2019.07.19 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB4.4015.62.2019.3.BB
z 19 lipca 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2019 r., poz. 900, ze zm.) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 07 maja 2019 r. (data wpływu – 07 maja 2019 r.), uzupełnionym 11 lipca 2019 r., o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy przeniesienia praw i roszczeń w trybie art. 453 Kodeksu cywilnego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 07 maja 2019 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy przeniesienia praw i roszczeń w trybie art. 453 Kodeksu cywilnego.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w piśmie z 26 czerwca 2019 r. znak: 0111-KDIB4.4015.62.2019.2.BB, 0115-KDIT2-2.4011.180.2019.3.HD wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 11 lipca 2019 r.

We wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wniosek dotyczy zdarzenia przyszłego, bowiem w przyszłości ma zostać zawarta umowa przenosząca prawa i roszczenia w trybie art. 453 Kodeksu cywilnego, odnosząca się do nieruchomości przejętej na rzecz Skarbu Państwa w trybie Dekretu z 26 października 1945 r.

Decyzją Burmistrza Gminy postanowiono ustanowić na okres 99 lat użytkowanie wieczyste do ww. gruntu oraz przenieść nieodpłatnie na własność umiejscowiony na tym gruncie budynek mieszkalny na rzecz spadkobierców pierwotnych współwłaścicieli.

Ojciec Wnioskodawcy – Pan W.B. wraz ze swoim rodzeństwem (siedem osób) założyli rodzinną spółkę 14 marca 1945 r. Firma wykonywała prace w zakresie budownictwa lądowego i wodnego na terytorium całej Polski. W 1948 roku decyzją Władz Spółki nabyto działkę budowlaną (akt notarialny) oraz rozpoczęto budowę trzykondygnacyjnego budynku, którą ukończono w 1950 roku.

Akt notarialny nabycia działki opiewał na trzy osoby: Pana A.B. i Pana S.B. (rodzeństwo – reprezentanci i współwłaściciele firmy) oraz Panią S.K. późniejszą żoną Pana S.B. w częściach równych, po 1/3 dla każdej osoby uwidocznionej w powyższym akcie.

Małżeństwo Pana S.B. oraz Pani S.K. było małżeństwem bezdzietnym, co miało wpływ na decyzję Sądu „Spadkowego” względem podziału przypadających udziałów po zmarłym S.B.

Wnioskodawca podkreślił, że wszyscy współudziałowcy byłej już firmy od wielu lat nie żyją.

W latach 80-tych przeprowadzono sądowe postępowanie spadkowe po Panu S.B. w wyniku którego rodzinie B. – jego rodzeństwu – przypadło 50% masy spadkowej po 1/12 dla każdego z nich. Pozostałe 50%, – 6/12 przypadło żonie, Pani S.K., a w dalszej kolejności jej spadkobiercom na podstawie testamentu.

Wszyscy żyjący w latach 80-tych byli współwłaściciele i ich prawni spadkobiercy rodziny B. dobrowolnie ustalili o równym podziale po (1/6) masy spadkowej dla wszystkich udziałowców firmy, (całego rodzeństwa), a w dalszej kolejności ich prawnym spadkobiercom.

W maju 1983 r. spadkobiercy Pana A.B. (żona i dzieci) w Kancelarii Notarialnej oświadczyli własnoręcznymi podpisami, że pozostała po mężu i ojcu własność zapisana w akcie notarialnym zakupu działki w postaci 1/3 placu i 1/3 stojącego na nim budynku mieszkalnego stanowi ich własność jedynie w 1/6 części. Pozostałe 5/6 należą do jego rodzeństwa – współudziałowców firmy, które faktycznie reprezentował w zakupie placu i budowie na nim budynku.

Byli nimi:

brat – Pan St.B. – 1/6 z 1/3,
brat – Pan W.B. – 1/6 z 1/3,
brat – Pan An.B. – 1/6 z 1/3,
siostra – Pani M.K. – 1/6 z 1/3,
siostra – Pani J.P. – 1/6 z 1/3.

Wnioskodawca posiada również rodzinnie spisany dokument z 1971 r., w którym Pan A.B. własnoręcznym podpisem potwierdza fakt, że był on tyko reprezentantem rodzeństwa – firmy przy zakupie działki i z tego też powodu figuruje on w spisanym akcie notarialnym zakupu działki.

W czasie spisywania aktu notarialnego przez spadkobierców Pana A.B. żyli jeszcze Pani J.P. oraz Pan An.B. – rodzeństwo – byli współwłaściciele firmy oraz żona Pana W.B. – założyciela firmy.

Wnioskodawca jest jedynym spadkobiercą po zmarłym w 1954 r. ojcu Panu W.B., czyli jego udział wyniósłby 1/12 części ww. nieruchomości.

Z dokumentów jakie otrzymali spadkobiercy (dzieci) Pana A.B., Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. wyraził zgodę na zbycie praw do spadku po zmarłych spadkodawcach (ojciec A.B oraz matka K.B) co umożliwia dotrzymanie zawartej w latach 80-tych rodzinnej umowy dotyczącej wysokości udziałów dla poszczególnych spadkobierców.

Aktualnie wydanie ostatecznej decyzji oraz podpisanie aktu notarialnego z Gminą zostało wstrzymane do momentu ukończenia toczącej się sprawy w Sądzie, dotyczącej uznania za zmarłego jednego ze spadkobierców.

Na podstawie powyższych dokumentów udziały byłych współwłaścicieli (rodzeństwa), a w dalszej kolejności ich spadkobierców w osobach:

spadkobierca Pana W.B. – syn,
spadkobiercy Pana A.B. – pięcioro dzieci,
spadkobierca Pana An.B. – wnuczka,
spadkobiercy Pana St.B. – dzieci i wnuki,
spadkobiercy Pani J.P. – syn, synowa i wnuki,
spadkobiercy Pani M.K – synowa, wnuki i prawnuki,

powinny wynosić po 1/12 części całej nieruchomości dla każdego z wyżej wymienionych.

Na podstawie przedstawionych dokumentów opracowany został projekt aktu notarialnego mający na celu przekazanie części praw i roszczeń przez spadkobierców Pana A.B. (dzieci ) dla wszystkich pozostałych współwłaścicieli i ich prawnych spadkobierców. W powyższym projekcie aktu notarialnego spadkobierców (dzieci) Pana A.B. określono jako Zbywców, a pozostałych spadkobierców (24 osoby) jako Nabywców. Ww. projekt zawiera stwierdzenie, że Pan A.B. poniósł wydatki i nakłady na zakup działki i wybudowanie budynku w częściach równych ze środków własnych oraz jego rodzeństwa wskutek czego nabyli oni (rodzeństwo) prawo do rozliczenia tych wydatków, a które to prawo przysługuje wszystkim następcom prawnym rodzeństwa Pana A.B.

Po podpisaniu przez wszystkich zainteresowanych powyższego projektu aktu notarialnego zainteresowani zwrócą się do Urzędu Gminy o wydanie nowej decyzji określającej wysokości udziałów w nieruchomości przypadających poszczególnym spadkobiercom, a w dalszej kolejności podpisania aktu notarialnego z Gminą i na jego podstawie dokonanie odpowiednich zapisów w Księgach Wieczystych.

Wnioskodawca jest w posiadaniu następujących dokumentów:

Projekt Aktu Notarialnego przenoszący prawa i roszczenia na udziałowców firmy (ich spadkobierców).
Postanowienie Sądu Rejonowego o nabyciu spadku po A.B. z 1983 r.
Postanowienie Sądu Rejonowego o nabyciu spadku po S.B. z 1983 r.
Notarialne Oświadczenie z 1983 r. żony oraz dzieci A.B. stwierdzającego, iż ich mąż i ojciec był tylko przedstawicielem rodzeństwa w zakupie działki i postawionego na niej budynku. Własność A.B. stanowi jedynie 1/6 części zapisanego na niego w akcie notarialnym zakupu działki. Pozostała część w wysokości 5/6 stanowi własność jego rodzeństwa, a w dalszej kolejności ich prawnych spadkobierców.

Sporną co do formy rozliczenia się ze spadkobiercami byłych już współwłaścicieli – rodzeństwa firmy jest część nieruchomości – 1/3, zapisana w akcie notarialnym zakupu działki na A.B. Pozostałe 2/3 nieruchomości uregulowały postępowania sądowe.

Wszystkie osoby uwidocznione w powyższym postępowaniu zainteresowani są sprzedażą opisanej nieruchomości.

Przyszły Zbywca na podstawie art. 453 Kodeksu cywilnego (datio in solutum) tytułem rozliczenia nakładów i wydatków, o których mowa poniżej ma przenieść na rzecz Wnioskodawcy prawa i roszczenia do określonej w tejże umowie wysokości (.../12960 części) do opisanego w tejże umowie gruntu wraz z wszelkimi uprawnieniami, jakie się z nich wywodzą lub z nimi wiążą, zwłaszcza wierzytelnościami, w tym przyszłymi, na co Wnioskodawca wyraża zgodę.

Zbywcy na zasadach wynikających z norm dekretu z dnia 26 października 1945 r., o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze Miasta, przysługują prawa i roszczenia względem Miasta – do części gruntu, stanowiącego działkę gruntu 147, dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą X, pochodzącego z dawnej nieruchomości objętej w przeszłości księgą wieczystą Y. Powyższe prawa i roszczenia, które obejmują w szczególności możność ubiegania się o oddanie opisanego gruntu w użytkowanie wieczyste, odszkodowanie bądź nieruchomość zamienną przysługują jemu, jako spadkobiercy po poprzednikach prawnych nieruchomości. Właścicielem ww. gruntu w chwili wejścia w życie dekretu, tj. 21 listopada 1945 r., był Pan S.S. Na podstawie umowy sprzedaży udokumentowanej aktem notarialnym, sporządzonym 6 listopada 1947 r., przez notariusza, Pan S.S. sprzedał ww. nieruchomość na rzecz Pani S.K., Pana S.B. i Pana A.B. w częściach równych tj. po 1/3 części każdemu z nich.

Dnia 21 czerwca 1948 r. Pani S.K., Pan S.B. i Pan A.B zgłosili wniosek o przyznanie na podstawie art. 7 ust. 1 dekretu w związku z art. XXXIX § 2 dekretu z 11 października 1946 r. - przepisy wprowadzające prawo rzeczowe i prawo o księgach wieczystych prawa własności czasowej powyższej dawnej nieruchomości za czynsz symboliczny, przy czy postępowanie administracyjne w przedmiocie jego rozpoznania zakończyło się dopiero decyzją wydaną przez Burmistrza Gminy z 5 marca 2002 r., zmienioną ostateczną decyzją wydaną z upoważnienia Prezydenta Miasta z 31 października 2012 r.

Na podstawie art. 7 ust. 1-3 dekretu orzeczono ustanowienie użytkowania wieczystego ww. gruntu, m.in. na rzecz spadkobierców ww. osób, w tym również na rzecz Wnioskodawcy za czynsz symboliczny.

Dotychczas nie została zawarta umowa o oddanie opisanego powyżej gruntu w użytkowanie wieczyste.

Na opisanym gruncie znajduje się wolnostojący, murowany, trzykondygnacyjny budynek mieszkalny.

Budowa ww. budynku została zrealizowana za środków Pana S.B. w 1/3, Pani S.K. w 1/3, oraz Pana A.B. w 1/3; przy czym nakłady przypadające na Pana A.B. zostały poniesione w częściach równych przez niego oraz jego rodzeństwo – St.B., W.B., An.B., J.P i M.K.

Pan A.B. poniósł wydatki i nakłady na wybudowanie ww. budynku do czego został on zobowiązany promesą Wiceprezydenta Miasta z 14 lipca 1948 r., w sprawie ustanowienia na jego rzecz własności czasowej ww. nieruchomości w częściach równych ze środków własnych oraz St. B., W.B., An.B., J.P. i M.K., wskutek czego nabyli oni prawo do rozliczenia tych wydatków i nakładów, które to prawo obecnie przysługuje nabywcom, jako następcom prawnym St. B., W.B., An.B., J.P. i M.K, a zatem również Wnioskodawcy, który jest spadkobiercą Pana W.B. Przedmiotowa wierzytelność jest już wymagalna.

Wskutek spełnienia przez Zbywcę świadczenia poprzez przeniesienie na rzecz m.in. Wnioskodawcy prawa i roszczenia do określonej w tejże umowie wysokości (.../12960 części) do opisanego w tymże akcie gruntu wraz z wszelkimi uprawnieniami, jaki się z nich wywodzą lub z nim wiążą, zwłaszcza wierzytelnościami, w tym przyszłymi roszczeniami, roszczenie Wnioskodawcy o rozliczenie nakładów wygasa w całości. Wobec wygaśnięcia tychże roszczeń Wnioskodawcy nie przysługuje wobec Zbywcy żadne roszczenie, a nawet gdyby okazało się, że jakiekolwiek roszczenia istnieją Wnioskodawca zrzeka się wobec Zbywcy wszelkich roszczeń istniejących na dzień zawarcia umowy przenoszącej prawa i roszczenia w trybie art. 453 Kodeksu cywilnego.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytanie:

Czy – w związku z przeniesieniem na rzecz Wnioskodawcy praw i roszczeń do określonej w tejże umowie wysokości (.../12960 części) do opisanego w tymże akcie gruntu (opisanym w części dot. zdarzenia przyszłego) wraz z wszelkimi uprawnieniami, jakie się z nich wywodzą lub z nimi wiążą, zwłaszcza wierzytelnościami, w tym przyszłymi roszczeniami – jako nabywca Wnioskodawca będzie zobowiązany do zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Zdaniem Wnioskodawcy, przedmiotowa umowa nie stanowi – mając na uwadze art. 1 i la ustawy o podatku od spadków i darowizn – przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 453 ustawy Kodeks cywilny jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Czyli spełnienie za zgodą wierzyciela przez dłużnika innego świadczenia w miejsce tego, do którego dłużnik był pierwotnie zobowiązany, powoduje wygaśnięcie zobowiązania.

Przepis ów zamieszczony jest w Dziale I Tytułu VII, Księgi trzeciej Kodeksu cywilnego zatytułowanym „wykonanie zobowiązań”. Celem datio in solutum jest zatem wygaśnięcie istniejących pomiędzy stronami zobowiązań poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy, na co wierzyciel musi się zgodzić. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania, oczywiście poza umową stron w tym zakresie, jest rzeczywiste wykonanie świadczenia „zastępczego" przez dłużnika.

Wykonanie zobowiązania, w tym przez świadczenie zamienne o jakim mowa w art. 453 Kodeksu cywilnego jest formą jego zaspokojenia i co do zasady nie powoduje żadnego przysporzenia po stronie spełniającego świadczenie dłużnika. Roszczenie wierzyciela, wynikające z umowy zobowiązaniowej zostaje zaspokojone wskutek spełnienia przez dłużnika na jego rzecz świadczenia zastępczego. Czym innym jest instytucja opisana w art. 508 Kodeksu cywilnego. Przepis ten stanowi, że zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Celem datio in solutum jest zatem wygaśnięcie istniejących pomiędzy stronami zobowiązań poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania - poza umową stron - jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Wskutek zawarcia umowy na podstawie art. 453 Kodeksu cywilnego dłużnik uzyskuje upoważnienie przemienne (facultas alternativa), umożliwiające mu wykonanie zobowiązania przez spełnienie świadczenia innego niż pierwotne. Z chwilą wypełnienia świadczenia zastępczego, następuje wykonanie umowy o świadczenie zamiast wykonania, przy jednoczesnym wygaśnięciu pierwotnego zobowiązania. Roszczenie wierzyciela zostaje zaspokojone wskutek spełnienia przez dłużnika na jego rzecz świadczenia zastępczego.

Podsumowując, zbywca poprzez planowaną umowę datio in solutum doprowadzi do wygaśnięcia całości zobowiązań względem nabywcy, który nabędzie prawa i roszczenia w ułamkowej części w gruncie opisanym we wniosku.

Skutkiem zatem datio in solutum jest wygaśnięcie pierwotnego zobowiązania (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z 17 kwietnia 2002 r., IV CKN 958/00, LEX nr 55487).

Sam konsens stron co do świadczenia otrzymanego w miejsce wykonania nie jest elementem wystarczającym dla wywołania spodziewanych przez strony skutków prawnych, czyli wygaśnięcia zobowiązania – mocą osiągniętego porozumienia strony zgadzają się na umorzenie zobowiązania dotychczasowego, którego skuteczność jest uzależniona od spełnienia świadczenia, do którego wykonania zobowiązał się dłużnik. Umowa ma w tym przypadku charakter umowy realnej, bo tylko wykonanie przez dłużnika świadczenia umówionego w drugim porozumieniu doprowadzi do wygaśnięcia pierwotnego stosunku obligacyjnego. Brak spełnienia świadczenia oznacza, że dotychczasowy stosunek pozostaje w mocy.

W przedstawionym przez stronę stanie faktycznym dochodzi do zawarcia umowy, której skutkiem jest przeniesienie prawa własności nieruchomości na wierzyciela.

Z uwagi na zakres niniejszej interpretacji przywołano powyżej tylko tę część stanowiska Wnioskodawcy, która odnosi się do zagadnienia dotyczącego podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy tylko w zakresie ustawy o podatku od spadków i darowizn. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatku dochodowego od osób fizycznych zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2018 r., poz. 644, ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
darowizny, polecenia darczyńcy;
zasiedzenia;
nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci (art. 1 ust. 2 ww. ustawy).

W myśl art. 1a omawianej ustawy przepisy ustawy o nieodpłatnym zniesieniu współwłasności stosuje się odpowiednio do nieodpłatnego:

nabycia własności rzeczy wspólnej (wspólnego prawa majątkowego) albo jej części przez niektórych dotychczasowych współwłaścicieli na dalszą współwłasność;
wyodrębnienia własności lokali na rzecz niektórych lub wszystkich współwłaścicieli.

Jak z powyższego wynika, ustawa o podatku od spadków i darowizn ściśle określa granice przedmiotu opodatkowania, tj. nabycie według określonych tytułów, wyczerpująco wymieniając tytuły, na podstawie których nabycie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Zatem opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega tylko takie nabycie, które zostało w nim wymienione w sposób wyraźny.

Wyliczenie zawarte w art. 1 przytoczonej ustawy ma charakter katalogu zamkniętego, tzn. opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega wyłącznie nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem w nim wymienionym. Oznacza to, że ustawodawca wyłączył spod opodatkowania inne podobne czynności, które nie zostały wymienione we wskazanym przepisie. W konsekwencji czynności niewymienione wprost w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Stosownie zaś do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, przy nabyciu w drodze dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku. Jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym na fakt nabycia (art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r.– Kodeks cywilny (Dz.U. z 2019 r., poz. 1145).

W myśl art. 922 § 1 tej ustawy przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Zgodnie natomiast z § 2 ww. przepisu, nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.

Zgodnie z art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

Z powołanych powyżej artykułów wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzą prawa i obowiązki, ale także uzasadnione prawnie nadzieje na nabycie prawa. Prawa majątkowe są składnikiem masy spadkowej dającym nabywcy w drodze dziedziczenia legitymację prawną do występowania z wnioskiem o ich dochodzenie. Roszczenie jest prawem majątkowym. Jeżeli takie prawo wchodzi do masy spadkowej, to co do zasady jego nabycie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Z kolei w myśl art. 453 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Jednakże gdy przedmiot świadczenia ma wady, dłużnik obowiązany jest do rękojmi według przepisów o rękojmi przy sprzedaży.

Celem datio in solutum wynikającym z art. 453 Kodeksu cywilnego jest wygaśnięcie istniejącego między stronami zobowiązania poprzez spełnienia przez dłużnika świadczenia innego, niż określone w treści pierwotnej umowy. Dłużnik może spełnić inne świadczenie za zgodą wierzyciela, brak jego zgody na nowe świadczenie powoduje, że dłużnik jest dalej zobowiązany zgodnie z treścią pierwotnego zobowiązania. Strony zawierają umowę o świadczenie w miejsce wykonania. Świadczenie w miejsce wykonania może być dokonywane w ramach wszelkiego typu zobowiązań o charakterze cywilnoprawnym. Zobowiązanie dotychczasowe wygasa w chwili spełnienia świadczenia substytucyjnego, natomiast brak jego spełnienia powoduje, że stosunek pierwotny pozostaje w mocy. Zobowiązanie wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty).

Mechanizm zwolnienia z długu jest więc wyłącznie modyfikacją istniejącego już stosunku zobowiązaniowego.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że ojciec Wnioskodawcy – Pan W.B. wraz ze swoim rodzeństwem (siedem osób) założyli rodzinną spółkę 14 marca 1945 r. W 1948 roku decyzją Władz Spółki nabyto działkę budowlaną (akt notarialny) oraz rozpoczęto budowę trzykondygnacyjnego budynku, którą ukończono w 1950 roku.

Budowa ww. budynku została zrealizowana za środków Pana S.B. w 1/3, Pani S.K. w 1/3, oraz Pana A.B. w 1/3 przy czym nakłady przypadające na Pana A.B. zostały poniesione w częściach równych przez niego oraz jego rodzeństwo – St.B., W.B. (ojca Wnioskodawcy), An.B., J.P i M.K. Pan A.B. poniósł wydatki i nakłady na wybudowanie ww. budynku w częściach równych ze środków własnych oraz środków St. B., W.B., An.B., J.P. i M.K., wskutek czego nabyli oni prawo do rozliczenia tych wydatków i nakładów, które to prawo obecnie przysługuje ich następcom prawnym (Nabywcom), a zatem również Wnioskodawcy, który jest spadkobiercą Pana W.B.

W związku z powyższym został opracowany projekt aktu notarialnego mający na celu przekazanie części praw i roszczeń przez spadkobierców Pana A.B. (dzieci ) dla wszystkich pozostałych współwłaścicieli i ich prawnych spadkobierców. W powyższym projekcie aktu notarialnego spadkobierców (dzieci) Pana A.B. określono jako Zbywców, a pozostałych spadkobierców (24 osoby) jako Nabywców.

Przyszły Zbywca na podstawie art. 453 Kodeksu cywilnego (datio in solutum) tytułem rozliczenia ww. nakładów i wydatków ma przenieść na rzecz Wnioskodawcy prawa i roszczenia do określonej w tejże umowie wysokości (.../12960 części) do opisanego w tejże umowie gruntu wraz z wszelkimi uprawnieniami, jakie się z nich wywodzą lub z nimi wiążą, zwłaszcza wierzytelnościami, w tym przyszłymi, na co Wnioskodawca wyrazi zgodę. Tym samym Zbywca i Nabywca podpiszą umowę przenoszącą prawa i roszczenia w trybie art. 453 Kodeksu cywilnego.

Jak już wspomniano powyżej, ustawa o podatku od spadków i darowizn ściśle określa granice przedmiotu opodatkowania, tj. nabycie według określonych tytułów, ujętych w art. 1 omawianej ustawy. Wyliczenie zawarte w art. 1 przytoczonej ustawy ma charakter katalogu zamkniętego, co oznacza, że ustawodawca wyłączył spod opodatkowania inne podobne czynności, które nie zostały wymienione we wskazanym przepisie. W konsekwencji czynności niewymienione wprost w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Z treści wniosku oraz przytoczonych przepisów nie wynika, że umowa (jak również nabycie na jej podstawie), którą planuje zawrzeć Wnioskodawca stanowi którykolwiek z tytułów nabycia określonych w ustawie o podatku od spadków i darowizn. Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, iż przedmiotem nabycia tytułem spadku po ojcu jest wierzytelność – roszczenie o zwrot nakładów i wydatków (ich rozliczenie), poniesionych przez ojca na zakup nieruchomości. Dlatego też planowana umowa stanowi niejako surogat wykonania roszczenia przysługującego Wnioskodawcy. Realizacja tego prawa, w postaci podpisania umowy przenoszącej prawa i roszczenia w trybie art. 453 Kodeksu cywilnego jest na gruncie podatku od spadków i darowizn obojętna podatkowo.

Skoro zatem wskazana we wniosku umowa istotnie nie stanowi żadnego z tytułów określonych w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, to nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Tym samym zawarcie umowy przenoszącej prawa i roszczenia w trybie art. 453 Kodeksu cywilnego nie spowoduje u Wnioskodawcy powstania obowiązku w podatku od spadków i darowizn. Oznacza to, że Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty tego podatku.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Końcowo należy wskazać, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze zdarzeniem podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin