Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB3-3.4012.311.2019.1.PJ
z 18 października 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 900 z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 12 sierpnia 2019 r. (data wpływu 19 sierpnia 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku możliwości zmniejszenia podstawy opodatkowania o kary umowne – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 sierpnia 2019 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku możliwości zmniejszenia podstawy opodatkowania o kary umowne.

We wniosku przedstawiono następujący stany faktyczny:

W dniu (...) 2018 r. Wnioskodawca zawarł umowę przesiewania materiału pozyskanego w związku z niwelacją terenu. Zawarta umowa przewidywała wyprodukowanie znaczącej ilości kruszywa z pozyskanego materiału, przewidując w tym zakresie określone normy tygodniowej i miesięcznej produkcji. Z naruszenie tygodniowych i miesięcznych norm produkcji strony przewidziały kary umowne.

Zgodnie z aneksem z dnia (...) 2018 r. do ww. umowy strony postanowiły, iż wartość naliczonej kary umownej każdorazowo pomniejszy wynagrodzenie Zleceniobiorcy, stwierdzone fakturą VAT (w takim przypadku Zleceniobiorca pomniejszy wartość wynagrodzenia na fakturze VAT o wartość kary umownej zaliczonej za okres objęty dokumentem sprzedaży).

Niezależnie od treści umowy (uznając jej zapisy za niezgodne z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług) zleceniobiorca wystawił faktury VAT za całość należnego mu wynagrodzenia (tj. bez pomniejszenia o wartość należnych kar umownych) doliczając do tej kwoty należny podatek VAT wedle stawki 23%.

Zleceniodawca zażądał pomniejszenia podstawy opodatkowania podatkiem VAT) (tj. kwoty netto należnej z tytułu wynagrodzenia za świadczone usługi) o równowartość naliczonych kar umownych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Ile wynosi kwota podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług tj. czy kara umowna zmniejsza podstawę opodatkowania VAT podobnie jak rabat czy inne tytuły wymienione w przepisie art. 29a ustawy o podatku od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy podstawa opodatkowania, o której mowa w przepisie art. 29a ustawy o VAT nie ulega pomniejszeniu o wysokość kary umownej, gdyż kary umowna i inne odszkodowania nie zostały wymienione w dyspozycji przepisu art. 29a ustawy o VAT. Tym samym wartość podstawy opodatkowania i kwota VAT należnego nie zmniejsza się w przypadku potrącenia kary umownej z należnością z tytułu wykonanej usługi.

Uzasadniając zajęte w sprawie stanowisko, należy podnieść, iż kara umowna nie jest też innego rodzaju należnością wymienioną w przepisie art. 29a ustawy o podatku od towarów i usług.

Ponadto kwota kary umownej stanowiąc odszkodowanie nie podlega opodatkowaniu VAT, gdyż nie jest wynagrodzeniem za usługę ani dostawę towaru.

Wobec powyższego – zdaniem Wnioskodawcy niedopuszczalne jest żądanie obniżenia podstawy opodatkowania podatkiem VAT o równowartość naliczonych kar umownych (w drodze korekty już wystawionych faktur VAT), bowiem sytuacja ta sprowadzałaby się finalnie do – niezgodnego z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa – obniżenia podstawy opodatkowani, a w konsekwencji naliczenia i odprowadzenia zaniżonej kwoty podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 2174, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Towarami – według art. 2 pkt 6 ustawy – są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast przez świadczenie usług, stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności łub do tolerowania czynności lub sytuacji,
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Jednocześnie stosownie do art. 29a ust. 7 ustawy podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:

1. stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;
2. udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;
3. otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.
   
   

Ponadto w myśl art. 29a ust. 10 ustawy podstawę opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 13, obniża się o:

1. kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen;
2. wartość zwróconych towarów i opakowań, z zastrzeżeniem ust. 11 i 12;
3. zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło;
4. wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w ust. 1.
   
   

Przepis art. 29a ust. 13 ustawy stanowi, że w przypadkach, o których mowa w ust. 10 pkt 1-3, obniżenia podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, dokonuje się pod warunkiem posiadania przez podatnika, uzyskanego przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym nabywca towaru lub usługobiorca otrzymał fakturę korygującą, potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towaru lub usługobiorcę, dla którego wystawiono fakturę. Uzyskanie potwierdzenia otrzymania przez nabywcę towaru lub usługobiorcę faktury korygującej po terminie złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy uprawnia podatnika do uwzględnienia faktury korygującej za okres rozliczeniowy, w którym potwierdzenie to uzyskano.

Jak wynika z opisu sprawy Wnioskodawca zawarł umowę przesiewania materiału pozyskanego w związku z niwelacją terenu. Zawarta umowa przewidywała określone normy tygodniowej i miesięcznej produkcji. Z naruszenie tygodniowych i miesięcznych norm produkcji strony przewidziały kary umowne.

Strony postanowiły, iż wartość naliczonej kary umownej każdorazowo pomniejszy wynagrodzenie Zleceniobiorcy stwierdzone fakturą VAT (w takim przypadku Zleceniobiorca pomniejszy wartość wynagrodzenia na fakturze VAT o wartość kary umownej zaliczonej za okres objęty dokumentem sprzedaży).

Zleceniobiorca wystawił faktury VAT za całość należnego mu wynagrodzenia (tj. bez pomniejszenia o wartość należnych kar umownych) doliczając do tej kwoty należny podatek VAT wedle stawki 23%.

Wątpliwości Wnioskodawcy budzi uznanie, czy kara umowna zmniejsza podstawę opodatkowania VAT podobnie jak rabat czy inne tytuły wymienione w przepisie art. 29a ustawy o podatku od towarów i usług.

Rozpatrując wskazane zagadnienie w pierwszej kolejności należy zauważyć, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują pojęcia „kary umownej”. W związku z tym, należy się posiłkować regulacjami zawartymi w art. 483 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1145). Zgodnie z tym przepisem można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Przepis art. 483 Kodeksu cywilnego jest bezwzględnie obowiązującym przepisem prawa, tzn. kary umowne mogą być wyłącznie sankcją za niewykonanie lub niewłaściwe wykonanie zobowiązań niepieniężnych.

Z cytowanego wyżej art. 483 § 1 k. c. wynika, że kara umowna jest dodatkowym zastrzeżeniem umownym, wprowadzanym do umowy w ramach swobody kontraktowania, mającym na celu wzmocnienie skuteczności więzi powstałej między stronami w wyniku zawartej przez nie umowy i służy realnemu wykonaniu zobowiązań (wyrok SN z 8 sierpnia 2008 r., V CSK 85/08). Przewidziany umową obowiązek zapłaty kary umownej ma w stosunku do zasadniczego obowiązku dłużnika wynikającego z tej umowy charakter uboczny (akcesoryjny).

Jednocześnie w myśl art. 498 § 1 Kodeksu cywilnego gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.

Kar umownych, o których mowa w opisie stanu faktycznego nie można uznać za kwoty nieuwzględniane bądź odejmowane od podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług, o których mowa w art. 29a ust. 7 i 10 ustawy o VAT. Kary umowne ani inne świadczenia odszkodowawcze nie zostały w tym przepisie wymienione. Przyjęty zaś przez strony sposób wzajemnego rozliczenia należy traktować jako potrącenie dwóch wierzytelności – tj. należności za wykonanie umowy oraz kary za naruszenie norm produkcji, nie stanowi on jednak opustu ani obniżenia ceny, uwzględnionych w momencie sprzedaży wskazanych w art. 29a ust. 7 pkt 2.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Jednocześnie wskazuje się, iż przedmiotowa interpretacja nie rozstrzyga o kwestii, czy kwota kar umownych podlega, czy też nie podlegaj opodatkowaniu, ponieważ Wnioskodawca nie jest w tym zakresie zainteresowanym, o którym mowa w art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, a w związku z tym pogląd prezentowany w zajętym przez Wnioskodawcę w tym zakresie stanowisku nie był przedmiotem oceny Organu.

Końcowo informuje się, iż przedmiotem rozstrzygnięcia w drodze interpretacji nie była (i nie może być) kwestia zgodności z przepisami prawa treści umowy, o której mowa we wniosku, gdyż wykracza to poza dyspozycje art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa oraz właściwość Organu.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego we wniosku i stanu prawnego obowiązującego w dniu zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193 z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...), za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.