2018.11.14 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP4.4012.554.2018.2.MP
z 14 listopada 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 27 sierpnia 2018 r. (data wpływu 4 września 2018 r.), uzupełnionym w dniu 26 października 2018 r. (data wpływu 31 października 2018 r.) na wezwanie Organu z dnia 17 października 2018 r. (doręczone 23 października 2018 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do korzystania ze zwolnienia od podatku świadczonych przez Spółkę usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 września 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do korzystania ze zwolnienia od podatku świadczonych przez Spółkę usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.

Wniosek uzupełniono w dniu 26 października 2018 r. (data wpływu 31 października 2018 r.) na wezwanie Organu z dnia 17 października 2018 r. (doręczone 23 października 2018 r.),

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe :

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej, P. Sp. z o.o. (dalej: „Wnioskodawca”, „Spółka”) działa jako agent na rynku ubezpieczeń. Obecnie Wnioskodawca świadczy swoje usługi jako zarejestrowany agent ubezpieczeniowy w rozumieniu ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz.U. z 2016 r. poz. 2077, dalej: „ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym”). Od 1 października 2018 r. podstawą świadczonych przez Wnioskodawcę usług pośrednictwa ubezpieczeniowego będzie ustawa z dnia 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń (Dz.U. z 2017 r. poz. 2486, dalej: „ustawa o dystrybucji ubezpieczeń”). Wnioskodawca jest podatnikiem VAT czynnym.

Spółka jest stroną umów agencyjnych zawartych z towarzystwami ubezpieczeń.

Jedną ze wskazanych umów agencyjnych, której brzmienie zostanie dostosowane do nowych regulacji, jest umowa z T. (dalej: „Ubezpieczyciel”, „TU”). Zgodnie z planowaną treścią umowy agencyjnej (dalej: „Umowa”) Wnioskodawca będzie świadczyć na rzecz TU usługę pośrednictwa ubezpieczeniowego mającą na celu utrzymanie stosunków zawartych na podstawie umów grupowego ubezpieczenia, których stroną jest Ubezpieczyciel, poprzez zapewnienie wykonywania umowy ubezpieczenia na dotychczasowym poziomie oraz utrzymanie stosunku ubezpieczenia na kolejne okresy ochrony ubezpieczeniowej. Przedmiotem usługi będą:

czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego mające na celu zawieranie, w imieniu i na rzecz TU umów ubezpieczenia na podstawie indywidualnych ogólnych warunków ubezpieczenia oraz kontynuacji stosunków ubezpieczenia zawartych na podstawie umów grupowego ubezpieczenia, w szczególności:
- utrzymanie klientów i pozyskiwanie klientów,
- potwierdzanie zawarcia umowy ubezpieczenia lub stosunku ubezpieczenia,
- wykonywanie czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania umów ubezpieczenia,
- informowanie ubezpieczających o warunkach ubezpieczenia oraz o trybie postępowania w razie zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego,
- udzielanie informacji ubezpieczającym i ubezpieczonym przy wypełnianiu wniosków o zawarcie umowy ubezpieczenia i innych dokumentów ubezpieczeniowych,
- doręczanie ubezpieczającym tekstu ogólnych warunków ubezpieczenia przed zawarciem umowy ubezpieczenia,
czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego mające na celu zawieranie, w imieniu i na rzecz TU, z klientami, którzy rozwiązali dotychczasowy stosunek ubezpieczenia w ramach umów grupowych, których stroną jest TU, umów ubezpieczenia na podstawie indywidualnych ogólnych warunków ubezpieczenia oraz wykonywanie umów ubezpieczenia, w szczególności:
- dążenie do osiągania maksymalnej efektywności poprzez podejmowanie aktywnych działań zmierzających do utrzymania istniejącego portfela klientów,
- badanie potrzeb klienta w zakresie zawarcia umowy ubezpieczenia na podstawie ogólnych warunków ubezpieczenia,
- oferowanie klientom chcącym rozwiązać stosunek ubezpieczenia zawarty w ramach umowy grupowego ubezpieczenia możliwości zawarcia umowy ubezpieczenia na podstawie ogólnych warunków ubezpieczenia,
- przedstawienie możliwości zawarcia umowy ubezpieczenia na podstawie ogólnych warunków ubezpieczenia,
- wykonywanie czynności faktycznych i prawnych związanych z rozwiązaniem stosunku ubezpieczenia zawartego w ramach umowy grupowego ubezpieczenia w szczególności przyjmowanie od ubezpieczonych oświadczeń o rezygnacji z ochrony ubezpieczeniowej,
- wykonywanie czynności faktycznych i prawnych zmierzających do zawarcia umowy ubezpieczenia indywidualnego w szczególności przyjmowanie wniosków o zawarcie umowy ubezpieczenia indywidualnego na podstawie ogólnych warunków ubezpieczenia,
- informowanie ubezpieczonych o istocie i konsekwencjach rozwiązania stosunku ubezpieczenia zawartego w ramach umowy grupowego ubezpieczenia oraz zawarcia umowy ubezpieczenia indywidualnego,
- przekazanie ubezpieczonym wszelkiej dokumentacji dotyczącej rozwiązania stosunku ubezpieczenia i zawarcia umowy ubezpieczenia indywidualnego na podstawie ogólnych warunków ubezpieczenia.

Spółka wykonuje również szereg czynności o charakterze techniczno-administracyjnym, które muszą być zrealizowane z uwagi na to, by umożliwić wyświadczenie usługi zasadniczej -pośrednictwa ubezpieczeniowego. Czynności te zostały określone w Procedurze obsługi operacyjnej produktu stanowiącej załącznik nr 9.4. do umowy agencyjnej i ich zakres obejmuje m.in. realizację obowiązków informacyjnych, dokumentacyjnych i archiwizacyjnych związanych z zawarciem umowy ubezpieczenia.

Mając na uwadze wskazany powyżej przedmiot Umowy, celem usług pośrednictwa ubezpieczeniowego będzie doprowadzanie do zawierania przez Spółkę umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz Ubezpieczyciela, rozumianym również jako zawarcie nowej polisy w ramach odnowienia istniejącego stosunku ubezpieczeniowego.

Rezultatem, którego Ubezpieczyciel oczekuje od Spółki w ramach świadczenia usług pośrednictwa ubezpieczeniowego zgodnie z Umową (co wynika z treści Umowy) jest utrzymywanie jak najwyższego poziomu odnawialności już zawartych umów ubezpieczenia oraz pozyskiwanie nowych klientów przystępujących do umów ubezpieczenia.

Za realizację usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego Spółka otrzymywać będzie od TU określone w umowie wynagrodzenie prowizyjne, którego wysokość zależna będzie od rozliczonych stosunków ubezpieczenia, tj. od tych stosunków które zostały ujęte w rejestrze oraz co do których nastąpiło przekazanie prawidłowej składki ubezpieczeniowej na rachunek bankowy Ubezpieczyciela. Oznacza to, iż wynagrodzenie z tytułu realizacji usług opisanych w Umowie należne będzie Spółce wyłącznie w przypadku skutecznego doprowadzenia do zawarcia (lub odnowienia) umowy ubezpieczeniowej. Działania Spółki, które nie zakończą się określonym rezultatem (tj. doprowadzeniem do zawarcia lub odnowienia umowy ubezpieczeniowej), nawet jeżeli będą faktycznie wykonane i podjęte przez Spółkę, nie zostaną wynagrodzone przez TU. Wynika to z faktu, iż celem usług określonych w Umowie jest skuteczne doprowadzanie do zawierania lub odnawiania umów ubezpieczenia, i tylko za taki rezultat TU skłonne jest wypłacić wynagrodzenie Spółce.

Co istotne, Spółce nie przysługuje żadne odrębne, ryczałtowe wynagrodzenie za jakiekolwiek czynności. Innymi słowy, w okresach rozliczeniowych, w których Spółka nie zawrze żadnej nowej umowy, nie będzie jej przysługiwało wynagrodzenie mimo tego, że będzie zobowiązana do standardowej obsługi już zawartych umów ubezpieczenia.

Analogiczny (lub bardzo zbliżony) zakres usług pośrednictwa ubezpieczeniowego będzie zawarty również w pozostałych zmienianych przez Spółkę umowach agencyjnych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w okolicznościach opisanych w niniejszym wniosku, usługa pośrednictwa ubezpieczeniowego świadczona przez Spółkę, działającą w charakterze agenta na podstawie umowy agencyjnej, korzystać będzie ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221, „ustawa o VAT” ?

Stanowisko Wnioskodawcy:

Zdaniem Wnioskodawcy usługa pośrednictwa ubezpieczeniowego świadczona przez Spółkę, działającą w charakterze agenta na podstawie umowy agencyjnej spełnia przesłanki kwalifikujące ją jako usługę pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT, a zatem korzystać będzie zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT.

UZASADNIENIE STANOWISKA WNIOSKODAWCY

Ustawa o VAT przewiduje opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub ich zwolnienie z opodatkowania. W świetle przedstawionego w niniejszym Wniosku stanu faktycznego, zasadnicze znaczenie ma regulacja art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT. Zgodnie z tą regulacją, zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Powołany art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT, jest efektem implementacji do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: „Dyrektywa VAT”), zgodnie z którym, zwolnieniu od tego podatku podlegają transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych.

Ani Dyrektywa VAT, ani ustawa o VAT nie zawierają definicji pojęć kluczowych dla zastosowania przedmiotowego zwolnienia z podatku VAT, takich jak „usługi pokrewne świadczone przez agenta ubezpieczeniowego” oraz „usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych”. W tej sytuacji wskazane jest sięgnięcie do dorobku orzeczniczego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej („TSUE”), jak również polskiej praktyki podatkowej.

Zgodnie z wypracowanym przez TSUE stanowiskiem, czynności agenta ubezpieczeniowego polegają na pozyskiwaniu klientów oraz zawieraniu w imieniu i na rzecz ubezpieczyciela umów
ubezpieczeń, a także uczestniczeniu w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń. Natomiast w odniesieniu do usług pokrewnych do usług ubezpieczeniowych wskazuje się (tak: opinia Rzecznika Generalnego M. Poiaresa Madura przedstawiona w dniu 12 stycznia 2005 r. w sprawie C-472/03 Staatssecretaris van Financien przeciwko Arthur Andersen Co. Accountants c.s.), że należy przez nie rozumieć wszystkie usługi, które są powiązane z usługami ubezpieczeniowymi, a zatem mogą być uznane za usługi pokrewne tym czynnościom. W ww. sprawie podkreślono, że dla kwalifikacji czynności jako usług pośrednictwa ubezpieczeniowego kluczowy jest status usługodawcy jako brokera lub agenta ubezpieczeniowego: pojęcie „usług pokrewnych” jest wystarczająco szerokie, aby mogło ono teoretycznie obejmować swym zakresem wszystkie usługi, które są powiązane z usługami ubezpieczeniowymi, a zatem które mogą być uznane za usługi pokrewne tym czynnościom. Jednakże prawodawca wspólnotowy wyraźnie ograniczył zakres zwolnienia wyłącznie do tej części usług, które są świadczone przez brokerów lub pośredników ubezpieczeniowych. Zakwalifikowanie osoby, która domaga się zwolnienia, jako brokera lub pośrednika ubezpieczeniowego jest zatem elementem kluczowym, pozwalającym na ustalenie istnienia działalności pokrewnej czynnościom ubezpieczeniowym, która na mocy art. 13 część B lit. A) podlega zwolnieniu z opodatkowania”.

Z kolei w wyroku w sprawie C-8/01 Assurandor-Societet TSUE podkreślił konieczność istnienia stosunku umownego pomiędzy świadczącym usługę ubezpieczeniową a ubezpieczonym oraz fakt, iż usługi pośrednictwa mogą być świadczone jedynie przez profesjonalistów. TSUE stwierdził w wyroku Taksatorringen, że: „pojęcie usług pokrewnych, świadczonych przez brokerów i pośredników ubezpieczeniowych” w rozumieniu art. 13 część B lit. a) szóstej dyrektywy dotyczy wyłącznie świadczeń dokonanych przez profesjonalistów, którzy utrzymują stosunki jednocześnie z ubezpieczycielem i ubezpieczonym, przy założeniu, że broker ubezpieczeniowy jest wyłącznie pośrednikiem”.

Podobnie w wyroku w sprawie C-40/15 Aspiro TSUE orzekł, że dla stwierdzenia, czy usługi wykonywane przez Aspiro mogą korzystać ze zwolnienia z VAT jako usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego potrzebne jest spełnienie dwóch przesłanek: „W pierwszej kolejności usługodawca powinien pozostawać w stosunku z ubezpieczycielem i ubezpieczonym. Stosunek ten może być wyłącznie pośredni, jeżeli usługodawca jest podwykonawcą brokera lub agenta. W drugiej kolejności jego działalność powinna obejmować istotne aspekty pośrednictwa ubezpieczeniowego, takie jak wyszukiwanie klientów ubezpieczeniowych i kontaktowanie ich z ubezpieczycielem”.

Natomiast w sprawie C-453/05 Volker Ludwig TSUE stwierdził, że „pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem, że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.

Z kolei w uzasadnieniu wyroku w sprawie C-235/00 CSC Financial Services Ltd. TSUE podjął się próby skonstruowania definicji samego pośrednictwa. Pośrednikiem jest więc podmiot niebędący żadną ze stron umowy, ale świadczący usługę na rzecz strony w zamian za wynagrodzenie. W skład usługi wchodzić może zwłaszcza prowadzenie negocjacji. Celem pośrednictwa jest natomiast uczynienie wszystkiego co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę. Z kolei nie może być mowy o pośrednictwie wówczas, gdy jedna ze stron umowy zleca tylko podwykonawcy część czynności faktycznych.

Biorąc pod uwagę powyższe orzecznictwo TSUE, należy przyjąć, że w zakresie definiowania pojęcia usług pośrednictwa ubezpieczeniowego, TSUE podkreśla szereg warunków, jakie powinna spełniać usługa pośrednictwa ubezpieczeniowego, aby mogła korzystać ze zwolnienia z VAT. Należą do nich:

istnienie stosunku umownego pomiędzy świadczącym usługę pośrednictwa ubezpieczeniowego a ubezpieczycielem oraz ubezpieczającym,
świadczenie usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego przez wyspecjalizowany podmiot,
działalność w zakresie pośrednictwa powinna być skupiona wokół prowadzenia działań mających na celu doprowadzenie do zawarcia umowy ubezpieczenia (wyszukiwanie i kontaktowanie klientów z ubezpieczycielem).

Definiując pojęcia pośrednictwa ubezpieczeniowego można posiłkować się również tzw. regulacjami sektorowymi obowiązującymi w krajowym porządku prawnym.

Należy przy tym wskazać, że obecnie obowiązująca ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym straci moc z dniem 1 października 2018 r., kiedy wejdzie w życie (a w zakresie zmian do innych ustaw częściowo już weszła w życie) ustawa o dystrybucji ubezpieczeń.

Ustawa o dystrybucji ubezpieczeń implementuje natomiast do polskiego systemu prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie dystrybucji ubezpieczeń, a jej głównym celem ma być zwiększenie ochrony klientów zawierających umowy ubezpieczenia.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 14 w zw. z pkt 2 ustawy o dystrybucji ubezpieczeń, pośrednictwem ubezpieczeniowym będzie wykonywanie dystrybucji ubezpieczeń przez pośredników ubezpieczeniowych tj. przedsiębiorców wykonujących działalność agencyjną na podstawie umowy agencyjnej zawartej z zakładem ubezpieczeń i wpisanych do rejestru agentów.

Przy czym jako dystrybucja ubezpieczeń będzie definiowane:

doradzanie, proponowanie lub wykonywanie innych czynności przygotowawczych zmierzających do zawarcia umów ubezpieczenia;
zawieranie umów ubezpieczenia w imieniu zakładu ubezpieczeń, w imieniu lub na rzecz klienta;
udzielanie pomocy w administrowaniu umowami i ich wykonywaniu, oraz
udzielanie informacji dotyczących umów na podstawie kryteriów wybranych przez klienta za pośrednictwem stron internetowych lub innych mediów oraz opracowywaniu rankingu produktów ubezpieczeniowych obejmującego porównanie cen i produktów lub składek z tytułu umowy ubezpieczenia, w przypadku gdy klient jest w stanie pośrednio lub bezpośrednio zawrzeć umowę ubezpieczenia za pośrednictwem stron internetowych lub innych mediów (art. 4 ustawy o dystrybucji ubezpieczeń).

Podsumowując wskazane powyżej definicje pośrednictwa ubezpieczeniowego zaczerpnięte z orzecznictwa TSUE oraz z ustawy o dystrybucji ubezpieczeń należy wskazać, że działalność w postaci pośrednictwa ubezpieczeniowego dotyczy działalności wykonywanej przez pośrednika, który nie zajmuje miejsca jakiejkolwiek ze stron umowy, dotyczącej produktu ubezpieczeniowego. Powinna to być usługa wykonana na rzecz strony umowy oraz opłacona przez nią jako odrębna działalność pośrednictwa. Pośrednictwo ma na celu dokonanie wszelkich niezbędnych czynności faktycznych lub czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego należy stwierdzić, że czynności Spółki pokrywają się z wypracowaną definicją pośrednictwa ubezpieczeniowego dającego prawo do zastosowania zwolnienia z VAT, ponieważ: (i) istnieje stosunek umowny pomiędzy Spółką a ubezpieczycielem oraz ubezpieczającym, (2) Spółka jest wyspecjalizowanym podmiotem w tego rodzaju działalności, (3) działalność Spółki jest skupiona wokół podejmowania czynności mających na celu doprowadzenie do zawarcia umowy ubezpieczenia (4) Spółka nie jest stroną umowy dotyczącej danego produktu i jej działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony umowy, (5) czynności Spółki nie ograniczają się do dopełnienia formalności administracyjnych związanych z umową, ale jednocześnie stanowią pomoc dla TU w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia zgodnie z wymogami z ustawy o dystrybucji ubezpieczeń (choć nie przysługuje Spółce z tego tytułu żadne odrębne wynagrodzenie).

Jednocześnie w orzecznictwie TSUE dopuszcza się szerokie rozumienie pojęcia pośrednictwa uznając, że pośrednictwo nie powinno być ograniczone wyłącznie do tych czynności, które ukierunkowane są na skojarzenie stron umowy w imieniu zleceniodawcy (tak przykładowo TSUE w wyroku w sprawie C-453/05 Volker Ludwig). Pośrednictwo ubezpieczeniowe obejmuje zatem cały szereg czynności i działań nakierowanych na pozyskanie lub odnowienie polisy, czyli w szerokim rozumieniu - budowanie relacji z klientem. Zgodnie z takim, szerokim rozumieniem pojęcia pośrednictwa, w jego zakres wchodzi również obsługa posprzedażowa, czyli utrzymywanie bieżącej relacji z klientem w celu sprzedaży kolejnego produktu (np. w formie odnowienia już istniejącej polisy lub zawarcia nowej umowy ubezpieczenia).

Takie ujęcie tematu przedstawił Wojewódzki Sąd Administracyjny („WSA”) we Wrocławiu w wyroku z dnia 18 kwietnia 2012 r. (sygn. I SA/Wr 189/12) uznając, że usługa pośrednictwa nie kończy się z dniem podpisania umowy, lecz jest ona kontynuowana do czasu, kiedy wygasną wzajemne roszczenia (w przypadku opisanym we wskazanych wyroku oznaczało to, że usługa pośrednictwa jest wykonywana aż do momentu kiedy zostanie dokonana spłata pożyczki, w uzyskaniu której pośredniczył agent).

Co istotne, tak samo uznał WSA w Warszawie w wyroku wydanym dla Spółki dnia 17 listopada 2017 r., sygn. III SA/Wa 3259/16 („Wyrok”), w którym WSA rozstrzygał o możliwości zastosowania zwolnienia z VAT dla usług pośrednictwa ubezpieczeniowego świadczonych przez Spółkę wskazując, że: „Pośrednictwo ubezpieczeniowe nie kończy się z chwilą zawarcia umowy, ale trwa także po jej zawarciu w postaci opieki posprzedażowej. Pośrednictwo ubezpieczeniowe polega na „zdobyciu” klienta, utrzymaniu go na przyszłość i powiązaniu klienta z ubezpieczycielem w dłuższej perspektywie oraz w szerszym zakresie produktów, a nie tylko na jednorazowej czynności wyszukania klienta, przekazania jego danych do ubezpieczyciela i zawarcia z nim jednej umowy”.

WSA w Warszawie potwierdził w Wyroku możliwość stosowania zwolnienia od VAT dla obsługi posprzedażowej umów ubezpieczenia. WSA w Warszawie wyraził również stanowisko, zgodnie z którym zasadniczym kryterium pozwalającym na ustalenie, czy i w jakim zakresie dany podmiot jest pośrednikiem ubezpieczeniowym, czy też nie, jest charakter wykonywanych przez niego usług.

We wskazanym uprzednio stanie faktycznym WSA podkreślił, że przedstawione przez Spółkę czynności są charakterystyczne dla działalności agenta ubezpieczeniowego, a Spółka występuje w roli pośrednika między ubezpieczycielem a ubezpieczonym. Natomiast czynności dodatkowe, realizowane już po zawarciu umowy ubezpieczenia są naturalną konsekwencją (stanowią dopełnienie) zawarcia umowy.

W stosunku do działalności prowadzonej przez Spółkę WSA w Warszawie wskazał również, że opieka posprzedażowa nad klientem jest też - w szerokim znaczeniu - elementem „wyszukania” klienta na kolejne okresy ubezpieczeniowe oraz ma na celu sprzedaż kolejnych produktów ubezpieczeniowych.

W ocenie WSA w Warszawie do wyrażenia „wyszukiwania” klienta i kontaktowaniu go z ubezpieczycielem w celu zawarcia umów ubezpieczenia nie należy podchodzić zbyt literalnie. WSA w Warszawie owo „wyszukiwanie” klienta rozumie bardziej jako „zdobycie” klienta, zatrzymanie klienta na przyszłość i powiązanie go z ubezpieczycielem w dłuższej perspektywie, w szerszym zakresie produktów, a nie tylko jako czynność jednorazową polegającą na identyfikacji klienta, przekazania jego danych do ubezpieczyciela i zawarcia z nim jednej umowy.

WSA w Warszawie skonkludował zatem, że niewłaściwym byłoby stwierdzenie, że perspektywicznym dla agenta ubezpieczeniowego jest tylko nowy, wyszukany klient, a klient obecny takiego przymiotu już nie posiada i nie należy o niego dbać, zdobywać jego zaufania i gwarantować mu sprawnego dostępu do wszelkich informacji i uprawnień wynikających z obowiązującej już umowy. Poszukiwanie nowych klientów nie musi bowiem pozostawać w konflikcie z utrzymywaniem klientów obecnych. Opieka posprzedażowa nad obecnym klientem w zakresie obowiązującej umowy ubezpieczenia jest ukierunkowana na to, aby ten sam klient zawarł nową umowę i przez to, w pewnym sensie, stał się nowym klientem.

Tym samym WSA potwierdził, że działalność wykonywana przez Spółkę zarówno w zakresie zawierania nowych umów ubezpieczenia, jak i obsługi umów już istniejących, powinna być postrzegana jednolicie jako pośrednictwo ubezpieczeniowe.

W tym kontekście należy zwrócić uwagę, że z perspektywy zakładów ubezpieczeń czynności posprzedażowe nie są czynnościami mniej istotnymi od samego zawarcia umowy. Opieka posprzedażowa nad obecnym klientem w zakresie obowiązującej umowy ubezpieczenia jest ukierunkowana na to, aby ten sam klient zawarł nową umowę i przez to, w pewnym sensie, stał się nowym klientem.

Jeżeli efekt ten można osiągnąć poprzez odpowiednia obsługę posprzedażową, która powoduje, iż klienci decydują się pozostać klientami danego towarzystwa w ramach kolejnych umów / okresów, to jest to jedna z metod uzyskania efektu w postaci zapewnienia ubezpieczycielowi portfolio klientów. Z tego też względu, w ocenie Wnioskodawcy, opieka posprzedażowa zmierzająca do sprzedaży czy też odnowienia kolejnych polis ubezpieczeniowych stanowi pośrednictwo ubezpieczeniowe. Nadrzędnym celem takiego działania jest bowiem efekt w postaci sprzedaży produktów ubezpieczeniowych. Nie ma podstaw do tego, by różnicować pośrednictwo w sprzedaży produktów ubezpieczeniowych ze względu na adresata tych czynności, tj. czy jest nim klient obecnym czy klient nowy. Wykonywane czynności pośrednictwa mają bowiem zasadniczo jeden tożsamy cel - doprowadzenie do zawarcia umowy ubezpieczenia. Forma, w jakiej cel ten jest osiągany (tj. zawarcie nowej umowy z nowym klientem lub zawarcie nowej umowy w ramach odnowienia istniejącej już polisy) nie powinna wpływać na traktowanie tych czynności na gruncie podatku VAT.

Wnioskodawca wskazuje, iż Wyrok WSA w Warszawie, który zapadł w sprawie Spółki, w znacznej części dotyczy tożsamych czynności, jak przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego (w części, w jakiej czynności te dotyczą usług pośrednictwa ubezpieczeniowego). Zmiana regulacji sektorowych, tj. wejście w życie ustawy o dystrybucji ubezpieczeń spowodowała, iż Spółka oraz TU zdecydowały się na zawarcie nowej Umowy i w oparciu o zapisy tej Umowy Spółka wystąpiła z niniejszym wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji. W ocenie Spółki zmiana okoliczności faktycznych (w postaci podpisania Umowy) może uzasadniać konieczność ponownego wystąpienia z wnioskiem o interpretację (tak aby stan faktyczny odpowiadał stanowi rzeczywistemu), niemniej konkluzje wynikające z Wyroku WSA w Warszawie, w części w jakiej dotyczą tożsamych czynności realizowanych przez Spółkę, powinny mieć zastosowanie niezależnie od treści umowy współpracy z TU czy brzmienia regulacji sektorowych.

Jak zostało przedstawione w stanie faktycznym, Spółka w ramach umowy agencyjnej wykonuje:

czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego mające na celu zawieranie, w imieniu i na rzecz TU umów ubezpieczenia na podstawie indywidualnych ogólnych warunków ubezpieczenia oraz kontynuacji stosunków ubezpieczenia zawartych na podstawie umów grupowego ubezpieczenia, w szczególności zaś koncentruje się na utrzymywaniu dotychczasowych klientów oraz zdobywaniu nowych oraz
czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego mające na celu zawieranie, w imieniu i na rzecz TU, z klientami, którzy rozwiązali dotychczasowy stosunek ubezpieczenia w ramach umów grupowych, których stroną jest TU, umów ubezpieczenia na podstawie indywidualnych ogólnych warunków ubezpieczenia oraz wykonywanie umów ubezpieczenia.

Spółka prowadzi zatem działania nakierowane na doprowadzanie do zawarcia nowych umów ubezpieczenia pomiędzy klientami a TU, co tym samym oznacza, że działania Spółki w tym zakresie jednoznacznie spełniają jedno z głównych kryteriów wskazywanych dla pośrednictwa ubezpieczeniowego, tj. kryterium polegające na prowadzeniu działań mających na celu doprowadzenie do zawarcia umowy ubezpieczenia.

Rolą Spółki jest bowiem podejmowanie aktywnych działań, mających doprowadzić do zawarcia nowych umów ubezpieczenia lub odnowień dotychczasowych umów, co również stanowi jedną z przesłanek charakterystycznych dla pośrednictwa ubezpieczeniowego podnoszonych przez TSUE.

Spółka zawiera umowy ubezpieczenia w imieniu i na rzecz TU na podstawie stosownych pełnomocnictw. Powyższe oznacza, że działalność Spółki wypełnia wymóg postawiony tego typu działalności, przez TSUE w wyroku w sprawie C-8/01 (Taksatorringen), w którym stwierdził, że: „pojęcie usług pokrewnych, świadczonych przez brokerów i pośredników ubezpieczeniowych w rozumieniu art. 13 część B lit a) szóstej dyrektywy dotyczy wyłącznie świadczeń dokonanych przez profesjonalistów, którzy pozostają w stosunku jednocześnie z ubezpieczycielem i ubezpieczonym”.

Jednocześnie Wnioskodawca prowadzi działania mające na celu utrzymanie dotychczasowych klientów - doprowadza do odnawiania polis ubezpieczeniowych, zajmuje się obsługą zawartych już umów ubezpieczenia, co jak potwierdził WSA w wyroku otrzymanym przez Spółkę również stanowi element pośrednictwa ubezpieczeniowego.

Należy również podkreślić, iż za wykonywane na rzecz Ubezpieczyciela czynności Wnioskodawca będzie otrzymywać wynagrodzenie, które związane jest bezpośrednio z ilością rozliczonych stosunków ubezpieczenia, tj. stosunków które zostały ujęte w rejestrze oraz co do których nastąpiło przekazanie prawidłowej składki ubezpieczeniowej na rachunek bankowy Ubezpieczyciela. Oznacza o tym samym, że Wnioskodawca będzie otrzymywać wynagrodzenie jedynie w przypadku utrzymywania i pozyskiwania nowych klientów.

Wnioskodawca będzie więc wynagradzany tylko w przypadku zawarcia umowy ubezpieczenia. Oprócz wskazanego wynagrodzenia prowizyjnego, Wnioskodawcy nie będzie należne żadne inne wynagrodzenie ani żaden inny tytuł nie będzie stanowił podstawy do wypłaty Wnioskodawcy wynagrodzenia.

Biorąc pod uwagę powyższe stanowiska oraz zakres działalności przypisywany przez ustawę pośrednikom ubezpieczeniowym, nie powinno być żadnych wątpliwości, że Spółka wykonuje czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego w rozumieniu ustawy o dystrybucji ubezpieczeń:

Spółka należy do pośredników ubezpieczeniowych tj. przedsiębiorców wykonujących działalność agencyjną na podstawie umowy agencyjnej zawartej z zakładem ubezpieczeń i wpisanych do rejestru agentów,
Spółka zawiera umowy ubezpieczenia w imieniu zakładu ubezpieczeń, w imieniu lub na rzecz klienta.

Analiza opisu sprawy, w kontekście obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa podatkowego, przywołanego orzecznictwa TSUE oraz orzecznictwa polskich sądów administracyjnych (w tym Wyroku) prowadzi do stwierdzenia, że skoro - jak wynika z treści wniosku - usługi, które Spółka planuje świadczyć na rzecz Ubezpieczyciela, będą zmierzały do zawarcia pomiędzy ubezpieczającym a ubezpieczycielem umowy ubezpieczenia oraz do utrzymania klienta TU, to usługi te będą stanowiły usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego, które - zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT - będą podlegały zwolnieniu od podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z przywołanego przepisu wynika, że pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w rozumieniu art. 7 ustawy.

Stawka podatku – stosownie do art. 41 ust. 1 ustawy – wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże w myśl art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych wydanych na jej podstawie, przewidują dla niektórych towarów i usług stawki obniżone lub zwolnienie od podatku.

I tak, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Zwolnienie zawarte w przywołanym przepisie stanowi implementację do polskiego porządku prawnego art. 135 ust. 1 lit. a Dyrektywy 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym, państwa członkowskie zwalniają transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych.

Ponadto, w myśl art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37–41, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

Podkreślić należy, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Dyrektywa nie podaje definicji transakcji ubezpieczeniowych, ani usług pokrewnych świadczonych przez maklerów i pośredników ubezpieczeniowych. Natomiast w ogólnym rozumieniu „czynność ubezpieczeniowa” charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy.

Czynność ubezpieczeniowa, w każdym przypadku związana jest z istnieniem stosunku umownego między usługodawcą, który domaga się zwolnienia (od podatku) a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym.

Jeśli chodzi o transakcje ubezpieczeniowe, TSUE w sprawie C-8/01 orzekł, że istotą transakcji ubezpieczeniowej jest w ogólnym rozumieniu, iż ubezpieczyciel zobowiązuje się, w przypadku, gdy zaistnieje ryzyko objęte ubezpieczeniem, świadczyć ubezpieczonemu usługę uzgodnioną podczas zawierania umowy w zamian za uprzednią wpłatę składki (wyroki TS w sprawie Card Protection Plan C-349/96, EU:C:1999:93, pkt 17; Skandia C-240/99, EU:C:2001:140, pkt 37; Taksatororringen C-8/01, EU:C:2003:621, pkt 39). Trybunał wyraził stanowisko, że transakcja ubezpieczeniowa nieodzownie pociąga za sobą istnienie umowy między dostawcą usługi ubezpieczenia i osobą, która jest ubezpieczona na wypadek ryzyka, czyli ubezpieczonym.

W tym miejscu można odwołać się także do przepisów ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz.U. z 2015 r. poz. 1844 ze zm.).

Jak wynika bowiem z treści art. 4 ust. 1 ww. ustawy przez działalność ubezpieczeniową rozumie się wykonywanie czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych.

W przepisach art. 4 ust. 7-9 przywołanej ustawy, wymienione zostały czynności ubezpieczeniowe, o których mowa w ust. 1.

Zgodnie z art. 4 ust. 7 ustawy o działalności ubezpieczeniowej, czynnościami ubezpieczeniowymi, o których mowa w ust. 1, są:

zawieranie umów ubezpieczenia, umów gwarancji ubezpieczeniowych lub zlecanie ich zawierania uprawnionym pośrednikom ubezpieczeniowym w rozumieniu ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz.U. Nr 124, poz. 1154, z późn. zm.), a także wykonywanie tych umów;
zawieranie umów reasekuracji lub zlecanie ich zawierania brokerom reasekuracyjnym w rozumieniu ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym, a także wykonywanie tych umów, w zakresie cedowania ryzyka z umów ubezpieczenia lub umów gwarancji ubezpieczeniowych (reasekuracja bierna);
składanie oświadczeń woli w sprawach roszczeń o odszkodowania lub inne świadczenia należne z tytułu umów, o których mowa w pkt 1 i 2;
ustalanie składek i prowizji należnych z tytułu zawieranych umów, o których mowa w pkt 1 i 2;
ustanawianie w drodze czynności cywilnoprawnych zabezpieczeń rzeczowych lub osobistych, jeżeli są one bezpośrednio związane z zawieraniem umów, o których mowa w pkt 1 i 2.

W myśl ust. 8 ww. artykułu, czynnościami ubezpieczeniowymi są również:

ocena ryzyka w ubezpieczeniach osobowych i ubezpieczeniach majątkowych oraz w umowach gwarancji ubezpieczeniowych;
wypłacanie odszkodowań i innych świadczeń należnych z tytułu umów, o których mowa w ust. 7 pkt 1 i 2;
przejmowanie i zbywanie przedmiotów lub praw nabytych przez zakład ubezpieczeń w związku z wykonywaniem umowy ubezpieczenia lub umowy gwarancji ubezpieczeniowej;
prowadzenie kontroli przestrzegania przez ubezpieczających lub ubezpieczonych, zastrzeżonych w umowie lub w ogólnych warunkach ubezpieczeń, obowiązków i zasad bezpieczeństwa odnoszących się do przedmiotów objętych ochroną ubezpieczeniową;
prowadzenie postępowań regresowych oraz postępowań windykacyjnych związanych z wykonywaniem:
1. umów ubezpieczenia i umów gwarancji ubezpieczeniowych,
2. umów reasekuracji w zakresie cedowania ryzyka z umów ubezpieczenia i umów gwarancji ubezpieczeniowych
lokowanie środków zakładu ubezpieczeń;
wykonywanie innych czynności określonych w przepisach innych ustaw.

Natomiast aktem określającym zasady wykonywania pośrednictwa ubezpieczeniowego w zakresie ubezpieczeń osobowych i majątkowych jest ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz. U. z 2016 r., poz. 2077, z późn. zm.).

Z art. 2 ust. 1 i ust. 2 ww. ustawy wynika, że pośrednictwo ubezpieczeniowe polega na wykonywaniu przez pośrednika za wynagrodzeniem czynności faktycznych lub czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia i jest wykonywane wyłącznie przez agentów ubezpieczeniowych lub brokerów ubezpieczeniowych (...).

Stosownie do art. 4 przywołanej ustawy, pośrednik ubezpieczeniowy wykonuje:

czynności w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń, zwane dalej „czynnościami agencyjnymi”, polegające na: pozyskiwaniu klientów, wykonywaniu czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania umów ubezpieczenia, zawieraniu umów ubezpieczenia oraz uczestniczeniu w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie, jak również na organizowaniu i nadzorowaniu czynności agencyjnych (działalność agencyjna) albo
czynności w imieniu lub na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej, zwane dalej „czynnościami brokerskimi”, polegające na zawieraniu lub doprowadzaniu do zawarcia umów ubezpieczenia, wykonywaniu czynności przygotowawczych do zawarcia umów ubezpieczenia oraz uczestniczeniu w zarządzaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie, jak również na organizowaniu i nadzorowaniu czynności brokerskich (działalność brokerska).

Ponadto wskazać należy, że od dnia 1 października 2018 r. obowiązuje ustawa z dnia 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń (Dz. U. z 2017, poz. 2486), która implementuje do polskiego systemu prawnego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) w sprawie dystrybucji ubezpieczeń. Nowa ustawa definiuje pośrednictwo ubezpieczeniowe jako wykonywanie dystrybucji ubezpieczeń lub dystrybucji reasekuracji przez pośredników ubezpieczeniowych (art. 3 pkt 14 ww. ustawy) oraz pośrednika ubezpieczeniowego jako agenta ubezpieczeniowego, agenta oferującego ubezpieczenia uzupełniające, brokera ubezpieczeniowego oraz brokera reasekuracyjnego, którzy wykonują dystrybucję ubezpieczeń albo dystrybucję reasekuracji za wynagrodzeniem (art. 3 pkt 15 ww. ustawy).

Z kolei zgodnie z art. 4 ust. 1 ww. ustawy dystrybucja ubezpieczeń oznacza działalność wykonywaną wyłącznie przez dystrybutora ubezpieczeń polegającą na:

doradzaniu, proponowaniu lub wykonywaniu innych czynności przygotowawczych zmierzających do zawarcia umów ubezpieczenia lub umów gwarancji ubezpieczeniowych;
zawieraniu umów ubezpieczenia lub umów gwarancji ubezpieczeniowych w imieniu zakładu ubezpieczeń, w imieniu lub na rzecz klienta albo bezpośrednio przez zakład ubezpieczeń:
udzielaniu pomocy przez pośrednika ubezpieczeniowego w administrowaniu umowami ubezpieczenia lub umowami gwarancji ubezpieczeniowych i ich wykonywaniu, także w sprawach o odszkodowanie lub świadczenie.

Dystrybucja ubezpieczeń polega również na organizowaniu i nadzorowaniu czynności agencyjnych u agenta ubezpieczeniowego lub agenta oferującego ubezpieczenia uzupełniające oraz czynności brokerskich w zakresie ubezpieczeń u brokera ubezpieczeniowego (art. 4 ust. 6 ww. ustawy o dystrybucji ubezpieczeń).

Z przywołanych przepisów wynika, że działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego dotyczy działalności wykonywanej przez pośrednika, który nie zajmuje miejsca jakiejkolwiek ze stron umowy, dotyczącej produktu ubezpieczeniowego. Powinna to być usługa wykonana na rzecz strony umowy oraz opłacona przez nią, jako odrębna działalność pośrednictwa. Pośrednictwo ma na celu dokonanie wszelkich niezbędnych czynności faktycznych lub czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia.

W celu rozstrzygnięcia, co w świetle ww. przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa” warto odnieść się do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Zasadniczym kryterium, pozwalającym na ustalenie, czy dana osoba jest pośrednikiem ubezpieczeniowym, czy nie, jest charakter wykonywanych przez nią czynności wewnętrznych. W sprawie C-124/07 pomiędzy J.C.M. Beheer B.V. a Staatssecretaris van Financien TSUE zwrócił uwagę, że przepisy wspólnotowe nie zawierają żadnych wskazówek odnoszących się do stosunku pomiędzy pośrednikiem ubezpieczeniowym a stronami umowy ubezpieczeniowej, do której się przyczynił. Stwierdzenie posiadania statusu pośrednika ubezpieczeniowego zależy zatem od cech badanej działalności.

Natomiast w sprawie C-453/05 TSUE stwierdził, że „pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem, że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.

Z kolei w uzasadnieniu wyroku w sprawie CSC Financial Services Ltd. (wyrok TSUE z dnia 13 grudnia 2001 r., C-235/00), która to spółka świadczyła usługi typu call center na rzecz instytucji finansowych, Trybunał podjął się próby skonstruowania definicji samego pośrednictwa. Pośrednikiem jest więc podmiot niebędący żadną ze stron umowy, ale świadczący usługę na rzecz strony w zamian za wynagrodzenie. W skład usługi wchodzić może zwłaszcza prowadzenie negocjacji. Celem pośrednictwa jest natomiast uczynienie wszystkiego co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę. Z kolei nie może być mowy o pośrednictwie wówczas, gdy jedna ze stron umowy zleca tylko podwykonawcy część czynności faktycznych.

W kwestii znaczenia słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5 Dyrektywy w ww. wyroku TSUE wskazał, że „odnosi się ono do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy. Z drugiej strony, nie stanowi negocjacji sytuacja, w której jedna ze stron powierza podwykonawcy część formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak udzielanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie i przetwarzanie wniosków, zapisów na papiery wartościowe, będące przedmiotem umowy.

W takim przypadku, podwykonawca zajmuje tę samą pozycję, jak strona sprzedająca produkt finansowy i nie jest zatem pośrednictwem”.

Powyższe tezy znalazły potwierdzenie w wyroku w sprawie C-40/15, gdzie Trybunał wskazał (w kontekście uznania danej działalności za usługi „świadczone przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych” w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. a Dyrektywy VAT), że w pierwszej kolejności usługodawca powinien pozostawać w stosunku z ubezpieczycielem i ubezpieczonym. Stosunek ten może być wyłącznie pośredni, jeżeli usługodawca jest podwykonawcą brokera lub agenta. W drugiej kolejności jego działalność powinna obejmować istotne aspekty pośrednictwa ubezpieczeniowego, takie jak wyszukiwanie klientów ubezpieczeniowych i kontaktowanie ich z ubezpieczycielem.

Jak wynika z powołanych przepisów krajowych, wskazanego przepisu Dyrektywy oraz orzecznictwa TSUE, zwolnieniu od podatku podlegają usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego, w tym wykonywane przez brokerów i agentów ubezpieczeniowych. W orzecznictwie TSUE dotyczącym tej tematyki wyraźnie jednak zostało podkreślone, że pośrednictwo ubezpieczeniowe, to czynności których celem jest uczynienie wszystkiego co niezbędne, by dwie

strony zawarły umowę ubezpieczenia. Zgodnie z tym orzecznictwem, istotnymi aspektami pośrednictwa ubezpieczeniowego jest wyszukiwanie klientów ubezpieczeniowych i kontaktowanie ich z ubezpieczycielem w celu zawarcia umowy.

Aby uznać daną działalność za pośrednictwo konieczne jest zatem, aby pośrednik wykonał przynajmniej niektóre z niżej wymienionych czynności:

wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy,
uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę,
prowadzenie negocjacji polegających na jednoznacznie określonym akcie mediacji,
nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron.

Nie oznacza to oczywiście, że pośrednik nie może wykonywać dodatkowych czynności, jednakże aby czynności te można było zaliczyć do czynności pośredniczących konieczne jest aby wywoływały lub miały na celu wywołanie skutku dla wszystkich stron transakcji, innymi słowy konieczne jest aby skutek tych czynności odnalazł odzwierciedlenie w zawartej umowie pomiędzy stronami.

Mając na uwadze treść powołanych przepisów prawnych oraz przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że tylko usługi polegające na pośredniczeniu w zawieraniu umów ubezpieczenia, których celem będzie doprowadzenie do zawarcia umów ubezpieczeniowych, stanowią pośrednictwo ubezpieczeniowe zwolnione od podatku VAT.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że Wnioskodawca świadczy swoje usługi jako zarejestrowany agent ubezpieczeniowy w rozumieniu ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o pośrednictwie ubezpieczeniowym.

W związku z wejściem w życie ustawy o dystrybucji ubezpieczeń, Wnioskodawca, we współpracy z towarzystwami ubezpieczeń, planuje dostosować treść umów agencyjnych do nowych wymogów regulacyjnych. Jedną ze wskazanych umów agencyjnych, której brzmienie zostanie dostosowane do nowych regulacji, jest umowa z T. (dalej: „Ubezpieczyciel”, „TU”). Zgodnie z planowaną treścią umowy agencyjnej (dalej: „Umowa”) Wnioskodawca będzie świadczyć na rzecz TU usługę pośrednictwa ubezpieczeniowego mającą na celu utrzymanie stosunków zawartych na podstawie umów grupowego ubezpieczenia, których stroną jest Ubezpieczyciel, poprzez zapewnienie wykonywania umowy ubezpieczenia na dotychczasowym poziomie oraz utrzymanie stosunku ubezpieczenia na kolejne okresy ochrony ubezpieczeniowej. Przedmiotem usługi będą:

czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego mające na celu zawieranie, w imieniu i na rzecz TU umów ubezpieczenia na podstawie indywidualnych ogólnych warunków ubezpieczenia oraz kontynuacji stosunków ubezpieczenia zawartych na podstawie umów grupowego ubezpieczenia, w szczególności:
- utrzymanie klientów i pozyskiwanie klientów,
- potwierdzanie zawarcia umowy ubezpieczenia lub stosunku ubezpieczenia,
- wykonywanie czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania umów ubezpieczenia,
- informowanie ubezpieczających o warunkach ubezpieczenia oraz o trybie postępowania w razie zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego,
- udzielanie informacji ubezpieczającym i ubezpieczonym przy wypełnianiu wniosków o zawarcie umowy ubezpieczenia i innych dokumentów ubezpieczeniowych,
- doręczanie ubezpieczającym tekstu ogólnych warunków ubezpieczenia przed zawarciem umowy ubezpieczenia,
czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego mające na celu zawieranie, w imieniu i na rzecz TU, z klientami, którzy rozwiązali dotychczasowy stosunek ubezpieczenia w ramach umów grupowych, których stroną jest TU, umów ubezpieczenia na podstawie indywidualnych ogólnych warunków ubezpieczenia oraz wykonywanie umów ubezpieczenia, w szczególności:
- dążenie do osiągania maksymalnej efektywności poprzez podejmowanie aktywnych działań zmierzających do utrzymania istniejącego portfela klientów,
- badanie potrzeb klienta w zakresie zawarcia umowy ubezpieczenia na podstawie ogólnych warunków ubezpieczenia,
- oferowanie klientom chcącym rozwiązać stosunek ubezpieczenia zawarty w ramach umowy grupowego ubezpieczenia możliwości zawarcia umowy ubezpieczenia na podstawie ogólnych warunków ubezpieczenia,
- przedstawienie możliwości zawarcia umowy ubezpieczenia na podstawie ogólnych warunków ubezpieczenia,
- wykonywanie czynności faktycznych i prawnych związanych z rozwiązaniem stosunku ubezpieczenia zawartego w ramach umowy grupowego ubezpieczenia w szczególności przyjmowanie od ubezpieczonych oświadczeń o rezygnacji z ochrony ubezpieczeniowej,
- wykonywanie czynności faktycznych i prawnych zmierzających do zawarcia umowy ubezpieczenia indywidualnego w szczególności przyjmowanie wniosków o zawarcie umowy ubezpieczenia indywidualnego na podstawie ogólnych warunków ubezpieczenia,
- informowanie ubezpieczonych o istocie i konsekwencjach rozwiązania stosunku ubezpieczenia zawartego w ramach umowy grupowego ubezpieczenia oraz zawarcia umowy ubezpieczenia indywidualnego,
- przekazanie ubezpieczonym wszelkiej dokumentacji dotyczącej rozwiązania stosunku ubezpieczenia i zawarcia umowy ubezpieczenia indywidualnego na podstawie ogólnych warunków ubezpieczenia.

W związku z tym, mając na uwadze treść powołanych przepisów prawnych oraz przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę, polegające na podejmowaniu aktywnych działań mających doprowadzić do zawarcia nowych umów ubezpieczeniowych lub odnowienia dotychczasowych umów, stanowią usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego zwolnione od podatku VAT na postawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.

Tym samym, Wnioskodawca zaprezentował prawidłowe stanowisko w sprawie.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem zdarzenia przyszłego.

Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4 , 00-013 Warszawa, w dwóch egzemplarzach – (art. 47 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin