Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-2.4015.65.2021.2.PB
z 11 sierpnia 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 25 maja 2021 r. (data wpływu 28 maja 2021 r.), uzupełnionym 30 lipca 2021 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku po drugiej żonie dziadka – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 maja 2021 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku po drugiej żonie dziadka.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z 16 lipca 2021 r. Znak: 0111-KDIB2-2.4015.65.2021.1.PB, wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 30 lipca 2021 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W 2005 r. zmarła B. C., która była drugą żoną dziadka Wnioskodawcy. Związek małżeński zawarli w 1962 r. B. C. nie posiadała swoich dzieci, lecz wychowywała dzieci swojego męża z pierwszego małżeństwa. Jednym z nich był ojciec Wnioskodawcy. B. C. przed śmiercią sporządziła testament, w którym wskazała Wnioskodawcę jako spadkobiercę, cyt.: „do całego spadku powołuję swojego wnuka (…), syna (…).” Na jej decyzję znaczący wpływ miał fakt, iż w 1998 r. Wnioskodawca doznał wypadku samochodowego, w wyniku którego został osobą trwale niepełnosprawną. B. C. bardzo ten wypadek przeżyła, i ze względu na zamieszkanie we wspólnym domu, często poświęcała Wnioskodawcy swój czas.

B.C. ze względu na swój wiek (urodziła się w 1917 r.) potrzebowała pomocy w codziennym funkcjonowaniu. Pomocy tej udzielali jej rodzice Wnioskodawcy.

Obecnie Wnioskodawca chce wykonać testament po B. C., gdyż ze względu na problemy zdrowotne Wnioskodawcy (niepełnosprawność) oraz rodzinne (po śmierci dziadków pogorszył się stan psychiczny ojca Wnioskodawcy, chorującego na chorobę dwubiegunową, który obecnie przebywa w DPS), Wnioskodawca nie był w stanie zrobić tego wcześniej.

W związku z tym, że B. C. nie była biologiczną matką ojca Wnioskodawcy, Wnioskodawca został poinformowany, że urząd skarbowy potraktuje tą darowiznę jako darowiznę od osoby niespokrewnionej i Wnioskodawca będzie musiał od niej zapłacić znaczny podatek. Wnioskodawca uważa, że takie podejście jest krzywdzące ze względu na silne relacje rodzinne pomiędzy Wnioskodawcą, jego rodzicami oraz B. C.

Dodatkowo Wnioskodawca chciałby zauważyć, że jako osoba niepełnosprawna utrzymuje się z świadczeń socjalnych, a wygospodarowanie pieniędzy na podatek będzie dla niego bardzo trudne.

W skład spadku po B. C. wchodzi pole rolne o powierzchni 1,9 ha i szacunkowej wartości około 50 tys. zł.

Wnioskodawca w uzupełnieniu wniosku wskazał, że B. C. formalnie nie przysposobiła jego ojca. Niemniej Wnioskodawca podkreślił, iż jego ojciec opiekował się B. C., aż do chwili jej śmierci.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w wyżej wymienionej sytuacji Wnioskodawca może zaliczyć B. C. do grona krewnych wyszczególnionej w ustawie, dla których obowiązuje zwolnienie z podatku od spadków i darowizn?

Zdaniem Wnioskodawcy, z uwagi na fakt, iż dziadkowie Wnioskodawcy byli małżeństwem z długoletnim stanem (1962-2005), zamieszkiwania wspólnie z dziadkami, tworząc wielopokoleniowa rodzinę i opiekę, którą sprawowali rodzice Wnioskodawcy nad B. C., aż do jej śmierci, Wnioskodawca uważa, że B. C. powinna być zaliczona do grona najbliższej rodziny, dla której obowiązuje zwolnienie z podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Na gruncie przepisów prawa polskiego spadek jest instytucją regulowaną przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).

W myśl art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego – przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

Na spadek składa się ogół praw i obowiązków należących do zmarłego w chwili jego śmierci, które ze swojej istoty mogą przejść na jego następców prawnych. Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są spadkobiercami.

Zgodnie z art. 924 ww. ustawy – spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 cyt. ustawy). Zatem nabycie spadku przez spadkobiercę następuje z chwilą śmierci spadkodawcy.

Prawomocne postanowienie sądu ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § 1 ww. Kodeksu).

Wobec tego nabycie spadku ma miejsce z chwilą śmierci spadkodawcy.

Zgodnie z treścią art. 1015 § 1 Kodeksu cywilnego – oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.

Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku (art. 1015 § 2 zdanie pierwsze Kodeksu cywilnego – w brzmieniu obowiązującym od 2015 r.).

Stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2006 r. Nr 222 poz. 1629 ze zm.) – do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn, w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3. Wskazana ustawa weszła w życie – zgodnie z jej art. 5 – z dniem 1 stycznia 2007 r.

Powyższy przepis wskazuje, iż zasady opodatkowania wprowadzone ww. ustawą, mają zastosowanie jedynie do tych przypadków, gdy nabycie nastąpiło po dniu 31 grudnia 2006 r. Czyli w sytuacji, gdy nabycie nastąpiło w drodze dziedziczenia – to nowe zasady opodatkowania będą miały zastosowanie tylko do tych przypadków, gdzie otwarcie spadku (a więc i śmierć spadkodawcy) miała miejsce po dniu 31 grudnia 2006 r.

Wskazaną nowelizacją wprowadzono art. 4a, zgodnie z którym zwolniono od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca (w aktualnie obowiązującym stanie prawnym – 6 miesięcy) od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie miesiąca (w aktualnie obowiązującym stanie prawnym – 6 miesięcy) od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4. W przypadku braku takiego zgłoszenia nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w 2005 r. zmarła B. C., która była drugą żoną dziadka Wnioskodawcy. Związek małżeński zawarli w 1962 r. B. C. nie posiadała swoich dzieci, lecz wychowywała dzieci swojego męża z pierwszego małżeństwa. Jednym z nich był ojciec Wnioskodawcy. B. C. przed śmiercią sporządziła testament, w którym wskazała Wnioskodawcę jako spadkobiercę, cyt.: „do całego spadku powołuję swojego wnuka (…), syna (…).”Obecnie Wnioskodawca chce wykonać testament po B. C., gdyż ze względu na problemy zdrowotne Wnioskodawcy (niepełnosprawność) oraz rodzinne (po śmierci dziadków pogorszył się stan psychiczny ojca Wnioskodawcy, chorującego na chorobę dwubiegunową, który obecnie przebywa w DPS), Wnioskodawca nie był w stanie zrobić tego wcześniej.

Wnioskodawca w uzupełnieniu wniosku wskazał m.in., że B. C. formalnie nie przysposobiła jego ojca.

W niniejszej sprawie spadkobierczyni zmarła w 2005 r. Oznacza to, że zwolnienie określone w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn w ogóle nie może mieć zastosowania do Wnioskodawcy bez względu do jakiego kręgu osób zostanie zaliczony. Zwolnienie to ma zastosowanie tylko w przypadku, gdy śmierć spadkodawcy nastąpiła po 31 grudnia 2006 r.

Wobec tego z uwagi na fakt nabycia spadku przed wejściem w życie z dniem 1 stycznia 2007 r. znowelizowanej ustawy o podatku od spadków i darowizn – w sprawie będą miały zastosowanie przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r.

Zgodnie z art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2004 r. Nr 142 poz. 1514 ze zm.) – podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej m.in. tytułem spadku.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn – obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych (...).

W przypadku nabycia majątku spadkodawcy w drodze dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku – art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 cyt. ustawy, w przypadku nabycia, które nie zostało zgłoszone do opodatkowania, a następnie nabycie to stwierdzono pismem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma. Jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Podstawę opodatkowania – zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Jak stanowi art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

1. 9637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
2. 7276 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
3. 4902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ww. ustawy – wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczany jest nabywca. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe (art. 14 ust. 2 ustawy). Zatem u podstaw zaliczenia nabywcy majątku do odpowiedniej grupy podatkowej leży stopień pokrewieństwa pomiędzy nabywcą a zbywcą majątku.

Zakwalifikowanie nabywców do grupy podatkowej następuje w oparciu o art. 14 ust. 3 ustawy. Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

1. do I grupy podatkowej – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów,
2. do II grupy podatkowej – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych,
3. do III grupy podatkowej – innych nabywców.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 2 cytowanej ustawy o podatku od spadków i darowizn, do II grupy podatkowej zaliczani są m.in. zstępni i małżonkowie pasierbów.

Wnioskodawca jest spadkobiercą drugiej żony swojego dziadka. Z powyższego wynika, że ze względu na osobisty stosunek Wnioskodawcy jako zstępnego pasierba jest on zaliczony do II grupy podatkowej.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ww. ustawy – podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według skali określonej w tym przepisie. Dla nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej stawka podatku wynosi:

• do 10 278 zł – 7%,
• od 10 278 zł do 20 556 zł – 719 zł 50 gr i 9% nadwyżki ponad 10 278 zł,
• powyżej 20 556 zł – 1644 zł 50 gr i 12% nadwyżki ponad 20 556 zł.

Stosownie do art. 17a ust. 1 ww. ustawy – podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Podsumowując, nabycie przez Wnioskodawcę tytułem dziedziczenia po drugiej żonie dziadka zmarłej w 2005 r. będzie opodatkowane według zasad określonych ustawą o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r., na zasadach określonych dla osób zaliczonych do II grupy podatkowej, przy zastosowaniu stawek podatkowych określonych w art. 15 ww. ustawy i uwzględnieniu kwoty wolnej od podatku, wynikającej z art. 9 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.