Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP1-2.4012.1.2018.2.RM
z 19 lutego 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 13 grudnia 2017 r. (data wpływu 2 stycznia 2018 r.) uzupełnionym w dniu 5 lutego 2018 r. (data wpływu 9 lutego 2018 r.) na wezwanie tut. Organu z dnia 30 stycznia 2018 r. (skutecznie doręczone w dniu 1 lutego 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia do usług budowlano-montażowych realizowanych w ramach konsorcjum – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 stycznia 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia do usług budowlano-montażowych realizowanych w ramach konsorcjum.

Wniosek uzupełniony został w dniu 5 lutego 2018 r. (data wpływu 9 lutego 2018 r.) na wezwanie Organu z dnia 30 stycznia 2018 r.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe, uzupełnione pismem z dnia 5 lutego 2018 r.:

Sp. z o.o. (dalej jako „Spółka” lub „Wnioskodawca”) jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. Spółka prowadzi działalność gospodarczą, w której dominują usługi w zakresie robót budowlanych związanych z wykonywaniem instalacji wodno-kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych i klimatyzacyjnych, wykonywaniem instalacji elektrycznych oraz wykonywaniem pozostałych instalacji budowlanych.

W celu realizacji niektórych projektów dotyczących wykonania robót budowlano-montażowych Spółka planuje zawieranie umów Konsorcjum z innymi podmiotami świadczącymi usługi w tym zakresie. Umowy Konsorcjum będą wyróżniały Lidera Konsorcjum oraz pozostałych Członków/Partnerów Konsorcjum.

Na podstawie umowy Konsorcjum strony:

1. dokonają podziału zakresu prac, który ma zostać wykonany przez każdego z Członków Konsorcjum (w tym Lidera);
2. określą wysokość wynagrodzenia należnego dla każdego z Członków Konsorcjum (w tym Lidera) za wykonanie przydzielonego zakresu prac;
3. określą, że każdy z Członków Konsorcjum (w tym Lider Konsorcjum) będzie ponosił we własnym zakresie koszty związane z wykonywaniem swojego zakresu prac;
4. określą wzajemną odpowiedzialność (w stosunkach wewnętrznych) za wykonanie zakresów prac określonych w umowie Konsorcjum;
5. Każdy Członek Konsorcjum (w tym Lider) będzie wykonywał przypisany w umowie Konsorcjum zakres prac bezpośrednio na rzecz Inwestora;
6. Członkowie Konsorcjum wraz z Liderem Konsorcjum odpowiadać będą w stosunku do Inwestora solidarnie za cały zakres prac określonych w umowie z Inwestorem i wykonanych przez całe Konsorcjum.
   
   

Do zadań członków Konsorcjum będzie należała przede wszystkim realizacja robót budowlanych/budowlano-montażowych objętych umową z Inwestorem w zakresie określonym w umowie Konsorcjum.

Do zadań Lidera Konsorcjum będzie należała również realizacja ustalonego umową Konsorcjum zakresu robót budowlanych/budowlano-montażowych oraz reprezentacja Konsorcjum w stosunkach z Inwestorem.

Umowa z Inwestorem zostanie zawarta przez Konsorcjum w składzie Członkowie Konsorcjum i Lider Konsorcjum, które przy podpisywaniu umowy będzie reprezentował Lider Konsorcjum na podstawie pełnomocnictwa udzielonego w umowie Konsorcjum lub w formie oddzielnego dokumentu.

Dokonywanie rozliczeń w ramach realizacji kontraktu z Inwestorem będzie przebiegało w następujący sposób:

1. Lider Konsorcjum będzie wystawiać faktury VAT na Inwestora za prace wykonane przez Konsorcjum na podstawie umowy z Inwestorem;
2. Członkowie/Członek Konsorcjum będą wystawiać na Lidera Konsorcjum faktury VAT za wykonane przez siebie usługi budowlane lub budowlano-montażowe w ramach realizacji umowy z Inwestorem,
3. Lider Konsorcjum dopiero po otrzymaniu wynagrodzenia od Inwestora dokona rozliczenia wynagrodzenia na rzecz członków Konsorcjum.
   
   

W ramach zawieranych w przyszłości umów Konsorcjum Wnioskodawca będzie pełnić rolę Członka Konsorcjum.

Usługi budowlane, które będą świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie umowy Konsorcjum znajdują się w Załączniku nr 14 do ustawy o VAT (dot. art. 17 ust. 1 pkt 8).

Wszyscy Członkowie Konsorcjum będą zarejestrowanymi podatnikami VAT czynnym.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że Lider Konsorcjum wystawiając faktury na rzecz Inwestora za prace wykonane przez Konsorcjum, dokumentuje usługi wykonane w poz. 2-48 załącznika do ustawy o VAT.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy Spółka jako Członek Konsorcjum będzie zobowiązana wystawiać faktury VAT na Lidera Konsorcjum za wykonane przez siebie usługi budowlano-montażowe z zastosowaniem mechanizmu odwrotnego obciążenia - w świetle przepisów wynikających z art. 17 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 17 ust. 1h ustawy o VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 17 ust. 1h ustawy o VAT podatnikiem z tytułu usług wymienionych w poz. 2-48 załącznika nr 14 jest nabywca, jeśli usługodawca świadczy te usługi jako podwykonawca.

Wnioskodawca wskazuje, że na podstawie Objaśnień podatkowych z dnia 17 marca 2017 r. wydanych przez Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Finansów kluczowe jest ustalenie czy:

1. dana usługa jest usługą wymienioną w załączniku nr 14 do ustawy o VAT;
   
2. dana usługa jest świadczona przez podwykonawcę.
   
   

W zakresie pierwszego punktu w założeniach zostało stwierdzone, że Wnioskodawca będzie wykonywać usługi wymienione w załączniku nr 14 do ustawy o VAT.

W zakresie punktu 2 w ocenie Wnioskodawcy warunek ten nie zostanie spełniony.

Przepisy prawa podatkowego nie zawierają legalnej definicji podwykonawcy - należy więc w tym przypadku sięgnąć do przepisów prawa cywilnego lub do ogólnego znaczenia pojęcia „podwykonawca” zawartego w Słowniku języka polskiego PWN. W żadnym z tych przypadków Członek Konsorcjum w opisanym przez Wnioskodawcę zdarzeniu przyszłym, nie spełnia definicji podwykonawcy.

W opisanym powyżej zdarzeniu przyszłym Wnioskodawca występujący jako członek Konsorcjum nie będzie posiadał statusu podwykonawcy robót budowlano-montażowych w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, ponieważ:

1. Lider Konsorcjum w stosunku do Inwestora nie działa jako generalny wykonawca, gdyż generalnym wykonawcą zgodnie z umową, która będzie zawarta z Inwestorem będzie Konsorcjum (wszyscy członkowie w tym Lider odpowiadający solidarnie za wykonanie zadania i wszelkich obowiązków nałożonych na Konsorcjum umową z Inwestorem);
2. pomiędzy Liderem Konsorcjum a Członkiem Konsorcjum nie zostanie podpisana żadna umowa na podwykonawstwo w rozumieniu art. 6471 § 1 Kodeksu cywilnego, która podzlecałaby część zakresu prac do wykonania przez członka Konsorcjum na rzecz Lidera;
3. prace wykonywane przez członków Konsorcjum oraz przez Lidera będą bezpośrednio wykonywane i przekazywane na rzecz Inwestora. Członek Konsorcjum nie wykonuje prac bezpośrednio na rzecz Lidera, ale na rzecz Inwestora;
4. członkowi Konsorcjum nie będzie przysługiwać w stosunku do Inwestora roszczenie wynikające z art. 6471 § 5 KC dotyczące solidarnej odpowiedzialności.
   
   

Z punktu widzenia świadczonych usług, Członek Konsorcjum i Lider Konsorcjum będą mieć tożsamy status, tj. status generalnego wykonawcy i nie będą występować w żadnym stosunku zależności wobec siebie. Lider Konsorcjum będzie pełnić jedynie dodatkowo rolę pełnomocnika Konsorcjum w kontaktach z Inwestorem (w zakresie ściśle w umowie Konsorcjum oznaczonym), co będzie miało na celu jedynie uproszczenie procedur i zasad w kontakcie Konsorcjum z Inwestorem.

Ustalenie, że faktury za cały zakres prac wykonanych przez Konsorcjum będą wystawiane na rzecz Inwestora wyłącznie przez Lidera Konsorcjum również ma na celu jedynie uproszczenie tych rozliczeń.

Przepisy prawa nie zakazują dokonywania przez członków Konsorcjum wzajemnych rozliczeń w sytuacji, gdy wyłącznie Lider Konsorcjum wystawia faktury na rzecz Inwestora. Oznacza to, że prawo dopuszcza wystawienie faktury VAT przez członka Konsorcjum na rzecz Lidera Konsorcjum pomimo faktu, że usługi świadczone przez członków Konsorcjum nie są de facto świadczone na rzecz Lidera Konsorcjum, ale na rzecz Inwestora.

Sam więc fakt wystawienia faktury na rzecz Lidera Konsorcjum przez Członka Konsorcjum nie będzie oznaczał zmiany statusu członka Konsorcjum w ramach umowy zawartej przez Członków Konsorcjum (w tym Lidera) z Inwestorem. Członek Konsorcjum nie stanie się podwykonawcą tylko dlatego, że wystawia faktury VAT na Lidera - faktury te bowiem dokumentują zakres prac wykonany w ramach Konsorcjum na rzecz Inwestora.

Należy podkreślić, że jedynie w stosunkach wewnętrznych Lider Konsorcjum i Członkowie Konsorcjum przyjmą na siebie odpowiedzialność za własny zakres prac. W stosunkach z Inwestorem, każdy z wykonawców będzie odpowiadać za cały zakres prac zlecony Konsorcjum (w tym za prace wykonane przez innych członków Konsorcjum, w tym Lidera). Przykładowo Inwestor, w przypadku niewłaściwego wykonania umowy, będzie miał możliwość wystąpić równie dobrze z roszczeniem tylko przeciwko jednemu dłużnikowi solidarnemu - Członkowi Konsorcjum, nawet w sytuacji, gdy niewłaściwe wykonanie dotyczyć będzie zakresu prac wykonanego przez Lidera Konsorcjum.

Zdaniem Spółki, Wnioskodawca jako Członek Konsorcjum nie będzie zobowiązany do wystawiania faktur VAT na Lidera Konsorcjum w odniesieniu do wykonanych przez siebie usług budowlanych lub budowlano-montażowych z zastosowaniem mechanizmu odwrotnego obciążenia na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 17 ust. 1h ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Na wstępie należy zauważyć, że przy określaniu czy opodatkowanie danej czynności powinno nastąpić z zastosowaniem mechanizmu odwrotnego obciążenia istotne jest prawidłowe jej zaklasyfikowanie wg symbolu PKWiU. Tym samym wydając przedmiotową interpretację Organ oparł się na wynikającym z treści wniosku opisie sprawy, tj. na klasyfikacji podanej przez Wnioskodawcę.

Zauważyć należy, że zgodnie z poz. 7.3 Zasad Metodycznych Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług zawartych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) - dalej: „PKWiU”, zaliczanie danego produktu do odpowiedniego grupowania jest obowiązkiem producenta (względnie usługodawcy). Wynika to z faktu, że właśnie producent (usługodawca) posiada wszystkie informacje niezbędne do właściwego zaliczenia produktu do odpowiedniego grupowania PKWiU, tj. informacje dotyczące rodzaju użytego surowca, technologii wytwarzania, konstrukcji i przeznaczenia wyrobu lub charakteru usługi.

Należy jednak podkreślić, że dokonana przez producenta (usługodawcę) klasyfikacja nie może naruszać zasad budowy i logiki struktury PKWiU. W razie trudności przy zaliczaniu wyrobu (towaru) lub usługi do odpowiedniego grupowania PKWiU można wystąpić w tej sprawie do organów statystycznych. Procedury udzielania informacji w sprawie standardów klasyfikacyjnych (w tym Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług) określa Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie trybu udzielania informacji dotyczących standardów klasyfikacyjnych.

Zatem to podatnik jest zobowiązany do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z prawidłowym zdefiniowaniem i zaklasyfikowaniem realizowanych świadczeń.

Tut. Organ nie jest uprawniony do przyporządkowywania formalnego towarów i usług do określonego grupowania klasyfikacyjnego. Podkreślić należy, że kwestie dotyczące zaklasyfikowania towaru lub usługi do właściwego grupowania statystycznego nie mieszczą się w ramach określonych w art. 14b § 1 ww. ustawy Ordynacja podatkowa, zgodnie z którym Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

Tak więc niniejszą interpretację wydano w oparciu o informację wskazaną przez Wnioskodawcę we wniosku, że usługi będące przedmiotem wniosku są usługami wymienionymi w załączniku nr 14 do ustawy.

W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów opisanego zdarzenia przyszłego (w szczególności w przypadku błędnej klasyfikacji PKWiU wymienionej we wniosku czynności) lub zmiany stanu prawnego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2017 r., poz. 1221 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Towarami, stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy, są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Zgodnie z art. 5a ww. ustawy, towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Jednocześnie zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi wymienione w załączniku nr 14 do ustawy, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

1. usługodawcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9,
2. usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.
   
   

Przy tym, w myśl art. 17 ust. 1h ustawy - w przypadku usług wymienionych w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy przepis ust. 1 pkt 8 stosuje się, jeżeli usługodawca świadczy te usługi jako podwykonawca.

W myśl art. 17 ust. 2 ustawy, w przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 8 usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

Załącznik nr 14 do ustawy obowiązujący od dnia 1 stycznia 2017 r. zawiera (w poz. 2-48) zamkniętą listę usług identyfikowanych przy pomocy Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) podlegających mechanizmowi odwrotnego obciążenia w przypadku świadczenia tych usług przez podwykonawców.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy prawa, należy wskazać, że art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy wprowadza mechanizm polegający na przesunięciu obowiązku rozliczenia podatku VAT na podatnika, na rzecz którego świadczona jest usługa wymieniona w załączniku nr 14 do ustawy, jeżeli usługodawcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9, natomiast usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Przy czym, w przypadku usług wymienionych w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy mechanizm odwrotnego obciążenia ma zastosowanie, jeżeli usługodawca świadczy te usługi jako podwykonawca.

Natomiast, transakcje, których przedmiotem jest świadczenie wymienionych w załączniku nr 14 do ustawy usług, realizowane przez wykonawcę (generalnego wykonawcę) na rzecz inwestora (np. dewelopera budowlanego), podlegają opodatkowaniu według zasad ogólnych, tj. podatek VAT rozliczany jest przez wykonawcę (generalnego wykonawcę), natomiast inwestor otrzymuje fakturę na kwotę należności za wykonane usługi zawierającą podatek VAT.

W przypadku, wystąpienia dalszych „podzleceń” podwykonawca zlecający staje się głównym wykonawcą swojego zakresu prac w stosunku do swojego podwykonawcy i jest on wówczas zobowiązany do rozliczenia „podzleconych” usług budowlanych na zasadzie odwróconego obciążenia.

Należy wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje pojęcia podwykonawcy, zatem dla prawidłowego rozumienia terminu „podwykonawca” wystarczające będzie posłużenie się powszechnym jego znaczeniem wynikającym z wykładni językowej. Zgodnie z definicją zawartą w internetowym wydaniu Słownika Języka Polskiego PWN - podwykonawca to „firma lub osoba wykonująca pracę na zlecenie głównego wykonawcy” .

W myśl art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Zgodnie z art. 106e ust. 4 pkt 1 ustawy faktura nie zawiera, w przypadku dostawy towarów lub wykonania usługi, dla których obowiązanym do rozliczenia podatku, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 7 i 8, jest nabywca towaru lub usługobiorca - danych określonych w ust. 1 pkt 12-14.

Dane, które powinna zawierać faktura, zostały wskazane w art. 106e ust. 1 ustawy, gdzie w punktach 12 – 14 wymieniono:

1. stawkę podatku (pkt 12),
2. sumę wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku (pkt 13),
3. kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku (pkt 14),

a ponadto, w pkt 18 wskazano, że w przypadku dostawy towarów lub wykonania usługi, dla których obowiązanym do rozliczenia podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze jest nabywca towaru lub usługi - wyrazy „odwrotne obciążenie”.

Zatem w sytuacji gdy podatnikiem jest nabywca towarów lub usług, wówczas podatnik dokonujący dostaw lub świadczący usługę wystawia na rzecz tego nabywcy fakturę, która nie uwzględnia stawki i kwoty podatku oraz sumy sprzedaży netto, powinna być jednak opatrzona adnotacją „odwrotne obciążenie”.

Z treści wniosku wynika, że niektóre projekty dotyczące wykonania robót budowlano-montażowych Wnioskodawca zamierza realizować w ramach konsorcjów, w których będzie pełnił rolę Członka Konsorcjum. Umowa z Inwestorem zostanie zawarta przez Konsorcjum, tj. Członków oraz Lidera Konsorcjum. W kontaktach z Inwestorem konsorcjum będzie reprezentowane przez Lidera. Uczestnicy Konsorcjum w zawartej umowie określą zakres prac do wykonania przez każdego uczestnika konsorcjum (Członków Konsorcjum, Lidera), wysokość należnego wynagrodzenia oraz wzajemną odpowiedzialność w stosunkach wewnętrznych. Członkowie oraz Lider Konsorcjum będą ponosić we własnym zakresie koszty związane z wykonywaniem przydzielonego zakresu prac. Do zadań Członków oraz Lidera Konsorcjum będzie należała przede wszystkim realizacja robót budowlanych/budowlano-montażowych objętych umową z Inwestorem. Wykonanie przedmiotowych świadczeń Członkowie Konsorcjum będą dokumentować fakturami wystawionymi na rzecz Lidera Konsorcjum. Następnie Lider będzie wystawiać faktury na rzecz Inwestora za prace wykonane przez Konsorcjum. Po otrzymaniu wynagrodzenia od Inwestora Lider Konsorcjum dokona rozliczenia wynagrodzenia na rzecz Członków Konsorcjum.

Świadczenia realizowane przez Wnioskodawcę na podstawie umowy Konsorcjum stanowią usługi wskazane w Załączniku nr 14 do ustawy. Lider Konsorcjum wystawiając faktury na rzecz Inwestora za prace wykonane przez Konsorcjum, dokumentuje usługi wykonane w poz. 2-48 załącznika do ustawy o VAT.

Wszyscy Członkowie Konsorcjum będą zarejestrowanymi podatnikami VAT czynnymi.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą ustalenia czy wystawiając na rzecz Lidera Konsorcjum faktury dokumentujące realizację usług budowlano-montażowych zobowiązany będzie do zastosowania mechanizm odwrotnego obciążenia.

Odnosząc się do przedstawionych wątpliwości należy wskazać, że w praktyce gospodarczej bardzo często inwestycje budowlane realizowane są przez wykonawców funkcjonujących w formie konsorcjum, które jest związkiem kilku przedsiębiorstw, zawartym w celu dokonania wspólnego przedsięwzięcia. W praktyce mogą wystąpić różne modele konsorcjów, każde konsorcjum będzie miało zatem indywidualny charakter. To z postanowień konkretnych umów konsorcjów będzie wynikał sposób jego organizacji i rozliczeń pomiędzy jego członkami a inwestorem, jak również zakres usług świadczonych przez poszczególnych członków konsorcjum.

Konsorcjum jest organizacją zrzeszającą kilka podmiotów gospodarczych na określony czas, w konkretnym celu. W prawie cywilnym ani w prawie podatkowym nie występuje definicja konsorcjum, jednakże przyjmuje się, że zawarcie umowy konsorcjum możliwe jest na podstawie art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2017 r., poz. 459 ze zm.), w ramach tzw. swobody umów.

W konsekwencji strony zawierające umowę konsorcjum mogą ją kształtować w sposób dowolny, byleby jej treść lub cel nie sprzeciwiały się ustawie, zasadom współżycia społecznego oraz właściwości takiego stosunku. Konsorcjum nie jest podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem.

Zawierając umowę konsorcyjną podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz (może to być także osoba trzecia). Co do zasady, konsorcja nie mają też wspólnego majątku (chociaż mogą mieć wspólne konto rozliczeniowe), a wszelkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującą konsorcjum.

Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi być wykonana przez podatnika. Jak wskazuje art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Konsorcjum nie może być zatem uznane za podatnika VAT. Oznacza to, że relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT), dla potrzeb podatku od towarów i usług, nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum, a przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT. W konsekwencji działając w ramach konsorcjum powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej.

Ponadto odnosząc się do kwestii zastosowania mechanizmu odwróconego obciążenia do usług świadczonych w ramach konsorcjum należy mieć na uwadze, że wprowadzane zmiany w zakresie reverse change dla usług budowlanych generalnie nie powodują zmiany sposobu opodatkowania tych usług (np. w zakresie stawki VAT). W określonych przypadkach będzie dochodzić jedynie do przeniesienia obowiązku rozliczenia podatku VAT z usługodawcy na usługobiorcę.

Ustalenie czy dana usługa podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych czy z zastosowaniem mechanizmu odwrotnego obciążenia ma charakter indywidualny. Oznacza to, że w każdym konkretnym przypadku należy zbadać, czy dana usługa została wskazana przez ustawodawcę w załączniku nr 14 do ustawy oraz czy jest ona świadczona przez podwykonawcę, o którym mowa w art. 17 ust. 1h ustawy. Przy czym dla uznania czy dane świadczenie jest realizowane przez podwykonawcę niezbędne jest aby w danym przypadku występowała ciągłość wykonywania usług wskazanych w załączniku nr 14 do ustawy.

Z treści wniosku wynika, że na podstawie umowy Konsorcjum strony dokonają wyboru Lidera, który będzie realizował przydzielony zakres robót budowlanych/budowlano-montażowych oraz będzie reprezentował Konsorcjum w stosunkach z Inwestorem, w tym przy podpisywaniu umowy. W Umowie Konsorcjum Strony uzgodnią zakres robót świadczonych przez każdego uczestnika konsorcjum. Wobec Inwestora konsorcjanci będą solidarnie ponosić odpowiedzialność za prace wykonane przez całe Konsorcjum natomiast w ramach konsorcjum każdy z uczestników konsorcjum odpowiadał będzie za realizację przyjętego na siebie zakresu robót. Członkowie Konsorcjum będą wystawiać na Lidera faktury VAT za wykonane przez siebie usługi budowlane lub budowlano-montażowe. Następnie Lider Konsorcjum wystawi faktury na rzecz Inwestora za wszystkie prace wykonane przez Konsorcjum. Po otrzymaniu wynagrodzenia od Inwestora Lider Konsorcjum dokona rozliczenia wynagrodzenia na rzecz członków Konsorcjum. Usługi budowlane, które będą świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy Konsorcjum znajdują się w załączniku nr 14 do ustawy. Również wystawiając faktury na rzecz Inwestora za prace wykonane przez Konsorcjum Lider Konsorcjum dokumentował będzie usługi wskazane w poz. 2-48 załącznika do ustawy o VAT.

Zatem biorąc pod uwagę całokształt przedstawionych okoliczności sprawy wskazać należy, że wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy, w przedstawionym schemacie Wnioskodawca będzie występował względem Lidera Konsorcjum w charakterze podwykonawcy, o którym mowa w art. 17 ust. 1h ustawy. Natomiast Lider Konsorcjum będzie działał jako generalny wykonawca wobec Inwestora.

Zgodnie z treścią powołanego art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy, usługi wymienione w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy świadczone przez podwykonawców, o których mowa w art. 17 ust. 1h ustawy podlegają opodatkowaniu z zastosowaniem mechanizmu odwrotnego obciążenia. Skoro Wnioskodawca będzie wykonywał usługi budowlane wskazane w załączniku nr 14 do ustawy, jako podwykonawca, o którym mowa w art. 17 ust. 1h ustawy oraz wszyscy członkowie konsorcjum są czynnymi podatnikami VAT w analizowanej sprawie spełnione zostaną przesłanki wynikające z art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy w zw. z art. 17 ust. 1h ustawy. W konsekwencji usługi budowlane/budowlano-montażowe realizowane przez Wnioskodawcę w ramach konsorcjum podlegać będą opodatkowaniu z zastosowaniem mechanizmu odwrotnego obciążenia.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym Wnioskodawca jako Członek Konsorcjum nie będzie zobowiązany do wystawiania faktur VAT na Lidera Konsorcjum w odniesieniu do wykonanych przez siebie usług budowlanych lub budowlano-montażowych z zastosowaniem mechanizmu odwrotnego obciążenia na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 17 ust. 1h ustawy o VAT należy uznać za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zaznaczenia wymaga, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem zdarzenia przyszłego. Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Podkreślenia wymaga, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z tym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie tut. Organ wskazuje, że zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Z uwagi na indywidualny charakter interpretacji przepisów prawa podatkowego, niniejsza interpretacja rozstrzyga więc wyłącznie o obowiązkach i uprawnieniach Wnioskodawcy nie dotyczy natomiast sytuacji prawnopodatkowej pozostałych uczestników konsorcjum, którzy chcąc uzyskać interpretację indywidualną powinni wystąpić z odrębnymi wnioskami o jej udzielenie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2017 r., poz. 1369 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.