Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-2.4015.115.2018.1.HS
z 14 grudnia 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 12 października 2018 r. (data wpływu 17 października 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie obowiązku zgłoszenia nabycia własności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 października 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie obowiązku zgłoszenia nabycia własności.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni jest obywatelką Polski, mieszkającą i posiadającą w Niemczech ośrodek interesów życiowych. Wnioskodawczyni pozostaje w związku małżeńskim z obywatelem Niemiec.

W dniu 17 marca 2015 r. Wnioskodawczyni zawarła z małżonkiem umowę darowizny. Umowa została zawarta przed notariuszem w V. (Niemcy) w formie aktu notarialnego i podpisana przez Wnioskodawczynię oraz jej męża.

W chwili zawarcia umowy Wnioskodawczyni pozostawała w związku małżeńskim z darczyńcą. W wyniku umowy darowizny małżonek Wnioskodawczyni przekazał jej nieodpłatnie dwie nieruchomości położone w Niemczech. Umowa została zawarta z jednoczesnym ustanowieniem nieograniczonego w czasie prawa zwrotu przedmiotu darowizny oraz dożywotnim prawem użytkowania na rzecz małżonka.

Zawarcie umowy darowizny nie zostało zgłoszone właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w Polsce.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy zawarcie umowy darowizny w formie aktu notarialnego sporządzonego przed notariuszem w Niemczech zwalnia Wnioskodawczynię z obowiązku zgłoszenia nabycia własności zgodnie z dyspozycją art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn?

Zdaniem Wnioskodawczyni, wobec nabycia własności nieruchomości od małżonka, dokonanego poprzez zawarcie umowy darowizny w formie aktu notarialnego sporządzonego przed notariuszem w Niemczech, Wnioskodawczyni korzysta ze zwolnienia z obowiązku zgłoszenia nabycia własności właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, zgodnie z dyspozycją art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 2 ww. ustawy – nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W przedstawionym stanie faktycznym Wnioskodawczyni w chwili nabycia własności była obywatelką polską, nabycie podlega więc co do zasady podatkowi od spadków i darowizn na terytorium RP.

Obowiązek podatkowy powstał – zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, tj. 17 marca 2015 r.

Zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez m. in. małżonka, jeżeli zgłosi nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2.

Zgodnie z art. 4a ust. 4 pkt 2 – obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie wskazuje dodatkowych wymogów formalnych związanych z zawarciem umowy poza dochowaniem formy aktu notarialnego dla dokonywanej czynności.

Ratio legis wprowadzenia art. 4a ust. 1 pkt 1 oraz art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest ochrona interesów Skarbu Państwa przed ewentualnymi nadużyciami podatników, którzy w celu uniknięcia odpowiedzialności podatkowej, mogliby powoływać się na fikcyjne czynności prawne dokonane pomiędzy najbliższymi członkami rodziny, czego zweryfikowanie w postępowaniu podatkowym stwarzałoby trudności (por. Ruchlicki P. Komentarz Praktyczny).

W sytuacji, gdy przy dokonaniu czynności prawnej obecny jest funkcjonariusz publiczny, który zapewnia pewność i jawność obrotu, obowiązek zgłoszenia nabycia nie znajduje uzasadnienia. W konsekwencji ustawodawca zdecydował się na wyłączenie obowiązku zgłoszenia nabycia własności w art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zdaniem Wnioskodawczyni, fakt zawarcia umowy darowizny przed funkcjonariuszem publicznym, jakim jest notariusz, w formie aktu notarialnego zwalnia z obowiązku zgłoszenia nabycia własności właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego.

Okoliczność zawarcia umowy w formie aktu notarialnego przed notariuszem z innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej nie wyłącza stosowania powyższego wyłączenia. Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji legalnej formy aktu notarialnego. Definicja legalna formy aktu notarialnego nie została również wskazana w żadnym innym akcie prawnym wydanym przez polskiego ustawodawcę.

Akt notarialny pochodzący od notariusza państwa obcego może mieć znaczenie prawne wówczas, gdy prawo tego państwa jest w danym wypadku prawem właściwym dla formy czynności prawnej, o czym rozstrzyga norma prawa prywatnego międzynarodowego (E. Drozd, w: System P.P., t. 2, s. 155).

Należy wskazać, że zgodnie z Konwencją znoszącą wymóg legalizacji dokumentów urzędowych sporządzoną w Hadze dnia 5 października 1961 r. (Dz.U. 2005 Nr 112, poz. 938), której stronami są m in. Polska i Niemcy, akty notarialne sporządzone w Umawiających się Państwach uważa się za dokumenty urzędowe.

Należy zauważyć, iż umowa została zawarta w formie zgodnej z przepisami prawa właściwego dla czynności prawnej, tj. prawa niemieckiego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 644 ze zm.) – podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej m.in. tytułem darowizny.

W świetle powyższego przepisu – co do zasady – opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych znajdujących się/wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jednakże w art. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn ustawodawca przewidział wyjątek od tej zasady.

Stosownie do art. 2 ww. ustawy – nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z powyższym uregulowaniem w sytuacji nabycia w darowiźnie przedmiotów lub praw majątkowych znajdujących się lub wykonywanych za granicą, czynnikiem decydującym o podleganiu ustawie o podatku od spadków i darowizn jest posiadanie przez obdarowanego obywatelstwa polskiego lub stałego miejsca pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w chwili dokonania darowizny. Zatem obdarowany, który w chwili dokonania darowizny był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn od nabytej własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz od nabytej własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą.

W myśl art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn – obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 tej ustawy – obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

W myśl art. 6 ust. 4 cyt. ustawy – jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym na fakt nabycia.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy – podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 9637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe (art. 14 ust. 2 ww. ustawy).

Zgodnie z treścią art. 14 ust. 3 pkt 1 cytowanej ustawy – do I grupy podatkowej zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Wskazać jednakże należy, że zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
   
   

Zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych dokonać należy na formularzu SD-Z2 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz.U. z 2015 r. poz. 2060).

Wskazane powyżej zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa (art. 4 ust. 4 ww. ustawy).

Z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że jednym z warunków skorzystania ze zwolnienia, jest zgłoszenie przez osoby objęte zwolnieniem właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego nabycia rzeczy lub praw majątkowych w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Zgodnie z art. 4a ust. 4 ww. ustawy – obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.
   
   

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni – obywatelka Polski, mieszkająca i posiadająca w Niemczech ośrodek interesów życiowych, pozostająca w związku małżeńskim z obywatelem Niemiec, 17 marca 2015 r. zawarła z małżonkiem umowę darowizny przed notariuszem w V. (Niemcy) w formie aktu notarialnego. W chwili zawarcia umowy Wnioskodawczyni pozostawała w związku małżeńskim z darczyńcą. W wyniku umowy darowizny małżonek Wnioskodawczyni przekazał jej nieodpłatnie dwie nieruchomości położone w Niemczech. Umowa została zawarta z jednoczesnym ustanowieniem nieograniczonego w czasie prawa zwrotu przedmiotu darowizny oraz dożywotnim prawem użytkowania na rzecz małżonka. Zawarcie umowy darowizny nie zostało zgłoszone właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w Polsce.

Wątpliwość Wnioskodawczyni sprowadzają się do ustalenia, czy zawarcie umowy darowizny w formie aktu notarialnego sporządzonego przed notariuszem w Niemczech zwalnia Wnioskodawczynię z obowiązku zgłoszenia nabycia własności zgodnie z dyspozycją art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Jak stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z 25 lipca 2011 r. sygn. akt I SA/Rz 234/11 „Przepis art. 4a ustawy będący podstawą zwolnienia podatkowego przysługującego najbliższym członkom rodziny, zwalnia z opodatkowania dokonane w obrębie najbliższej rodziny przesunięcia praw majątkowych, pod warunkiem iż dokonane zostaną one w sposób jawny. Zabezpiecza to interesy skarbu państwa przed ewentualnymi nadużyciami ze strony podatników, którzy w celu uniknięcia odpowiedzialności podatkowej, mogliby powoływać się na fikcyjne czynności prawne dokonane pomiędzy najbliższymi członkami rodziny, czego zweryfikowanie w postępowaniu podatkowym stwarzałoby trudności. Obowiązek notyfikacji zwiększa zatem pewność i stałość obrotu prawnego. Przesłanki te jednak tracą na aktualności w sytuacji, kiedy do dokonania czynności prawnej dochodzi przy udziale funkcjonariusza publicznego jakim jest notariusz. Zapewniona przez niego pewność obrotu nie wymaga zachowania dodatkowych środków bezpieczeństwa, konsekwencją czego jest wyłączenie zawarte w art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy.”

W akcie notarialnym zawartym 17 marca 2015 r. przed notariuszem w miejscowości V. w Niemczech została zawarta umowa darowizny nieruchomości pomiędzy Wnioskodawczynią a jej mężem. Skoro zatem darowizna nieruchomości została zawarta w formie aktu notarialnego, Wnioskodawczyni w ogóle nie ma obowiązku zgłaszać faktu nabycia w darowiźnie nieruchomości naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego, aby móc skorzystać ze zwolnienia z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Akt notarialny z 17 marca 2015 r., zawarty poza granicami Polski, również zastępuje zgłoszenie SD-Z2.

Zatem stanowisko Wnioskodawczyni twierdzącej, że wobec nabycia własności nieruchomości od małżonka, dokonanego poprzez zawarcie umowy darowizny w formie aktu notarialnego sporządzonego przed notariuszem w Niemczech, Wnioskodawczyni korzysta ze zwolnienia z obowiązku zgłoszenia nabycia własności właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, zgodnie z dyspozycją art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, uznaje się za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.