Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP3-3.4011.525.2018.2.JK2
z 7 lutego 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 8 listopada 2018 r. (data wpływu 14 listopada 2018 r.) uzupełniony pismem z dnia 2 stycznia 2019 r. (data nadania 2 stycznia 2019 r., data wpływu 7 stycznia 2019 r.) na wezwanie z dnia 12 grudnia 2018 r. (data nadania 12 grudnia 2018 r., data doręczenia 26 grudnia 2018 r.) Nr 0114-KDIP3-3.4011.525.2018.1.JK2 o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty zasądzonej wyrokiem belgijskiego sądu – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 listopada 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty zasądzonej wyrokiem belgijskiego sądu.

Z uwagi na braki formalne, pismem z dnia 12 grudnia 2018 r. (data nadania 12 grudnia 2018 r., data doręczenia 26 grudnia 2018 r.) Nr 0114-KDIP3-3.4011.525.2018.1.JK2 wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku.

Pismem z dnia 2 stycznia 2019 r. (data nadania 2 stycznia 2019 r., data wpływu 7 stycznia 2019 r.) Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie.

We wniosku i uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1509; dalej jako „Ustawa PIT”). Wnioskodawca ma miejsce zamieszkania na terenie Rzeczpospolitej Polskiej i posiada nieograniczony obowiązek podatkowy.

Wnioskodawca był właścicielem konia. W 2008 roku 50% praw do konia Wnioskodawca sprzedał na rzecz spółki prawa belgijskiego (dalej: Spółka). Wnioskodawca, zgodnie z umową zawartą ze Spółką, otrzymał należną cenę z tytułu sprzedaży 50% praw do konia. Koń pozostawał zatem współwłasnością Wnioskodawcy i Spółki. Po sprzedaży 50% praw do konia przebywał on w stajni Spółki na terenie Belgii. Spółka wystawiała konia w licznych zawodach uzyskując dzięki temu nagrody pieniężne. Dzięki wygranym zawodom wartość konia znacząco wzrosła. Spółka postanowiła więc dokonać sprzedaży konia na rzecz podmiotu trzeciego. Spółka z tytułu dokonanej sprzedaży uzyskała od podmiotu trzeciego należną ceną. W związku z faktem, że połowa praw do konia stanowiła własność Wnioskodawcy, z tytułu sprzedaży wskazanej w zdaniu poprzednim, Wnioskodawcy należna była połowa ceny sprzedaży uzyskanej od podmiotu trzeciego. Spółka nie chciała jednak wywiązać się z obowiązku przekazania należnej Wnioskodawcy połowy ceny sprzedaży. Spółka nie chciała okazać umowy sprzedaży konia celem ustalenia jaka faktycznie kwota należna jest Wnioskodawcy. Spółka nie chciała również ujawnić personaliów osoby będącej nabywcą konia. Początkowo Spółka nawet próbowała zataić przed Wnioskodawcą okoliczność dokonania sprzedaży konia. W związku z tym Wnioskodawca postanowił wystąpić na drogę sądową do belgijskiego sądu gospodarczego z pozwem przeciwko Spółce o zapłatę należnej Wnioskodawcy części ceny sprzedaży konia. Belgijski sąd gospodarczy uznał, że koniecznym dla wyjaśnienia sprawy będzie przekazanie do tego sądu przez Spółkę umowy kupna-sprzedaży konia na rzecz podmiotu trzeciego. W konsekwencji w wydanym w sprawie wyroku, belgijski sąd gospodarczy nakazał Spółce przekazanie umowy kupna-sprzedaży w zakreślonym terminie. Z uwagi na fakt, że belgijski sąd gospodarczy miał obawy co do tego czy Spółka wywiąże się z obowiązku przekazania umowy, w swoim wyroku sąd ten zasądził karę w określonej wysokości za każdy dzień zwłoki w dostarczeniu przez Spółkę przedmiotowej umowy. W świetle przepisów prawa belgijskiego zasądzona wyrokiem tego sądu kwota nie jest należna na rzecz skarbu państwa, a jest ona należna stronie postępowania. W konsekwencji w przypadku gdyby Spółka nie wywiązała się z terminowego przekazania umowy do sądu, kwota ta należna byłaby Wnioskodawcy. Spółka nie wywiązała się z obowiązku przekazania dokumentów, a tym samym kara pieniężna stała się wymagalna. W związku z faktem, że Spółka nie chciała dobrowolnie uregulować kary na rzecz Wnioskodawcy, Wnioskodawca złożył pozew do belgijskiego sądu egzekucyjnego o potwierdzenie możliwości egzekucji od Spółki tejże kwoty. Belgijski sąd egzekucyjny w swoim wyroku potwierdził zasadność oraz możliwość egzekucji kwoty od Spółki na rzecz Wnioskodawcy. W 2018 roku po uzyskaniu wyroku sądu belgijskiego, belgijski komornik sądowy wyegzekwował wyżej wskazaną kwotę od Spółki i przekazał ją na rachunek bankowy Wnioskodawcy.

Koń, który był przedmiotem sprzedaży, stanowił majątek osobisty Wnioskodawcy, w szczególności Wnioskodawca nie zajmuje i nie zajmował się działalnością gospodarczą w zakresie handlu końmi ani innymi zwierzętami. Wnioskodawca jest rolnikiem i prowadzi jedynie działalność rolniczą, która jest wyłączona z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Przedmiotowa kwota wyegzekwowana przez belgijskiego komornika na rzecz Wnioskodawcy nie jest zatem związana z działalność gospodarczą. Wnioskodawca działalności gospodarczej bowiem nie prowadzi.

W uzupełnieniu z dnia 2 stycznia 2019 r. (data wpływu 7 stycznia 2019 r.) Wnioskodawca wskazał, że kwota, o której mowa we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej została zasądzona przez Izbę Niderlandzkojęzycznego Sądu Gospodarczego w Brukseli na podstawie przepisów belgijskiego Kodeksu Postępowania Sądowego. Na podstawie przepisów art. 775 oraz 877 Kodeksu Postępowania Sądowego wyżej wskazany sąd nakazał pozwanemu złożyć w sekretariacie umowę jaką pozwany zawarł w odniesieniu do sprzedaży konia i jednocześnie sąd ten zasądził od pozwanego, w przypadku gdyby nie złożył w sekretariacie sądu ww. umowy zapłatę kwoty pieniężnej na rzecz Wnioskodawcy. Wyżej wskazane przepisy belgijskiego Kodeksu Postępowania Sądowego oraz wyrok z dnia 10 stycznia 2017 roku wydany przez Izbę Niderlandzkojęzycznego Sądu Gospodarczego w Brukseli stanowiły podstawę prawną zasądzenia kwoty pieniężnej na rzecz Wnioskodawcy. W ocenie Wnioskodawcy zasądzona kwota ma charakter odszkodowania za opieszałość i niechęć strony pozwanej do ujawnienia dokumentów, które pozwoliłyby na wyjaśnienie sprawy i dokonanie rozstrzygnięcia sprawy przez sąd belgijski (wydanie orzeczenia przez sąd belgijski w przedmiotowej sprawie).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy zasądzona wyrokiem belgijskiego sądu gospodarczego (dalej: „Sąd”) i potwierdzona wyrokiem belgijskiego sądu egzekucyjnego kwota, którą belgijski komornik sądowy wyegzekwował od Spółki i przekazał na rachunek bankowy Wnioskodawcy stanowi dla Wnioskodawcy przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymana na podstawie wyroku Sądu od Spółki kwota stanowi dla Wnioskodawcy przychód z innych źródeł, zwolniony z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z przepisem art. 3 ust. 1 Ustawy PIT, osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów.

Stosownie do art. 3 ust. 1a Ustawy PIT, za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

1. posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
2. przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
   
   

W myśl art. 4a Ustawy PIT, przepisy art. 3 ust. 1,1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Z uwagi na to, że otrzymane środki pieniężne zostały wypłacone przez spółkę prawa belgijskiego, zastosowanie w niniejszej sprawie ma konwencja z dnia 20 sierpnia 2001 r. między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Belgii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania oraz zapobiegania oszustwom podatkowym i uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (dalej: Konwencja).

Konwencja nie zawiera przepisu odnoszącego się wprost do zadośćuczynień lub odszkodowań, zatem w myśl tej umowy zadośćuczynienie lub odszkodowanie należy zakwalifikować jako tzw. "inne dochody", o których mowa w art. 21 Konwencji.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 Konwencji, części dochodu osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym Umawiającym się Państwie (Polska), bez względu na to skąd pochodzą, które nie są objęte postanowieniami poprzednich artykułów niniejszej Konwencji, mogą być opodatkowane tylko w tym Państwie (Polsce).

Zatem, zgodnie z treścią przywołanej Konwencji wypłacona na rzecz Wnioskodawcy kwota środków pieniężnych jest opodatkowana tylko i wyłącznie w Polsce i podlega opodatkowaniu według przepisów polskiego prawa podatkowego, tj. Ustawy PIT.

Zgodnie z generalną zasadą opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 Ustawy PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 Ustawy PIT, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jednocześnie zgodnie z treścią art. 20 ust. 1 Ustawy PIT za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Zdaniem Wnioskodawcy otrzymana przez niego kwota nie może zostać uznana w szczególności za przychody z działalności rolniczej czy też za innego rodzaju przychody nieobjęte przepisami Ustawy o PIT. Wprawdzie otrzymana kwota jest w pewnym sensie związana ze sprzedażą konia, niemniej jednak w żadnym wypadku nie stanowi ona zapłaty ceny należnej z tytułu jego sprzedaży. Zdaniem Wnioskodawcy należy kwotę tę uznać za przychód z innych źródeł zgodnie z treścią przepisu art. 20 ust. 1 Ustawy o PIT.

Okoliczność uznania otrzymanej przez Wnioskodawcę kwoty za przychód z innych źródeł nie oznacza automatycznie konieczności opłacania przez Wnioskodawcę podatku dochodowego od otrzymanej kwoty. Zdaniem Wnioskodawcy należy bowiem przeanalizować kwestię możliwości zastosowania w odniesieniu do tej kwoty zwolnienia z opodatkowania przewidzianego przepisami Ustawy o PIT.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b Ustawy PIT, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
   
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że powyższy przepis mówi o wyroku lub ugodzie sądowej i nie posługuje się przy tym stwierdzeniem, że ugoda lub wyrok muszą być wydane przez polski sąd. Tym samym fakt, że wyrok został wydany przez sąd belgijski nie wpływa na brak możliwości zastosowania powyższego przepisu, w przypadku gdy pozostałe warunki zostaną spełnione. Jednocześnie należy zauważyć, że w Ustawie PIT ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Jak wynika bowiem z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 kwietnia 2011 r. sygn. akt SK 62/08, jeśli określony sposób rozumienia przepisu ustawy utrwalił się już w sposób oczywisty, a zwłaszcza jeśli znalazł jednoznaczny i autorytatywny wyraz w orzecznictwie Sądu Najwyższego bądź Naczelnego Sądu Administracyjnego, to należy uznać, że przepis ten - w praktyce swego stosowania - nabrał takiej właśnie treści. Jednocześnie względy spójności systemu prawa uzasadniają, aby kryteria rozumienia pojęć niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, miały w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Konieczne staje się zatem zastosowanie wykładni systemowej zewnętrznej i odwołanie się do przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r. poz. 1025, ze zm.), choć co należy podkreślić odwołanie się do przepisów tej ustawy może mieć jedynie charakter pomocniczy jako, że analizowana kwota została zasądzona nie na gruncie przepisów prawa polskiego, ale na gruncie prawa belgijskiego Odwołując się zatem do prawa cywilnego należy stwierdzić, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem "krzywda". Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin "zadośćuczynienie", natomiast "odszkodowanie" wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego. W Kodeksie cywilnym świadczenie odszkodowawcze jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania.

Wnioskodawca w opisie stanu faktycznego wskazał, że przyznana mu kwota pieniężna wyrokiem Sądu miała związek z niewypełnieniem polecenia Sądu, tj. przedstawienia dokumentów przez Spółkę, na podstawie których miała zostać określona należna Wnioskodawcy część ceny za sprzedaż konia, która to sprzedaż została dokonana przez Spółkę. Do momentu przekazania dokumentów przez Spółkę, sprawa sądowa nie może zostać zakończona z uwagi na fakt, że dopiero na podstawie tych dokumentów Sąd może w ogóle określić czy i jaka kwota powinna być należna Wnioskodawcy z tytułu sprzedaży konia. Tym samym kara pieniężna przyznana Wnioskodawcy wyrokiem Sądu ma wynagrodzić Wnioskodawcy czas opóźnienia i oczekiwania na rozstrzygnięcie sprawy przez Sąd i ewentualne zasądzenie na rzecz Wnioskodawcy należnej kwoty. W tym miejscu należy podkreślić, że owo opóźnienie w rozstrzygnięciu sprawy i zasądzeniu Wnioskodawcy należnej mu części ceny jest spowodowane właśnie zaniechaniem ze strony Spółki polegającym na nieprzekazaniu umowy do Sądu. Tym samym zdaniem Wnioskodawcy kwotę pieniężną zasądzoną wyrokiem Sądu należy uznać za odszkodowanie ze względu na majątkowy charakter szkody.

Alternatywnie możliwe jest również, zdaniem Wnioskodawcy, uznanie, że otrzymana kwota stanowi swego rodzaju zadośćuczynienie. Poczucie krzywdy u Wnioskodawcy zostało bowiem wywołane sposobem działania Spółki, która nie tylko nie wykonała umowy zawartej przez strony, ale też według ustaleń uzyskała znaczne korzyści majątkowe z tytułu wystawiania konia na licznych wyścigach oraz uzyskała, według rozeznania Wnioskodawcy, wysoką cenę sprzedaży konia, przy czym nie ujawniła Wnioskodawcy ani faktu sprzedaży konia, ani ceny jaką uzyskała ze sprzedaży. Co więcej mimo wezwania Sądu w toczącym się procesie, nie przedstawiła dokumentu sprzedaży konia (umowy sprzedaży). Takie zachowania Spółki spowodowały, że Wnioskodawca czuje się oszukany, zestresowany nie tylko samym faktem popełnionego oszustwa, a także całym procesem działań związanych z próbami odzyskania należnych jemu środków pieniężnych. Taki stres (cierpienia fizyczne) wpływają na stan zdrowia Wnioskodawcy. Fakt zaś, że kara została zasądzona na rzecz Wnioskodawcy, a nie na rzecz „belgijskiego skarbu państwa" można interpretować również jako formę rekompensaty z tytułu tak długiego okresu braku możliwości wyegzekwowania należnych Wnioskodawcy środków pieniężnych.

Otrzymana kwota nie stanowi, zdaniem Wnioskodawcy, odszkodowania dotyczącego korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. W tym bowiem przypadku nie można mówić o jakichkolwiek utraconych korzyściach po stronie Wnioskodawcy. Co istotne zasądzona oraz otrzymana przez Wnioskodawcę kwota nie zwalnia Spółki z obowiązku zapłaty należnej ceny przysługującej Wnioskodawcy. W szczególności w przypadku zasądzenia przez Sąd na rzecz Wnioskodawcy konieczności zapłaty ceny za sprzedaż konia, nie zostanie ona pomniejszona o kwotę wypłaconej kary pieniężnej.

Przedmiotowe odszkodowanie nie jest związane z działalnością gospodarczą, jako że, jak zostało to wskazane w opisie stanu faktycznego, Wnioskodawca działalności takiej nie prowadzi.

Biorąc powyższe pod uwagę należy wskazać, że otrzymana kwota pieniężna, zasądzona wyrokiem Sądu, będzie stanowiła odszkodowanie, które nie jest związane z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz nie zostałoby przyznane gdyby szkoda nie zostałaby wyrządzona (nie dotyczy utraconych korzyści). Zatem w niniejszym przypadku zastosowanie znajdzie zwolnienie wyrażone w art. 21 ust. 1 pkt 3b Ustawy PIT i otrzymana kwota nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (jest zwolniona z opodatkowania).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1509, z późn. zm.), osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Stosownie do art. 3 ust. 1a tej ustawy, za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

1. posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
2. przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
   
   

W myśl art. 4a ww. ustawy, przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Ustawodawca przesądził zatem, że zgodnie z zasadą nieograniczonego obowiązku podatkowego (art. 3 ust. 1 cyt. ustawy) osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Stąd też do tej kategorii osób mają zastosowanie ogólne reguły podatkowe korygowane wyłącznie treścią umów międzynarodowych w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu (art. 4a ww. ustawy). Co do zasady więc osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osiągające dochody poza granicami Polski charakteryzują się taką samą cechą istotną jak osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i nie osiągające dochodów pochodzących z innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

Z uwagi na to, że otrzymana kwota pieniężna zasądzona wyrokiem sądu belgijskiego jest wypłacona z Belgii, zastosowanie w niniejszej sprawie ma Konwencja między Rzeczypospolitą Polską a Królestwem Belgii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania oraz zapobiegania oszustwom podatkowym i uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku z dnia 20 sierpnia 2001 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 211, poz. 2139).

Polsko-belgijska umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania nie zawiera przepisu, odnoszącego się wprost do kwot pieniężnych zasądzonych wyrokiem sądu, zatem w myśl tej umowy kwotę tę należy zakwalifikować jako tzw. „inne dochody”, o których mowa w art. 21 ww. Konwencji.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ww. Konwencji, części dochodu osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym Umawiającym się Państwie (Polsce) bez względu na to, skąd one pochodzą, które nie są objęte postanowieniami poprzednich artykułów niniejszej Konwencji, mogą być opodatkowane tylko w tym Państwie (Polsce).

Na podstawie art. 21 ust. 2 ww. Konwencji postanowień ustępu 1 nie stosuje się do dochodów niebędących dochodami z majątku nieruchomego określonymi w artykule 6 ustęp 2, jeżeli osoba osiągająca takie dochody, posiadająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym Umawiającym się Państwie prowadzi w drugim Umawiającym się Państwie działalność przemysłową lub handlową poprzez zakład w nim położony lub wykonuje w tym drugim Państwie wolny zawód za pomocą stałej placówki tam położonej i gdy prawo lub majątek, z tytułu których osiąga dochód, są faktycznie związane z działalnością takiego zakładu lub stałej placówki. W takim przypadku, w zależności od konkretnej sytuacji, stosuje się odpowiednio postanowienia artykułu 7 lub 14.

Bez względu na postanowienia ustępów 1 i 2 części dochodu osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w pierwszym Umawiającym się Państwie, pochodzące z drugiego Umawiającego się Państwa, które nie są objęte postanowieniami poprzednich artykułów Konwencji, mogą być również opodatkowane w tym drugim Państwie, jeżeli te części dochodu nie są opodatkowane w pierwszym Państwie (art. 21 ust. 3 ww. Konwencji).

Zatem, zgodnie z treścią przywołanej Konwencji wypłata kwoty pieniężnej zasądzonej wyrokiem sądu belgijskiego jest opodatkowana tylko w Polsce.

Mając na uwadze powyżej przywołane przepisy należy stwierdzić, że wypłacona Wnioskodawcy kwota pieniężna zasądzona wyrokiem sądu belgijskiego, podlega opodatkowaniu według przepisów polskiego prawa podatkowego, tj. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 przywołanej wyżej ustawy, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2018 r., przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono „inne źródła”.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 cyt. ustawy. Ustawodawca sformułował bowiem tak wskazany przepis, aby stanowił on kategorię otwartą. Nie jest bowiem możliwym, aby przewidzieć każdy rodzaj przychodu, który wystąpi.

O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca był właścicielem konia. W 2008 roku 50% praw do konia Wnioskodawca sprzedał na rzecz spółki prawa belgijskiego. Wnioskodawca, zgodnie z umową zawartą ze Spółką, otrzymał należną cenę z tytułu sprzedaży 50% praw do konia. Koń pozostawał zatem współwłasnością Wnioskodawcy i Spółki. Spółka postanowiła dokonać sprzedaży konia na rzecz podmiotu trzeciego. Spółka z tytułu dokonanej sprzedaży uzyskała od podmiotu trzeciego należną ceną. Spółka nie chciała wywiązać się z obowiązku przekazania należnej Wnioskodawcy połowy ceny sprzedaży. Spółka nie chciała okazać umowy sprzedaży konia celem ustalenia jaka faktycznie kwota należna jest Wnioskodawcy. W związku z tym Wnioskodawca postanowił wystąpić na drogę sądową do belgijskiego sądu gospodarczego z pozwem przeciwko Spółce o zapłatę należnej Wnioskodawcy części ceny sprzedaży konia. Belgijski sąd gospodarczy uznał, że koniecznym dla wyjaśnienia sprawy będzie przekazanie do tego sądu przez Spółkę umowy kupna-sprzedaży konia na rzecz podmiotu trzeciego. W konsekwencji w wydanym w sprawie wyroku, belgijski sąd gospodarczy nakazał Spółce przekazanie umowy kupna-sprzedaży w zakreślonym terminie. W swoim wyroku Sąd zasądził karę w określonej wysokości za każdy dzień zwłoki w dostarczeniu przez Spółkę przedmiotowej umowy. Spółka nie wywiązała się z obowiązku przekazania dokumentów, a tym samym kara pieniężna stała się wymagalna na rzecz Wnioskodawcy. W związku z faktem, że Spółka nie chciała dobrowolnie uregulować kary, Wnioskodawca złożył pozew do belgijskiego sądu egzekucyjnego o potwierdzenie możliwości egzekucji od Spółki tejże kwoty. W 2018 roku po uzyskaniu wyroku sądu belgijskiego, belgijski komornik sądowy wyegzekwował wyżej wskazaną kwotę od Spółki i przekazał ją na rachunek bankowy Wnioskodawcy. Przedmiotowa kwota nie jest związana z działalność gospodarczą. Kwota została zasądzona przez Izbę Niderlandzkojęzycznego Sądu Gospodarczego w Brukseli na podstawie przepisów belgijskiego Kodeksu Postępowania Sądowego. Na podstawie przepisów art. 775 oraz 877 Kodeksu Postępowania Sądowego wyżej wskazany sąd nakazał pozwanemu złożyć w sekretariacie umowę jaką pozwany zawarł w odniesieniu do sprzedaży konia i jednocześnie sąd ten zasądził od pozwanego, w przypadku gdyby nie złożył w sekretariacie sądu ww. umowy zapłatę kwoty pieniężnej na rzecz Wnioskodawcy. Wyżej wskazane przepisy belgijskiego Kodeksu Postępowania Sądowego oraz wyrok z dnia 10 stycznia 2017 roku wydany przez Izbę Niderlandzkojęzycznego Sądu Gospodarczego w Brukseli stanowiły podstawę prawną zasądzenia kwoty pieniężnej na rzecz Wnioskodawcy. W ocenie Wnioskodawcy zasądzona kwota ma charakter odszkodowania za opieszałość i niechęć strony pozwanej do ujawnienia dokumentów, które pozwoliłyby na wyjaśnienie sprawy i dokonanie rozstrzygnięcia sprawy przez sąd belgijski (wydanie orzeczenia przez sąd belgijski w przedmiotowej sprawie).

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
   
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje tylko odszkodowania lub zadośćuczynienia za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści oraz świadczeń otrzymanych w związku z działalnością gospodarczą. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowania lub zadośćuczynienia z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowania lub zadośćuczynienia z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie lub zadośćuczynienie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Z literalnego brzmienia powołanego wyżej przepisu jednoznacznie wynika, że dyspozycją jego objęte są jedynie te zadośćuczynienia bądź odszkodowania, których prawo do otrzymania oraz ich wysokość wynika z wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkiem otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego na zasadach przewidzianych w podatku dochodowym będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych powyżej przesłanek.

Zauważyć należy, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Jednocześnie względy spójności systemu prawa uzasadniają, aby kryteria rozumienia pojęć niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, miały w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Konieczne staje się zatem zastosowanie wykładni systemowej zewnętrznej i odwołanie się do przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459, z późn. zm.).

Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.

Odnosząc powyższe do przedstawionego stanu faktycznego stwierdzić należy, że podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowych osób fizycznych, jest jego odszkodowawczy charakter. W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia szkody, czy odszkodowania, tym nie mniej rozumienie tych pojęć nie może odbiegać od przyjętego w systemie prawa cywilnego ich znaczenia. Zasady odpowiedzialności odszkodowawczej w prawie cywilnym opierają się na zasadzie winy lub ryzyka. O tym, co stanowi szkodę oraz jakie są zasady i sposoby jej naprawienia decydują (generalnie) przepisy art. 361 i 363 Kodeksu cywilnego. Wypłata odszkodowania jest konsekwencją wystąpienia szkody.

Wyżej wymienione przepisy zwalniają od podatku jedynie takie odszkodowania, które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku – wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas, lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono – wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

W omawianym stanie faktycznym, kwota pieniężna nie jest odszkodowaniem zależnym od poniesionej szkody, bowiem Wnioskodawca nie poniósł faktycznie szkody, która w myśl wskazanej powyżej definicji byłaby stratą w posiadanym już majątku podatnika, przez którą stałby się on uboższy. Wypłata kwoty pieniężnej stanowi zabezpieczenie korzyści, które Wnioskodawca powinien otrzymać w związku ze sprzedażą konia. Taki rodzaj rekompensaty wyczerpuje więc znamiona wyłączenia od zwolnienia z opodatkowania tej kwoty na zasadzie art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że wypłacona na rzecz Wnioskodawcy kwota pieniężna wynikająca z wyroku sądowego belgijskiego nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych. Tym samym od tej kwoty należny jest podatek dochodowy od osób fizycznych na zasadach ogólnych.

Nie można zgodzić się z Wnioskodawcą, że poniósł szkodę, a wypłacona kwota stanowi swego rodzaju zadośćuczynienie, pomimo że Spółka belgijska nie wykonała umowy zawartej przez strony, nie ujawniła faktu sprzedaży konia ani ceny jaką uzyskała ze sprzedaży. W związku z tym, że Wnioskodawca wniósł pozew do belgijskiego sądu gospodarczego i sąd zobowiązał Spółkę do przedłożenia umowy kupna-sprzedaży, zatem należy zakładać, że Spółka zostanie przez Sąd zobowiązana do wypłaty na rzecz Wnioskodawcy należnej mu części z kwoty uzyskanej tytułem sprzedaży konia.

W związku z powyższym Wnioskodawca otrzyma należną mu część ceny sprzedaży konia, prawdopodobnie z ustawowymi odsetkami.

W omawianym przypadku – wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy – nie występuje element szkody, tj. uszczerbek w istniejącym mieniu czy też utrata przyszłych korzyści. Nie można więc mówić o odszkodowaniu czy zadośćuczynieniu. Według przepisów prawa cywilnego przedmiotowe świadczenie nie stanowi świadczenia, które ma na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Wnioskodawca na podstawie wyroku sądu otrzymał kwotę, którą zapłaciła Spółka za to, że w określonym terminie nie przedłożyła w Sądzie umowy kupna-sprzedaż konia a nie z tej racji, że poniósł szkodę.

Mając na uwadze przedstawiony opis stanu faktycznego oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że otrzymana przez Wnioskodawcę na podstawie wyroku Sądu belgijskiego kwota pieniężna stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, zatem otrzymana kwota nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż Wnioskodawca nie poniósł szkody, a należna cena za sprzedaż konia i tak mu zostanie przyznana.

Należy pokreślić, że wszelkie zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, a przepisy dotyczące zwolnień podatkowych powinny być interpretowane ściśle, zgodnie przede wszystkim z ich wykładnią językową. Wykluczone jest w tym wypadku stosowanie wykładni rozszerzającej, jak i zawężającej.

Ponadto zauważyć należy, że rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
   
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
   
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa; w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.