, konserwacji czy przeglądów infrastruktury technicznej oraz urządzeń zlokalizowanych na Działkach w toku Inwestycji.

Działki po wydaniu decyzji pozostały w użytkowaniu wieczystym S.A.

Podstawą prawną wydania decyzji o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowej były m.in. przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Ustawa).

Wnioskodawca oraz Gmina ostatecznie nie zawarły umowy, na podstawie której doszło do rozliczenia wartości budynków budowli posadowionych na Działkach podlegających wyburzeniu w związku z prowadzoną inwestycją, natomiast Prezydent Miasta wykonujący zadania starosty z zakresu administracji rządowej wydał decyzje ustalające odszkodowanie za ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości dla realizacji obowiązku polegającego na rozbiórce obiektów kubaturowych, które zlokalizowane są na Działkach (Odszkodowanie), w których przyznał S.A. odszkodowanie z tytułu szkody polegającej na rozbiórce obiektów kubaturowych należących do S.A.

Wątpliwości dotyczą ustalenia, czy uzyskane przez Wnioskodawcę Odszkodowanie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Odnosząc się do przedmiotowych wątpliwości w pierwszej kolejności należy wskazać, że termin „odszkodowanie” czy też „szkoda” nie zostały zdefiniowane w ustawie o podatku od towarów i usług.

Regulacje dotyczące odszkodowania zostały jednak zawarte w art. 361-363 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.), zwanej dalej Kodeksem cywilnym.

Z treści art. 361 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego wynika, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W myśl art. 362 Kodeksu cywilnego, jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.

Na podstawie art. 363 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego, naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.

Ponadto, w myśl art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle przytoczonych przepisów Kodeksu cywilnego szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika oraz na istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą.

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie – co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika.

W wyroku z dnia 18 lipca 2007 r. sprawie C-277/05 Société thermale d’Eugénie-les-Bains, TSUE wskazał, że pierwsze rozwiązanie zawarte w pytaniu prejudycjalnym (tj. kwoty wypłacone tytułem zadatku przez klienta na rzecz przedsiębiorstwa hotelarskiego powinny zostać uznane za podlegające podatkowi VAT) można zaakceptować jedynie wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego, w którym dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych (pkt 19 ww. wyroku).

Na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług ustalanie statusu wypłacanego odszkodowania, jako podlegającego bądź nie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku okoliczności sprawy należy stwierdzić, że w analizowanym przypadku otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W rozpatrywanej sprawie Prezydent Miasta wykonujący zadania starosty z zakresu administracji rządowej wydał decyzje ustalające odszkodowanie za ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości dla realizacji obowiązku polegającego na rozbiórce obiektów kubaturowych, które zlokalizowane są na Działkach, w których przyznał Wnioskodawcy odszkodowanie z tytułu szkody polegającej na rozbiórce obiektów kubaturowych należących do Wnioskodawcy (Odszkodowanie). W analizowanym przypadku zatem odszkodowanie, które zostało wypłacone Wnioskodawcy jest związane z brakiem możliwości korzystania z obiektów kubaturowych zlokalizowanych na Działkach w związku z koniecznością rozbiórki tych obiektów z uwagi na prowadzoną przez Gminę inwestycję. Tym samym w rozpatrywanej sprawie Wnioskodawca nie ma możliwości korzystania z przedmiotowych obiektów kubaturowych w związku z koniecznością ich rozbiórki i jednocześnie został wynagrodzony w postaci wypłaconego odszkodowania.

Zatem przekazane Wnioskodawcy na mocy decyzji Prezydenta Miasta środki pieniężne w postaci odszkodowania należy uznać za wynagrodzenie za świadczenie usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Tym samym otrzymane wynagrodzenie w postaci odszkodowania, które zostało wypłacone na rzecz Wnioskodawcy w związku z brakiem możliwości korzystania z obiektów kubaturowych zlokalizowanych na Działkach w związku z koniecznością rozbiórki tych obiektów stanowi wynagrodzenie za świadczoną przez Wnioskodawcę usługę podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Ponadto odnosząc się do powołanej przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnej z dnia 19 lutego 2019 r. sygn. 0114-KDIP1-1.4012.787.2018.1.IZ wskazać należy, że w identycznym stanie prawnym i identycznym stanie faktycznym rozstrzygnięcia powinny być tożsame. Jednakże stan faktyczny, w oparciu o który zostało wydane niniejsze rozstrzygnięcie jest odmienny od zdarzenia przyszłego będącego przedmiotem rozpatrywanej sprawy. Wskazana interpretacja indywidualna dotyczy bowiem odszkodowania, które zostanie wypłacone przez Gminę na rzecz Spółki z tytułu likwidacji parkingu, a odszkodowanie to nie zostało przyznane na podstawie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Zatem powołana przez Wnioskodawcę interpretacja indywidualna nie dotyczy sprawy rozstrzyganej na gruncie identycznego stanu faktycznego. Tym samym powołana interpretacja indywidualna nie może stanowić poparcia stanowiska Wnioskodawcy w przedmiotowej sprawie.

W odniesieniu natomiast do powołanej przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnej z dnia 10 czerwca 2015 r. sygn. ITTP1/4512-322/15/BS (powołana sygnatura jest błędna; powinno być: ITPP1/4512-322/15/BS) zauważyć należy, że dotyczy ona odmiennego stanu faktycznego. Przedmiotem wskazanej interpretacji było bowiem ustalenie, czy świadczenie pieniężne zatrzymane przez Wnioskodawcę z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy najmu stanowiące m.in. zabezpieczenie opłat czynszowych i eksploatacyjnych jest wynagrodzeniem za świadczenie usługi wynikającej z łączących strony więzów przewidzianych wprost w postanowieniach umowy. Co więcej, powołana interpretacja indywidualna zawiera rozstrzygnięcie, które nie potwierdza stanowiska Wnioskodawcy. We wskazanej interpretacji wskazano, że „w analizowanym zdarzeniu przyszłym, kiedy to dochodzi do wcześniejszego rozwiązania umowy najmu i zatrzymania wpłaconej przez najemcę kaucji gwarancyjnej w wysokości dwumiesięcznego czynszu najmu, nie można uznać, że kwota ta stanowi odszkodowanie niepodlegające regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług. Przedmiotowego wynagrodzenia należnego Wnioskodawcy nie można również uznać za zadośćuczynienie za utracone korzyści, stanowi ono bowiem formę wynagrodzenia za jego działanie – tj. zgodę na zaniechanie określonej czynności (odstąpienie od umowy), za którą Wnioskodawca zatrzymuje określoną kwotę pieniężną. W konsekwencji działanie to należy traktować jako określone świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ spełniona jest przesłanka istnienia związku pomiędzy wpłatą należności, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego. W konsekwencji uznać należy, że świadczenie pieniężne zatrzymane przez Wnioskodawcę z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy najmu stanowiące m.in. zabezpieczenie opłat czynszowych i eksploatacyjnych jest wynagrodzeniem za świadczenie usługi wynikającej z łączących strony więzów przewidzianych na wprost w postanowieniach umowy. Wcześniejsze rozwiązanie umowy najmu z uwagi na zwłokę z zapłatą czynszu oraz należnych kosztów eksploatacyjnych należy traktować jako odpłatne świadczenie usług, spełniające przesłanki określone w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 cyt. Ustawy”. Tym samym powołana interpretacja indywidualna nie może stanowić poparcia stanowiska Wnioskodawcy w przedmiotowej sprawie.

Odnosząc się zaś do powołanego przez Wnioskodawcę wyroku TSUE z dnia 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden wskazać należy, że w wyroku tym stwierdzono, że artykuł 2 ust. 1 Szóstej Dyrektywy Rady (77/388/EWG) z 17.05.1997 r. w sprawie harmonizacji przepisów państw członkowskich dotyczących podatków obrotowych - Wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w taki sposób, że „świadczenie usług za wynagrodzeniem” w rozumieniu tego przepisu nie obejmuje działalności polegającej na wykonywaniu muzyki przy drodze publicznej, za którą nie jest wymagane jakiekolwiek wynagrodzenie, nawet jeżeli muzyk prosi o pieniądze i otrzymuje kwoty, których wysokość nie jest wyliczana ani nie podlega wyliczeniu. Zatem wskazany wyrok nie rozstrzyga na gruncie analogicznych okoliczności jak będące przedmiotem niniejszego wniosku. Przy czym tut. Organ nie kwestionuje tez płynących z przedmiotowego wyroku w zakresie odpłatności i wzajemności jako warunków opodatkowania transakcji podatkiem VAT, zaś niniejsza interpretacja indywidualna dotycząca opodatkowania odszkodowania, które zostanie wypłacone na rzecz Wnioskodawcy w związku z brakiem możliwości korzystania z obiektów kubaturowych zlokalizowanych na Działkach w związku z koniecznością rozbiórki tych obiektów, nie zawiera rozstrzygnięcia niezgodnego ze wskazanym wyrokiem TSUE.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 2193 ze zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...) za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin