INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 07 września 2011 r. (data wpływu do tut. BKIP 13 września 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia momentu rozpoznania przychodu podatkowego z premii opcyjnej za wystawienie opcji warunkowej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 września 2011 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia momentu rozpoznania przychodu podatkowego z premii opcyjnej za wystawienie opcji warunkowej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Bank jako podmiot działający na rynku finansowym oferuje swoim klientom usługi finansowe, w tym m.in. opcje warunkowe. Wnioskodawca jest wyspecjalizowanym podmiotem rynku finansowego oferującym swoim klientom instrumenty pochodne stanowiące część obrotu rynku walutowego. Instrumentami tymi są specyficzne opcje - opcje warunkowe, które mieszczą się w grupie opcji walutowych. Obrót tymi instrumentami odbywa się na podstawie standardowych umów ramowych p-ISDA i new p-ISDA, jak również na podstawie potwierdzenia transakcji przez strony umowy.

Umowy ramowe regulują podstawowe kwestie związane z zawarciem kontraktów. Do podstawowych elementów zdefiniowanych przez umowy ramowe należą, m.in. określenie typu opcji, termin żądania wykonania opcji, sposób potwierdzenia oraz rozliczenia kontraktu. Umowy ramowe zawierają także opis innych parametrów charakterystycznych dla danych typów kontraktów.

Dodatkowo warunki każdej transakcji są szczegółowo konkretyzowane w oparciu o potwierdzenia zawarcia transakcji, które przedstawiane są klientom Banku przy zawarciu kontraktu. Potwierdzenia zawarcia transakcji precyzują wszystkie szczegóły związane z konkretną transakcją takie jak: dane stron transakcji, datę zawarcia transakcji, pozycję (kupno/sprzedaż), nominał i walutę transakcji, rodzaj opcji, datę wymagalności płatności premii, wysokość premii, datę realizacji transakcji, sposób zawierania transakcji, sposób rozliczania transakcji, rodzaj transakcji, na którą wystawiono opcję oraz warunki transakcji z określeniem zobowiązań wynikających z transakcji dla nabywcy i wystawcy opcji.

Warunkowa opcja walutowa jest to instrument pochodny o niesymetrycznym profilu wypłaty i oznacza prawo majątkowe, będące przedmiotem transakcji, polegające na uprawnieniu nabywcy opcji do żądania od wystawcy opcji zawarcia transakcji i wykonania tak określonej transakcji wymiany walutowej na warunkach uzgodnionych z wystawcą w umowie. Opcją warunkową nazywamy więc opcję walutową (opcję Call lub opcję Put), która zostanie wykonana na żądanie nabywcy przez wystawcę opcji w dacie realizacji, jeżeli o godzinie wygaśnięcia w dacie wygaśnięcia opcja warunkowa jest „In The Money".

„In The Money" oznacza sytuację, w której kurs referencyjny jest wyższy od kursu realizacji – w przypadku Opcji Call, albo kurs referencyjny jest niższy od kursu realizacji – w przypadku Opcji Put, przy czym kurs referencyjny oznacza przyszły kurs waluty bazowej do waluty niebazowej, wyznaczany w przypadku opcji warunkowej w okresie obserwacji. Najczęściej kursem referencyjnym jest kurs Fixing NBP.

Waluta bazowa to waluta z pary walutowej będącej przedmiotem Transakcji, której wartość wyrażona w kwocie drugiej waluty równa jest kursowi realizacji, a waluta niebazowa oznacza druga walutę z pary walutowej różną od waluty bazowej. Przykłady par walutowych: EUR/PLN, EUR/USD, EUR/CZK, EUR/HUF, EUR/SKK, EUR/RUB, przy czym pierwsza waluta jest walutą bazową.

Premia jest należna wystawcy opcji warunkowej wyłącznie w przypadku wykonania prawa z opcji przez nabywcę opcji, a data płatności premii jest datą spot tzn. przypada z reguły na dwa dni robocze po dacie realizacji kontraktu wymiany walutowej, przy czym data realizacji oznacza dzień roboczy, w którym nabywca opcji ma prawo do wykonania Opcji i zgłasza żądanie skorzystania z tego prawa albo następuje spełnienie uzgodnionego z Bankiem/wystawcą warunku i następuje wykonanie opcji.

Za datę wygaśnięcia rozumiemy dzień roboczy, w którym o konkretnej godzinie określonej zaakceptowanej przez strony transakcji opcja wygasa, o ile wcześniej nie została wykonana, z uwagi na niewystąpienie skutku określonego w umowie. Kupujący opcję płaci wystawcy opcji premię, która jest wynikiem wyceny rynkowej transakcji (wpływ na jej wartość ma kurs waluty po jakim kupujemy opcję oraz sytuacja na rynku odzwierciedlająca jego zmienność), tak więc premia wyraża kwotę w określonej walucie, którą nabywca płaci wystawcy opcji za jej nabycie, albo kwotę wyrażoną w określonej walucie, którą płaci odkupujący opcję odsprzedającemu opcję.

Wykonanie opcji warunkowej następuje w dacie realizacji przez powiadomienie nabywcy opcji przez wystawcę opcji o bezwzględnej konieczności zapłaty premii i wykonaniu opcji.

W przypadku opcji warunkowych, które charakteryzują się dosyć odległym czasowo terminem płatności premii uzależnionym od spełnienia się określonego warunku i wystąpienia wymagalności płatności premii w momencie spełnienia się warunku, regułą jest, że premia stanowiąca cenę za nabycie prawa płatna jest nie w momencie zawarcia umowy, ale w dacie spot liczonej od dnia ziszczenia się warunku i wówczas dochodzi do zawarcia standardowego kontraktu opcyjnego i równocześnie jego wykonania.

Premia jest należna wystawcy opcji wyłącznie w przypadku wykonania opcji przez nabywcę, a data płatności premii przypada dwa dni robocze po dacie realizacji.

Opcje warunkowe charakteryzują się odległym czasowo wyznaczonym terminem płatności premii uzależnionym od spełnienia się określonego przez strony warunku.

W warunkowych transakcjach opcyjnych regułą jest, że wymagalność płatności premii stanowiącej cenę za nabycie prawa stanowi nie moment zawarcia transakcji, ale ziszczenia się warunku, który jest zbieżny z momentem zawarcia standardowego kontraktu opcyjnego. Wnioskodawca podkreśla ponownie, że premia jest należna wystawcy opcji wyłącznie w przypadku wykonania opcji przez nabywcę, a data płatności premii przypada dwa dni robocze po dacie realizacji.

Za spełnienie się warunku strony uznają uzgodnione w dacie transakcji osiągnięcie bądź nieosiągnięcie przez kurs rynkowy w określonym czasie (zwanym okresem obserwacji) poziomu Bariery (bądź jednej z Barier), przez który rozumie się wystąpienie kursu rynkowego na poziomie równym bądź wyższym lub równym bądź niższym niż poziom bariery. Jeżeli kurs realizacji opcji jest mniej korzystny dla nabywcy niż kurs rynkowy, opcja nie jest realizowana. W przypadku zrealizowania opcji rozliczenie dokonywane jest przez rzeczywistą wymianę kwot walut przez obie strony transakcji lub poprzez wypłatę różnic kursowych. Strony mogą ustalić że spełnienie warunku stanowić będzie wystąpienie innych, niż wskazane powyżej zdarzeń.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

W związku z tak przedstawionym stanem faktycznym, Bank zwraca się z następującym pytaniem czy Bank jako strona zawierająca transakcje opcji warunkowych powinien rozpoznawać przychód podatkowy z premii opcyjnej za wystawienie opcji warunkowej zgodnie z art. 12 ust. 3a ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. z 2011 r. Dz. U. Nr 74, poz. 397 ze zm.) tzn. w momencie wymagalności płatności premii opcyjnej...

Zdaniem Banku, przychód z wystawionych/zbytych instrumentów opcyjnych takich jak opcje warunkowe w postaci uzyskanej premii opcyjnej powinien zostać rozpoznany jako przychód zgodnie z art. 12 ust. 3a ustawy CIT, czyli w momencie zbycia prawa opcyjnego tzn. wymagalności płatności premii.

Do zbycia prawa opcyjnego dochodzi w przypadku opcji warunkowych w momencie ziszczenia się warunku i zawarcia standardowego kontraktu opcyjengo. W takiej sytuacji wymagalność premii jest uzależniona od wystąpienia określonego zdarzenia przyszłego. Spełnienie się warunku określonego w umowie powoduje konieczność płatności premii w terminie spot, zawarcia i realizacji kontraktu opcyjnego a w przypadku niespełnienia się warunku określonego w umowie nie dochodzi do zawarcia kontraktu opcyjnego i umowa wygasa.

Stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy CIT, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14 są w szczególności: otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe (…). Definicja przychodów z działalności gospodarczej zawarta została w art. 12 ust. 3 ustawy CIT, zgodnie z którym za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skonf.

Zgodnie z art. 89 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 z póżn. zm.), powstanie lub ustanie skutków czynności prawnej można uzależnić od zdarzenia przyszłego i niepewnego (warunek). Właśnie z tego rodzaju zdarzeniem przyszłym mamy do czynienia w umowach opcji warunkowych, bowiem w momencie zawierania kontraktu wystawca opcji określając warunek, który powinien zostać spełniony w przyszłości, określa w ten sposób termin, od którego zależy zawarcie, bądź niezawarcie transakcji opcyjnej. W momencie spełnienia się warunku określonego przez Strony dochodzi do zawarcia kontraktu i wymagalności płatności premii opcyjnej.

Potwierdzeniem takiego rozumienia umowy opcji warunkowej jest wyrok SN z dnia 12 maja 2005 r., sygn. akt III CK 577/04, który w sentencji stwierdził: "z istoty warunku prawnego wynika, iż nie stanowi on umownego zastrzeżenia powstania czy ustania skutków czynności prawnej od przyszłego i niepewnego zdarzenia, uzależnia jedynie jej ważność lub skuteczność od wystąpienia przesłanki określonej w przepisie prawa."

Z uwagi na brak w ustawie CIT przepisów regulujących moment uznania za przychód podatkowy otrzymanych przez podmiot oferujący kontrakty na instrumentach pochodnych premii opcyjnej wg niego należy stosować zasady ogólne dotyczące przychodów otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą związanego z zawarciem kontraktu opcyjnego.

Zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy CIT, przychodami należnymi są przychody, które w następstwie działalności gospodarczej stały się należnością (wierzytelnością), chociaż faktycznie jeszcze ich nie uzyskano. Oznacza to, że opodatkowanie rozszerzone zostało także na przychody, które już powinny wpłynąć do podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, lecz jeszcze to nie nastąpiło, co jest konsekwencją oparcia opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej na tzw. zasadzie memoriałowej.

Zdaniem Banku, przychody wynikające dla Banku z opcyjnych instrumentów finansowych spełniają cechy przychodów z działalności gospodarczej, gdyż Bank osiąga je w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Natomiast art. 12 ust. 3a ustawy CIT definiuje datę powstania przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 3 ustawy CIT, za którą uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego, lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności.

W związku z tym w stosunku do tego rodzaju przychodów zastosowanie winien mieć art. 12 ust. 3a ustawy CIT, w zakresie rozliczenia przychodów z premii opcyjnej. Zważywszy na ten fakt, w opinii Banku, przychodem będzie wymagalna premia za nabycie prawa opcyjnego w dacie jej wymagalności tzn. w przypadku premii za wystawioną opcję warunkową spełnienie się warunku, określanego w kontrakcie jako „value date dla premii". W przypadku nieziszczenia się warunku brak jest daty wymagalności premii i nie dochodzi do realizacji kontraktu opcyjnego.

Wnioskodawca podkreśla, że właśnie moment wymagalności w przypadku opcji warunkowych, Jego zdaniem, jest określony nie poprzez wskazanie konkretnej daty, a poprzez wskazanie warunku, którego spełnienie wyznacza ten termin. W żadnym wypadku datę uzyskania przychodu nie należy utożsamiać z dniem płatności premii, aczkolwiek w niektórych przypadkach będzie to ten sam dzień.

Przychód z premii opcyjnej, w przypadku opcji warunkowej, po stronie otrzymującego premię wystąpi w dacie wymagalności jej płatności po stronie nabywcy opcji na rzecz wystawiającego, określonej w parametrach transakcji, ponieważ termin wymagalności jest określony poprzez warunek zaakceptowany przez obie strony transakcji. Jednocześnie Wnioskodawca nadmienia, że takie transakcje funkcjonują w obrocie prawnym od wielu lat i są oferowane standardowo przez uprawnione podmioty.

Na moment rozpoznania przychodu z tytułu premii opcyjnej nie ma natomiast wpływu termin płatności tej premii, nie jest to bowiem jedno ze zdarzeń wymienionych w art. 12 ust. 3a ustawy CIT, albowiem termin płatności jest w dacie spot tzn. dwa dni po dacie wymagalności.

W świetle powyższych argumentów, Wnioskodawca uważa, że przedstawione przez niego stanowisko odnośnie rozpoznania przychodu z tytułu premii opcyjnej w przypadku opcji warunkowe, który powstanie w momencie wymagalności premii opcyjnej tzn. w terminie ziszczenia się warunku czyli zgodnie z art. 12 ust 3a updop, jest prawidłowe i zasługuje na potwierdzenie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.