Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP4-3.4012.421.2021.1.EK
z 20 sierpnia 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 21 czerwca 2021 r. (data wpływu 21 czerwca 2021 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania zespołu składników materialnych i niematerialnych związanych z działalnością prowadzoną przez Biuro Ubezpieczeń wraz z siecią sprzedaży ubezpieczeń obejmującą OFWCA za zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy oraz wyłączenia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy czynności zbycia ww. zespołu składników materialnych i niematerialnych – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

21 czerwca 2021 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania zespołu składników materialnych i niematerialnych związanych z działalnością prowadzoną przez Biuro Ubezpieczeń wraz z siecią sprzedaży ubezpieczeń obejmującą OFWCA za zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy oraz wyłączenia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy czynności zbycia ww. zespołu składników materialnych i niematerialnych.

We wniosku przedstawiono następujący zdarzenie przyszłe:

Uwagi ogólne

Dotychczasowa działalność Wnioskodawcy

Wnioskodawca (Spółka) jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług w związku z wykonywaną na terytorium Polski działalnością gospodarczą. W ramach prowadzonej podstawowej działalności gospodarczej Spółka świadczy na rzecz swoich klientów m.in. usługi leasingu oraz najmu. Spółka oddaje środki trwałe do używania na podstawie umów najmu oraz leasingu operacyjnego i leasingu finansowego (tj. spełniających warunki określone w art. 17b ust. 1 oraz art. 17f ustawy z 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych), jak również jest właścicielem środków trwałych wykorzystywanych na własne potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej (dalej łącznie: „Przedmiot ubezpieczenia” lub „Przedmioty ubezpieczenia”).

Przez okres trwania umowy m.in. leasingu, Korzystający, jako podmiot rzeczywiście używający Przedmiot ubezpieczenia, jest odpowiedzialny za wykonywanie szeregu obowiązków związanych z wykonywaniem umowy m. in. leasingu. Korzystający jest m.in. zobowiązany do ubezpieczenia Przedmiotu ubezpieczenia, tj. do zawarcia we własnym imieniu umowy ubezpieczenia z wybranym ubezpieczycielem (dalej: „Ubezpieczyciel”) jako ubezpieczający, natomiast Spółka jako prawny właściciel Przedmiotu ubezpieczenia wskazana jest jako ubezpieczony. Korzystający jest zobowiązany ponosić wszelkie koszty związane z ubezpieczeniem Przedmiotu ubezpieczenia. Korzystający może skorzystać z ochrony wynikającej z generalnych umów ubezpieczenia zawartych przez Spółkę lub zawrzeć umowę ubezpieczenia niezależnie od ww. umów generalnych, tj. bez udziału Spółki. W obecnym modelu ubezpieczeń Przedmiotów ubezpieczenia stosowanym przez Spółkę, Korzystający pełni rolę ubezpieczającego, natomiast Spółka występuje jako ubezpieczony.

Jednocześnie Spółka jako agent ubezpieczeniowy pośredniczy w zawieraniu umów ubezpieczenia pomiędzy ubezpieczającym tj. Korzystającym a ubezpieczycielami, pozostając beneficjentem ochrony ubezpieczeniowej jako ubezpieczony.

Oba zakresy działalności Spółki (leasing/najem i pośrednictwo ubezpieczeniowe) mogą stanowić potencjalny konflikt interesów wynikający z jednoczesnego pełnienia przez Spółkę funkcji agenta ubezpieczeniowego oraz finansującego w umowach leasingu w świetle ograniczeń wskazanych w art. 7 ustawy z 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń (Dz. U. z 2017. poz. 2486; dalej: „Ustawa o dystrybucji”).

Wnioskodawca jako agent ubezpieczeniowy wykonuje czynności z zakresu dystrybucji ubezpieczeń oferowanych przez różne zakłady ubezpieczeń (dalej „Ubezpieczyciele”) na podstawie zawartych umów agencyjnych („Umowy Agencyjne”). Wnioskodawca zawarł z Ubezpieczycielami Umowy Agencyjne, dotyczące produktów w zakresie ubezpieczeń majątkowych oraz tzw. (…). Na podstawie Umów Agencyjnych, Wnioskodawca wykonuje za wynagrodzeniem, w imieniu lub/i na rzecz Ubezpieczycieli, czynności o charakterze dystrybucji ubezpieczeń (czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego), o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 3 Ustawy o dystrybucji ubezpieczeń. Działalność Wnioskodawcy w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego ma charakter regulowany i podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego („KNF”).

Ze względu na uwarunkowania biznesowe, ww. zmiany legislacyjne związane z wejściem w życie Ustawy o dystrybucji oraz dostosowanie modelu oferowania ubezpieczeń przez agenta ubezpieczeniowego dla spółek leasingowych do standardów rynkowych, jak również w celu zachowania pełnej transparentności prowadzonej działalności gospodarczej przez Wnioskodawcę i unikania wystąpienia potencjalnego konfliktu interesów, Spółka rozważa wdrożenie nowego modelu sprzedaży ubezpieczeń, w którym nie będzie pełniła roli agenta ubezpieczeniowego, a działalność agenta ubezpieczeniowego oferującego ubezpieczenia Przedmiotów ubezpieczenia będzie prowadzona przez odrębny podmiot (dalej „Nowy Agent”).

Dominującą formą prawną ubezpieczania Przedmiotów ubezpieczenia będzie model, w którym Spółka będzie zarówno ubezpieczającym jak i ubezpieczonym z umowy ubezpieczenia (stroną umowy ubezpieczenia i jej beneficjentem). W nowym modelu korzystający/najemca nadal będzie miał możliwość ubezpieczenia przedmiotu ubezpieczenia bądź w ramach umów generalnych ubezpieczenia Spółki lub bez udziału Spółki. Spółka zawierając umowy ubezpieczenia będzie korzystała z pośrednictwa Nowego Agenta, który będzie spółką kapitałową powiązaną z Wnioskodawcą. Nowy Agent będzie podmiotem wyspecjalizowanym i zajmującym się dystrybucją i obsługą ubezpieczeń w oparciu o własną sieć dystrybucyjną, w tym posiadane zasoby techniczne oraz wyspecjalizowany personel.

W ramach wdrożenia nowego modelu ubezpieczeń Spółka rozważa realizację ubezpieczania Przedmiotów ubezpieczenia w dwóch modelach biznesowych:

1. w pierwszym modelu Nowy Agent będzie zajmował się wyłącznie działalnością związaną z dystrybucją i obsługą ubezpieczeń,
2. w drugim modelu Nowy Agent będzie zajmował się zarówno dystrybucją i obsługą ubezpieczeń oraz pośrednictwem w zawieraniu umów leasingu, najmu oraz pożyczek tj. stanie się specjalistyczną Spółką dystrybucyjną (cała sieć dystrybucji Spółki zostałaby przeniesiona do Nowego Agenta).

Celem obu wariantów (modeli) jest wyłącznie dostosowanie modelu biznesowego dystrybucji ubezpieczeń do wymogów prawnych, a wybór jednego z nich będzie uzasadniony ostatecznie efektywnością ekonomiczną przedsięwzięcia.

W związku z powyższym, Spółka planuje dokonać transakcji przeniesienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa (dalej „ZCP”).

Przedmiotem niniejszego wniosku jest wyłącznie przeniesienie zorganizowanej części przedsiębiorstwa w modelu pierwszym. W tym modelu transakcja będzie obejmowała dotychczasową działalność związaną z dystrybucją ubezpieczeń prowadzoną przez Biuro Ubezpieczeń (dalej „BU”) wraz z siecią sprzedaży ubezpieczeń obejmującą tzw. OFWCA (tj. osoby fizyczne wykonujące czynności agencyjne, dalej „Sieć OFWCA”).

Będzie ono stanowiło organizacyjnie, finansowo oraz funkcjonalnie wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie Spółki (tj. zajmującym się przede wszystkim zakupem oraz oddawaniem środków trwałych w leasing lub najem oraz udzielaniem pożyczek) zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych.

Zdaniem Spółki, BU wraz z Siecią OFWCA mogłoby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania biznesowe związane z odrębnym od działalności podstawowej Spółki, polegające na oferowaniu i negocjowaniu warunków umów ubezpieczeń, zawieraniu oraz obsłudze tych umów.

Przebieg i charakterystyka planowanej transakcji.

Czynniki gospodarcze warunkujące zakres transakcji.

Wnioskodawca zamierza dokonać zbycia całości działalności związanej z pośrednictwem ubezpieczeniowym realizowanym przez BU wraz z Siecią OFWCA na rzecz podmiotu trzeciego (powiązanego kapitałowo) poprzez wniesienie wkładu niepieniężnego do spółki kapitałowej w zamian za udziały lub akcje lub poprzez sprzedaż. Z uwagi na konieczność zapewnienia, że transfer działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego na rzecz Nowego Agenta nie wpłynie na ciągłość i jakość czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego świadczonych na podstawie umów agencyjnych, na dzień transakcji, Nowy Agent będzie posiadał status agenta ubezpieczeniowego. Działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego wyodrębniona w ramach przedsiębiorstwa Wnioskodawcy obejmie m.in. następujące składniki materialne i niematerialne (w tym planowane działania faktyczne i prawne wynikające ze specyfiki przeniesienia ZCP):

1. Prawa i obowiązki związane z umowami agencyjnymi zawartymi przez Wnioskodawcę z Ubezpieczycielami, dotyczącymi zawierania umów ubezpieczenia, w zamian za wynagrodzenie prowizyjne oraz prawa i obowiązki wynikające z zawartych polis ubezpieczeniowych z klientami, w tym polis wieloletnich. Nabycie przez Nowego Agenta, w ramach działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego, zarówno praw, jak i obowiązków z przedmiotowych Umów Agencyjnych zawartych z Ubezpieczycielami, nastąpi za zgodą odpowiednich Ubezpieczycieli obejmującą również zgodę na przejęcie zobowiązań z umów agencyjnych. Transfer działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego do Nowego Agenta nie wpłynie w żaden sposób na strony umów ubezpieczenia, ani też na prawa, czy sytuację osób ubezpieczonych w ramach tych umów.
2. Szczegółową dokumentację ubezpieczeniową dotyczącą umów objętych działalnością pośrednictwa ubezpieczeniowego, w tym, umowy agencyjne dotyczące działalności wchodzącej w zakres pośrednictwa ubezpieczeniowego wraz z odpowiednimi aneksami, załącznikami i innymi dokumentami niezbędnymi do wykonywania praw i obowiązków wynikających z tych umów. APK (analiza potrzeb klienta, rodzaj ankiety służącej identyfikacji potrzeb i preferencji ubezpieczeniowych klienta), oferty ubezpieczenia, wnioski ubezpieczeniowe, wnioskopolisy (po wypełnieniu wniosku jest on jednocześnie wypełnioną polisą), polisy ubezpieczeniowe, certyfikaty ubezpieczeniowe, formularze szkód,
3. Wyodrębnione zbiory / bazy danych, niezbędne Wnioskodawcy dla wykonywania czynności agencyjnych. Konsekwentnie, w związku ze zbyciem, odpowiednie zbiory (bazy) przyporządkowane do działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego (tzn. organizacyjnie oraz funkcjonalnie włączone do BU) zostaną przeniesione na serwery, z których będzie korzystał Nowy Agent (pełne informacje o przedmiocie ubezpieczenia, użytkownikach, zakresie, sumie i stawce ubezpieczenia, status polisy ubezpieczeniowej oraz płatnościach, informacje o szkodach, w tym: wnioskach szkodowych, data, miejsce, okoliczności, korespondencja z ubezpieczycielami, informacje o polisach obcych).
4. Rozrachunki z Ubezpieczycielami w zakresie związanym z prowadzeniem działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego, wynikające z zawartych Umów Agencyjnych, w tym przede wszystkim należności Wnioskodawcy w stosunku do Ubezpieczycieli w zakresie należnego wynagrodzenia powstałe przed dniem transakcji jak również zobowiązania Wnioskodawcy wobec Ubezpieczycieli pozostające w związku z działalnością pośrednictwa ubezpieczeniowego, powstałe przed dniem transakcji (co do zasady, obejmujące zobowiązania finansowe powstałe przed dniem transakcji oraz określone co do wartości i terminu, ale nie uregulowane). Rozrachunki z klientami, którzy wykupili polisy ubezpieczeniowe.
5. Inne należności i zobowiązania Wnioskodawcy w stosunku do podmiotów, z którymi łączą Wnioskodawcę relacje gospodarcze - w zakresie dotyczącym działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego (o ile takie wystąpią na moment transakcji, np. system do obsługi ubezpieczeń, rozbudowa i utrzymanie systemu).
6. pracowników działających w ramach BU odpowiedzialnych za prowadzenie działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego (dalej „Pracownicy BU”) oraz funkcjonalnie z nim powiązaną Sieć OFWCA. Wymieniony personel Wnioskodawcy zaangażowany w prowadzenie działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego, posiada odpowiednie kompetencje i wieloletnie doświadczenie w zakresie prowadzenia tej działalności. Pracownicy BU aktualnie (stan ten może ulec nieznacznym zmianom) zatrudnieni są na następujących stanowiskach: Dyrektorzy, Eksperci, Starsi Specjaliści, Specjaliści, Młodsi Specjaliści, łącznie kilkanaście osób. W związku z transakcją Pracownicy BU oraz Sieć OFWCA (posiadający odpowiednie uprawnienia zawodowe) zostaną „przeniesieni” do Nowego Agenta. Umowy o pracę pracowników BU zostaną przeniesione do Nowego Agenta (nie jest wykluczone, że nastąpi cesja praw i obowiązków wynikających z umów o pracę, w trybie art. 23(1) ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy tj. wskutek przejścia części zakładu pracy Wnioskodawcy na Nowego Agenta, ewentualnie zostaną zawarte nowe umowy o pracę z dotychczasowymi pracownikami Spółki przez Nowego Agenta). Pośrednicy ubezpieczeniowi Sieci OFWCA zostaną zatrudnieni lub nawiążą umowę o świadczenie usług z Nowym Agentem. Przeniesienie Pracowników BU oraz pośredników Sieci OFWCA do Nowego Agenta zostanie odzwierciedlone w odpowiednim rejestrze prowadzonym przez KNF. Szczegółowo o tej kwestii w części poświęconej wyodrębnieniu organizacyjnym.
7. Samochody oraz inne środki trwałe własne (sprzęt, wyposażenie) oraz wartości niematerialne i prawne, które mogą być przeniesione z PL do Nowego Agenta (tj. nie wymagają zawierania odrębnych umów licencyjnych z dostawcami), meble, urządzenia (drukujące, agd), komputery, monitory, telefony komórkowe, modemy internetowe, podpisy elektroniczne. Wnioskodawca podpisze z Nowym Agentem, również umowy związane z prowadzeniem rachunkowości, obsługi kadr, administracji (w tym zarządzanie nieruchomościami, z uwzględnieniem kosztów korzystania z nieruchomości przez sieć OFWCA materiały biurowe, remonty, przeglądy) wsparcia informatycznego, compliance (tzn. ryzyko zgodności), ochrona danych osobowych, obsługa korporacyjna i prawna. Zostanie zawarta umowa podnajmu w odniesieniu do fizycznej części lokalu, w której obecnie znajdują się Pracownicy BU.

Przedmiot transakcji nie obejmie oznaczenia indywidualizującego przedsiębiorstwo Wnioskodawcy, które nadal będzie istniało i kontynuowało prowadzenie działalnością pod tą samą nazwą.

W chwili obecnej rozliczenia finansowe i podatkowe dotyczące działalności gospodarczej związanej z działalnością w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz działalności w zakresie leasingu, pożyczek i najmu odbywają się w ramach całości przedsiębiorstwa Wnioskodawcy. Jednakże, w ramach prowadzonej ewidencji rachunkowo-księgowej zapisów oraz zdarzeń gospodarczych, Wnioskodawca jest w stanie wydzielić przychody i koszty, jak również należności i zobowiązania związane wyłącznie z działalnością związaną z pośrednictwem ubezpieczeniowym oraz wyłącznie z działalnością w zakresie leasingu, pożyczek i najmu (przychody i koszty bezpośrednie).

Ponadto, dla potrzeb wyodrębnienia finansowego Wnioskodawca sporządzi dla części przedsiębiorstwa Wnioskodawcy obejmującej działalność w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego odrębny bilans wraz z rachunkiem zysków i strat na dzień zbycia (oraz porównawczo na koniec poprzedniego roku obrotowego). W następstwie transakcji działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego do Nowego Agenta, w spółce Wnioskodawcy pozostanie działalność w zakresie leasingu, pożyczek i najmu. Na dzień transakcji, Wnioskodawca będzie zdolny do samodzielnego i autonomicznego prowadzenia (kontynuowania) tej działalności.

Wyodrębnienie działalności wydzielanej w ramach przedsiębiorstwa Wnioskodawcy z perspektywy organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej.

Założenie kontynuacji działalności przez nabywcę ZCP

Na moment transakcji, składniki działalności w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego będą zorganizowane w ramach wyodrębnionego organizacyjnie i funkcjonalnie BU oraz Sieci OFWCA. W tej formie (tj. jako wyodrębniona jednostka organizacyjna i funkcjonalna), BU wraz z Siecią OFWCA zostanie, w ramach transakcji, przeniesiony do Nowego Agenta.

Wyodrębnienie organizacyjne

Strukturę organizacyjną i zakres działania jednostek organizacyjnych Wnioskodawcy, zakres obowiązków kierujących oraz zakres zadań komórek organizacyjnych, określa Regulamin organizacyjny Wnioskodawcy („RO”). Załącznikiem do Regulaminu Organizacyjnego jest Struktura organizacyjna Spółki („SO”). W ramach struktury organizacyjnej BU wraz z Siecią OFWCA znajduje się w Pionie generalnym tj. podlega bezpośrednio Prezesowi Spółki, wraz z innymi biurami i departamentem sprzedaży. Pozostałe piony spółki mają charakter wewnętrzny (tzw. back office Pion finansów i operacji oraz Pion zarządzania ryzkiem kredytowym i monitoringu).

Zgodnie z § 10 Regulaminu organizacyjnego podstawowe zadania BU obejmują:

1. Negocjowanie i realizacja umów generalnych ubezpieczenia przedmiotów leasingu/najmu/pożyczki.
   
2. Opracowywanie zasad ubezpieczania majątku Spółki zgodnie z warunkami wynikającymi z umów generalnych.
   
3. Ubezpieczanie przedmiotów leasingu/najmu/pożyczki oraz majątku Spółki (w tym również pojazdów służbowych) we współpracy z podmiotami współpracującymi ze Spółką.
   
4. Ubezpieczenia (…) - wystawianie certyfikatów, zgłaszanie wystawionych certyfikatów oraz dyspozycji płatności do zakładu ubezpieczeń oraz do Departamentu Operacji i Rachunkowości.
   
5. Zlecanie dyspozycji płatności za polisy ubezpieczeniowe na rzecz podmiotów współpracujących ze Spółką.
   
6. Wydawanie decyzji w sprawie cesji praw z polis ubezpieczeniowych i sporządzanie umów cesji polis ubezpieczeniowych w przypadku szkód przedmiotów leasingu lub w przypadku upływu terminów trwania Umów Leasingu.
   
7. Wystawianie dokumentów księgowych dotyczących zwróconych na konto Spółki niewykorzystanych składek ubezpieczenia oraz odszkodowań przez zakłady ubezpieczeń.
   
8. Wydawanie decyzji odnośnie wniosków Klientów o zgodę na indywidualne ubezpieczenie zgodnie z przyznanymi kompetencjami.
   
9. Wystawianie faktur, not, faktur korygujących i innych dokumentów księgowych dotyczących procesów realizowanych w BU.
   
10. Rozliczanie szkód całkowitych/kradzieży, sporządzanie dokumentów porozumień do umów leasingu w przypadku naprawy przedmiotu leasingu po szkodzie całkowitej.
    
11. Prowadzenie korespondencji z Ubezpieczeniowym Funduszem Gwarancyjnym.
    
12. Współpraca z towarzystwami ubezpieczeniowymi wymiana informacji o zawartych ubezpieczeniach.
    
13. Współpraca z brokerem reprezentującym Spółkę przed zakładami ubezpieczeń w zakresie wykonywania zawartych umów generalnych.
    
14. Weryfikacja otrzymanych faktur za naprawę pojazdów w ramach realizowanych projektów, dyspozycja płatności podatku VAT od otrzymanych faktur do Departamentu Operacji i Rachunkowości.
    
15. Wystawianie faktur prowizyjnych.
    
    
    
    

Mając na uwadze zakres zadań określonych w RO, z perspektywy biznesowej (w ramach funkcjonalnie wyodrębnionej działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego) zadania BU wraz z Siecią OFWCA można ująć w następujące obszary:

Zadania strategiczne BU:

1. Przygotowywanie i realizacja strategii ubezpieczeniowej PL
2. Współpraca z rynkiem ubezpieczeniowym w zakresie pozyskiwania ofert ubezpieczeniowych dla Klientów PL
3. Współpraca z Siecią OFWCA, zarządzanie sprzedażą ubezpieczeń, w tym budowa i szkolenia sieci sprzedaży
4. Współpraca z zewnętrznymi Multiagencjami współpracującymi.

Obszary szczególne działalności BU wraz z Siecią OFWCA:

1. Sprzedaż:
   • Sprzedaż polis nowych
     
   • Sprzedaż polis wznowieniowych
     
   • Ofertowanie (ubezpieczenia (…)
     
   • Polisowanie wniosków ubezpieczeniowych (…)
2. Obsługa Klienta (Ubezpieczającego): M
   • Obsługa posprzedażowa związana z ubezpieczeniami, w tym w szczególności obsługa cesji oraz aneksów do polis
     
   • Obsługa szkód, w tym rejestracja szkód, obsługa szkód całkowitych, współpraca z brokerem w zakresie szkód częściowych
     
   • Obsługa polis indywidualnych Klientów
3. Produkt:
   
   • Dobór produktów ubezpieczeniowych
     
   • Negocjowanie warunków z towarzystwami ubezpieczeń
     
   • Rozliczenia składek i prowizji z towarzystwami ubezpieczeń
     
   • Wystawianie rachunków prowizyjnych
     
   • Raportowanie sprzedaży do TU
     
   • Raportowanie sprzedaży ubezpieczeń do Zarządu Spółki
4. Obsługa sieci OFWCA:
   
   
   • Obsługa procesu egzaminacyjnego oraz licencyjnego dla OFWCA
     
   • Szkolenia doskonalące zgodne z (…)
     
   • Bieżąca komunikacja i obsługa sieci sprzedaży w zakresie oferty ubezpieczeniowej
     
   • Ustalanie targetów sprzedażowych w karcie kwartalnej związanej z ubezpieczeniami
5. Obsługa pozostałych procesów ubezpieczeniowych związanych w tym w szczególności praca w systemach PL związanych z naliczeniami i korektami składek
   
6. Zarządzanie planami sprzedaży produktów ubezpieczeniowych (w tym (…)).
   
   
   
   

Zatem zgodnie z RO oraz SO Biuro Ubezpieczeń wraz z Siecią OFWCA jest wyodrębnione organizacyjnie oraz posiada odrębne i szczególne zadania charakterystyczne dla odrębnego od działalności podstawowej biznesu oraz współzarządza siecią sprzedaży ubezpieczeń realizowaną przez Sieć OFWCA (wyłącznie w zakresie sprzedaży ubezpieczeń). Wewnętrzna struktura BU wraz z Siecią OFWCA obejmuje następujące zespoły funkcjonalne:

• Zarządzanie siecią sprzedaży
  

• Dystrybucja/Sprzedaż
  

• Polityka produktowa/Obsługa Klienta
  

• Rozliczeń Ubezpieczeń,
  

• Reklamacji,
  

• Roszczeń.
  
  
  

Zadania poszczególnych zespołów w BU wraz z Siecią OFWCA realizowane są zgodnie z kompetencjami określonymi przez odrębne regulacje wewnętrzne Wnioskodawcy. Należy wskazać, że w chwili obecnej BU wykorzystuje do sprzedaży ubezpieczeń Sieć OFWCA, którzy są pracownikami lub mają zawarte umowy o świadczenie usług z Wnioskodawcą, przy czym osoby te uczestniczą w sprzedaży zarówno produktów podstawowych Spółki (tj. leasingu, pożyczek i najmów) jak i ubezpieczeń (co wymaga odpowiednich uprawnień zawodowych OFWCA). W ramach transakcji zakres czynności wykonywanych jako Sieć OFWCA w ramach pośrednictwa ubezpieczeniowego zostanie funkcjonalnie przeniesiony przez Wnioskodawcę na Nowego Agenta, w ten sposób że dotychczasowe czynności wykonywane jako Sieć OFWCA ulegną zmianie poprzez wyłączenie uczestnictwa Sieci OFWCA w sprzedaży ubezpieczeń przez Wnioskodawcę i zawarcie odrębnych umów z Nowym Agentem obejmujących wyłączony zakres (objęty odpowiednimi uprawnieniami zawodowymi). W ten sposób funkcjonalnie Sieć OFWCA zostanie „przeniesiona” do Nowego Agenta.

Podsumowując w ramach działalności Wnioskodawcy wyodrębniono w RO specjalistyczną komórkę organizacyjną prowadzącą działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego w postaci BU oraz Sieci OFWCA. BU wraz z Siecią OFWCA skupia podstawowe funkcje operacyjne związane z działalnością pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz rozliczaniem umów ubezpieczenia. Składniki majątku alokowane do BU wraz z Siecią OFWCA obejmują przede wszystkim umowy agencyjne (związane z nimi prawa i obowiązki), dokumentację ubezpieczeniową dotyczącą zawierania umów ubezpieczeń, wyodrębnione zbiory/bazy danych służące wykonywaniu czynności agencyjnych, należności dotyczące działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego, prawa do używania środków trwałych oraz wyposażenia, w tym sprzętu biurowego i wyposażenia biura; ponadto, działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego, jako część przedsiębiorstwa Wnioskodawcy, korzysta z funkcji pomocniczych zapewnianych w ramach całości przedsiębiorstwa Wnioskodawcy.

Wyodrębnienie funkcjonalne

Do BU wraz z Siecią OFWCA przypisano stosowne zobowiązania dotyczące działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego, wynikające z zawartych umów agencyjnych i innych umów związanych z tą działalnością. Zgodnie z RO, działalność prowadzona przez BU wraz z Siecią OFWCA wraz z siecią pośredników OFWCA obejmuje zespół kluczowych funkcji operacyjnych i pomocniczych wyodrębnionych z odpowiednich komórek organizacyjnych Wnioskodawcy, a tym samym są to czynności wykonywane wyłącznie w ramach BU wraz z Siecią OFWCA -nie są prowadzone równolegle dla tej samej części przedsiębiorstwa, tj. działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego, przez inne jednostki organizacyjne Wnioskodawcy.

Na moment transakcji BU wraz z Siecią OFWCA będzie więc jednostką skupiającą zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym przede wszystkim Umów Agencyjnych oraz dokumentacji związanej z zawieraniem i obsługą polis ubezpieczeniowych jak również dokumentacji związanej z BU wraz z Siecią OFWCA jako odrębnej części biznesu, służących prowadzeniu działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz wyspecjalizowany personel niezbędny do prowadzenia tej działalności. Działalność prowadzona przez BU wraz z Siecią OFWCA obejmie zespół kluczowych funkcji operacyjnych i zarządczych. Struktury BU wraz z Siecią OFWCA będą samowystarczalne dla prowadzenia działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego w sensie operacyjnym. BU wraz z Siecią OFWCA w ramach Pionu generalnego zostało podporządkowane bezpośrednio Prezesowi Zarządu Wnioskodawcy, jako odrębna część działalności gospodarczej, posiadająca wyraźnie odrębny od głównej działalności profil.

Wyodrębnienie finansowe

Systemy finansowo-księgowe Wnioskodawcy umożliwiają alokację przychodów i kosztów oraz aktywów i zobowiązań do działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz działalności w zakresie leasingu pożyczek i najmu. W szczególności, ewidencja w księgach rachunkowych Wnioskodawcy pozwala na wyodrębnienie aktywów/pasywów, przychodów i kosztów związanych z działalnością pośrednictwa ubezpieczeniowego (BU wraz z Siecią OFWCA) poprzez odpowiednie oznaczenia (nazwy) kont księgowych w planie kont wykorzystywane dla celów rachunkowości bilansowej oraz rachunkowości zarządczej. Z kolei w przypadku braku możliwości bezpośredniego przypisania powyższych pozycji kalkulacyjnych np. w odniesieniu do tzw. kosztów ogólnych, do podziału stosowane są klucze alokacyjne. Przychody z tytułu prowadzenia działalności przez BU wraz z Siecią OFWCA prezentowane są aktualnie w sprawozdaniu finansowym Wnioskodawcy jako „Prowizje za pośrednictwo w sprzedaży ubezpieczeń”. Przychody te zapewniają sfinansowanie wydatków działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego (koszty działania), a także osiąganie na tyle wysokiej rentowności, że działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego mogłaby samodzielnie finansować swoje czynności operacyjne, gdyby funkcjonowała jako odrębna jednostka gospodarcza (przedsiębiorstwo). W ten sam sposób systemy finansowo-księgowe Wnioskodawcy umożliwiają alokację przychodów i kosztów oraz aktywów i zobowiązań do działalności w zakresie leasingu pożyczek i najmu: ewidencja w księgach rachunkowych Wnioskodawcy umożliwia wyodrębnienie aktywów/pasywów (zobowiązań), przychodów i kosztów związanych z tą działalnością poprzez odpowiednią analitykę kont księgowych oraz klucze alokacyjne.

Kontynuacja działalności przez nabywcę zorganizowanej części przedsiębiorstwa

W wyniku transakcji, składniki objęte działalnością pośrednictwa ubezpieczeniowego zostaną nabyte przez Nowego Agenta, która będzie kontynuować działalność Wnioskodawcy w przedmiotowym zakresie. W szczególności, po nabyciu przez Nowego Agenta składników objętych działalnością pośrednictwa ubezpieczeniowego, Nowy Agent, bazując na przekazanych przez Wnioskodawcę składnikach materialnych i niematerialnych, będzie wykonywać zobowiązania wynikające z umów agencyjnych oraz polis zawartych z klientami, tym samym kontynuując działalność prowadzoną w tym zakresie przez Wnioskodawcę. Zatem, działalność związana z przenoszoną działalnością pośrednictwa ubezpieczeniowego będzie prowadzona w sposób ciągły, nieprzerwany, przy wykorzystaniu tożsamego zespołu składników materialnych i niematerialnych, jak również dedykowanego zespołu Pracowników oraz Sieci OFWCA. Innymi słowy, w następstwie transakcji, wskazane wyżej funkcje będą realizowane (kontynuowane) przez Nowego Agenta, co dotyczy zarówno funkcji zewnętrznych (świadczenie usług pośrednictwa ubezpieczeniowego na rzecz Ubezpieczycieli na podstawie zawartych umów agencyjnych, przy wsparciu niezbędnych usług nabywanych od podmiotów zewnętrznych), jak i funkcji o charakterze wewnętrznym (wewnątrzzakładowym). Zatem po dokonaniu transakcji, zarówno Nowy Agent - wykorzystując składniki przypisane do działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego, jak również Wnioskodawca - wykorzystując składniki przypisane do działalności w zakresie leasingu, pożyczek i najmu, będą umocowane i zdolne do kontynuowania, w ramach swoich odrębnych przedsiębiorstw, działalności w obszarach, które przed transakcją funkcjonowały w przedsiębiorstwie Wnioskodawcy. Każda ze spółek będzie także miała zamiar kontynuowania działalności w danym obszarze. Działalności te będą prowadzone na podstawie umów zawartych z podmiotami zewnętrznymi (w tym Umów Agencyjnych zawartych z Ubezpieczycielami), przy wykorzystaniu zorganizowanego zespołu posiadanych składników materialnych i niematerialnych, umów oraz zatrudnionego personelu, a w przypadku działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego - także w oparciu o niezbędne podstawy formalno-prawne wynikające z Ustawy o dystrybucji ubezpieczeń.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w okolicznościach przedstawionych w opisie zdarzenia przyszłego, działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego prowadzona w ramach BU wraz z Siecią OFWCA będzie stanowić zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e Ustawy o VAT, a w konsekwencji jej zbycie (w formie wniesienia wkładu niepieniężnego do spółki kapitałowej w zamian za udziały lub akcje lub sprzedaży) będzie stanowić transakcję obejmującą zorganizowaną część przedsiębiorstwa, która na podstawie art. 6 pkt 1 Ustawy o VAT nie podlega przepisom tej ustawy?

Zdaniem Wnioskodawcy:

W ocenie Wnioskodawcy, w okolicznościach przedstawionych w opisie zdarzenia przyszłego, działalność Pośrednictwa Ubezpieczeniowego prowadzona w ramach BU wraz z Siecią OFWCA będzie stanowić zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e Ustawy o VAT. W konsekwencji, jej zbycie (w formie wniesienia wkładu niepieniężnego do spółki kapitałowej w zamian za udziały lub akcje lub sprzedaży) będzie obejmowało zorganizowaną część przedsiębiorstwa, które na podstawie art. 6 pkt 1 Ustawy o VAT nie podlega przepisom tej ustawy.

Uzasadnienie

W świetle art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają, w szczególności, odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Na podstawie art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Z odpłatnością za dostawę towarów lub świadczenie usług mamy do czynienia w sytuacji, gdy istnieje związek pomiędzy dostawą towarów (świadczeniem usług) a zapłatą otrzymaną przez sprzedającego (świadczeniodawcę). Jednocześnie, przepisy art. 6 Ustawy o VAT wyłączają określone czynności z opodatkowania. Są to czynności, które co prawda mieszczą się w zakresie pojęcia odpłatnej dostawy towarów lub odpłatnego świadczenia usług, jednak z uwagi na wspomniane wyłączenia zawarte w art. 6, nie podlegają opodatkowaniu.

W szczególności, art. 6 pkt 1 Ustawy o VAT stanowi, że przepisów tej ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Dokonując powyższego wyłączenia, ustawodawca nie zdefiniował, co należy rozumieć pod pojęciem „transakcji zbycia”. Jednak uwzględniając zakres przedmiotowy Ustawy o VAT jak również praktykę organów podatkowych i sądów administracyjnych należy uznać, że zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem tych czynności „jak właściciel”, w tym: sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego (aport) i inne; zbycie przedsiębiorstwa (zorganizowanej części przedsiębiorstwa) podlega zasadzie swobody umów w takim znaczeniu, że może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Powyższe stanowisko konsekwentnie potwierdzały organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych - tak m.in.: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 1 lutego 2018 r., sygn. 0115-KDIT1-2.4012.871.2017.2.KT, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacjach z 31 stycznia 2017 r., sygn. 2461- IBPP3.4512.863.2016.1.KG oraz z 27 stycznia 2017 r., sygn. 2461-IBPP3.4512.862.2016.1.LŻ, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 29 listopada 2016 r., sygn. 3063-ILPP3.4512.102.2016.1.HW, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacjach z 1 sierpnia 2013 r., sygn. IPPP3/443-498/13-5/MKw oraz z 11 października 2012 r., sygn. IPPP2/443-789/12-2/DG.

W zakresie kwalifikacji transakcji jako zorganizowana część przedsiębiorstwa istnieje bogate orzecznictwo sądów administracyjnych, które wskazuje jakie kluczowe warunki muszą być spełnione do uznania danego zespołu składników materialnych i niematerialnych za ZCP. Naczelny Sąd Administracyjny („NSA”) w Warszawie w wyroku z 4 marca 2015 r., I FSK 113/14 wskazał, że: „Wyłączenie, o którym mowa w art. 6 pkt 1 u.p.t.u., dotyczy tylko takiej transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, w wyniku której następca prawny (nabywca) będzie prowadził działalność gospodarczą w oparciu o przekazane przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część. (...) zastosowanie tegoż wyłączenia wymaga, by nabywca miał zamiar prowadzić przekazane przedsiębiorstwo lub jego część, a nie natychmiast zlikwidować działalność i ewentualnie sprzedać zapasy.”

Konieczność dokonania oceny elementu funkcjonalnego NSA podkreślał także w wyroku z 31 maja 2017 r., sygn. I FSK 1681/15, wyprowadzając przedstawione w tym wyroku wnioski z treści orzeczenia w sprawie o sygn. C-497/01: „[...] przedsiębiorstwem jest zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej, który istotnie pozwala na jej prowadzenie. Przy ocenie, czy doszło do zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części - które jest wyłączone spod działania u.p.t.u. - należy zatem wziąć pod uwagę, czy sprzedane składniki niematerialne i materialne pozwalają na kontynuację - przy ich wykorzystaniu - działalności gospodarczej, takiej, jaką prowadził ich zbywca. [...].

Jak z wynika z przywołanych orzeczeń, w ocenie polskich sądów administracyjnych, następujące okoliczności powinny podlegać weryfikacji w celu potwierdzenia, że „wydanie majątku” nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu regulacji z zakresu podatku VAT:

1. Przedmiotem takiej operacji jest jakiegokolwiek przeniesienie przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, obejmującej rzeczy ruchome, jak i wartości niematerialne, które łącznie stanowią podmiot lub część podmiotu zdolnego do prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej.
2. Nabywca posiada zamiar dalszego prowadzenia nabytej części przedsiębiorstwa - zatem nie może mieć miejsca sytuacja, w której nabywca dokonuje natychmiastowej likwidacji nabytej działalności oraz sprzedaży nabytego majątku (zapasów).
3. Istotne jest prowadzenie przez nabywcę działalności gospodarczej „w oparciu o przekazane przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część”.
4. Uznanie zespołu składników materialnych i niematerialnych za zorganizowaną część przedsiębiorstwa nie jest w żadnej mierze uzależnione od planowania (lub nieplanowania) przez nabywcę zmian w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa, ewentualnie zamiaru wdrożenia takich zmian.
5. Obowiązujące przepisy nakazują wywodzić skutki prawnopodatkowe ze stanu faktycznego w chwili transakcji (nabycia zespołu składników), a nie tego, który może zaistnieć w przyszłości. Plany nabywcy i ich późniejsza ewentualna realizacja, nie mogą mieć wpływu na prawnopodatkową ocenę stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego); jedynym wyjątkiem w tym zakresie jest przypadek natychmiastowej likwidacji zakupionego przedsiębiorstwa.

Odnosząc przywołane orzeczenia do informacji zawartych w opisie zdarzenia przyszłego będącego przedmiotem niniejszego wniosku, należy wskazać, że Nowy Agent będzie w stanie kontynuować prowadzenie działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego prowadzonej przed dniem zbycia w ramach przedsiębiorstwa Wnioskodawcy. Działalność ta będzie prowadzona (kontynuowana) przez Nowego Agenta w oparciu o przeniesioną na Nowego Agenta część przedsiębiorstwa Wnioskodawcy, w tym, Umowy Agencyjne oraz pozostałe składniki materialne i niematerialne objęte transakcją.

Pojęcie zorganizowanej części przedsiębiorstwa w ustawie o VAT

W polskim systemie prawnym, zakres pojęcia „zorganizowana część przedsiębiorstwa” został określony w art. 2 pkt 27e Ustawy o VAT, zgodnie z którym, zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa jest „organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania”.

Podobne brzmienie ma definicja tego pojęcia zawarta w art. 4a pkt 4 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 865 ze zm.).

Zatem na gruncie polskich przepisów podatkowych, w tym, Ustawy o VAT, ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa mamy do czynienia, jeżeli spełnione są następujące przesłanki:

1. istnieje zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań;
2. zespół ten jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie;
3. składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych;
4. funkcjonalnie, zespół tych składników mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące ww. zadania gospodarcze.

Ww. definicja odzwierciedla więc aspekt ekonomiczny definicji przedsiębiorstwa zawartej w art. 55(1) Kodeksu cywilnego, a w szczególności wymóg „zorganizowania” składników niematerialnych i materialnych wchodzących w skład przedsiębiorstwa (tj. powiązane organizacyjne i funkcjonalne między tymi składnikami) oraz ich funkcję gospodarczą („przeznaczenie do prowadzenia działalności gospodarczej”).

Definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa występuje wyłącznie na gruncie prawa podatkowego i „wyraża ekonomiczne rozumienie przedsiębiorstwa (jego zorganizowanej części) jako całości gospodarczej, pojmowanej jako aktywa i obciążające je pasywa, w oderwaniu od prawnoformalnych aspektów dokonywania transakcji” (tak Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 15 czerwca 2012 r., sygn. IPPP1/443-322/12-2/PR).

W dotychczasowych poglądach organów podatkowych wielokrotnie podkreślano, że zorganizowana część przedsiębiorstwa nie jest sumą poszczególnych składników, przy pomocy których można prowadzić odrębną działalność, lecz pewnym zorganizowanym zespołem tych składników (tak np. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej wydanej 8 stycznia 2014 r. (sygn. IPPP1/443-1296/13-2/IGo): „zorganizowana część przedsiębiorstwa nie jest sumą poszczególnych składników, przy pomocy których będzie można prowadzić odrębny zakład, lecz zorganizowanym zespołem tych składników, przy czym punktem odniesienia jest tutaj rola, jaką składniki majątkowe odgrywają w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa (na ile stanowią w nim wyodrębnioną organizacyjnie i funkcjonalnie całość)”.

Podobnie WSA we Wrocławiu w wyroku z 26 stycznia 2016 r., sygn. akt I SA/Wr 1823/15. Sąd podkreślił kluczowe znaczenie aspektu funkcjonalnego działalności zorganizowanej części przedsiębiorstwa: „Zorganizowana część przedsiębiorstwa, jako przedmiot zbycia, musi zatem stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie, czy przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany zespół składników materialnych/niematerialnych (w tym kompleks praw, obowiązków i rzeczy), iż zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu. Kolejnym warunkiem jest wydzielenie tego zespołu w istniejącym przedsiębiorstwie. Wydzielenie to ma zachodzić na trzech płaszczyznach: organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych). [...] Dla uznania, że w wyniku podziału Spółki przez wyodrębnienie, powstaną dwie niezależne zorganizowane części przedsiębiorstwa, istotne jest przede wszystkim ustalenie, czy określony wyodrębniony zespół składników materialnych i niematerialnych będzie zdolny do prowadzenia działalności gospodarczej i umożliwi samodzielną realizację przypisanych im zadań gospodarczych”. Należy jedocześnie zaznaczyć, że identyfikacji „zorganizowanej części przedsiębiorstwa” nie niweczy wyłączenie z niego części składników materialnych i niematerialnych, gdy taka części przedsiębiorstwa zachowuje zdolność do funkcjonowania jako przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze. W tym samym wyroku WSA we Wrocławiu wskazał także, co następuje: „Podkreślić przy tym należy, że fakt wyłączenia niektórych składników materialnych i niematerialnych może pozostać bez wpływu na kwalifikację zbywanych składników jako zorganizowanej część przedsiębiorstwa, podobnie jak formułowanie nazbyt rygorystycznych wymogów w odniesieniu do trzech płaszczyzn wyodrębnienia (organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej) prowadzić może do wniosków niedających pogodzić się zarówno z literalną jak i celowościową wykładnią przepisu art. 4a pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Najistotniejszą bowiem w niniejszej sprawie jest okoliczność, czy dany zespół składników będzie zdolny do prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej. [...] Przyjąć zatem należy, że podstawowym wymogiem do uznania dostawy majątku za zorganizowaną część przedsiębiorstwa jest to, aby stanowiła ona zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań, należności oraz środków pieniężnych), podlegający wydzieleniu w istniejącym przedsiębiorstwie na trzech płaszczyznach: organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych). Istotnym jest, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa mogła stanowić potencjalnie niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze, których realizacji służy w istniejącym przedsiębiorstwie. [...] W ocenie Sądu, bez znaczenia jest przy tym, że istniejące w strukturze Spółki aktywa i jednostki organizacyjne służące obu działalnościom pozostaną w strukturze Spółki i będą świadczyć na warunkach komercyjnych usługi w zakresie np. księgowości, controlingu, informatyki, zarządzania nieruchomościami oraz kadr”.

Kwalifikacja działalności wydzielanej jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa na gruncie ustawy o VAT.

Wyodrębnienie organizacyjne

Wyodrębnienie organizacyjne rozumiane jest jako odpowiednie umiejscowienie zorganizowanej części przedsiębiorstwa w strukturze organizacyjnej podatnika - w szczególności, jako pionu, działu, wydziału, oddziału.

Jak zaznacza WSA we Wrocławiu w wyroku z 26 stycznia 2016 r., sygn. akt I SA/Wr 1823/15, „aby w rozumieniu przepisów podatkowych, określony zespół składników majątkowych mógł zostać zakwalifikowany jako ZCP, nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej, ale musi się ona odznaczać pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym. Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą więc składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego.”

Zgodnie z wyrokiem WSA w Warszawie z 12 sierpnia 2008 r., sygn. III SA/Wa 666/08: „każdy zespół składników majątkowych, dający się wyodrębnić poprzez funkcjonalne powiązanie polegające na przydatności do realizacji określonego działania gospodarczego - bez względu na jego organizacyjne wyodrębnienie w postaci zakładu czy też oddziału - będzie przedsiębiorstwem w rozumieniu art. 55(1) K.c. [...] użyte w art. 6 pkt 1 Ustawy o VAT pojęcie „przedsiębiorstwo” obejmuje każdy zespół składników materialnych i niematerialnych służących do realizacji określonych zadań gospodarczych, bez względu na to, czy obejmuje on całość, czy jedynie część majątku określonego podmiotu.”

Wyodrębnienie organizacyjne może wynikać ze statutu, regulaminu, zarządzenia lub innego aktu o podobnym charakterze, ale istotne są także okoliczności faktyczne.

Jak wskazuje interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 22 listopada 2019 r., sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.572.2019.1.MK: „Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą więc składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego. [...] Oznacza to, że zorganizowana część przedsiębiorstwa nie jest sumą poszczególnych składników, przy pomocy których będzie można prowadzić odrębny zakład, lecz zorganizowanym zespołem tych składników, przy czym punktem odniesienia jest tutaj rola, jaką składniki majątkowe odgrywają w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa (na ile stanowią w nim wyodrębnioną organizacyjnie i funkcjonalnie całość). [...] Jednocześnie zorganizowana część przedsiębiorstwa powinna być gospodarczo samodzielna, zanim dojdzie do transakcji zbycia. Zatem wydzielona jednostka jeszcze przed jej zbyciem powinna uzyskać samodzielność gospodarczą i realizować ją w praktyce. Skutki prawne po stronie zbywcy nie powinny bowiem zależeć od zdarzeń przyszłych i niepewnych (samodzielne realizowanie zadań gospodarczych) powstałych już w innym podmiocie (u nabywcy).”.

Podobne rozumienie wynika z utrwalonej linii interpretacyjnej: np. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z 2 sierpnia 2011 r., sygn. nr ITPP2/443-774/11/EK, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji z 27 listopada 2012 r., sygn. IPTPP4/443-631/12-2/OS, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 8 stycznia 2014 r., sygn. IPPP1/443-1296/13-2/IGo oraz z 18 stycznia 2017 r., sygn. 1462-IPPP2.4512.960.2016.1.AM, Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z 18 marca 2014 r., ITPP2/443-417/13/AK.

Odnosząc się do powyższych stanowisk zdaniem Wnioskodawcy działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego będzie, na dzień transakcji zbycia, stanowić wyodrębnioną, spójną organizacyjnie część aktywności gospodarczej Wnioskodawcy, która prowadzi i będzie prowadzić (na dzień transakcji oraz po transferze do Nowego Agenta) działalność gospodarczą w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego związanego z zawieraniem umów ubezpieczenia. Działalność ta będzie prowadzona w sposób samodzielny i autonomiczny, przy czym została ona organizacyjnie wyodrębniona w ramach przedsiębiorstwa Wnioskodawcy poprzez powołanie specjalistycznej jednostki organizacyjnej dedykowanej do działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego w postaci Biura Ubezpieczeń. BU wraz z siecią OFWCA jest jednostką skupiającą zespół składników materialnych i niematerialnych służących prowadzeniu działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego, jak również osoby odpowiedzialne za prowadzenie tej działalności.

Wyodrębnienie działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego i działalności w zakresie leasingu pożyczek i najmu w wewnętrznej strukturze Wnioskodawcy znalazło umocowanie w Regulaminie Organizacyjnym precyzującym m.in. obszary odpowiedzialności BU wraz z siecią OFWCA. Działalność prowadzona przez BU wraz z siecią OFWCA obejmuje zespół kluczowych funkcji operacyjnych i pomocniczych wyodrębnionych z odpowiednich komórek organizacyjnych Wnioskodawcy, a tym samym są to funkcjonalności wykonywane wyłącznie w ramach BU wraz z siecią OFWCA. Struktury BU wraz z siecią OFWCA będą samowystarczalne dla prowadzenia przez Nowego Agenta działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego w sensie operacyjnym. Bez znaczenia dla stwierdzenia wyodrębnienia organizacyjnego pozostaje ustalenie, że istniejące w strukturze Wnioskodawcy wybrane aktywa czy funkcje (przykładowo, w zakresie IT, HR, rachunkowości, i sprawozdawczości oraz innych usług serwisowych nabywanych od Wnioskodawcy oraz zewnętrznych dostawców) służą obu działalnościom, tj. zarówno działalności w obszarze leasingu, pożyczek i najmu, jak i działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego.

Takie stanowisko znajduje potwierdzenie w linii orzeczniczej sądów administracyjnych, przykładowo w przytoczonym wyżej wyroku WSA we Wrocławiu z 26 stycznia 2016 r., sygn. akt I SA/Wr 1823/15.

W związku z powyższym należy uznać, że działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego spełnia, oraz na dzień zbycia będzie spełniać, przesłankę wyodrębnienia o charakterze organizacyjnym, stanowiącą jeden z wymogów określonych w definicji zorganizowanej części przedsiębiorstwa, zawartej w art. 2 pkt 27e Ustawy o VAT.

Wyodrębnienie finansowe

W świetle praktyki organów podatkowych i sądów administracyjnych działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego spełni warunek odrębności finansowej. „Wyodrębnienie finansowe nie oznacza całkowitej samodzielności finansowej, ale sytuację, w której poprzez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie do zorganizowanej części przedsiębiorstwa przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań” (tak np. WSA we Wrocławiu w wyroku z 26 stycznia 2016 r., sygn. akt I SA/Wr 1823/15).

Zatem wyodrębnienie finansowe powinno zapewniać możliwość wydzielenia z finansów całego przedsiębiorstwa Wnioskodawcy rozliczeń finansowych dotyczących jego zorganizowanej części (działalności Pośrednictwa Ubezpieczeniowego), z perspektywy ekonomicznej, celem tego warunku jest zatem zapewnienie, że zorganizowana część przedsiębiorstwa będzie w stanie samodzielnie prowadzić działalność, w tym - funkcjonować w sposób niezależny finansowo od przedsiębiorstwa Wnioskodawcy. Należy przy tym podkreślić, że dla identyfikacji części przedsiębiorstwa wyodrębnionej w sensie finansowym nie jest wymagane, aby miało ono postać samodzielnie rozliczającego się oddziału. Wyodrębnienie finansowe nie oznacza bowiem samodzielności finansowej danej jednostki, ale samą możliwość przyporządkowania przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa - poprzez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych. Zatem w zakresie spełnienia warunku wyodrębnienia finansowego, podkreślane jest przez organy podatkowe, że wystarczającym jest prowadzenie rachunkowości w taki sposób, aby można było przyporządkować koszty i przychody, należności oraz zobowiązania do zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Takie przyporządkowanie służy możliwości przejęcia przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa określonych funkcji gospodarczych oraz ich samodzielnego wykonywania.

Powyższe stanowisko znajduje także poparcie w praktyce interpretacyjnej organów podatkowych. Przykładowo, w interpretacji z 19 grudnia 2019 r., wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP2-1.4010.432.2019.4.JF czytamy: „Wyodrębnienie finansowe nie oznacza samodzielności finansowej, ale sytuację, w której poprzez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa.” Podobne stanowisko znajdujemy w licznych innych interpretacjach, np. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 22 listopada 2017 r., sygn. 0114-KDIP2-1.4010.274.2017.1.JF oraz z 14 marca 2017 r. sygn. 2461-IBPB1-3.4510.10.2017.2.KB czy Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 27 listopada 2012 r, sygn. IPTPP4/443-631/12-2/OS oraz z 9 marca 2017 r., sygn. 1061-IPTPP2.4512.55.2017.2.JS. Natomiast Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach (interpretacja z 25 października 2012 r., sygn. IBPP2/443-767 /12/AM) wyjaśnił: „Aspekt finansowy wyodrębnienia oznacza, że powinno być możliwe przypisanie przedmiotowi aportu, w strukturach Podatnika, określonych wskaźników finansowych, w tym zwłaszcza przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań realizowanych („osiąganych”) przez przedmiot aportu. Takie przypisanie ww. wielkości powinno być możliwe w szczególności przy wykorzystaniu komputerowego systemu wspomagającego zarządzanie przedsiębiorstwem lub systemu księgowo-rachunkowego.”

Podobne stanowisko zostało zaprezentowane w interpretacji indywidualnej z 4 lipca 2014 r., wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, sygn. ITPB3/423-170/14/DK: „(...) Wyodrębnienie finansowe nie oznacza natomiast całkowitej samodzielności finansowej lecz sytuację, w której poprzez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Nie należy tego pojęcia utożsamiać z posiadaniem przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa pełnej samodzielności finansowej, czy też samodzielnym sporządzaniem bilansu (...)”. Wyodrębnienie finansowe wymaga więc posiadania takiego systemu ewidencji, który umożliwia przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Taki system oznacza w szczególności odrębne plany finansowe, odrębne budżety oraz prowadzenie zakładowych planów kont, na których księgowane są wyłącznie zdarzenia gospodarcze związane z działalnością zorganizowanej części przedsiębiorstwa (tak definiuje przymiot wyodrębnienia finansowego przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 18 marca 2008 r., sygn. IBPB3/423-100/08/MS/KAN-3205/12/07).

Należy podkreślić, że w świetle powyższych definicji specyfikujących kluczowe przymioty „odrębności finansowej”, działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego spełnia warunek wyodrębnienia finansowego. Działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego generuje bowiem jasno określone strumienie przychodów i kosztów związanych z jej funkcjonowaniem. Jak wyjaśniono w opisie zdarzenia przyszłego, funkcjonujące w spółce Wnioskodawcy systemy finansowo-księgowe, w tym, odpowiednie konta analityczne i stosowane klucze alokacyjne umożliwiają przypisanie przychodów i kosztów oraz aktywów i zobowiązań do działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego i działalności w zakresie leasingu, pożyczek i najmu. Istnieje możliwość dokonania bezpośredniego przypisania przychodów i kosztów do działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego i działalności w zakresie leasingu, pożyczek i najmu, a w przypadku braku bezpośredniego przypisania powyższych pozycji kalkulacyjnych (w szczególności, w odniesieniu do tzw. kosztów ogólnych), do podziału stosowane są klucze alokacyjne. W sprawozdaniach finansowych został dodatkowo wyszczególniony obszar działalności w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego związanego z umowami ubezpieczeń objętymi działalnością pośrednictwa ubezpieczeniowego („Prowizje za pośrednictwo w sprzedaży ubezpieczeń”). W tej sytuacji nie ulega wątpliwości, że na moment Sprzedaży system finansowo-księgowy Wnioskodawcy będzie pozwalał na zidentyfikowanie alokowanych do przedmiotowych działalności środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz środków pieniężnych, należności i zobowiązań. Po sfinalizowaniu transakcji, Nowy Agent będzie miał możliwość prowadzenia działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego przy wykorzystaniu składników i zasobów nabytych w ramach działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego, które będą wystarczające dla prowadzenia przez Nowego Agenta tej działalności w sposób niezależny pod względem finansowym i rozliczeniowym od działalności Wnioskodawcy. Należy podkreślić, że oczekiwaniem Nowego Agenta będzie generowanie nie tylko przychodów ale i zysków z tak prowadzonej działalności, a więc w konsekwencji, pełna niezależność przedsiębiorstwa w postaci działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego pod względem finansowym i rozliczeniowym. W związku z powyższym trzeba uznać, że działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego posiada, oraz na dzień zbycia będzie posiadać, przymiot samodzielności finansowej.

Tym samym, spełniony zostanie kolejny z warunków określonych w art. 2 pkt 27e Ustawy o VAT, decydujących o kwalifikacji działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Wyodrębnienie funkcjonalne (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych/ możliwość funkcjonowania jako niezależnego przedsiębiorstwa samodzielnie realizującego te zadania)

Z wyodrębnieniem funkcjonalnym danej jednostki mamy do czynienia, gdy jest ona w stanie przejąć określone zadania gospodarcze oraz samodzielnie (niezależnie) funkcjonować na rynku realizując te zadania. Oznacza to, iż aby wydzielona część mienia przedsiębiorstwa mogła być uznana za zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych, musi posiadać potencjalną zdolność do niezależnego działania gospodarczego, jako samodzielny podmiot gospodarczy. Składniki majątkowe, materialne i niematerialne, wchodzące w skład danej jednostki (działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego - BU) muszą zatem umożliwić Nowemu Agentowi podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa.

Jak wskazuje WSA we Wrocławiu w wyroku z 26 stycznia 2016 r., sygn. akt I SA/Wr 1823/15, „wyodrębnienie funkcjonalne należy rozumieć jako przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych. Zorganizowana część przedsiębiorstwa musi stanowić funkcjonalnie odrębną całość - obejmować elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa. Aby zatem część mienia przedsiębiorstwa mogła być uznana za jego zorganizowaną część, musi ona - obiektywnie oceniając - posiadać potencjalną zdolność do funkcjonowania na rynku jako samodzielny podmiot gospodarczy. Składniki majątkowe materialne i niematerialne wchodzące w skład ZCP muszą zatem umożliwić nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa”.

Szczególne znaczenie tych okoliczności podkreślały także organy podatkowe. Przykładowo, w interpretacji z 26 maja 2014 r., sygn. IBPP3/443-203/14/AŚ wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach czytamy „W ocenie organu, dla uznania, że zbywana część przedsiębiorstwa stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa, istotne znaczenie ma ocena, czy ta zbywana część przedsiębiorstwa jest zdolna do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej. Wyodrębnienie organizacyjne i finansowe (wskazane przepisami ustawy) nie musi mieć charakteru bardzo sformalizowanego. Bardziej istotne jest wyodrębnienie stricte funkcjonalne, które pozwala na dalsze funkcjonowanie części przedsiębiorstwa w sposób niezależny po oddzieleniu go od reszty przedsiębiorstwa.”

Zorganizowana część przedsiębiorstwa powinna więc stanowić zespół składników materialnych i niematerialnych, który zarazem mógłby funkcjonować jako niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące określone zadania gospodarcze.

W wyniku zbycia, składniki objęte działalnością pośrednictwa ubezpieczeniowego (BU) zostaną nabyte przez Nowego Agenta, która będzie kontynuować działalność Wnioskodawcy w przedmiotowym zakresie. W szczególności, po nabyciu przez Nowego Agenta działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego, Nowy Agent, bazując na przekazanych przez Wnioskodawcę składnikach materialnych i niematerialnych, będzie wykonywać zobowiązania wynikające z Umów Agencyjnych, tym samym kontynuując działalność prowadzoną w tym zakresie przez Wnioskodawcę. Zatem, działalność związana z przenoszoną działalnością pośrednictwa ubezpieczeniowego będzie prowadzona w sposób ciągły, nieprzerwany, przy wykorzystaniu tożsamego zespołu składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań, jak również dedykowanego zespołu pracowników. Innymi słowy, w następstwie zbycia, wskazane wyżej funkcje będą realizowane przez Nowego Agenta, co dotyczy zarówno funkcji zewnętrznych (świadczenie usług agencyjnych na rzecz Ubezpieczycieli na podstawie zawartych Umów Agencyjnych), jak i funkcji o charakterze wewnętrznym (wewnątrzzakładowym). Uwzględniając powyższe trzeba podsumować, że działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego posiada, oraz na dzień zbycia będzie posiadać, przymiot odrębności funkcjonalnej.

Tym samym, działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego spełnia ostatni z warunków określonych w art. 2 pkt 27e Ustawy o VAT dla uznania jej za zorganizowaną część przedsiębiorstwa.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.) – zwanej dalej „ustawą” – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Towarami, w myśl art. 2 pkt 6 ustawy, są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Jednocześnie przepisy art. 6 ustawy o VAT wskazują na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Są w nim wskazane czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszczące się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług, z uwagi jednak na stosowne wyłączenie, czynności te nie podlegają opodatkowaniu.

Na mocy art. 6 pkt 1 ustawy, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Termin „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do pojęcia „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Podkreślenia wymaga, że ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy o podatku VAT, winien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

Przepis art. 2 pkt 27e ustawy o podatku od towarów i usług stanowi, że pod pojęciem zorganizowanej części przedsiębiorstwa rozumie się organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Zorganizowana część przedsiębiorstwa, jako przedmiot zbycia, musi zatem stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie, czy przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu.

Podstawowym wymogiem dla uznania, że transakcja dotyczy zorganizowanej części przedsiębiorstwa jest więc to, aby obejmowała ona zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań). Kolejnym warunkiem jest wydzielenie tego zespołu w istniejącym przedsiębiorstwie. Wydzielenie to ma zachodzić na trzech płaszczyznach: organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych).

Wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że zorganizowana część przedsiębiorstwa ma swoje miejsce w strukturze organizacyjnej podatnika jako dział, wydział, oddział itp. Przy czym, w doktrynie zwraca się uwagę, że organizacyjne wyodrębnienie powinno być dokonane na bazie statutu, regulaminu lub innego aktu o podobnym charakterze. Organizacyjny aspekt wyodrębnienia oznacza, że składniki tworzące „część przedsiębiorstwa” powinny posiadać cechę zorganizowania. Cecha ta powinna występować w „istniejącym przedsiębiorstwie”, a więc w ramach prowadzonej działalności i dotyczyć określonego zespołu składników tworzących część tego przedsiębiorstwa.

Wyodrębnienie finansowe najpełniej realizowane jest w przypadku zakładu lub oddziału osoby prawnej. Wyodrębnienie finansowe nie oznacza samodzielności finansowej, ale sytuację, w której przez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Ponadto, wymagane jest, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa mogła stanowić potencjalnie niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze, których realizacji służy w istniejącym przedsiębiorstwie. Powyższe oznacza, że przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa można rozumieć wyłącznie tę część przedsiębiorstwa, która jest przede wszystkim wyodrębniona organizacyjnie, ale także posiada wewnętrzną samodzielność finansową.

Natomiast wyodrębnienie funkcjonalne należy rozumieć jako przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych. Zorganizowana część przedsiębiorstwa musi stanowić funkcjonalnie odrębną całość – obejmować elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa. Aby zatem część mienia przedsiębiorstwa mogła być uznana za jego zorganizowaną część, musi ona – obiektywnie oceniając – posiadać potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy. Składniki majątkowe materialne i niematerialne wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa muszą zatem umożliwić nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa.

W związku z powyższym, w rozumieniu przepisów podatkowych, aby określony zespół składników majątkowych mógł zostać zakwalifikowany jako zorganizowana część przedsiębiorstwa, nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej, ale musi się ona odznaczać pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym.

Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą więc składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego.

Reasumując, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług mamy do czynienia ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa, jeżeli spełnione są łącznie następujące przesłanki:

1. istnieje zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania;
2. zespół ten jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie;
3. składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych;
4. zespół tych składników mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące ww. zadania gospodarcze.

Brak zaistnienia którejkolwiek z omawianych powyżej przesłanek wyklucza uznanie zespołu składników majątkowych przedsiębiorstwa za jego zorganizowaną część w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy.

Ponadto, przy ocenie czy składniki majątku powinny być uznane za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy uwzględnić należy następujące okoliczności:

• zamiar kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę przy pomocy składników majątkowych będących przedmiotem transakcji oraz
  

• faktyczną możliwość kontynuowania tej działalności w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji.
  
  
  

Zaznaczenia wymaga, że definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawarta w przepisie art. 2 pkt 27e ustawy, nie jest definicją samoistną, lecz należy rozpatrywać ją m.in. w kontekście uregulowań art. 6 pkt 1 ustawy, który wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie składników majątkowych i niemajątkowych uprzednio wyodrębnionych organizacyjnie i finansowo w istniejącym przedsiębiorstwie, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, nie dotyczy zaś zbycia poszczególnych składników majątkowych przedsiębiorstwa.

Zakres powyższego wyłączenia zdefiniował w wyrokach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z 27 listopada 2003 r. w sprawie C-497/01 Zita Modes Sarl stwierdził, że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie – nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu – do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego. Natomiast w wyroku C-444/10 z 10 listopada 2011 r. TSUE wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy.

Z powołanych orzeczeń wynika, że wyodrębnienie organizacyjne i finansowe (wskazane przepisami ustawy) nie musi mieć charakteru bardzo sformalizowanego. Bardziej istotne jest wyodrębnienie stricte funkcjonalne, które pozwala na dalsze funkcjonowanie części przedsiębiorstwa w sposób niezależny po oddzieleniu jego od reszty przedsiębiorstwa.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług w związku z wykonywaną na terytorium Polski działalnością gospodarczą. W ramach prowadzonej podstawowej działalności gospodarczej Spółka świadczy na rzecz swoich klientów m.in. usługi leasingu oraz najmu. Spółka oddaje środki trwałe do używania na podstawie umów najmu oraz leasingu operacyjnego i leasingu finansowego (tj. spełniających warunki określone w art. 17b ust. 1 oraz art. 17f ustawy z 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych), jak również jest właścicielem środków trwałych wykorzystywanych na własne potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej („Przedmiot ubezpieczenia” lub „Przedmioty ubezpieczenia”).

Przez okres trwania umowy m.in. leasingu, Korzystający, jako podmiot rzeczywiście używający Przedmiot ubezpieczenia, jest odpowiedzialny za wykonywanie szeregu obowiązków związanych z wykonywaniem umowy m. in. leasingu. Korzystający jest m.in. zobowiązany do ubezpieczenia Przedmiotu ubezpieczenia, tj. do zawarcia we własnym imieniu umowy ubezpieczenia z wybranym ubezpieczycielem („Ubezpieczyciel”) jako ubezpieczający, natomiast Spółka jako prawny właściciel Przedmiotu ubezpieczenia wskazana jest jako ubezpieczony. Korzystający jest zobowiązany ponosić wszelkie koszty związane z ubezpieczeniem Przedmiotu ubezpieczenia. Korzystający może skorzystać z ochrony wynikającej z generalnych umów ubezpieczenia zawartych przez Spółkę lub zawrzeć umowę ubezpieczenia niezależnie od ww. umów generalnych, tj. bez udziału Spółki. W obecnym modelu ubezpieczeń Przedmiotów ubezpieczenia stosowanym przez Spółkę, Korzystający pełni rolę ubezpieczającego, natomiast Spółka występuje jako ubezpieczony.

Jednocześnie Spółka jako agent ubezpieczeniowy pośredniczy w zawieraniu umów ubezpieczenia pomiędzy ubezpieczającym tj. Korzystającym a ubezpieczycielami, pozostając beneficjentem ochrony ubezpieczeniowej jako ubezpieczony.

Wnioskodawca wskazał, że oba zakresy działalności Spółki (leasing/najem i pośrednictwo ubezpieczeniowe) mogą stanowić potencjalny konflikt interesów wynikający z jednoczesnego pełnienia przez Spółkę funkcji agenta ubezpieczeniowego oraz finansującego w umowach leasingu w świetle ograniczeń wskazanych w art. 7 ustawy z 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń.

Wnioskodawca jako agent ubezpieczeniowy wykonuje czynności z zakresu dystrybucji ubezpieczeń oferowanych przez różne zakłady ubezpieczeń (dalej „Ubezpieczyciele”) na podstawie zawartych umów agencyjnych („Umowy Agencyjne”). Wnioskodawca zawarł z Ubezpieczycielami Umowy Agencyjne, dotyczące produktów w zakresie ubezpieczeń majątkowych oraz tzw. (…). Na podstawie Umów Agencyjnych, Wnioskodawca wykonuje za wynagrodzeniem, w imieniu lub/i na rzecz Ubezpieczycieli, czynności o charakterze dystrybucji ubezpieczeń (czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego), o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 3 Ustawy o dystrybucji ubezpieczeń. Działalność Wnioskodawcy w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego ma charakter regulowany i podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego.

Ze względu na uwarunkowania biznesowe, ww. zmiany legislacyjne związane z wejściem w życie Ustawy o dystrybucji oraz dostosowanie modelu oferowania ubezpieczeń przez agenta ubezpieczeniowego dla spółek leasingowych do standardów rynkowych, jak również w celu zachowania pełnej transparentności prowadzonej działalności gospodarczej przez Wnioskodawcę i unikania wystąpienia potencjalnego konfliktu interesów, Spółka rozważa wdrożenie nowego modelu sprzedaży ubezpieczeń, w którym nie będzie pełniła roli agenta ubezpieczeniowego, a działalność agenta ubezpieczeniowego oferującego ubezpieczenia Przedmiotów ubezpieczenia będzie prowadzona przez odrębny podmiot ( „Nowy Agent”).

Dominującą formą prawną ubezpieczania Przedmiotów ubezpieczenia będzie model, w którym Spółka będzie zarówno ubezpieczającym jak i ubezpieczonym z umowy ubezpieczenia (stroną umowy ubezpieczenia i jej beneficjentem). W nowym modelu korzystający/najemca nadal będzie miał możliwość ubezpieczenia przedmiotu ubezpieczenia bądź w ramach umów generalnych ubezpieczenia Spółki lub bez udziału Spółki. Spółka zawierając umowy ubezpieczenia będzie korzystała z pośrednictwa Nowego Agenta, który będzie spółką kapitałową powiązaną z Wnioskodawcą. Nowy Agent będzie podmiotem wyspecjalizowanym i zajmującym się dystrybucją i obsługą ubezpieczeń w oparciu o własną sieć dystrybucyjną, w tym posiadane zasoby techniczne oraz wyspecjalizowany personel.

W ramach wdrożenia nowego modelu ubezpieczeń Spółka rozważa realizację ubezpieczania Przedmiotów ubezpieczenia m.in. w modelu biznesowym, w którym Nowy Agent będzie zajmował się wyłącznie działalnością związaną z dystrybucją i obsługą ubezpieczeń.

Celem ww. modelu jest wyłącznie dostosowanie modelu biznesowego dystrybucji ubezpieczeń do wymogów prawnych.

W związku z powyższym, Spółka planuje dokonać transakcji przeniesienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa („ZCP”). Transakcja będzie obejmowała dotychczasową działalność związaną z dystrybucją ubezpieczeń prowadzoną przez Biuro Ubezpieczeń („BU”) wraz z siecią sprzedaży ubezpieczeń obejmującą tzw. OFWCA (tj. osoby fizyczne wykonujące czynności agencyjne, „Sieć OFWCA”).

Wnioskodawca wskazał, że przedmiot transakcji będzie stanowił organizacyjnie, finansowo oraz funkcjonalnie wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie Spółki (tj. zajmującym się przede wszystkim zakupem oraz oddawaniem środków trwałych w leasing lub najem oraz udzielaniem pożyczek) zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych. Zdaniem Spółki, BU wraz z Siecią OFWCA mogłoby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania biznesowe związane z odrębnym od działalności podstawowej Spółki, polegające na oferowaniu i negocjowaniu warunków umów ubezpieczeń, zawieraniu oraz obsłudze tych umów.

Wnioskodawca zamierza dokonać zbycia całości działalności związanej z pośrednictwem ubezpieczeniowym realizowanym przez BU wraz z Siecią OFWCA na rzecz podmiotu trzeciego (powiązanego kapitałowo) poprzez wniesienie wkładu niepieniężnego do spółki kapitałowej w zamian za udziały lub akcje lub poprzez sprzedaż. Z uwagi na konieczność zapewnienia, że transfer działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego na rzecz Nowego Agenta nie wpłynie na ciągłość i jakość czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego świadczonych na podstawie umów agencyjnych, na dzień transakcji, Nowy Agent będzie posiadał status agenta ubezpieczeniowego.

Działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego wyodrębniona w ramach przedsiębiorstwa Wnioskodawcy obejmie m.in. następujące składniki materialne i niematerialne (w tym planowane działania faktyczne i prawne wynikające ze specyfiki przeniesienia ZCP):

1. Prawa i obowiązki związane z umowami agencyjnymi zawartymi przez Wnioskodawcę z Ubezpieczycielami, dotyczącymi zawierania umów ubezpieczenia, w zamian za wynagrodzenie prowizyjne oraz prawa i obowiązki wynikające z zawartych polis ubezpieczeniowych z klientami, w tym polis wieloletnich. Nabycie przez Nowego Agenta, w ramach działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego, zarówno praw, jak i obowiązków z przedmiotowych Umów Agencyjnych zawartych z Ubezpieczycielami, nastąpi za zgodą odpowiednich Ubezpieczycieli obejmującą również zgodę na przejęcie zobowiązań z umów agencyjnych. Transfer działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego do Nowego Agenta nie wpłynie w żaden sposób na strony umów ubezpieczenia, ani też na prawa, czy sytuację osób ubezpieczonych w ramach tych umów.
2. Szczegółową dokumentację ubezpieczeniową dotyczącą umów objętych działalnością pośrednictwa ubezpieczeniowego, w tym, umowy agencyjne dotyczące działalności wchodzącej w zakres pośrednictwa ubezpieczeniowego wraz z odpowiednimi aneksami, załącznikami i innymi dokumentami niezbędnymi do wykonywania praw i obowiązków wynikających z tych umów. APK (analiza potrzeb klienta, rodzaj ankiety służącej identyfikacji potrzeb i preferencji ubezpieczeniowych klienta), oferty ubezpieczenia, wnioski ubezpieczeniowe, wnioskopolisy (po wypełnieniu wniosku jest on jednocześnie wypełnioną polisą), polisy ubezpieczeniowe, certyfikaty ubezpieczeniowe, formularze szkód,
3. Wyodrębnione zbiory / bazy danych, niezbędne Wnioskodawcy dla wykonywania czynności agencyjnych. Konsekwentnie, w związku ze zbyciem, odpowiednie zbiory (bazy) przyporządkowane do działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego (tzn. organizacyjnie oraz funkcjonalnie włączone do BU) zostaną przeniesione na serwery, z których będzie korzystał Nowy Agent (pełne informacje o przedmiocie ubezpieczenia, użytkownikach, zakresie, sumie i stawce ubezpieczenia, status polisy ubezpieczeniowej oraz płatnościach, informacje o szkodach, w tym: wnioskach szkodowych, data, miejsce, okoliczności, korespondencja z ubezpieczycielami, informacje o polisach obcych).
4. Rozrachunki z Ubezpieczycielami w zakresie związanym z prowadzeniem działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego, wynikające z zawartych Umów Agencyjnych, w tym przede wszystkim należności Wnioskodawcy w stosunku do Ubezpieczycieli w zakresie należnego wynagrodzenia powstałe przed dniem transakcji jak również zobowiązania Wnioskodawcy wobec Ubezpieczycieli pozostające w związku z działalnością pośrednictwa ubezpieczeniowego, powstałe przed dniem transakcji (co do zasady, obejmujące zobowiązania finansowe powstałe przed dniem transakcji oraz określone co do wartości i terminu, ale nie uregulowane). Rozrachunki z klientami, którzy wykupili polisy ubezpieczeniowe.
5. Inne należności i zobowiązania Wnioskodawcy w stosunku do podmiotów, z którymi łączą Wnioskodawcę relacje gospodarcze - w zakresie dotyczącym działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego (o ile takie wystąpią na moment transakcji, np. system do obsługi ubezpieczeń, rozbudowa i utrzymanie systemu).
6. pracowników działających w ramach BU odpowiedzialnych za prowadzenie działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego („Pracownicy BU”) oraz funkcjonalnie z nim powiązaną Sieć OFWCA. Wymieniony personel Wnioskodawcy zaangażowany w prowadzenie działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego, posiada odpowiednie kompetencje i wieloletnie doświadczenie w zakresie prowadzenia tej działalności. Pracownicy BU aktualnie (stan ten może ulec nieznacznym zmianom) zatrudnieni są na następujących stanowiskach: Dyrektorzy, Eksperci, Starsi Specjaliści, Specjaliści, Młodsi Specjaliści, łącznie kilkanaście osób. W związku z transakcją Pracownicy BU oraz Sieć OFWCA (posiadający odpowiednie uprawnienia zawodowe) zostaną „przeniesieni” do Nowego Agenta. Umowy o pracę pracowników BU zostaną przeniesione do Nowego Agenta (nie jest wykluczone, że nastąpi cesja praw i obowiązków wynikających z umów o pracę, w trybie art. 23(1) ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy tj. wskutek przejścia części zakładu pracy Wnioskodawcy na Nowego Agenta, ewentualnie zostaną zawarte nowe umowy o pracę z dotychczasowymi pracownikami Spółki przez Nowego Agenta). Pośrednicy ubezpieczeniowi Sieci OFWCA zostaną zatrudnieni lub nawiążą umowę o świadczenie usług z Nowym Agentem. Przeniesienie Pracowników BU oraz pośredników Sieci OFWCA do Nowego Agenta zostanie odzwierciedlone w odpowiednim rejestrze prowadzonym przez KNF.
7. Samochody oraz inne środki trwałe własne (sprzęt, wyposażenie) oraz wartości niematerialne i prawne, które mogą być przeniesione z PL do Nowego Agenta (tj. nie wymagają zawierania odrębnych umów licencyjnych z dostawcami), meble, urządzenia (drukujące, agd), komputery, monitory, telefony komórkowe, modemy internetowe, podpisy elektroniczne. Wnioskodawca podpisze z Nowym Agentem, również umowy związane z prowadzeniem rachunkowości, obsługi kadr, administracji (w tym zarządzanie nieruchomościami, z uwzględnieniem kosztów korzystania z nieruchomości przez sieć OFWCA materiały biurowe, remonty, przeglądy) wsparcia informatycznego, compliance (tzn. ryzyko zgodności), ochrona danych osobowych, obsługa korporacyjna i prawna. Zostanie zawarta umowa podnajmu w odniesieniu do fizycznej części lokalu, w której obecnie znajdują się Pracownicy BU.

Przedmiot transakcji nie obejmie oznaczenia indywidualizującego przedsiębiorstwo Wnioskodawcy, które nadal będzie istniało i kontynuowało prowadzenie działalnością pod tą samą nazwą.

Wnioskodawca ma wątpliwości czy zespół składników materialnych i niematerialnych składających się na działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego prowadzoną w ramach BU wraz z Siecią OFWCA będzie stanowił zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy o VAT, w związku z czym do jego zbycia nie znajdą zastosowania przepisy ustawy o VAT zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Jak już wyjaśniono, zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich by można było mówić o nich jak o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego. Oznacza to, że zorganizowana część przedsiębiorstwa nie jest sumą poszczególnych składników, przy pomocy których będzie można prowadzić odrębny zakład, lecz zorganizowanym zespołem tych składników, przy czym punktem odniesienia jest tutaj rola, jaką składniki majątkowe odgrywają w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa w momencie przekazania określonych składników majątkowych (na ile stanowią w nim w tym momencie, wyodrębnioną organizacyjnie i funkcjonalnie całość).

Przedstawione we wniosku okoliczności wskazują, że opisany zespół składników materialnych i niematerialnych cechuje się wyodrębnieniem finansowym, organizacyjnym oraz funkcjonalnym.

Z wniosku wynika bowiem, że w ramach prowadzonej ewidencji rachunkowo-księgowej zapisów oraz zdarzeń gospodarczych, Wnioskodawca jest w stanie wydzielić przychody i koszty, jak również należności i zobowiązania związane wyłącznie z działalnością związaną z pośrednictwem ubezpieczeniowym oraz wyłącznie z działalnością w zakresie leasingu, pożyczek i najmu (przychody i koszty bezpośrednie). Ponadto, dla potrzeb wyodrębnienia finansowego Wnioskodawca sporządzi dla części przedsiębiorstwa Wnioskodawcy obejmującej działalność w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego odrębny bilans wraz z rachunkiem zysków i strat na dzień zbycia (oraz porównawczo na koniec poprzedniego roku obrotowego). Systemy finansowo-księgowe Wnioskodawcy umożliwiają alokację przychodów i kosztów oraz aktywów i zobowiązań do działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz działalności w zakresie leasingu pożyczek i najmu. W szczególności, ewidencja w księgach rachunkowych Wnioskodawcy pozwala na wyodrębnienie aktywów/pasywów, przychodów i kosztów związanych z działalnością pośrednictwa ubezpieczeniowego (BU wraz z Siecią OFWCA) poprzez odpowiednie oznaczenia (nazwy) kont księgowych w planie kont wykorzystywane dla celów rachunkowości bilansowej oraz rachunkowości zarządczej. Z kolei w przypadku braku możliwości bezpośredniego przypisania powyższych pozycji kalkulacyjnych np. w odniesieniu do tzw. kosztów ogólnych, do podziału stosowane są klucze alokacyjne. Przychody z tytułu prowadzenia działalności przez BU wraz z Siecią OFWCA prezentowane są aktualnie w sprawozdaniu finansowym Wnioskodawcy jako „Prowizje za pośrednictwo w sprzedaży ubezpieczeń”. Przychody te zapewniają sfinansowanie wydatków działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego (koszty działania), a także osiąganie na tyle wysokiej rentowności, że działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego mogłaby samodzielnie finansować swoje czynności operacyjne, gdyby funkcjonowała jako odrębna jednostka gospodarcza (przedsiębiorstwo). W ten sam sposób systemy finansowo-księgowe Wnioskodawcy umożliwiają alokację przychodów i kosztów oraz aktywów i zobowiązań do działalności w zakresie leasingu pożyczek i najmu: ewidencja w księgach rachunkowych Wnioskodawcy umożliwia wyodrębnienie aktywów/pasywów (zobowiązań), przychodów i kosztów związanych z tą działalnością poprzez odpowiednią analitykę kont księgowych oraz klucze alokacyjne. Powyższe świadczy o wyodrębnieniu finansowym.

Wnioskodawca wskazał również, że na moment transakcji, składniki działalności w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego będą zorganizowane w ramach wyodrębnionego organizacyjnie i funkcjonalnie BU oraz Sieci OFWCA. W tej formie (tj. jako wyodrębniona jednostka organizacyjna i funkcjonalna), BU wraz z Siecią OFWCA zostanie, w ramach transakcji, przeniesiony do Nowego Agenta.

W ramach działalności Wnioskodawcy wyodrębniono w Regulaminie organizacyjnym specjalistyczną komórkę organizacyjną prowadzącą działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego w postaci BU oraz Sieci OFWCA. BU wraz z Siecią OFWCA skupia podstawowe funkcje operacyjne związane z działalnością pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz rozliczaniem umów ubezpieczenia. Składniki majątku alokowane do BU wraz z Siecią OFWCA obejmują przede wszystkim umowy agencyjne (związane z nimi prawa i obowiązki), dokumentację ubezpieczeniową dotyczącą zawierania umów ubezpieczeń, wyodrębnione zbiory/bazy danych służące wykonywaniu czynności agencyjnych, należności dotyczące działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego, prawa do używania środków trwałych oraz wyposażenia, w tym sprzętu biurowego i wyposażenia biura; ponadto, działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego, jako część przedsiębiorstwa Wnioskodawcy, korzysta z funkcji pomocniczych zapewnianych w ramach całości przedsiębiorstwa Wnioskodawcy.

Ponadto, jak wskazał Wnioskodawca, do BU wraz z Siecią OFWCA przypisano stosowne zobowiązania dotyczące działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego, wynikające z zawartych umów agencyjnych i innych umów związanych z tą działalnością. Zgodnie z RO, działalność prowadzona przez BU wraz z Siecią OFWCA wraz z siecią pośredników OFWCA obejmuje zespół kluczowych funkcji operacyjnych i pomocniczych wyodrębnionych z odpowiednich komórek organizacyjnych Wnioskodawcy, a tym samym są to czynności wykonywane wyłącznie w ramach BU wraz z Siecią OFWCA - nie są prowadzone równolegle dla tej samej części przedsiębiorstwa, tj. działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego, przez inne jednostki organizacyjne Wnioskodawcy.

Na moment transakcji BU wraz z Siecią OFWCA będzie więc jednostką skupiającą zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym przede wszystkim Umów Agencyjnych oraz dokumentacji związanej z zawieraniem i obsługą polis ubezpieczeniowych jak również dokumentacji związanej z BU wraz z Siecią OFWCA jako odrębnej części biznesu, służących prowadzeniu działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz wyspecjalizowany personel niezbędny do prowadzenia tej działalności. Działalność prowadzona przez BU wraz z Siecią OFWCA obejmie zespół kluczowych funkcji operacyjnych i zarządczych. Struktury BU wraz z Siecią OFWCA będą samowystarczalne dla prowadzenia działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego w sensie operacyjnym. BU wraz z Siecią OFWCA w ramach Pionu generalnego zostało podporządkowane bezpośrednio Prezesowi Zarządu Wnioskodawcy, jako odrębna część działalności gospodarczej, posiadająca wyraźnie odrębny od głównej działalności profil.

Istotny jest również fakt, że – jak wynika z treści wniosku - Nowy Agent, w oparciu o opisane składniki będzie kontynuował działalność prowadzoną dotychczas przez Wnioskodawcę. Jak wynika z opisu sprawy, po nabyciu przez Nowego Agenta składników objętych działalnością pośrednictwa ubezpieczeniowego, Nowy Agent, bazując na przekazanych przez Wnioskodawcę składnikach materialnych i niematerialnych, będzie wykonywać zobowiązania wynikające z umów agencyjnych oraz polis zawartych z klientami, tym samym kontynuując działalność prowadzoną w tym zakresie przez Wnioskodawcę. Zatem, działalność związana z przenoszoną działalnością pośrednictwa ubezpieczeniowego będzie prowadzona w sposób ciągły, nieprzerwany, przy wykorzystaniu tożsamego zespołu składników materialnych i niematerialnych, jak również dedykowanego zespołu Pracowników oraz Sieci OFWCA.

Zatem po dokonaniu transakcji, zarówno Nowy Agent - wykorzystując składniki przypisane do działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego, jak również Wnioskodawca - wykorzystując składniki przypisane do działalności w zakresie leasingu, pożyczek i najmu, będą umocowane i zdolne do kontynuowania, w ramach swoich odrębnych przedsiębiorstw, działalności w obszarach, które przed transakcją funkcjonowały w przedsiębiorstwie Wnioskodawcy. Każda ze stron transakcji będzie także miała zamiar kontynuowania działalności w danym obszarze. Działalności te będą prowadzone na podstawie umów zawartych z podmiotami zewnętrznymi (w tym Umów Agencyjnych zawartych z Ubezpieczycielami), przy wykorzystaniu zorganizowanego zespołu posiadanych składników materialnych i niematerialnych, umów oraz zatrudnionego personelu, a w przypadku działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego - także w oparciu o niezbędne podstawy formalno-prawne wynikające z Ustawy o dystrybucji ubezpieczeń.

Analiza zaprezentowanego opisu sprawy w kontekście przytoczonych regulacji prawnych oraz orzecznictwa TSUE, prowadzi do wniosku, że zostaną spełnione wszystkie wskazane wcześniej przesłanki do uznania zorganizowanego zespołu składników materialnych i niematerialnych, mających stanowić przedmiot zbycia, za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy o VAT.

Opisany we wniosku zespół składników materialnych i niematerialnych składających się na działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego prowadzoną w ramach BU wraz z siecią OFWCA, stanowi zespół składników materialnych i niematerialnych, który jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie Wnioskodawcy oraz przeznaczony jest do realizacji określonych zadań gospodarczych i potencjalnie mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące konkretnie przypisane mu zadania gospodarcze.

W konsekwencji uznania ww. zespołu składników materialnych i niematerialnych za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, planowana transakcja zbycia ww. zespołu składników na rzecz Nowego Agenta, który będzie kontynuował dotychczasową działalność Wnioskodawcy realizowaną z wykorzystywaniem tego zespołu składników, będzie – zgodnie z cytowanym powyżej art. 6 pkt 1 ustawy o VAT – wyłączona z opodatkowania podatkiem VAT.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193 ze zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…) za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.