Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0115-KDIT2-1.4011.360.2017.2.MN
z 1 lutego 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 5 grudnia 2017 r. (data wpływu 12 grudnia 2017 r.) uzupełnionym w dniu 18 stycznia 2018 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie określenia skutków podatkowych sprzedaży lokalu mieszkalnego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 grudnia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek uzupełniony w dniu 18 stycznia 2018 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży lokalu mieszkalnego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni nabyła prawo do lokalu mieszkalnego w dniu 10 grudnia 2002 r. w drodze umowy o ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego i sprzedaży. Chcąc zabezpieczyć swoją egzystencję (jest na emeryturze) zgodziła się na umowę dożywocia z małżonkami J. K. i M. K., którzy byli i są dla niej osobami obcymi (brak pokrewieństwa). Umowa została zawarta w dniu 19 sierpnia 2009 r. W umowie małżonkowie zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego w myśl art. 908 zobowiązali się zapewnić Wnioskodawczyni dożywotnie utrzymanie, tj. dostarczać wyżywienie, ubrania, opał, światło oraz zapewnić odpowiednią opiekę medyczną. Małżonkowie nie wywiązali się ze swoich obowiązków, w związku z czym Wnioskodawczyni postanowiła odzyskać swoje prawo do nieruchomości. Wnioskodawczyni nie otrzymała niezbędnej pomocy w utrzymaniu mieszkania, na Jej barkach spoczęły koszty remontowe budynku. Przez kilka lat, tj. od 2009 r. do 2016 r. płaciła regularnie fundusz remontowy oraz opłaty związane z eksploatacją mieszkania i części wspólnych.

W dniu 31 maja 2016 r. nastąpiło rozwiązanie umowy dożywocia - małżonkowie K. przenieśli na rzecz Wnioskodawczyni prawo do nieruchomości oraz oświadczyli, iż nie wywiązali się z poprzedniej umowy, a Wnioskodawczyni zmuszona była przez cały okres trwania umowy ponosić wszystkie koszty związane z eksploatacją tego lokalu. Wartość prawa będącego przedmiotem aktu notarialnego została określona na 150 000 zł, co było ceną rynkową.

W związku z pogarszającym się stanem technicznym lokalu, którego Wnioskodawczyni była właścicielem (m. in. brak centralnego ogrzewania, instalacje wymagające wymiany) Wnioskodawczyni zmuszona została do zbycia prawa do nieruchomości. Niestety nie była w stanie przeprowadzić żadnych remontów, modernizacji czy kosztownych napraw. Odbyło się to aktem notarialnym z dnia 29 listopada 2017 r. Wartość sprzedanej nieruchomości wyniosła 138 000 zł.

Środki ze sprzedaży mieszkania Wnioskodawczyni chce przeznaczyć na poprawienie stanu swojego zdrowia, pokrycie kosztów przeprowadzki, kosztów sprzedaży oraz prywatnych zobowiązań, które musiała zaciągnąć chcąc wykonać niezbędne naprawy oraz ponosić koszty utrzymania mieszkania. Aktualnie wprowadziła się do lokalu mieszkalnego, którego właścicielem jest Jej brat.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy odpłatne zbycie lokalu mieszkalnego nabytego w drodze rozwiązania umowy o dożywocie skutkuje obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, w związku z odzyskaniem prawa do lokalu mieszkalnego w drodze rozwiązania umowy dożywocia z dnia 31 maja 2016 r. i sprzedażą tego prawa w dniu 29 listopada 2017 r., nie występuje podstawa prawna do zakwalifikowania niniejszych czynności jako zbycie nieruchomości przed upływem 5 lat od daty jej nabycia, co powodowałoby obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych. Rozwiązanie umowy o dożywocie Wnioskodawczyni traktuje jako odzyskanie prawa do nieruchomości, a nie jego nabycie. Zatem nabycie prawa do nieruchomości pod kątem podatku dochodowego od osób fizycznych nastąpiło w dniu 10 grudnia 2002 r. Ponadto wartość prawa wskazana w akcie notarialnym rozwiązania dożywocia z dnia 31 maja 2016 r. (150 000 zł) jest wyższa niż cena, którą uzyskała ze sprzedaży mieszkania, tj. 138 000 zł.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.) źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

• jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub ww. praw majątkowych następuje przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Oznacza to, że w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości lub prawa decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma moment ich nabycia, aby ustalić czy powstało źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 19 sierpnia 2009 r. Wnioskodawczyni podpisała umowę o dożywocie przekazując prawo własności do nieruchomości w zamian za zapewnienie Jej dożywotniego utrzymania. W dniu 31 maja 2016 r. nastąpiło rozwiązanie ww. umowy o dożywocie i przeniesienie na rzecz Wnioskodawczyni prawa do nieruchomości. W dniu 29 listopada 2017 r. Wnioskodawczyni sprzedała lokal mieszkalny.

Istotna zatem na gruncie niniejszej sprawy będzie odpowiedź na pytanie, czy rozwiązanie przez strony umowy o dożywocie i przeniesienie prawa własności nieruchomości na rzecz Wnioskodawczyni stanowić będzie nabycie nieruchomości w rozumieniu wskazanego wyżej przepisu.

Ustawodawca w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy nie zdefiniował pojęcia „nabycie nieruchomości”, zatem literalna wykładnia tej normy prawnej nie rozstrzygnie czy nabycie nieruchomości obejmuje także przeniesienie prawa własności nieruchomości w wyniku rozwiązania umowy o dożywocie. Zachodzi w tej sytuacji potrzeba zastosowania wykładni systemowej zewnętrznej i odwołania się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2017 r., poz. 459 ze zm.).

Zgodnie z art. 908 § 1 Kodeksu cywilnego jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Umowa o dożywocie jest umową zobowiązującą i wzajemną. Stosownie do art. 910 § 1 Kodeksu cywilnego przeniesienie własności nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie następuje z jednoczesnym obciążeniem nieruchomości prawem dożywocia. Do takiego obciążenia stosuje się odpowiednio przepisy o prawach rzeczowych ograniczonych. Przy czym w razie zbycia nieruchomości obciążonej prawem dożywocia nabywca ponosi także osobistą odpowiedzialność za świadczenia tym prawem objęte, chyba że stały się wymagalne w czasie, kiedy nieruchomość nie była jego własnością. Osobista odpowiedzialność współwłaścicieli jest solidarna (art. 910 § 2 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że nabywca nieruchomości pomimo nałożonych zobowiązań wynikających z ustanowionego dożywocia nie jest ograniczony w rozporządzaniu nabytą nieruchomością i może ją zbyć.

Uzupełniająco wskazać należy, że ustawodawca przewidział w art. 913 Kodeksu cywilnego w określonych sytuacjach możliwość modyfikacji przez sąd uprawnień objętych treścią dożywocia, włącznie z rozwiązaniem w wyjątkowych przypadkach umowy o dożywocie.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na treść art. 353¹ Kodeksu cywilnego, w myśl którego strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Zasada swobody umów wynikająca z tej regulacji pozwala podmiotom kształtować stosunki cywilnoprawne według własnych decyzji, do których należy także zaliczyć prawo stron do rozwiązania zawartej umowy. Przepisy Kodeksu cywilnego nie określają bezpośrednio rzeczowych skutków rozwiązania umowy o dożywocie, nawet w sytuacji, o której mowa w art. 913 Kodeksu cywilnego pozwalającego stronom umowy dożywocia na zmianę lub rozwiązanie umowy w szczególnych okolicznościach, gdy charakter stosunków, jakie wytwarzają się między stronami po ustanowieniu prawa, wskazuje na trudne lub wręcz niemożliwe utrzymywanie stosunku dożywocia. Jednak podkreślić należy, że w przypadku zmian dobrowolnie dokonanych przez strony, włącznie z rozwiązaniem umowy, zmiany te pozostają poza dyspozycją art. 913 Kodeksu cywilnego.

Rzeczowe skutki rozwiązania umowy o dożywocie należy wobec tego ocenić kierując się treścią regulacji Tytułu XXXIV, Działu II Kodeksu cywilnego. Skoro zawarcie umowy o dożywocie powoduje przeniesienie własności nieruchomości z jednoczesnym obciążeniem nieruchomości prawem dożywocia, to niewątpliwie w takim przypadku dochodzi do zbycia nieruchomości. Z takim samym skutkiem mamy do czynienia w sytuacji odwrotnej, gdy następuje dobrowolne rozwiązanie umowy o dożywocie, wówczas z jednej strony następuje przeniesienie własności nieruchomości z powrotem na dożywotnika, a z drugiej strony ma miejsce wygaśnięcie prawa dożywocia. Rozwiązanie umowy rodzi więc skutek rzeczowy w postaci przeniesienia własności nieruchomości na dożywotnika, co niewątpliwie należy potraktować jako nabycie nieruchomości przez dożywotnika.

To z kolei oznacza, że termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy należy w omawianej sprawie liczyć od końca roku, w którym doszło do rozwiązania umowy o dożywocie i przeniesienia prawa własności wskazanej we wniosku nieruchomości na Wnioskodawczynię. Z tym bowiem dniem, tj. 31 maja 2016 r. nastąpiło kolejne nabycie ww. nieruchomości przez Wnioskodawczynię. Tym samym dokonana sprzedaż ww. nieruchomości stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym na zasadach określonych w art. 30e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaznaczyć należy, że dokonana przez organ ocena stanowiska przedstawionego przez Wnioskodawczynię dotyczy wyłącznie skutków podatkowych sprzedaży lokalu mieszkalnego na tle wskazanego jako przedmiot interpretacji przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy, bowiem zakres żądania wyznacza sformułowane w złożonym wniosku pytanie oraz konkretny przepis prawa podatkowego. Nie oceniono stanowiska Wnioskodawczyni w zakresie sposobu ustalania kosztów uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia ww. lokalu mieszkalnego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.