Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP1-1.4012.481.2018.1.KBR
z 15 października 2018 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 9 sierpnia 2018 r. (data wpływu 16 sierpnia 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania, że otrzymana od NCBiR dotacja nie stanowi dotacji wpływającej na podstawę opodatkowania oraz sposobu udokumentowania otrzymanych środków – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE


W dniu 16 sierpnia r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania, że otrzymana od NCBiR dotacja nie stanowi dotacji wpływającej na podstawę opodatkowania oraz sposobu udokumentowania otrzymanych środków.


We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:


Instytut (dalej jako: „Instytut” lub „Wnioskodawca”) jest instytutem badawczym, działającym w obszarze transportu kolejowego. Instytut posiada osobowość prawną oraz jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej jako: „VAT”). Przedmiotem podstawowej działalności Instytutu jest inicjowanie i prowadzenie badań naukowych i prac badawczo-rozwojowych w dziedzinie pozostałych nauk przyrodniczych i technicznych (PKD 72.19.Z), przystosowywanie wyników badań naukowych i prac rozwojowych do potrzeb praktyki oraz wdrażanie ich w przedsiębiorstwach, w dziedzinie infrastruktury kolejowej i miejskiego transportu szynowego. Rzeczone badania naukowe oraz prace badawczo-rozwojowe ukierunkowane są na:

  • rozwiązywanie złożonych problemów modernizacji infrastruktury kolejowej i miejskiego transportu szynowego,
  • doskonalenie technologii przewozów pasażerów i ładunków środkami transportu szynowego,
  • zmniejszenie ryzyka eksploatacji transportu szynowego w warunkach jego normalnego działania i w stanach zagrożeń,
  • naukowo-techniczne wsparcie projektowania, budowy i eksploatacji kolei dużych prędkości,
  • zintegrowanie polskiej sieci kolejowej z siecią europejską,
  • minimalizację oddziaływań transportu szynowego na środowisko naturalne oraz ułatwienie dostępu do tego transportu osobom niepełnosprawnym.


Zakresem działań, o których mowa powyżej ukierunkowanych na wdrażanie i upowszechnianie prowadzonych prac w praktyce przedsiębiorstw przemysłowych są następujące obszary:

  • drogi kolejowe i drogi miejskiego transportu szynowego,
  • pojazdy szynowe,
  • przewozy pasażerów i ładunków oraz logistyka i analizy rynku transportowego,
  • sterowanie ruchem i automatyka,
  • telekomunikacja i teleinformatyka,
  • sieć trakcyjna, zasilanie trakcji elektrycznej oraz urządzeń i systemów nietrakcyjnych,
  • materiały oraz elementy, zespoły i konstrukcje stosowane w transporcie szynowym,
  • ochrona środowiska naturalnego oraz dostępność transportu szynowego dla osób niepełnosprawnych,
  • bezpieczeństwo publiczne i techniczne w transporcie szynowym,
  • wykorzystanie transportu szynowego dla obronności kraju,
  • analizy ekonomiczne w transporcie szynowym,
  • modelowanie systemów i procesów transportu szynowego.


Do działań podejmowanych przez Instytut należą w szczególności:

  • rozwijanie teorii i metod badawczych w obszarach objętych zakresem działalności Instytutu,
  • współuczestnictwo w kluczowych projektach dotyczących rozwoju i modernizacji sieci kolejowej w Polsce oraz rozwoju sieci komunikacyjnych w aglomeracjach,
  • udział w europejskiej przestrzeni badawczej poprzez uczestnictwo w programach i projektach UE,
  • rozwiązywanie problemów modernizacji infrastruktury transportu szynowego,
  • tworzenie nowych rozwiązań w zakresie transportu szynowego, w tym o szczególnym znaczeniu dla bezpieczeństwa pasażerów, ładunków i środowiska naturalnego,
  • badanie nowych systemów, wyrobów, technologii, wyposażenia technicznego i materiałów w transporcie szynowym, ze szczególnym uwzględnieniem bezpieczeństwa ruchu i ochrony środowiska,
  • opracowanie i opiniowanie standardów oraz działanie prenormatywne w zakresie elementów infrastruktury transportu szynowego, procesów transportowych i bezpieczeństwa przewozów,
  • opracowanie wymagań dotyczących nowych systemów, wyrobów, technologii, wyposażenia technicznego i materiałów w transporcie szynowym, ze szczególnym uwzględnieniem bezpieczeństwa ruchu i ochrony środowiska,
  • rozwój metod monitoringu i zapobiegania skutkom zjawisk i wydarzeń stwarzających zagrożenie dla ludzi, mienia i środowiska,
  • opracowywanie ekspertyz dotyczących zagadnień technicznych, technologicznych i eksploatacyjnych transportu szynowego oraz wykonywanie innych prac usługowo-badawczych, w tym zadań doradczych oraz usług konsultacyjnych, objętych działalnością Instytutu,
  • sporządzenie opinii i ekspertyz dla organów administracji publicznej i organów wymiaru sprawiedliwości,
  • opracowanie analiz i ocen dotyczących stanu rozwoju nauki i techniki w zakresie działalności Instytutu, a także propozycji dotyczących wykorzystania osiągnięć światowych,
  • wytyczanie kierunków rozwoju w dziedzinach objętych działalnością Instytutu,
  • współpracę z krajowymi i zagranicznymi placówkami naukowymi,
  • udział w pracach legislacyjnych dotyczących polskiej i europejskiej sieci kolejowej,
  • sprawowanie nadzoru autorskiego nad wdrażaniem nowych rozwiązań technicznych i organizacyjnych,
  • prowadzenie działalności normalizacyjnej, certyfikacyjnej i aprobacyjnej, a także w zakresie metrologii, wynalazczości oraz ochrony własności przemysłowej i intelektualnej.


Instytut może prowadzić również inną działalność, o której mowa w art. 2 ust. 4 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 736) w zakresie działalności usługowej, handlowej, wytwórczej.


Wskazane powyżej czynności są realizowane przez Instytut w myśl ogólnych zasad opodatkowania podatkiem od towarów i usług, w związku z czym generują sprzedaż opodatkowaną VAT. Przy czym, w przypadku prowadzenia różnego rodzaju prac badawczych do opodatkowania tychże prac dochodzi dopiero w przypadku ich komercjalizacji, tj. w przypadku podpisywania przez Instytut umów cywilnoprawnych, na podstawie których są sprzedawane kontrahentom efekty prac powstałe w trakcie badań, co również stanowi jeden z przedmiotów działalności Instytutu.


Zatem źródłami przychodów Wnioskodawcy są przede wszystkim:

  • wynagrodzenia otrzymywane od kontrahentów za realizację odpłatnych zleceń (np. pochodzące ze sprzedaży badań realizowanych na zamówienie),
  • wynagrodzenia pochodzące ze sprzedaży licencji, patentów, sprzedaży publikacji, organizacji odpłatnych konferencji,
  • dotacje otrzymywane zgodnie ustawą z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 87), (dalej jako: „ustawa o finansowaniu nauki”).


Instytut podpisał umowę o realizację projektu (dalej jako: „Umowa projektu”) w ramach wspólnego przedsięwzięcia Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (dalej jako: „NCBiR”) oraz Z. S.A. (dalej jako: „Z”), polegającego na wsparciu badań naukowych i prac rozwojowych w obszarze infrastruktury kolejowej pn. Badania i Rozwój w Infrastrukturze Kolejowe - BRIK (dalej jako „Przedsięwzięcie”). Umowa projektu została zawarta pomiędzy Z., a konsorcjum w składzie: Instytut jako lider konsorcjum oraz konsorcjanci (dalej jako: „Współwykonawcy”) współrealizujący przedmiot Umowy projektu.


Zaznaczenia wymaga fakt, iż przedmiotem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej są łącznie cztery projekty, realizowane w ramach Przedsięwzięcia, a mianowicie:

  • Standaryzacja wybranych interfejsów komputerowych urządzeń i systemów sterowania ruchem kolejowym,
  • Optymalizacja układu przetworników ultradźwiękowych do wykrywania wad wewnętrznych szyn kolejowych zgodnie z obowiązującym w Z. katalogiem wad,
  • Opracowanie i wdrożenie elementów systemu antykradzieżowego sieci jezdnej w transporcie szynowym,
  • Opracowanie innowacyjnego systemu zarządzania infrastrukturą oświetleniową na sieci zarządzanej przez Z.


Dla każdego z tych czterech ww. projektów została zawarta odrębna Umowa projektu, jednakże wszelkie postanowienia Umowy projektu, tj. przedmiot, warunki oraz mechanizm rozliczania będą każdorazowo tożsame (dalej łącznie jako: „Projekt”) jak w opisywanym stanie faktycznym.


Przedsięwzięcie, to program wsparcia badań naukowych i prac rozwojowych w obszarze infrastruktury kolejowej realizowany wspólnie przez NCBiR oraz Z. Głównym celem Przedsięwzięcia jest wzrost innowacyjności i konkurencyjności transportu kolejowego do roku 2026. Ponadto, realizacja programu ma przyczynić się do:

  • wzrostu aktywności B+R w obszarze infrastruktury kolejowej:
  • wzrost liczby innowacyjnych rozwiązań w przedmiotowym obszarze;
  • poprawy efektywności eksploatacji i zarządzania infrastrukturą kolejową;
  • zmniejszenia negatywnego oddziaływania transportu kolejowego na środowisko.


Obszary tematyczne, na których skupiać się będą działania Przedsięwzięcia zostały zdefiniowane przez Z. i są to:

  1. Digitalizacja i przetwarzanie parametrów ruchu kolejowego.
  2. Zmniejszenie negatywnego oddziaływania transportu kolejowego na środowisko.
  3. Zwiększenie dostępności i trwałości obiektów związanych z obsługą podróżnych.
  4. Zwiększenie odporności infrastruktury kolejowej na czynniki klimatyczne i ingerencję osób trzecich.
  5. Usprawnienie procesu utrzymania i modernizacji infrastruktury kolejowej.

Jak wcześniej zaznaczono, Wnioskodawca oraz Współwykonawcy w celu wykonania Projektu utworzyli konsorcjum, reprezentowane przez Instytut jako lidera, natomiast Współwykonawcy występują w charakterze konsorcjantów. Realizacja projektu obejmować będzie przeprowadzenie badań przemysłowych i prac rozwojowych albo prac rozwojowych.

Oprócz powyższego, Wnioskodawca oraz Współwykonawcy zawarli także drugą obok Umowy projektu, umowę o dofinansowanie projektu w ramach programu operacyjnego inteligentny rozwój z drugim z twórców Przedsięwzięcia, tj. NCBiR (dalej jako: „Umowa o dofinansowanie”). Przez rzeczone dofinansowanie należy rozumieć wartość wsparcia przyznanego liderowi konsorcjum oraz, za pośrednictwem lidera konsorcjum, konsorcjantom ze środków publicznych (dalej jako „Dofinansowanie”) na pokrycie kosztów kwalifikowanych projektu.


Koszty kwalifikowane to koszty faktycznie poniesione i opłacone w okresie kwalifikowalności i są to koszty:

  • bezpośrednie - wynagrodzenia, podwykonawstwo, pozostałe koszty (koszty aparatury, wartości niematerialne i prawne, koszty budynków i budowli, pozostałe koszty operacyjne),
  • pośrednie - wyliczane ryczałtowo jako 25% kosztów bezpośrednich.


Takie Dofinansowanie udzielane jest na podstawie rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 lutego 2015 r. w sprawie warunków i trybu udzielania pomocy publicznej i pomocy de minimis za pośrednictwem NCBiR (Dz. U. poz. 299) i stanowi pomoc publiczną.

Dofinansowanie przyznane Wnioskodawcy przez NCBiR stanowić będzie 50% całkowitej należnej kwoty (kosztów kwalifikowanych), wynikającej z wysokości wydatków uznanych za kwalifikowalne w związku z realizacją Projektów oraz dopuszczalnej intensywności wsparcia dla danej kategorii podmiotu. Pozostała kwota, stanowiąca drugie 50% będzie zapłacona na podstawie treści Umowy projektu w postaci wynagrodzenia od Z. (dalej jako: „Wynagrodzenie”) z tytułu wykonania przedmiotu Umowy projektu oraz po spełnieniu warunków wynikających z Umowy projektu. Projekt finansowany będzie więc z dwóch źródeł, ale w równych częściach tj. po 50% przez NCBiR oraz Z., co oznacza, że Dofinansowanie przekazane przez NCBiR oraz Wynagrodzenie przekazane przez Z. pokrywa całość (100%) kosztów kwalifikowanych realizacji Projektu.

Do czasu wypłaty Wynagrodzenia oraz otrzymania Dofinansowania konsorcjum zobowiązane będzie do finansowania realizacji projektu z własnych środków. Z. dokona wypłaty Wynagrodzenia w częściach, wysokościach i terminach określonych w harmonogramie płatności Projektu. Wynagrodzenie wypłacone zostanie po podpisaniu przez upoważnionych przedstawicieli Z. protokołu odbioru potwierdzającego wykonanie prac określonych w Umowie projektu.

Wypłata Wynagrodzenia zostanie zrealizowana na podstawie prawidłowo wystawionych na rzecz Z. faktur powiększonych o podatek od towarów i usług, sporządzonych przez poszczególnych członków konsorcjum tj. Instytut oraz Współwykonawców, dokumentujących zakres, wykonanych przez nich prac. Z. dokona wypłaty Wynagrodzenia w oparciu o stosowanie udokumentowaną i przekazaną do Z. przez NCBiR informację o spełnieniu przez konsorcjum, na gruncie Umowy o dofinansowanie, warunków do wypłaty Wynagrodzenia.

Na podstawie Umowy o dofinansowanie, Dofinansowanie z NCBiR przekazywane będzie Wnioskodawcy w formie zaliczki lub refundacji poniesionych wydatków kwalifikowalnych, które będą wypłacane w wysokości określonej w harmonogramie płatności Projektu na podstawie złożonych przez lidera konsorcjum i zaakceptowanych przez NCBiR wniosków o płatność.

Wnioskodawca nie będzie otrzymywał od NCBiR, niezależnie od finansowania, o którym mowa w niniejszym wniosku, na etapie realizacji Projektu żadnych innych środków finansowych z tytułu jego przeprowadzenia.


Środki pieniężne na przeprowadzenie Projektu w postaci Dofinansowania, przekazane zostaną Instytutowi na rachunki bankowe. Następnie Instytut, jako lider konsorcjum będzie odpowiedzialny za przekazywanie Współwykonawcom, jako pozostałym członkom konsorcjum środków finansowych otrzymanych z NCBiR przynależnych im z tytułu czynności wykonywanych w ramach konsorcjum w wysokości odpowiadającej części wykonanej przez nich pracy oraz ich rozliczeń. Rozdysponowanie środków pieniężnych nastąpi z zachowaniem reguły, zgodnie z którą kwota finansowania obliczana jest na podstawie faktycznie poniesionych przez Wnioskodawcę lub Współwykonawców kosztów kwalifikujących się do objęcia wsparciem. Zarówno Instytut, jak i Współwykonawcy zobowiązani będą do prowadzenia wyodrębnionej ewidencji księgowej środków finansowych, która będzie umożliwiać identyfikację środków wydatkowanych na realizację Projektu. Ponadto, członkowie konsorcjum zobowiązani będą do posiadania i przechowywania dokumentów potwierdzających wszystkie koszty poniesione w związku z wykonaniem Projektu.

Koszty wykraczające poza całkowitą kwotę kosztów kwalifikowanych, w tym koszty wynikające ze wzrostu kosztu całkowitego realizacji Projektu po zawarciu Umowy projektu traktowane będą jako niekwalifikowalne i będą ponoszone przez członków konsorcjum. Warunkiem uznania kosztów za kwalifikowane, jest faktyczne ich poniesienie przez uczestników konsorcjum w związku z realizacją Projektu oraz zgodnie z Umową o dofinansowanie projektu oraz Umową projektu.

Środki uzyskane w ramach Projektu - zarówno w formie Dofinansowania od NCBiR, jak i Wynagrodzenia od Z. będą w całości wykorzystane na działania związane z realizacją Projektu i przeznaczone zostaną na pokrycie kosztów jego przeprowadzenia. Co więcej, nadmienić należy, że realizacja Projektu będzie podlegać ścisłej kontroli ze strony NCBiR. Oznacza to, że aby uzyskać Dofinansowanie, Instytut będzie zobligowany do realizacji każdego z projektów według ścisłych wytycznych i zgodnie z zatwierdzonymi wnioskami o dofinansowanie.

Zgodnie z założeniami Projektu i treścią Umowy projektu, członkowie konsorcjum będą zobowiązani do wdrożenia wyników prac badawczo-rozwojowych (dalej jako: „B+R”) wykonywanych w ramach Projektu w okresie trzech lat od dnia zakończenia realizacji projektu.

Docelowo opracowane wyniki Projektu w postaci praw majątkowych do wszelkich utworów w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1191), przedmiotów praw własności przemysłowej w rozumieniu ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 776) oraz innych rezultatów realizacji Projektu nie podlegających takiej ochronie, będą przysługiwać członkom konsorcjum w proporcji odpowiadającej faktycznemu ich udziałowi w całkowitej kwocie kosztów kwalifikowanych.

Ponadto, konsorcjum na podstawie zawartej umowy licencji, udzieli Z. praw do wyników Projektu, o których mowa powyżej w formie bezterminowej, nieodpłatnej i odpowiednio niewyłącznej albo otwartej licencji z prawem do sublicencji wobec podmiotów zależnych, w zakresie usług świadczonych dla Z..

Z efektów Projektu korzystać będzie mogło nie tylko Z., wykorzystując nabyte jako efekt projektu licencje do prowadzonej działalności gospodarczej, ale również inne zainteresowane do skorzystania z wyników prac podmioty z rynku. Co istotne, NCBiR nie będzie dysponentem efektów zrealizowanego Projektu.


Poza powyżej opisaną, obligatoryjną formą wdrożenia, w warunkach Umowy projektu zawarto, iż zarówno Wnioskodawca, jak i Współwykonawcy będą mogli dodatkowo wdrożyć wyniki prac B+R uzyskane jako efekt przeprowadzenia Projektu poprzez:

  • wprowadzenie wyników prac badawczo-rozwojowych do działalności gospodarczej członka konsorcjum będącego przedsiębiorcą poprzez rozpoczęcie produkcji lub świadczenia usług na bazie uzyskanych wyników projektu lub
  • udzielenie licencji na korzystanie z przysługujących członkom konsorcjum wyników prac B+R w działalności gospodarczej prowadzonej przez innego przedsiębiorcę (spoza konsorcjum) lub
  • sprzedaż praw do wyników prac badawczo-rozwojowych w celu wprowadzenia ich do działalności gospodarczej innego przedsiębiorcy (spoza konsorcjum), z zastrzeżeniem warunków umownych w zakresie udzielenia licencji na rzecz Z..


Co istotne, zarówno ewentualna sprzedaż praw do wyników badań przemysłowych i prac rozwojowych, albo prac rozwojowych w celu wprowadzenia ich do działalności prowadzonej przez innego przedsiębiorcę, jak i udzielenie licencji na korzystanie z przysługujących liderowi konsorcjum lub konsorcjantowi praw do wyników badań przemysłowych i prac rozwojowych albo prac rozwojowych podmiotom trzecim nie biorącym udziału w finansowaniu realizacji Projektu zostanie dokonana po cenie rynkowej.

W przypadku, gdy w trakcie realizacji okaże się, że dalsze prace badawcze nie doprowadzą do osiągnięcia zakładanych wyników, bądź gdy po zakończeniu Projektu wdrożenie okaże się bezcelowe z ekonomicznego punktu widzenia, Wnioskodawca zobowiązany będzie do niezwłocznego złożenia do NCBiR wniosku o płatność końcową. Jeśli NCBiR po przeanalizowaniu dokumentów potwierdzi bezcelowość kontynuowania dalszych badań lub prac, członkowie konsorcjum otrzymają Wynagrodzenie proporcjonalne do zakresu zrealizowanych prac badawczych z zachowaniem reguły, zgodnie z którą Wynagrodzenie obliczane będzie na podstawie poniesionych przez Wnioskodawcę oraz Współwykonawców kosztów kwalifikowanych.

Powyższe oznacza, że niezależnie od końcowego efektu prac przeprowadzonych w trakcie Projektu, uczestnicy konsorcjum otrzymają należne im Wynagrodzenie w części odpowiadającej obszarowi wykonanych prac lub w całości, jeśli dopiero po sfinalizowaniu prac w ramach Projektu jego implementacja okaże się nieefektywna z ekonomicznego punktu widzenia.

Biorąc pod uwagę całość zaprezentowanego stanu faktycznego, w wyniku powziętych wątpliwości, Wnioskodawca, występując z wnioskiem o interpretację indywidualną prawa podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług, chce upewnić się co do poprawności związanego z wykonywanym Projektem sposobu rozliczeń podatkowych na gruncie ustawy o VAT.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:


  1. Czy kwota Dofinansowania otrzymanego od NCBiR przez Instytut jako lidera konsorcjum w opisywanym Projekcie podlega opodatkowaniu na gruncie ustawy o VAT i otrzymanie części lub całości kwoty Dofinansowania wymaga wystawienia przez Instytut faktury VAT, a jeżeli tak to na kogo Instytut powinien taką fakturę wystawić?
  2. W przypadku, gdy w zakresie pytania oznaczonego nr 1 organ podatkowy uzna, że kwota Dofinansowania otrzymanego od NCBiR przez Instytut, jako lidera konsorcjum będzie podlegać opodatkowaniu na gruncie ustawy o VAT, to co będzie stanowiło podstawę opodatkowania VAT dla lidera konsorcjum? Czy będzie to cała kwota otrzymanego Dofinansowania, czy też kwota otrzymanego Dofinansowania, pomniejszona o kwoty przekazane na rzecz pozostałych uczestników konsorcjum?

Stanowisko Wnioskodawcy:


  1. Zdaniem Wnioskodawcy, kwota Dofinansowania otrzymanego od NCBiR przez Instytut jako lidera konsorcjum nie będzie podlegać opodatkowaniu na gruncie ustawy o VAT i tym samym Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do dokumentowania otrzymanych kwot Dofinansowania za pomocą faktur VAT.
  2. Zdaniem Wnioskodawcy - z uwagi na stanowisko odnośnie pytania nr 1 - kwota Dofinansowania otrzymanego od NCBiR przez Instytut jako lidera konsorcjum nie będzie podlegać opodatkowaniu na gruncie ustawy o VAT. W rezultacie, w ocenie Wnioskodawcy otrzymanie przez Instytut Dofinansowania od NCBiR nie będzie wiązało się po stronie Instytutu z obowiązkiem określenia podstawy opodatkowania VAT zarówno w całości, jak i w części i tym samym odpowiedź na pytanie 2 w ocenie Wnioskodawcy jest bezzasadne. Niemniej jednak w przypadku negatywnej odpowiedzi na pytanie nr 1 niniejszego wniosku, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż w przypadku konieczności opodatkowania Dofinansowania otrzymanego od NCBiR przez Instytut jako lidera, to podstawą opodatkowania będzie jedynie kwota równa kosztom kwalifikowanym poniesionym przez Instytut w ramach Projektu.

Ad. 1.


Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają m in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.


W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

  1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
  2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
  3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z powyższego wynika, iż pod pojęciem świadczenia usługi należy rozumieć każde świadczenie, na które składać się może zarówno działanie, jak i zaniechanie.


Z uwagi na wyżej cytowany przepis art. 8 ust. 1 ustawy o VAT w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT stwierdzić należy, że co do zasady, opodatkowaniu VAT podlegają usługi świadczone odpłatnie, przy czym związek pomiędzy otrzymaną odpłatnością, a świadczeniami na rzecz dokonującego płatności, musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje za to świadczenie. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy jej wykonaniem, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być więc konsekwencją wykonania świadczenia.

W przedmiotowym wniosku, nie istnieje stosunek prawny zobowiązujący Instytut tudzież Współwykonawców do świadczenia usług na rzecz NCBiR. W zawartej Umowie o dofinansowanie pomiędzy członkami konsorcjum, a NCBiR nie ma przyjętego jakiegokolwiek postanowienia o obowiązku wykonania usługi przez Instytut i Współwykonawców bezpośrednio na rzecz NCBiR, ani także zapisu o obowiązku uiszczenia jakiegokolwiek innego wynagrodzenia poza rzeczonym Dofinansowaniem, które stanowi wyłącznie pokrycie 50% poniesionych kosztów kwalifikowanych w związku z wykonywanym Projektem. NCBiR nie będzie dysponentem efektów realizowanego Projektu. Otrzymana przez Instytut korzyść nie może być więc w tym wypadku rozpatrywana jako forma odpłatności za jakąkolwiek usługę. Dofinansowanie będzie zatem dofinansowaniem o charakterze ogólnym, będzie stanowić zwrot kosztów faktycznie poniesionych przez Instytut oraz Współwykonawców w ramach realizacji Projektu.

Otrzymane przez Instytut od NCBiR Dofinansowanie nie może być uznane za wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług w postaci realizacji Projektu na rzecz NCBiR, jako że Projekt nie jest realizowany na rzecz NCBiR, a jedynie za pośrednictwem NCBiR dystrybuowane są środki publiczne przeznaczone na jego realizację. Powyższe podkreśla fakt, iż otrzymane Dofinansowanie nie powinno być traktowane jako konsekwencja wykonania świadczenia, a jedynie zwrot poniesionych kosztów

W myśl art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Biorąc pod uwagę powyższe, Wnioskodawca chce podkreślić, iż opodatkowanie dotacji stanowi wyjątek od zasad ogólnych wspólnego systemu VAT. Nie wszystkie dotacje będą zwiększać obrót, a w konsekwencji będą stanowić element podstawy opodatkowania VAT, a jedynie takie, które są dotacjami związanymi bezpośrednio z ceną dostawy towarów, czy ceną świadczenia usług. Wyjątek ten należy interpretować w sposób ścisły. Wykładnia ścisła prowadzi do wniosku, że tylko dotacje bezpośrednio wpływające na cenę transakcji podlegają opodatkowaniu. Tym samym, inne dotacje nie wchodzą do podstawy opodatkowania, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu VAT. Istotnym więc dla prawidłowej wykładni art. 29a ust. 1 ustawy o VAT i określenia podstawy opodatkowania jest wyjaśnienie pojęcia „dotacja bezpośrednio związana z ceną”.

Należy wskazać, że jeżeli uzyskana dotacja jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związana z ceną danego świadczenia (tj. świadczenie dzięki dotacji ma cenę niższą o konkretną kwotę), podlega VAT. Natomiast, jeśli związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dotacja nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub świadczeniem usług, wówczas można - i należy - potraktować ją jako płatność niepodlegającą podatkowi VAT.

W sytuacji, w której podatnik dla konkretnej dostawy towarów lub konkretnego świadczenia usług otrzymuje od innego podmiotu dofinansowanie, np. w postaci dotacji stanowiącej dopłatę do ceny towaru lub usługi - tego rodzaju dofinansowanie stanowi, obok ceny, uzupełniający ją element podstawowy opodatkowania z tytułu tej dostawy lub świadczenia. Natomiast dotacje mające na celu dofinansowanie ogólnych kosztów działalności, nie dające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a więc nieuzależnione od ilości i wartości dostarczanych towarów lub świadczonych usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, a zatem nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W ocenie Wnioskodawcy, z uwagi na fakt, iż otrzymane środki finansowe od NCBiR w celu realizacji Projektu są przeznaczone wyłącznie na pokrycie kosztów jego przeprowadzenia należy uznać, że w przedmiotowej sprawie nie wystąpi bezpośredni związek dofinansowania z ceną tym bardziej z ceną za jakąkolwiek świadczoną usługę czy dostawę towarów ze strony Wnioskodawcy na rzecz NCBiR. Dofinansowanie stanowi swego rodzaju refundację ponoszonych przez Instytut oraz Współwykonawców kosztów i to tylko kosztów kwalifikowanych. To dzięki Dofinansowaniu, Instytut ma zapewnione pokrycie znaczącej części kosztów (50% kosztów kwalifikowanych) odnoszących się do całokształtu prowadzonych, w ramach realizowanego Projektu prac B+R. Cele realizowane w ramach Projektu mają umożliwić wykorzystanie wypracowanych efektów w działalności gospodarczej lidera, uczestników konsorcjum oraz Z., którzy swój interes gospodarczy widzą w możliwości późniejszego wykorzystania tych efektów.

Otrzymane Dofinansowanie będzie mogło być związane z przyszłymi dostawami towarów bądź usług realizowanymi przez Instytut, Współwykonawców oraz Z., a związek ten będzie miał charakter pośredni, gdyż na moment otrzymania Dofinansowania nie istnieje konkretna dostawa lub usługa bezpośrednio powiązane z otrzymanymi środkami finansowymi, a wyniki prac B+R mogą się okazać nieefektywne z ekonomicznego punktu widzenia i nie nadawać się do ich dalszego komercyjnego wykorzystania. Co więcej, Dofinansowanie przekazane przez NCBiR nie ma wpływu na cenę jaką Z. przekaże Wnioskodawcy z tytułu wykonania czynności - Wynagrodzenie pomiędzy Z. i Instytutem ustalane jest odrębnie i nie jest uzależnione od decyzji NCBiR.

Wnioskodawca, chce również zwrócić uwagę na fakt, iż nawet jeśli Dofinansowanie zostanie przez organ podatkowy uznane za dotację, która w ocenie organu wpływałaby na ostateczną cenę świadczenia to nie może to być decydującym elementem dla uznania, że będzie ona zwiększać podstawę opodatkowania. Do uznania dotacji za zwiększającą podstawę opodatkowania konieczne jest stwierdzenie, że dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności opodatkowanej (dostawy towarów lub świadczenia usług). Opodatkowanie dotacji następować powinno tylko w stosunku do takich dotacji, które odpowiadają całości lub części wynagrodzenia z tytułu takiej czynności. Dotacja powinna być związana także z konkretną, oznaczoną dostawą albo usługą. W analizowanej sprawie nie sposób zidentyfikować jakiegokolwiek świadczenia opodatkowanego VAT wykonywanego przez Instytut. W konsekwencji wykluczone jest uznanie, że otrzymane Dofinansowanie stanowi całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług.

Otrzymane Dofinansowanie nie będzie zatem stanowić obrotu, gdyż nie będzie powiązana bezpośrednio z ceną stanowiącą element wynagrodzenia na poczet jakiejkolwiek usługi bądź dostawy towaru, lecz przeznaczona będzie w całości na refundację kosztów kwalifikowanych Projektu i ma jedynie charakter zakupowy.

Wnioskodawca stoi więc na stanowisku, iż w zakresie okoliczności opisanych w stanie faktycznym niniejszego wniosku, kwota Dofinansowania otrzymanego od NCBiR przez Instytut jako lidera konsorcjum nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT. W przedstawionym opisie sprawy brak jest elementów typowych dla rozpoznania świadczenia jako usług za wynagrodzeniem w rozumieniu ustawy o VAT, jak i elementów dotacji bezpośrednio związanej z ceną. Otrzymane Dofinansowanie zatem nie będzie stanowić ani obrotu podlegającego opodatkowaniu VAT, ani wynagrodzenia za jakąkolwiek usługę świadczoną na rzecz NCBiR, przez co Instytut nie będzie zobowiązany do określenia podstawy opodatkowania na gruncie ustawy o VAT.

Wnioskodawca zwraca dodatkowo uwagę, że zaprezentowane powyżej stanowisko znajduje potwierdzenie w aktualnym orzecznictwie sądów administracyjnych (por. np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 17 stycznia 2017 r. (I SA/Łd 938/16): „Deklarowany cel nie ma charakteru komercyjnego, służyć będzie realizacji zadań publicznych wynikających z regulacji prawnych, to przyznana dotacja nie będzie stanowiła dopłaty do ceny świadczonych usług, lecz zwrot poniesionych kosztów. Oznacza to, że przedmiotowa dotacja będzie miała charakter zakupowy. W konsekwencji, w związku z realizacją umowy uniwersytet nie otrzyma sfinansowanego dotacją wynagrodzenia za świadczone usługi w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, lecz refundację poniesionych kosztów (...). Z uwagi na przedstawiony opis sprawy i powołane wyżej przepisy należy stwierdzić, że uniwersytet realizując zadania umowy wraz z innymi podmiotami wykonuje je otrzymując od Narodowego Centrum dotację, która nie stanowi obrotu, bowiem jest dotacją skierowaną na pokrycie kosztów zadania zawartego w umowie”. Podobnie wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 26 lipca 2016 roku (I SA/Gd 697/16), wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 23 stycznia 2018 r. (I SA/Kr 1226/17).


Nawiązując do powyższych rozważań, Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z art. 106b ust. 1 ustawy o VAT, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

  1. sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
  2. sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju i sprzedaż wysyłkową na terytorium kraju na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
  3. wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
  4. otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4.

Z powyższego wynika, iż tylko dokonanie czynności objętej zakresem opodatkowania VAT rodzi konieczność wystawienia faktury.


Z uwagi na fakt, że przedmiotowe Dofinansowanie nie jest zapłatą za jakąkolwiek usługę, nie stanowi obrotu podlegającego opodatkowaniu VAT, Wnioskodawca nie jest zobowiązany do dokumentowania otrzymanego Dofinansowania za pomocą faktur VAT wystawianych na czyjąkolwiek rzecz. Kwota Dofinansowania może zostać udokumentowana innym dokumentem np. notą księgową, czy obciążeniową.


Ad. 2.


Na wstępie Wnioskodawca wskazuje, że w jego ocenie, w świetle stanowiska dotyczącego pytania nr 1, odpowiedź na pytanie nr 2 jest bezzasadna.


Niemniej jednak, mając na uwadze fakt, że stanowisko organu może być odmienne niż to wyrażone przez Wnioskodawcę w stanowisku i uzasadnieniu odpowiedzi na pytanie nr 1 przedmiotowego wniosku, Wnioskodawca przedstawia uzasadnienie do własnego stanowiska w zakresie pytania nr 2.

W przedmiotowym stanie faktycznym kwota otrzymanego przez Instytut Dofinansowania od NCBiR zostanie przetransferowana do pozostałych uczestników konsorcjum. Obowiązek przekazania środków pieniężnych jest jedynie czynnością techniczną i wynika bezpośrednio z zawartych w związku z Projektem umów. Należna Współwykonawcom część Dofinansowania będzie stanowiła więc dla Instytutu jedynie przepływ pieniężny niemający wpływu na jego działalność gospodarczą. Co więcej, poza rzeczonym przekazaniem Instytut nie będzie w żaden inny sposób uprawniony do dysponowania należnymi Współwykonawcom środkami pieniężnymi. To dla Współwykonawców otrzymana część Dofinansowania będzie stanowiła bowiem refundację poniesionych przez nich kosztów w związku z przeprowadzeniem Projektu. Przekazywane sumy jak wspomniano powyżej traktowane być powinny jako czynność techniczna polegająca na przekazaniu i zwrocie udokumentowanych wydatków, które tylko przejściowo ujmowane będą w prowadzonej przez Instytut ewidencji i w żaden sposób nie będą przez niego wykorzystywane, a w konsekwencji nie powinny zostać ujęte w podstawie opodatkowania VAT.

Wnioskodawca uważa, iż w przypadku negatywnego stanowiska organu podatkowego na pytanie nr 1, podstawa opodatkowania powinna być kalkulowana jedynie jako kwota otrzymanego Dofinansowania przypadająca na pokrycie kosztów kwalifikowanych Instytutu, a więc pomniejszona o kwoty przekazane na rzecz pozostałych uczestników konsorcjum.


W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.


Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…). Przy czym towarami – w myśl art. 2 pkt 6 cyt. ustawy – są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.


Natomiast przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 – stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT – rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

  1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
  2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
  3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Zatem pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Należy podkreślić, że przepisy dotyczące funkcjonowania podatku VAT w krajach członkowskich Unii Europejskiej podlegają harmonizacji na zasadach określonych w Dyrektywie 2006/112/WE/Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 str. 1, z późn. zm.).


Uszczegółowieniem zasad obowiązywania i funkcjonowania podatku VAT określonych w dyrektywie są wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).


TSUE, w wyroku z dnia 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG wskazał, że „(…) w ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT (zob. wyrok z dnia 29 października 2009 r. w sprawie C 246/08 Komisja przeciwko Finlandii, Zb.Orz. s. I 10605, pkt 43). W tym świetle świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy VAT, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy (ww. wyrok w sprawie MKG-Kraftfahrzeuge-Factoring, pkt 47). Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem „świadczenie usług dokonywane odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem (wyrok z dnia 29 lipca 2010 r. w sprawie C 40/09 Astra Zeneca UK, Zb. Orz. s. I 7505, pkt 27 i przytoczone orzecznictwo)” (pkt 17-19).

W wyroku z dnia 27 marca 2014 r. w sprawie C-151/13 Le Rayon d’Or SARL przeciwko Ministre de l’Économie et des Finances Trybunał wskazał, że „(…) aby świadczenie usług mogło być uznane za „odpłatne” w rozumieniu tej dyrektywy, nie wymaga ona, aby świadczenie wzajemne za taką usługę było uzyskane bezpośrednio od jej odbiorcy. Świadczenie wzajemne może pochodzić także od osoby trzeciej (zob. podobnie wyrok Loyalty Management UK i Baxi Group, C 53/09 i C 55/09, EU:C:2010:590, pkt 56)” (pkt 34).

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Należy również wskazać, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Pojęcie „dostawa towarów” w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Z kolei każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi co do zasady usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

  • w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
  • świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).


Przy czym oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.


W konsekwencji stwierdzić należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem, aby dana czynność (usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

W świetle art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.


Przepis ten oznacza, że do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług wlicza się tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które mają bezpośredni wpływ na kwotę należną (cenę) z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług.


Z treści powołanych przepisów wynika, że w sytuacji gdy podatnik, w związku z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług, otrzymuje dofinansowanie (dotację, subwencję), stanowiące dopłatę do ceny towaru lub usługi, tego rodzaju dofinansowanie stanowi obok ceny, uzupełniający element podstawy opodatkowania z tytułu danej dostawy lub świadczenia. Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania jest zatem stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dotacje niedające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 powołanej ustawy.

Powyższy przepis stanowi implementację art. 73 dyrektywy VAT, zgodnie z którym w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług innych niż te, o których mowa w art. 74-77, podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług, od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia.

Związane jest to z tym, że podstawa opodatkowania stanowi wartość faktycznie uzyskaną przez sprzedawcę z tytułu danej opodatkowanej czynności. Należy jednocześnie wskazać, że nie ma tu znaczenia status podmiotu wypłacającego subwencję ani pochodzenie środków, z których ta subwencja jest wypłacana.

Z brzmienia powołanych wyżej przepisów wynika, że nie każda subwencja uwzględniana jest w podstawie opodatkowania dostawy towaru lub świadczenia usługi (tylko subwencje związane bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia). Zgodnie z wyrokiem TSUE z dnia 15 lipca 2004 r. w sprawie C-144/02 Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Republice Federalnej Niemiec: „Przewidując, że do podstawy opodatkowania podatkiem VAT zalicza się, w przypadkach, które określa art. 11 część A ust. 1 lit. a) szóstej dyrektywy, subwencje przyznane podatnikom, przepis ten zmierza do obciążenia podatkiem VAT całej wartości towarów lub usług, a przez to do uniknięcia zmniejszenia przychodu z podatku na skutek przyznania subwencji. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu stosuje się on, gdy subwencja jest bezpośrednio związana z ceną danej transakcji. Aby miała miejsce taka sytuacja, subwencja powinna przede wszystkim być przyznawana konkretnie podmiotowi subwencjonowanemu po to, by dostarczał on określonego towaru lub wykonywał określoną usługę. Jedynie w tym przypadku subwencja może być uznana za świadczenie wzajemne względem dostawy towaru lub świadczonej usługi, a w związku z tym podlegać opodatkowaniu. Należy stwierdzić w szczególności, że prawo do otrzymywania subwencji jest przyznawane beneficjentowi, skoro tylko ten ostatni dokona transakcji podlegającej opodatkowaniu (wyrok z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie C-184/00 Office des produits wallons, Rec. str. I 9115, pkt 12 i 13)” (pkt 26 28).

Ponadto, subwencje związane bezpośrednio z ceną interpretuje się jako obejmujące jedynie subwencje, które stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług i które są płacone przez stronę trzecią sprzedawcy lub dostawcy (np. wyrok TSUE z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie C-184/00 Office des produits wallons ASBL przeciwko państwu belgijskiemu, pkt 18). Niezbędne jest, by cena, którą ma zapłacić nabywca lub usługobiorca, była ustalona w taki sposób, by zmniejszała się w stosunku odpowiadającym subwencji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, która stanowiłaby zatem element determinujący cenę, jakiej ten ostatni żąda (pkt 29 ww. wyroku C-144/02).


Z powyższego wynika, że nie ma znaczenia od kogo dostawca towaru lub świadczący usługę otrzymuje zapłatę – czy od nabywcy czy od osoby trzeciej, ważne jest aby było to wynagrodzenie za dane konkretne świadczenie lub za daną konkretną dostawę.


W niniejszej sprawie wskazać również należy, że zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju (Dz. U. z 2018 r. poz. 1249), do zadań Centrum należy pobudzanie inwestowania przez przedsiębiorców w działalność naukową, w szczególności przez współfinansowanie przedsięwzięć prowadzonych przez podmiot posiadający zdolność do zastosowania wyników projektu w praktyce.

Natomiast w myśl art. 30 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, do zadań Centrum należy także inicjowanie i realizacja programów obejmujących finansowanie badań naukowych lub prac rozwojowych oraz działań przygotowujących do wdrożenia wyniki badań naukowych lub prac rozwojowych.


Ze złożonego wniosku wynika, że Wnioskodawca jest instytutem badawczym, działającym w obszarze transportu kolejowego. Instytut posiada osobowość prawną oraz jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Przedmiotem podstawowej działalności Instytutu jest inicjowanie i prowadzenie badań naukowych i prac badawczo-rozwojowych w dziedzinie pozostałych nauk przyrodniczych i technicznych, przystosowywanie wyników badań naukowych i prac rozwojowych do potrzeb praktyki oraz wdrażanie ich w przedsiębiorstwach, w dziedzinie infrastruktury kolejowej i miejskiego transportu szynowego. Rzeczone badania naukowe oraz prace badawczo-rozwojowe ukierunkowane są na:

  • rozwiązywanie złożonych problemów modernizacji infrastruktury kolejowej i miejskiego transportu szynowego,
  • doskonalenie technologii przewozów pasażerów i ładunków środkami transportu szynowego,
  • zmniejszenie ryzyka eksploatacji transportu szynowego w warunkach jego normalnego działania i w stanach zagrożeń,
  • naukowo-techniczne wsparcie projektowania, budowy i eksploatacji kolei dużych prędkości,
  • zintegrowanie polskiej sieci kolejowej z siecią europejską,
  • minimalizację oddziaływań transportu szynowego na środowisko naturalne oraz ułatwienie dostępu do tego transportu osobom niepełnosprawnym.


Instytut może prowadzić również inną działalność, o której mowa w art. 2 ust. 4 ustawy o instytutach badawczych w zakresie działalności usługowej, handlowej, wytwórczej.


Wskazane powyżej czynności są realizowane przez Instytut w myśl ogólnych zasad opodatkowania podatkiem od towarów i usług, w związku z czym generują sprzedaż opodatkowaną VAT. Przy czym, w przypadku prowadzenia różnego rodzaju prac badawczych do opodatkowania tychże prac dochodzi dopiero w przypadku ich komercjalizacji, tj. w przypadku podpisywania przez Instytut umów cywilnoprawnych, na podstawie których są sprzedawane kontrahentom efekty prac powstałe w trakcie badań, co również stanowi jeden z przedmiotów działalności Instytutu.

Instytut podpisał umowę o realizację projektu w ramach wspólnego przedsięwzięcia Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz Z. S.A., polegającego na wsparciu badań naukowych i prac rozwojowych w obszarze infrastruktury kolejowej pn. Badania i Rozwój w Infrastrukturze Kolejowe - BRIK (dalej jako „Przedsięwzięcie”). Umowa projektu została zawarta pomiędzy Z., a konsorcjum w składzie: Instytut jako lider konsorcjum oraz konsorcjanci (dalej jako: „Współwykonawcy”) współrealizujący przedmiot Umowy projektu.


Zaznaczenia wymaga fakt, iż przedmiotem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej są łącznie cztery projekty, realizowane w ramach Przedsięwzięcia, a mianowicie:

  • Standaryzacja wybranych interfejsów komputerowych urządzeń i systemów sterowania ruchem kolejowym,
  • Optymalizacja układu przetworników ultradźwiękowych do wykrywania wad wewnętrznych szyn kolejowych zgodnie z obowiązującym w Z. S.A. katalogiem wad,
  • Opracowanie i wdrożenie elementów systemu antykradzieżowego sieci jezdnej w transporcie szynowym,
  • Opracowanie innowacyjnego systemu zarządzania infrastrukturą oświetleniową na sieci zarządzanej przez Z. S.A.


Dla każdego z tych czterech ww. projektów została zawarta odrębna Umowa projektu, jednakże wszelkie postanowienia Umowy projektu, tj. przedmiot, warunki oraz mechanizm rozliczania będą każdorazowo tożsame jak w opisywanym stanie faktycznym.


Przedsięwzięcie, to program wsparcia badań naukowych i prac rozwojowych w obszarze infrastruktury kolejowej realizowany wspólnie przez NCBiR oraz Z.. Głównym celem Przedsięwzięcia jest wzrost innowacyjności i konkurencyjności transportu kolejowego do roku 2026. Ponadto, realizacja programu ma przyczynić się do:

  • wzrostu aktywności B+R w obszarze infrastruktury kolejowej:
  • wzrost liczby innowacyjnych rozwiązań w przedmiotowym obszarze;
  • poprawy efektywności eksploatacji i zarządzania infrastrukturą kolejową;
  • zmniejszenia negatywnego oddziaływania transportu kolejowego na środowisko.


Obszary tematyczne, na których skupiać się będą działania Przedsięwzięcia zostały zdefiniowane przez Z. i są to:

  • Digitalizacja i przetwarzanie parametrów ruchu kolejowego.
  • Zmniejszenie negatywnego oddziaływania transportu kolejowego na środowisko.
  • Zwiększenie dostępności i trwałości obiektów związanych z obsługą podróżnych.
  • Zwiększenie odporności infrastruktury kolejowej na czynniki klimatyczne i ingerencję osób trzecich.
  • Usprawnienie procesu utrzymania i modernizacji infrastruktury kolejowej.


Jak wcześniej zaznaczono, Wnioskodawca oraz Współwykonawcy w celu wykonania Projektu utworzyli konsorcjum, reprezentowane przez Instytut jako lidera, natomiast Współwykonawcy występują w charakterze konsorcjantów. Realizacja projektu obejmować będzie przeprowadzenie badań przemysłowych i prac rozwojowych albo prac rozwojowych.

Oprócz powyższego, Wnioskodawca oraz Współwykonawcy zawarli także drugą obok Umowy projektu, umowę o dofinansowanie projektu w ramach programu operacyjnego inteligentny rozwój z drugim z twórców Przedsięwzięcia, tj. NCBiR (dalej jako: „Umowa o dofinansowanie”). Przez rzeczone dofinansowanie należy rozumieć wartość wsparcia przyznanego liderowi konsorcjum oraz, za pośrednictwem lidera konsorcjum, konsorcjantom ze środków publicznych (dalej jako „Dofinansowanie”) na pokrycie kosztów kwalifikowanych projektu.


Koszty kwalifikowane to koszty faktycznie poniesione i opłacone w okresie kwalifikowalności i są to koszty:

  • bezpośrednie - wynagrodzenia, podwykonawstwo, pozostałe koszty (koszty aparatury, wartości niematerialne i prawne, koszty budynków i budowli, pozostałe koszty operacyjne),
  • pośrednie - wyliczane ryczałtowo jako 25% kosztów bezpośrednich.


Takie Dofinansowanie udzielane jest na podstawie rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 lutego 2015 r. w sprawie warunków i trybu udzielania pomocy publicznej i pomocy de minimis za pośrednictwem NCBiR (Dz. U. poz. 299) i stanowi pomoc publiczną.

Dofinansowanie przyznane Wnioskodawcy przez NCBiR stanowić będzie 50% całkowitej należnej kwoty (kosztów kwalifikowanych), wynikającej z wysokości wydatków uznanych za kwalifikowalne w związku z realizacją Projektów oraz dopuszczalnej intensywności wsparcia dla danej kategorii podmiotu. Pozostała kwota, stanowiąca drugie 50% będzie zapłacona na podstawie treści Umowy projektu w postaci wynagrodzenia od Z. (dalej jako: „Wynagrodzenie”) z tytułu wykonania przedmiotu Umowy projektu oraz po spełnieniu warunków wynikających z Umowy projektu. Projekt finansowany będzie więc z dwóch źródeł, ale w równych częściach, tj. po 50% przez NCBiR oraz Z., co oznacza, że Dofinansowanie przekazane przez NCBiR oraz Wynagrodzenie przekazane przez Z. pokrywa całość (100%) kosztów kwalifikowanych realizacji Projektu.

Do czasu wypłaty Wynagrodzenia oraz otrzymania Dofinansowania konsorcjum zobowiązane będzie do finansowania realizacji projektu z własnych środków. Z. dokona wypłaty Wynagrodzenia w częściach, wysokościach i terminach określonych w harmonogramie płatności Projektu. Wynagrodzenie wypłacone zostanie po podpisaniu przez upoważnionych przedstawicieli Z. protokołu odbioru potwierdzającego wykonanie prac określonych w Umowie projektu.

Wypłata Wynagrodzenia zostanie zrealizowana na podstawie prawidłowo wystawionych na rzecz Z. faktur powiększonych o podatek od towarów i usług, sporządzonych przez poszczególnych członków konsorcjum tj. Instytut oraz Współwykonawców, dokumentujących zakres, wykonanych przez nich prac. Z. dokona wypłaty Wynagrodzenia w oparciu o stosowanie udokumentowaną i przekazaną do Z. przez NCBiR informację o spełnieniu przez konsorcjum, na gruncie Umowy o dofinansowanie, warunków do wypłaty Wynagrodzenia.

Na podstawie Umowy o dofinansowanie, Dofinansowanie z NCBiR przekazywane będzie Wnioskodawcy w formie zaliczki lub refundacji poniesionych wydatków kwalifikowalnych, które będą wypłacane w wysokości określonej w harmonogramie płatności Projektu na podstawie złożonych przez lidera konsorcjum i zaakceptowanych przez NCBiR wniosków o płatność.

Wnioskodawca nie będzie otrzymywał od NCBiR, niezależnie od finansowania, o którym mowa w niniejszym wniosku, na etapie realizacji Projektu żadnych innych środków finansowych z tytułu jego przeprowadzenia.


Środki pieniężne na przeprowadzenie Projektu w postaci Dofinansowania, przekazane zostaną Instytutowi na rachunki bankowe. Następnie Instytut, jako lider konsorcjum będzie odpowiedzialny za przekazywanie Współwykonawcom, jako pozostałym członkom konsorcjum środków finansowych otrzymanych z NCBiR przynależnych im z tytułu czynności wykonywanych w ramach konsorcjum w wysokości odpowiadającej części wykonanej przez nich pracy oraz ich rozliczeń. Rozdysponowanie środków pieniężnych nastąpi z zachowaniem reguły, zgodnie z którą kwota finansowania obliczana jest na podstawie faktycznie poniesionych przez Wnioskodawcę lub Współwykonawców kosztów kwalifikujących się do objęcia wsparciem. Zarówno Instytut, jak i Współwykonawcy zobowiązani będą do prowadzenia wyodrębnionej ewidencji księgowej środków finansowych, która będzie umożliwiać identyfikację środków wydatkowanych na realizację Projektu. Ponadto, członkowie konsorcjum zobowiązani będą do posiadania i przechowywania dokumentów potwierdzających wszystkie koszty poniesione w związku z wykonaniem Projektu.

Koszty wykraczające poza całkowitą kwotę kosztów kwalifikowanych, w tym koszty wynikające ze wzrostu kosztu całkowitego realizacji Projektu po zawarciu Umowy projektu traktowane będą jako niekwalifikowalne i będą ponoszone przez członków konsorcjum. Warunkiem uznania kosztów za kwalifikowane, jest faktyczne ich poniesienie przez uczestników konsorcjum w związku z realizacją Projektu oraz zgodnie z Umową o dofinansowanie projektu oraz Umową projektu.

Środki uzyskane w ramach Projektu - zarówno w formie Dofinansowania od NCBiR, jak i Wynagrodzenia od Z. będą w całości wykorzystane na działania związane z realizacją Projektu i przeznaczone zostaną na pokrycie kosztów jego przeprowadzenia. Co więcej, nadmienić należy, że realizacja Projektu będzie podlegać ścisłej kontroli ze strony NCBiR. Oznacza to, że aby uzyskać Dofinansowanie, Instytut będzie zobligowany do realizacji każdego z projektów według ścisłych wytycznych i zgodnie z zatwierdzonymi wnioskami o dofinansowanie.

Zgodnie z założeniami Projektu i treścią Umowy projektu, członkowie konsorcjum będą zobowiązani do wdrożenia wyników prac badawczo-rozwojowych (dalej jako: „B+R”) wykonywanych w ramach Projektu w okresie trzech lat od dnia zakończenia realizacji projektu.

Docelowo opracowane wyniki Projektu w postaci praw majątkowych do wszelkich utworów w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, przedmiotów praw własności przemysłowej w rozumieniu ustawy Prawo własności przemysłowej oraz innych rezultatów realizacji Projektu nie podlegających takiej ochronie, będą przysługiwać członkom konsorcjum w proporcji odpowiadającej faktycznemu ich udziałowi w całkowitej kwocie kosztów kwalifikowanych.

Ponadto, konsorcjum na podstawie zawartej umowy licencji, udzieli Z. praw do wyników Projektu, o których mowa powyżej w formie bezterminowej, nieodpłatnej i odpowiednio niewyłącznej albo otwartej licencji z prawem do sublicencji wobec podmiotów zależnych, w zakresie usług świadczonych dla Z..

Z efektów Projektu korzystać będzie mogło nie tylko Z., wykorzystując nabyte jako efekt projektu licencje do prowadzonej działalności gospodarczej, ale również inne zainteresowane do skorzystania z wyników prac podmioty z rynku. Co istotne, NCBiR nie będzie dysponentem efektów zrealizowanego Projektu.


Poza powyżej opisaną, obligatoryjną formą wdrożenia, w warunkach Umowy projektu zawarto, iż zarówno Wnioskodawca, jak i Współwykonawcy będą mogli dodatkowo wdrożyć wyniki prac B+R uzyskane jako efekt przeprowadzenia Projektu poprzez:

  • wprowadzenie wyników prac badawczo-rozwojowych do działalności gospodarczej członka konsorcjum będącego przedsiębiorcą poprzez rozpoczęcie produkcji lub świadczenia usług na bazie uzyskanych wyników projektu lub
  • udzielenie licencji na korzystanie z przysługujących członkom konsorcjum wyników prac B+R w działalności gospodarczej prowadzonej przez innego przedsiębiorcę (spoza konsorcjum) lub
  • sprzedaż praw do wyników prac badawczo-rozwojowych w celu wprowadzenia ich do działalności gospodarczej innego przedsiębiorcy (spoza konsorcjum), z zastrzeżeniem warunków umownych w zakresie udzielenia licencji na rzecz Z..


Co istotne, zarówno ewentualna sprzedaż praw do wyników badań przemysłowych i prac rozwojowych, albo prac rozwojowych w celu wprowadzenia ich do działalności prowadzonej przez innego przedsiębiorcę, jak i udzielenie licencji na korzystanie z przysługujących liderowi konsorcjum lub konsorcjantowi praw do wyników badań przemysłowych i prac rozwojowych albo prac rozwojowych podmiotom trzecim nie biorącym udziału w finansowaniu realizacji Projektu zostanie dokonana po cenie rynkowej.

W przypadku, gdy w trakcie realizacji okaże się, że dalsze prace badawcze nie doprowadzą do osiągnięcia zakładanych wyników, bądź gdy po zakończeniu Projektu wdrożenie okaże się bezcelowe z ekonomicznego punktu widzenia, Wnioskodawca zobowiązany będzie do niezwłocznego złożenia do NCBiR wniosku o płatność końcową. Jeśli NCBiR po przeanalizowaniu dokumentów potwierdzi bezcelowość kontynuowania dalszych badań lub prac, członkowie konsorcjum otrzymają Wynagrodzenie proporcjonalne do zakresu zrealizowanych prac badawczych z zachowaniem reguły, zgodnie z którą Wynagrodzenie obliczane będzie na podstawie poniesionych przez Wnioskodawcę oraz Współwykonawców kosztów kwalifikowanych.

Powyższe oznacza, że niezależnie od końcowego efektu prac przeprowadzonych w trakcie Projektu, uczestnicy konsorcjum otrzymają należne im Wynagrodzenie w części odpowiadającej obszarowi wykonanych prac lub w całości, jeśli dopiero po sfinalizowaniu prac w ramach Projektu jego implementacja okaże się nieefektywna z ekonomicznego punktu widzenia.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że konsorcjum jest organizacją zrzeszającą kilka podmiotów gospodarczych na określony czas, w konkretnym celu. Jakkolwiek ani w prawie cywilnym ani w prawie podatkowym nie występuje legalna definicja konsorcjum, przyjmuje się, że zawarcie umowy konsorcjum możliwe jest na podstawie art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2018 r., poz. 1025 z późn. zm.), w ramach tzw. swobody umów.

W konsekwencji strony zawierające umowę konsorcjum mogą ją ukształtować w sposób dowolny, byleby jej treść lub cel nie sprzeciwiały się ustawie, zasadom współżycia społecznego oraz właściwości takiego stosunku. Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem. Zawierając umowę konsorcyjną podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz (może to być także osoba trzecia). Co do zasady, konsorcja nie mają też wspólnego majątku (chociaż mogą mieć wspólne konto rozliczeniowe), a wszelkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującą konsorcjum.

Przechodząc zatem na grunt prawa podatkowego, należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza, zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Dodać należy, że polski ustawodawca nie skorzystał z możliwości wynikającej z art. 11 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, s. 1, ze zm.), zgodnie z którym, po konsultacji z Komitetem ds. VAT, każde państwo członkowskie może uznać za jednego podatnika osoby mające siedzibę na terytorium tego samego państwa członkowskiego, które będąc niezależnymi pod względem prawnym, są ściśle powiązane pod względem finansowym, ekonomicznym i organizacyjnym.

Konsorcjum – w świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego – nie może być zatem uznane za podatnika VAT. Oznacza to, że relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT), dla potrzeb podatku od towarów i usług, nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum.

A zatem przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT. Powyższe oznacza, że działając w ramach konsorcjum powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej, w tym także w zakresie wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez nich czynności.


Ad. 1.


Wątpliwości Zainteresowanego dotyczą tego czy kwota dofinansowania otrzymanego od NCBiR przez lidera konsorcjum podlega opodatkowaniu podatkiem VAT oraz w przypadku uznania przez Organ, że wskazane kwoty podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT – czy Wnioskodawca będzie zobowiązany do wystawienia faktur z tego tytułu.

W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca wyraził własne stanowisko i stwierdził, że otrzymane od NCBiR środki pieniężne na pokrycie części kosztów nie stanowią dotacji mającej wpływ na cenę usługi i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i w konsekwencji nie będzie zobowiązany do udokumentowania otrzymanych kwot Dofinansowania za pomocą faktur.

W tym miejscu należy wskazać, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług – zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania – podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

W niniejszej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której występują skonkretyzowane świadczenia w zamian za określone wynagrodzenie. Przekazywane środki finansowe podmiotowi pełniącemu funkcję lidera konsorcjum – a więc Wnioskodawcy – przez NCBiR na realizację opisanych projektów ukierunkowanych na realizację przedsięwzięcia, którego celem jest wzrost innowacyjności i konkurencyjności transportu kolejowego – należy uznać za otrzymane od osoby trzeciej środki (dotacje, subwencje lub dopłaty o podobnym charakterze) mające bezpośredni wpływ na cenę świadczonych przez poszczególnych uczestników konsorcjum (lidera i członków konsorcjum) usług. Należy bowiem zauważyć, że otrzymane od NCBiR środki nie zostaną przeznaczone na ogólną działalność lidera i pozostałych członków konsorcjum, lecz mogą zostać wykorzystane tylko i wyłącznie na określone i wskazane w zawartej pomiędzy konsorcjum a NCBiR umowie działanie, tj. na pokrycie kosztów prowadzonych badań i prac rozwojowych. Otrzymane środki finansowe powinny zatem być uznane za zapłatę otrzymaną od osoby trzeciej (NCBiR).

Z opisu sprawy wynika też, że opracowane wyniki Projektu będą przysługiwać członkom konsorcjum. Ponadto, konsorcjum na podstawie zawartej umowy licencji, udzieli Z. praw do wyników Projektu w formie bezterminowej nieodpłatnej i odpowiednio niewyłącznej albo otwartej licencji z prawem do sublicencji wobec podmiotów zależnych w zakresie usług świadczonych dla Z..

Poza powyżej opisaną, obligatoryjną formą wdrożenia, w warunkach Umowy projektu zawarto, iż zarówno Wnioskodawca, jak i Współwykonawcy będą mogli dodatkowo wdrożyć wyniki prac B+R uzyskane jako efekt przeprowadzenia Projektu poprzez:

  • wprowadzenie wyników prac badawczo-rozwojowych do działalności gospodarczej członka konsorcjum będącego przedsiębiorcą poprzez rozpoczęcie produkcji lub świadczenia usług na bazie uzyskanych wyników projektu lub
  • udzielenie licencji na korzystanie z przysługujących członkom konsorcjum wyników prac B+R w działalności gospodarczej prowadzonej przez innego przedsiębiorcę (spoza konsorcjum) lub
  • sprzedaż praw do wyników prac badawczo-rozwojowych w celu wprowadzenia ich do działalności gospodarczej innego przedsiębiorcy (spoza konsorcjum), z zastrzeżeniem warunków umownych w zakresie udzielenia licencji na rzecz Z..


Przy czym, ewentualne wdrożenie efektów Projektu przez Wnioskodawcę i Konsorcjantów zostanie dokonane po cenie rynkowej.


Zatem uznać należy, że otrzymane przez Lidera Konsorcjum (tj. Wnioskodawcę) środki z NCBiR na realizację projektów wymienionych w złożonym wniosku, które następnie zostają rozdysponowane przez Lidera pomiędzy Konsorcjantów proporcjonalnie do wartości realizowanych przez nich prac - stanowią należności za świadczone usługi.

Tym samym realizację powierzonych zadań i w efekcie przekazanie licencji na rzecz Z. należy uznać za podlegające opodatkowaniu świadczenie usług, bowiem w przedmiotowej sprawie zostały spełnione wszystkie przesłanki warunkujące uznanie wykonywanych przez lidera i członków konsorcjum w ramach projektu czynności za odpłatne usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, dla których ustawodawca nie przewidział możliwości zastosowania zwolnienia. W analizowanym przypadku istnieje bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem a otrzymanym od osoby trzeciej wynagrodzeniem w zamian za przekazanie praw autorskich. Zatem wbrew twierdzeniu Zainteresowanego przekazanie przez lidera i pozostałych uczestników konsorcjum na rzecz Z. całości autorskich praw majątkowych do wszelkich efektów prowadzonych prac rozwojowych lub badań naukowych powstałych w związku z realizacją projektów nastąpi odpłatnie. Przy czym 50% wartości projektu pokryje Z., a pozostałe 50% zostanie sfinansowane dotacją od NCBiR.


Ponadto, co wynika z treści wniosku środki z dofinansowania od NCBiR oraz wynagrodzenie od Z. będą w całości wykorzystane na działania związane z realizacją projektu i przeznaczone na pokrycie jego kosztów.


Z uwagi na powyższe, dotacja otrzymana na sfinansowanie kosztów projektów będzie wchodziła do podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 29a ustawy.


Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii udokumentowania Dofinansowania otrzymanego od NCBiR.


Z powołanego przepisu art. 29a ust. 1 ustawy wynika, że podstawą opodatkowania jest wszystko co stanowi zapłatę, którą usługodawca otrzyma z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej. Jednocześnie ustawodawca precyzuje, że za taką zapłatę należy uznać wszelkie dotacje, subwencje oraz inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę.


Przepis art. 29a ust. 6 ustawy, precyzuje dodatkowe elementy jakie obejmuje podstawa opodatkowania. Jak stanowi ww. przepis, podstawa opodatkowania obejmuje:

  1. podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
  2. koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

W myśl art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

W analizowanej sprawie czynności dokonywane przy realizacji projektów należy zakwalifikować jako świadczenie usług – nastąpi przeniesienie praw do wyników Projektu, w związku z czym istnieje bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem a otrzymanym od osoby trzeciej (NCBiR) wynagrodzeniem. Jak wynika z wniosku, przeniesienie praw do licencji następować będzie bezpośrednio na rzecz Z. zarówno przez lidera, jak i pozostałych członków konsorcjum.

Zatem dotacja otrzymana przez lidera konsorcjum od NCBiR w części przysługującej liderowi jak i otrzymane przez pozostałych uczestników konsorcjum od lidera konsorcjum kwoty dofinansowania otrzymanego z NCBiR w częściach im przysługujących stanowi element podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy. W konsekwencji czynność ta powinna być udokumentowana przez lidera, jak i pozostałych członków konsorcjum fakturą stosownie do art. 106b ust. 1 ustawy, wystawioną na rzecz Z..


W świetle powyższych okoliczności, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.


Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

  1. z zastosowaniem art. 119a;
  2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty opis sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.


Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj