• W przypadku, gdy Podwykonawca nie kwestionuje swojej odpowiedzialności za wadę/usterkę lecz uzgadnia z Wnioskodawcą, że to Wnioskodawca na koszt Podwykonawcy usunie tę wadę/usterkę, usunięcie przez Wnioskodawcę wady/usterki stanowi na gruncie VAT świadczenie usług/dostawę towarów (w zależności od przedmiotu dostawy) na rzecz Podwykonawcy. W takim przypadku zwrot kosztów należny Wnioskodawcy od Podwykonawcy stanowi wynagrodzenie z tytułu czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT.
  Powyższe dotyczy również sytuacji, gdy Wnioskodawca przenosi na Podwykonawcę część kosztów związanych z usunięciem wady/usterki.
• W pozostałych przypadkach, tj. gdy Wnioskodawca na koszt Podwykonawcy usunie wadę/usterkę lecz bez uzgodnienia tego z Podwykonawcą (Podwykonawca kwestionuje swoją odpowiedzialność lub nie reaguje na zgłoszenie wady/usterki przez Wnioskodawcę lub w tzw. przypadkach nagłych), zwrot kosztów nie stanowi dla Wnioskodawcy wynagrodzenia za świadczenie jakichkolwiek usług/dostawę towarów i jako taki nie podlega opodatkowaniu VAT.
  Powyższe dotyczy również sytuacji, gdy Wnioskodawca przenosi na Podwykonawcę cześć kosztów związanych z usunięciem wady/usterki.

• W przypadku, gdy usunięcie przez Wnioskodawcę wady/usterki stanowi na gruncie VAT świadczenie usług/dostawę towarów na rzecz Podwykonawcy, Wnioskodawca jest podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia należnego podatku VAT z tytułu nabycia od Podmiotów Trzecich usług napraw wad/usterek zaklasyfikowanych do usług wskazanych w załączniku nr 14 do ustawy o VAT na zasadach odwrotnego obciążenia.
  Powyższe dotyczy również sytuacji, gdy Wnioskodawca przenosi na Podwykonawcę cześć kosztów związanych z usunięciem wady/usterki.
• W przypadku gdy zwrot kosztów usunięcia usterek/wad nie stanowi dla Wnioskodawcy wynagrodzenia za świadczenie jakichkolwiek usług/dostawę towarów i jako taki nie podlega opodatkowaniu VAT, Wnioskodawca nie jest podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia należnego podatku VAT z tytułu nabycia od Podmiotów Trzecich usług napraw wad/usterek zaklasyfikowanych do usług wskazanych w załączniku nr 14 do ustawy o VAT na zasadach odwrotnego obciążenia.
  Powyższe dotyczy również sytuacji, gdy Wnioskodawca przenosi na Podwykonawcę cześć kosztów związanych z usunięciem wady/usterki.

• podatku VAT wykazanego na fakturach dokumentujących nabycie usług/towarów od Podmiotów Trzecich związanych z usuwaniem wad/usterek zawinionych przez Podwykonawców,
• podatku VAT należnego z tytułu świadczenia usług związanych z usuwaniem wad/usterek zawinionych przez Podwykonawców dla których zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 8 podatnikiem jest Wnioskodawca.

Prawo to przysługuje Wnioskodawcy w każdym z poniższych przypadków, tj.:

• na moment ujawnienia wady/usterki Podwykonawca odpowiedzialny za te wady/usterki już nie istnieje, w związku z czym Wnioskodawca nie może obciążyć go poniesionymi kosztami,
• zwrot kosztów należny Wnioskodawcy od Podwykonawcy nie stanowi wynagrodzenia z tytułu czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT (w całości lub w części), 
• zwrot kosztów należny Wnioskodawcy od Podwykonawcy stanowi wynagrodzenie z tytułu czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT (w całości lub w części).
  
  

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy Pytanie oznaczone we wniosku numerem 1:

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez towary, stosownie do treści przepisu art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl przepisu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w przepisie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Jednocześnie stosownie do przepisu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, pod pojęciem świadczenia usług należy rozumieć każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu przepisu art. 7 ustawy o VAT.

Powołana definicja świadczenia usług zawarta w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT jest bardzo szeroka i określa zakres przedmiotowy opodatkowania w VAT w sposób dopełniający definicję dostawy towarów. Nie oznacza to jednak, że obejmuje ona swoim zakresem wszystkie sytuacje gospodarcze zaistniałe pomiędzy kontrahentami. Potwierdza to linia interpretacyjna organów podatkowych, np.:

• interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 8 grudnia 2016 r., nr 2461-IBPP3.4512.5812.2016.2.EJ
• „Usługa jest czynnością opodatkowaną - co do zasady - w sytuacji kiedy jest odpłatna. Związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie. Pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).
• Na konieczność występowania bezpośredniego i wyraźnego związku pomiędzy płatnością a usługą wskazuje również Trybunał Sprawiedliwości UE. W sprawie C-16/93 Tolsma Trybunał orzekł, że aby określone świadczenie mogło być uznane za opodatkowaną usługę musi zachodzić bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem, a należnym wynagrodzeniem. Korzyści wynikające z wykonywanych przez usługodawcę zadań muszą mieć bezpośredni związek z usługobiorcą, w sytuacji zaś, gdy taki związek nie istnieje, nie można uznać takich czynności za usługi opodatkowane podatkiem VAT. Przede 
• wszystkim wskazać należy, że pomiędzy otrzymaną zapłatą a wykonanymi świadczeniami powinien istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia. ”
• interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 2 listopada 2016 r., nr 0461-ITPP1.4512.624.2016.1.DM, cyt.:

„(...) Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia."

W świetle powyższego, aby dana czynność stanowiła odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT muszą zostać spełnione następujące warunki:

• istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego dochodzi do wykonywania wzajemnych świadczeń,
• istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie odbiorcy danej czynności (usługi),
• odpłatność za otrzymaną usługę pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, będącą przedmiotem usługi,
• wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę od usługobiorcy stanowi wartość faktycznie otrzymaną w zamian za wykonane czynności (usługi),
• istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości w/w świadczeń wzajemnych.
  
  

W kontekście powyższych przepisów oraz linii interpretacyjnej należy ustalić czy naprawy gwarancyjne w ramach których usuwane są wady/usterki stanowią świadczenie usług dla potrzeb VAT.

Kwestię gwarancji/rękojmi regulują przepisy Kodeksu cywilnego .

W myśl art. 556 § 1 Kodeksu cywilnego, sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną (rękojmia).

Zgodnie z przepisem art. 556¹ § 1 Kodeksu cywilnego wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową, przy czym rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, w szczególności jeżeli:

1. nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;
2. nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;
3. nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia; 
4. została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.
   
   

Równocześnie w myśl przepis art. 556¹ § 3 Kodeksu cywilnego rzecz sprzedana ma wadę fizyczną także w razie nieprawidłowego jej zamontowania i uruchomienia, jeżeli czynności te zostały wykonane przez sprzedawcę lub osobę trzecią, za którą sprzedawca ponosi odpowiedzialność, albo przez kupującego, który postąpił według instrukcji otrzymanej od sprzedawcy.

Stosownie do przepisu art. 577 § 1 i § 3 Kodeksu cywilnego, udzielenie gwarancji następuje przez złożenie oświadczenia gwarancyjnego, które określa obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu. Jeżeli została udzielona gwarancja co do jakości rzeczy sprzedanej, poczytuje się w razie wątpliwości, że gwarant jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, o ile wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w oświadczeniu gwarancyjnym.

Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że obowiązek wykonania przez sprzedawcę napraw na rzecz kupującego z tytułu rękojmi lub gwarancji wynika wprost z przepisów Kodeksu cywilnego.

Przysługujące nabywcy uprawnienia z tytułu gwarancji jakości bądź rękojmi są nierozerwalnie związane z transakcją sprzedaży i jako forma zabezpieczenia interesów nabywcy stanowią element stosunku prawnego jaki łączy sprzedawcę i kupującego. Oznacza to, że ewentualne świadczenia sprzedawcy obowiązanego do rękojmi bądź gwaranta wykonywane w razie ujawnienia się wad fizycznych rzeczy w okresie gwarancji bądź rękojmi stanowią jedynie realizację jego zobowiązań z tytułu rękojmi bądź udzielonej gwarancji mających na celu zapewnienie nabywcy rzeczy niezakłóconego korzystania z rzeczy sprzedanej w przypadku, gdy rzecz ta okaże się wadliwa. Świadczenia te nie mogą być więc traktowane jako dodatkowe świadczenia dokonywane na rzecz nabywcy rzeczy w oderwaniu od transakcji sprzedaży rzeczy.

Zgodnie z przepisem art. 361 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego, zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Stosownie do przepisu art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto, między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

Mając na uwadze powyższe przepisy, w opisanym stanie faktycznym Wnioskodawca jest zobowiązany do usunięcia wady/usterki w okresie gwarancji. Analogicznie Podwykonawca który wykonywał prace objęte wadą/usterką jest zobowiązany do jej usunięcia w okresie gwarancji. Przy czym usunięcie wady/usterki ma nierozerwalny związek z wykonaniem świadczenia głównego (np. usługi budowlanej) dotkniętej usterką. Tym samym na gruncie VAT usunięcie wady/usterki nie stanowi dla zobowiązanego do dokonania naprawy świadczenia odrębnego od świadczenia głównego.

W opisanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym wady/usterki mogą zostać usunięte w jeden z następujących sposobów:

• Wnioskodawca usuwa usterki/wady na własny koszt, jeżeli wina leży po jego stronie.
• Wnioskodawca usuwa wadę/usterkę we własnym zakresie (lub zleca to innym podmiotom) lecz wina za wadę leży po stronie Podwykonawcy i Podwykonawca nie kwestionuje swojej odpowiedzialności w tym zakresie lecz uzgadnia z Wnioskodawcą, że to Wnioskodawca na koszt Podwykonawcy usunie tę wadę/usterkę.
  

W takim przypadku Podwykonawca jest beneficjentem (odbiorcą) napraw dokonanych przez Wnioskodawcę, któremu zleca wykonanie tych prac. Ponadto, strony ustalają, że koszty związane z naprawą Wnioskodawca przeniesie na Podwykonawcę. W tym stanie rzecz należy uznać, że Wnioskodawca świadczy na rzecz Podwykonawcy usługi naprawy i usługi te mają charakter odpłatny - wynagrodzenie równe jest kwocie zwrotu kosztów.

• Wnioskodawca na koszt Podwykonawcy usuwa wadę/usterkę lecz bez uzgodnienia tego z Podwykonawcą (Podwykonawca kwestionuje swoją odpowiedzialność lub nie reaguje na zgłoszenie wady/usterki przez Wnioskodawcę lub w tzw. przypadkach nagłych). Wówczas Wnioskodawca żąda od Podwykonawcy zwrotu poniesionych kosztów.
  

W takim przypadku Wnioskodawca nie działa na zlecenie Podwykonawcy. Jednakże z uwagi na poniesienie przez Podwykonawcę kosztów związanych z naprawą, która powinna zostać dokonana przez Podwykonawcę, otrzymanie zwrotu kosztów nie stanowi dla Wnioskodawcy wynagrodzenia z tytułu jakiegokolwiek świadczenia usług.

Wnioski:

• W przypadku gdy Wnioskodawca na koszt Podwykonawcy usuwa wadę/usterkę (np. z uwagi na fakt, iż Podwykonawca kwestionuje swoją odpowiedzialność za tę wadę usterkę, nie reaguje na zgłoszenie wady/usterki przez Wnioskodawcę lub w tzw. przypadkach nagłych [vide punkt 1.b) stanowiska własnego Wnioskodawcy]), zwrot kosztów dochodzonych przez Wnioskodawcę nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie jakichkolwiek usług/dostawę towarów i nie podlega opodatkowaniu VAT.
  

Zwrot kosztów ma w tym przypadku charakter rekompensaty dla Wnioskodawcy w związku z dostarczeniem przez Podwykonawcę wadliwych towarów bądź usług. W efekcie w opisanej sytuacji nie dojdzie do odpłatnego świadczenia usług pomiędzy Wnioskodawcą a Podwykonawcą. 

Powyższa klasyfikacja na gruncie VAT dotyczy zarówno zwrotu pełnych kosztów związanych z usunięciem wady/usterki jak i zwrotu części tych kosztów.

• W przypadku, gdy Podwykonawca nie kwestionuje swojej odpowiedzialności za wadę/usterkę lecz uzgadnia z Wnioskodawcą, że to Wnioskodawca na koszt Podwykonawcy usunie tę wadę/usterkę (vide punkt 1.a) stanowiska własnego Wnioskodawcy], Wnioskodawca świadczy na rzecz Podwykonawcy usługi naprawy. W takiej sytuacji nie można mówić o rekompensacie (odszkodowaniu), gdyż wszelkie czynności podejmowane w celu dokonania naprawy są zlecane Wnioskodawcy przez Podwykonawcę.
  

Taka klasyfikacja na gruncie VAT dotyczy zarówno zwrotu pełnych kosztów związanych z usunięciem wady/usterki jak i zwrotu części tych kosztów.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidualnych wydanych przez organy podatkowe, m.in.:

• w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 14.04.2015 r., nr IBPP2/4512-75/15/IK, cyt.:
  

„Mając na uwadze opis sprawy i wyżej przytoczone przepisy wskazać należy, że zarówno w pierwszym jak i w drugim przypadku - w sytuacji gdy to Wnioskodawca występuje do swojego kontrahenta dostawcy/usługodawcy z żądaniem zwrotu poniesionych kosztów wynikających z konieczności samodzielnej naprawy lub zlecenia wykonania tej naprawy osobie trzeciej, ponieważ dostawca/usługodawca nie reaguje na zgłoszenie reklamacyjne bądź też kwestionuje swoją odpowiedzialność nie dojdzie do żadnej czynności opodatkowanej, nie dojdzie do wzajemnego świadczenia. Powyższy zwrot kosztów będzie miał charakter rekompensaty (odszkodowania) dla Wnioskodawcy jako odbiorcy usług/towarów z tytułu wadliwych towarów bądź usług, a zatem wykracza poza zakres przedmiotowy opodatkowania.

Zatem Wnioskodawca obciążając kontrahenta kosztami zwrotu poniesionych wydatków związanych z niedopełnieniem przez niego obowiązków nie wykonuje w świetle ustawy o VAT żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wnioskodawca angażując zastępczego wykonawcę, czy też dokonując napraw sam nie czyni tego w celach zarobkowych, lecz w celu usunięcia skutków niesolidnego wykonania umowy przez pierwotnego wykonawcę/dostawcę. Czynność ta nie będzie dokumentowana fakturą VAT.

Natomiast w trzecim opisanym przypadku, tj. gdy dostawca/usługodawca zareaguje na zgłoszenie reklamacyjne/gwarancyjne, nie kwestionując swojej odpowiedzialności za wadę, ale ustalając z Wnioskodawcą, że na jego koszt, wadę tę usunie Wnioskodawca, ze strony Wnioskodawcy dojdzie do świadczenia usług na rzecz dostawcy/usługodawcy. W tej sytuacji nie można mówić o rekompensacie (odszkodowaniu). Dostawca/usługodawca jako zleceniodawca, stanie się odbiorcą świadczenia polegającego na usunięciu na jego koszt wady przez Wnioskodawcę lub innego podwykonawcę. Wykonanie świadczenia nastąpi na podstawie umowy cywilnoprawnej, zatem otrzymane przez Wnioskodawcę kwoty uznać należy za wynagrodzenie z tego tytułu. ” 

• w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 12.04.2017 r., nr 1462-IPPP1.4512.69.2017.2.BS,
• w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 12.02.2017 r., nr IBPP1/443-1054/13-1/AZb.
  
  

Podsumowanie:

W świetle opisanego powyżej stanu faktycznego, powołanych przepisów oraz interpretacji indywidulanych należy uznać, że:

• W przypadku, gdy Podwykonawca nie kwestionuje swojej odpowiedzialności za wadę/usterkę lecz uzgadnia z Wnioskodawcą, że to Wnioskodawca na koszt Podwykonawcy usunie tę wadę/usterkę, usunięcie przez Wnioskodawcę wady/usterki stanowi na gruncie VAT świadczenie usług/dostawę towarów na rzecz Podwykonawcy.
  

W takim przypadku zwrot kosztów należny Wnioskodawcy od Podwykonawcy stanowi wynagrodzenie z tytułu czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Powyższe dotyczy również sytuacji, gdy Wnioskodawca przenosi na Podwykonawcę cześć kosztów związanych z usunięciem wady/usterki.

• W przypadku gdy Wnioskodawca na koszt Podwykonawcy usunie wadę/usterkę lecz bez uzgodnienia tego z Podwykonawcą z uwagi na fakt, że Podwykonawca kwestionuje swoją odpowiedzialność lub nie reaguje na zgłoszenie wady/usterki przez Wnioskodawcę lub w tzw. przypadkach nagłych, zwrot kosztów nie stanowi dla Wnioskodawcy wynagrodzenia za świadczenie jakichkolwiek usług/dostawę towarów lecz rekompensatę (odszkodowanie) z tytułu wad dostarczonych towarów /usług.
  

W takim przypadku zwrot kosztów należny Wnioskodawcy od Podwykonawcy nie stanowi wynagrodzenia z tytułu czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT i nie podlega opodatkowaniu VAT.

Powyższe dotyczy również sytuacji, gdy Wnioskodawca przenosi na Podwykonawcę cześć kosztów związanych z usunięciem wady/usterki.

Pytanie oznaczone we wniosku numerem 2:

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT).

Stosownie z przepisami art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi wymienione w załączniku nr 14 do ustawy o VAT, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

1. usługodawcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9,
2. usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.
   
   

Równocześnie stosownie do przepisu art. 17 ust. 1h ustawy o VAT w przypadku usług wymienionych w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy o VAT przepis art. 17 ust. 1 pkt 8 stosuje się, jeżeli usługodawca świadczy te usługi jako podwykonawca.

Dodatkowo w myśl przepisu art. 17 ust. 2 ustawy o VAT w przypadkach wymienionych w przepisie art. 17 ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 8 ustawy o VAT, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

Zgodnie z treścią przepisów art. 17 ust. 1 pkt 8 oraz art. 17 ust. 1h ustawy o VAT, podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia należnego podatku VAT jest nabywca usług jeżeli łącznie spełnione zostaną następujące warunki:

1. usługodawcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9,
2. usługobiorcą jest podatnik w rozumieniu przepisów art. 15 ustawy o VAT ustawy o VAT, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny,
3. przedmiotem świadczenia są usługi wymienione w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy o VAT,
4. usługodawca świadczy w/w usługi jako podwykonawca.
   
   

Przepisy ustawy o VAT nie zawierają definicji pojęcia „podwykonawca”. Definicji takiej nie zawierają również inne przepisy prawa podatkowego, ani przepisy ustawy Prawo budowlane. Zgodnie zatem z zasadami wykładni prawa podatkowego, wobec braku legalnej definicji pojęcia „podwykonawcy", należy nadać mu znaczenie, jakie wynika z języka powszechnego.

Zgodnie definicją pojęcia „podwykonawcy” wskazaną w internetowym Słowniku Języka Polskiego PWN [http://sjp.pwn.pl/sjp/podwykonawca;2503008.html] - podwykonawca to, cyt.:

„firma lub osoba wykonująca pracę na zlecenie głównego wykonawcy”.

Zasadność nadania pojęciu „podwykonawcy” znaczenia powszechnego na potrzeby wykładni przepisu art. 17 ust. 1h ustawy o VAT potwierdził również bezpośrednio Minister Rozwoju i Finansów w odpowiedzi z dnia 26 stycznia 2017 r. na interpelację poselską nr 8831, cyt.:

„(...) ustawa o VAT nie definiuje pojęcia podwykonawcy, lecz dla prawidłowego rozumienia terminu „podwykonawca" wystarczające będzie posłużenie się powszechnym jego znaczeniem wynikającym z wykładni językowej. Zgodnie z definicją zawartą w internetowym wydaniu Słownika języka polskiego „podwykonawca - to firma lub osoba wykonująca pracę na zlecenie głównego wykonawcy”.”

Jednocześnie zgodnie z internetowym Słownikiem Języka Polskiego PWN [http://sjp.pwn.pl/doroszewski/wykonawca;5520304.html] wykonawca to „ten kto coś wykonuje; realizator, twórca, odtwórca”.

W świetle przytoczonych wyżej definicji pojęć „podwykonawca” oraz „wykonawca” należy stwierdzić, że różnicą pomiędzy wykonawcą a podwykonawcą jest to, iż wykonawca świadczy określone prace (usługi) na zlecenie podmiotu będącego finalnym konsumentem tych prac (usług), podczas gdy podwykonawca świadczy prace (usługi) na zlecenie wykonawcy (pośrednika), który dokonuje ich dalszej odsprzedaży.

Tym samym, aby dany podmiot został uznany za podwykonawcę powinny zostać łącznie spełnione następujące warunki:

• jego prace są wykonywane na rzecz wykonawcy tj. realizatora/twórcy np. projektu budowlanego lub na rzecz innego podwykonawcy,
• jego prace nie są wykonywane na rzecz finalnego konsumenta tych prac.
  
  

W opisanym stanie faktycznym, w sytuacji gdy usunięcie przez Wnioskodawcę wady/usterki stanowi na gruncie VAT świadczenie usług/dostawę towarów (w zależności od przedmiotu dostawy) na rzecz Podwykonawcy [vide punkt 2.a) stanowiska własnego Wnioskodawcy) należy uznać, że Wnioskodawca występuje w charakterze:

• świadczeniobiorcy usługi świadczonej przez Podmiot Trzeci

oraz

• świadczeniodawcy w stosunku do Podwykonawcy.
  
  

Mając powyższe na uwadze, w sytuacji gdy usunięcie przez Wnioskodawcę wady/usterki stanowi na gruncie VAT świadczenie usług/dostawę towarów:

• Podmiot Trzeci dokonujący napraw powinien zostać uznany za podwykonawcę w rozumieniu przepisu art. 17 ust. 1h ustawy o VAT,
• Wnioskodawca jest podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia należnego podatku VAT z tytułu nabycia od Podmiotu Trzeciego usług napraw wad/usterek zaklasyfikowanych do usług wskazanych w załączniku nr 14 do ustawy o VAT na zasadach odwrotnego obciążenia. 
  
  

Powyższe dotyczy również sytuacji, gdy Wnioskodawca przenosi na Podwykonawcę jedynie część kosztów związanych z usunięciem wady/usterki.

W sytuacji natomiast, gdy zwrot kosztów usunięcia usterek/wad nie stanowi dla Wnioskodawcy wynagrodzenia za świadczenie usług/dostawę towarów na rzecz Podwykonawcy i jako taki nie podlega opodatkowaniu VAT, Wnioskodawca jest konsumentem świadczonych usług.

Tym samym, Podmiot Trzeci nie występuje wówczas w charakterze podwykonawcy.

Oznacza to, że Podmiot Trzeci jest zobowiązany do rozliczenia podatku VAT z tytułu dokonanych prac na zasadach ogólnych.

Powyższe dotyczy również sytuacji, gdy Wnioskodawca przenosi na Podwykonawcę tytułem rekompensaty jedynie część kosztów związanych z usunięciem wady/usterki.

Wnioski:

• W przypadku, gdy usunięcie przez Wnioskodawcę wady/usterki stanowi na gruncie VAT świadczenie usług/dostawę towarów (w zależności od przedmiotu dostawy) na rzecz Podwykonawcy, Wnioskodawca jest podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia należnego podatku VAT z tytułu nabycia od Podmiotów Trzecich usług napraw wad/usterek zaklasyfikowanych do usług wskazanych w załączniku nr 14 do ustawy o VAT na zasadach odwrotnego obciążenia (spełniony jest warunek zawarty w art. 17 ust. 1h ustawy o VAT - Podmiot Trzeci świadczy usługi jako podwykonawca).
  

Powyższe dotyczy również sytuacji, gdy Wnioskodawca przenosi na Podwykonawcę cześć kosztów związanych z usunięciem wady/usterki.

• W przypadku gdy zwrot kosztów usunięcia usterek/wad nie stanowi dla Wnioskodawcy wynagrodzenia za świadczenie jakichkolwiek usług/dostawę towarów i jako taki nie podlega opodatkowaniu VAT, Wnioskodawca nie jest podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia należnego podatku VAT z tytułu nabycia od Podmiotów Trzecich usług napraw wad/usterek zaklasyfikowanych do usług wskazanych w załączniku nr 14 do ustawy o VAT na zasadach odwrotnego obciążenia (nie jest spełniony warunek zawarty w art. 17 ust. 1h ustawy o VAT - Podmiot Trzeci nie świadczy usług jako podwykonawca).
  

Powyższe dotyczy również sytuacji, gdy Wnioskodawca przenosi na Podwykonawcę cześć kosztów związanych z usunięciem wady/usterki.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydanych przez organy podatkowe, m.in.: w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 27.07.2017 r., nr 0112-KDIL1-2.4012.54.2017.1.PG, cyt.:

„(...) w sytuacji gdy w celu realizacji wobec inwestora zobowiązań gwarancyjnych, Wnioskodawca zleca wykonanie koniecznych robót podmiotowi trzeciemu, podatnikiem z tytułu ich wykonania (nabycia usług budowlanych) nie jest Wnioskodawca, a w konsekwencji powinien on od podmiotu trzeciego otrzymać fakturę VAT z wykazanym na niej podatkiem należnym”.

Podsumowanie:

W opisanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym:

• W przypadku, gdy usunięcie przez Wnioskodawcę wady/usterki stanowi na gruncie VAT świadczenie usług/dostawę towarów (w zależności od przedmiotu dostawy) na rzecz Podwykonawcy, Wnioskodawca jest podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia należnego podatku VAT z tytułu nabycia od Podmiotów Trzecich usług napraw wad/usterek zaklasyfikowanych do usług wskazanych w załączniku nr 14 do ustawy o VAT na zasadach odwrotnego obciążenia.
  

Powyższe dotyczy również sytuacji, gdy Wnioskodawca przenosi na Podwykonawcę część kosztów związanych z usunięciem wady/usterki.

• W przypadku gdy zwrot kosztów usunięcia usterek/wad nie stanowi dla Wnioskodawcy wynagrodzenia za świadczenie jakichkolwiek usług/dostawę towarów i jako taki nie podlega opodatkowaniu VAT, Wnioskodawca nie jest podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia należnego podatku VAT z tytułu nabycia od Podmiotów Trzecich usług napraw wad/usterek zaklasyfikowanych do usług wskazanych w załączniku nr 14 do ustawy o VAT na zasadach odwrotnego obciążenia.
  

Powyższe dotyczy również sytuacji, gdy Wnioskodawca przenosi na Podwykonawcę część kosztów związanych z usunięciem wady/usterki.

Pytanie oznaczone we wniosku numerem 3:

Stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (...).

W myśl art. 86 ust. 2 ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi m.in.:

• suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług lub dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi,
• kwota podatku należnego z tytułu świadczenia usług, dla którego zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 8 podatnikiem jest usługobiorca/
  
  

Z analizy powyższych przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje podatnikowi w sytuacji, gdy zostaną spełnione łącznie następujące przestanki:

1. odliczenia dokonuje podatnik podatku od towarów i usług,
2. nabyte towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.
   
   

Przepisy ustawy o VAT nie wskazują przy tym czy związek pomiędzy nabywanymi przez podatnika towarami i usługami a wykonywanymi przez tego podatnika czynnościami opodatkowanymi VAT musi być bezpośredni czy też wystarczający w tym celu jest jedynie związek pośredni.

Bezsprzecznie prawo do odliczenia naliczonego podatku VAT przysługuje w przypadku bezpośredniego związku pomiędzy nabywanymi przez podatnika towarami i usługami a wykonywanymi przez tego podatnika czynnościami opodatkowanymi VAT. Prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje jednak również wówczas, gdy związek pomiędzy nabyciem usług/towarów a wykonywaniem czynności opodatkowanych jest pośredni, co potwierdza m.in. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie C-98/98 Commissioners of Customs and Excise przeciw Midland Bank pic oraz wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 22 lutego 2001 r. w sprawie C- 408/98 Abbey National pic przeciwko Commissioners of Customs and Excise.

W stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym istnieje bezsprzeczny ścisły związek pomiędzy nabywanymi przez Wnioskodawcę towarami/usługami, które służą usunięciu wad/usterek a świadczonymi przez Wnioskodawcę opodatkowanymi VAT usługami polegającymi na realizacji Inwestycji na rzecz Zleceniodawców.

Uprawnienia z tytułu gwarancji bądź rękojmi są nierozerwalnie związane z realizacją inwestycji na rzecz Zleceniodawców i jako forma zabezpieczenia ich interesów stanowią element stosunku prawnego jaki łączy Wnioskodawcę i Zleceniodawców.

Obowiązek wywiązania się przez Wnioskodawcę ze zobowiązań z tytułu gwarancji/rękojmi wynika wprost z przepisów prawa i stanowi jeden z kluczowych warunków realizacji Inwestycji.

W konsekwencji, istnieje bezpośredni związek pomiędzy nabywanymi przez Wnioskodawcę towarami/usługami mającymi na celu usunięciu wad/usterek a wykonywanymi przez Wnioskodawcę czynnościami opodatkowanymi VAT tj. Inwestycjami. O związku tym bezsprzecznie świadczy m.in. fakt, iż w każdym przypadku możliwe jest przyporządkowanie kosztów napraw do konkretnych Inwestycji zrealizowanych przez Wnioskodawcę.

Biorąc pod uwagę powyższe, w opisanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym Wnioskodawca jest uprawniony do odliczenia VAT naliczonego w związku z nabyciem usług/towarów mających na celu usunięcie wad/usterek ponieważ usługi te są związane z dokonywaną przez niego sprzedażą opodatkowaną VAT, tj. realizacją Inwestycji na rzecz Zleceniodawców. Prawo do dotyczy zarówno podatku VAT wykazanego na fakturach dokumentujących nabycie usług/towarów od Podmiotów Trzecich jak i podatku należnego z tytułu świadczenia usług, dla których zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT podatnikiem jest Wnioskodawca.

Związek napraw z czynnościami opodatkowanymi VAT Wnioskodawcy jest dodatkowo widoczny w przypadku, gdy Wnioskodawca świadczy opodatkowane VAT usługi napraw na rzecz Podwykonawców.

Podsumowanie:

• Wnioskodawca jest uprawniony do odliczenia:
  
  • podatku VAT wykazanego na fakturach dokumentujących nabycie usług/towarów od Podmiotów Trzecich związanych z usuwaniem wad/usterek zawinionych przez Podwykonawców,
  • podatku VAT należnego z tytułu świadczenia usług związanych z usuwaniem wad/usterek zawinionych przez Podwykonawców dla których zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 8 podatnikiem jest Wnioskodawca.
• Prawo to przysługuje Wnioskodawcy w każdym z poniższych przypadków, tj.:
  
  • na moment ujawnienia wady/usterki Podwykonawca odpowiedzialny za te wady/usterki już nie istnieje, w związku z czym Wnioskodawca nie może obciążyć go poniesionymi kosztami,
  • zwrot kosztów należny Wnioskodawcy od Podwykonawcy nie stanowi wynagrodzenia z tytułu czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT (w całości lub w części),
  • zwrot kosztów należny Wnioskodawcy od Podwykonawcy stanowi wynagrodzenie z tytułu czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT (w całości lub w części).
  
  
  
  

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221, z późn. zm.) zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Na mocy art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Należy zauważyć, że pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko w przepisie art. 8 ust. 1 ustawy. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej. Powyższa definicja jest niewątpliwie szersza niż zakres tego pojęcia w potocznym jego rozumieniu. Definicja ta obejmuje bowiem nie tylko transakcje polegające na wykonaniu czynności przez usługodawcę, ale również szereg transakcji niewymagających aktywnego działania usługodawcy.

Wskazać należy, że świadczenie usług podlega opodatkowaniu tylko wtedy, gdy pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, na podstawie którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych. Aby usługa podlegała obowiązkowi podatkowemu z tytułu VAT koniecznym warunkiem jest by świadczona była odpłatnie, przy czym pomiędzy czynnością podlegającą opodatkowaniu (usługą) a wynagrodzeniem otrzymanym z tytułu jej wyświadczenia musi istnieć bezpośredni, czytelny i dostrzegalny związek. W wyroku z dnia 29 października 2009 r. C-246/08 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej przypomniał, że jeżeli działalność usługodawcy polega wyłącznie na świadczeniu usług bez bezpośredniego świadczenia wzajemnego, brak jest podstawy opodatkowania i usługi te nie podlegają tym samym podatkowi VAT (teza 43).

Zatem czynność uznaje się za odpłatną gdy są spełnione następujące warunki:

• istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
• wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
• istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy usługi,
• odpłatność za otrzymane świadczenie (usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
• istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.
  
  

W myśl art. 556 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459, z późn. zm.) zwanej dalej Kodeksem cywilnym, sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną (rękojmia).

Zgodnie natomiast z art. 556¹ § 1 Kodeksu cywilnego, wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. W szczególności rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, jeżeli:

1. nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;
2. nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;
3. nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;
4. została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.
   
   

W świetle art. 577 § 1 Kodeksu cywilnego, udzielenie gwarancji następuje przez złożenie oświadczenia gwarancyjnego, które określa obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu. Oświadczenie gwarancyjne może zostać złożone w reklamie.

Obowiązki gwaranta mogą w szczególności polegać na zwrocie zapłaconej ceny, wymianie rzeczy bądź jej naprawie oraz zapewnieniu innych usług (art. 577 § 2 Kodeksu cywilnego).

Jeżeli została udzielona gwarancja co do jakości rzeczy sprzedanej, poczytuje się w razie wątpliwości, że gwarant jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, o ile wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w oświadczeniu gwarancyjnym (art. 577 § 3 Kodeksu cywilnego).

Obowiązek wykonania napraw na rzecz klienta z tytułu rękojmi lub gwarancji wynika więc wprost z przepisów Kodeksu cywilnego. Źródłem powstania tego obowiązku jest umowa sprzedaży łącząca sprzedającego i kupującego oraz skutki przewidziane w tym zakresie w przepisach tego kodeksu.

Z powyższego wynika, że przysługujące nabywcy uprawnienia z tytułu gwarancji bądź rękojmi są nierozerwalnie związane z transakcją sprzedaży i jako forma zabezpieczenia interesów nabywcy stanowią element stosunku prawnego jaki łączy sprzedawcę i kupującego. Oznacza to, że ewentualne świadczenia sprzedawcy obowiązanego do rękojmi bądź gwaranta wykonywane w razie ujawnienia się wad fizycznych rzeczy w okresie gwarancji bądź rękojmi stanowią jedynie realizację jego zobowiązań z tytułu rękojmi bądź udzielonej gwarancji mających na celu zapewnienie nabywcy rzeczy niezakłóconego korzystania z rzeczy sprzedanej w przypadku, gdy rzecz ta okaże się wadliwa. Świadczenia te nie mogą być więc traktowane jako dodatkowe świadczenia dokonywane na rzecz nabywcy rzeczy w oderwaniu od transakcji sprzedaży rzeczy.

W myśl art. 5a ustawy, towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

Według art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Z kolei stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi wymienione w załączniku nr 14 do ustawy, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

1. usługodawcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9,
2. usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.
   
   

Na podstawie art. 17 ust. 1h ustawy, w przypadku usług wymienionych w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy przepis ust. 1 pkt 8 stosuje się, jeżeli usługodawca świadczy te usługi jako podwykonawca.

Załącznik nr 14 do ustawy obowiązujący od dnia 1 stycznia 2017 r. zawiera (w poz. 2-48) zamkniętą listę usług identyfikowanych przy pomocy Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) podlegających mechanizmowi odwrotnego obciążenia w przypadku świadczenia tych usług przez podwykonawców.

Należy wskazać, że art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy wprowadza mechanizm polegający na przesunięciu obowiązku rozliczenia podatku VAT na podatnika, na rzecz którego świadczona jest usługa wymieniona w załączniku nr 14 do ustawy, jeżeli usługodawcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 bądź 9, natomiast usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Przy czym, w przypadku usług wymienionych w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy mechanizm odwrotnego obciążenia ma zastosowanie, jeżeli usługodawca świadczy te usługi jako podwykonawca.

Ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje pojęcia podwykonawcy, zatem dla prawidłowego rozumienia terminu „podwykonawca” – wystarczające będzie posłużenie się powszechnym jego znaczeniem wynikającym z wykładni językowej. Zgodnie z definicją zawartą w internetowym wydaniu Słownika Języka Polskiego, podwykonawca to „firma lub osoba wykonująca pracę na zlecenie głównego wykonawcy”.

Podwykonawca to dalszy wykonawca prac (częściowych lub całościowych) w ramach zleconej przez inwestora na rzecz głównego wykonawcy inwestycji. A zatem podwykonawca jest podatnikiem działającym na zlecenie głównego wykonawcy.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest przedsiębiorcą działającym w branży budowlanej. W ramach realizowanych inwestycji Wnioskodawca występuje jako tzw. generalny wykonawca. W związku z realizowanymi inwestycjami Wnioskodawca ponosi odpowiedzialność z tytułu rękojmi oraz z tytułu udzielonych gwarancji w zakresie wad/usterek związanych z wykonywanymi pracami w ramach realizowanych inwestycji. W przypadku wykrycia przez Wnioskodawcę lub Zleceniodawcę wady/usterki Wnioskodawca zgłasza ją Podwykonawcy celem jej usunięcia przez tego Podwykonawcę.

W takim przypadku mogą mieć miejsce następujące sytuacje:

• Podwykonawca reaguje na zgłoszenie nie kwestionując swojej odpowiedzialności za wadę/usterkę i dokonuje jej usunięcia (samodzielnie lub z wykorzystaniem podwykonawców),
• Podwykonawca reaguje na zgłoszenie nie kwestionując swojej odpowiedzialności za wadę/usterkę lecz uzgadnia z Wnioskodawcą, że Wnioskodawca na koszt Podwykonawcy usunie tę wadę/usterkę (samodzielnie lub z wykorzystaniem podwykonawców), a następnie przeniesie związane z tym koszty na Podwykonawcę,
• Podwykonawca reaguje na zgłoszenie kwestionując jednak swoją odpowiedzialność za wadę/usterkę, w związku z czym Wnioskodawca usuwa wadę/usterkę dochodząc następnie od Podwykonawcy zwrotu poniesionych kosztów (czy to na drodze sądowej czy też mediacyjnej lub prowadząc odpowiednie rozmowy biznesowe), 
• Podwykonawca w ogóle nie reaguje na zgłoszenie w związku z czym Wnioskodawca usuwa wadę/usterkę dochodząc następnie od Podwykonawcy zwrotu poniesionych kosztów (czy to na drodze sądowej czy też mediacyjnej lub prowadząc odpowiednie rozmowy biznesowe),
• W tzw. przypadkach nagłych Wnioskodawca usuwa wadę/usterkę we własnym zakresie dochodząc następnie od Podwykonawcy zwrotu poniesionych kosztów (czy to na drodze sądowej czy też mediacyjnej lub prowadząc odpowiednie rozmowy biznesowe).
  
  

W związku z powyższym, Wnioskodawca powziął wątpliwości w kwestii zastosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia odnośnie nabywanych od Podmiotów Trzecich usług napraw wad/usterek wskazanych w załączniku nr 14 do ustawy o VAT (pytanie nr 2),

W pierwszej kolejności należy wskazać, że przepisy ustawy nie różnicują zasad opodatkowania podatkiem VAT w zależności od tego, czy usługi budowlane są realizowane w trakcie fazy wykonawczej inwestycji, czy też w okresie istnienia rękojmi lub gwarancji.

Jak wskazano powyżej aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie pozostające w bezpośrednim związku ze świadczoną usługą. Z danego bowiem stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę.

Analiza przedstawionych okoliczności sprawy i obowiązujących przepisów prawa prowadzi więc do wniosku, że czynności realizowane na rzecz Wnioskodawcy przez Podmioty Trzecie, polegające na usunięciu wad lub usterek, stanowią odpłatne świadczenie usług. W rozpatrywanej bowiem sprawie ww. Podmioty wykonują na zlecenie Wnioskodawcy usługi budowlane mieszczące się w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy dotyczące usunięcia wad lub usterek. W zamian za wykonanie przedmiotowych usług ww. podmioty otrzymują od Wnioskodawcy wynagrodzenie. W konsekwencji usługi te mają miały charakter odpłatny i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy.

Kolejno należy ustalić, czy nabywane od Podmiotów Trzecich usługi powinny być rozliczone zgodnie z mechanizmem odwrotnego obciążenia, czy też zastosowanie ma ogólna zasada rozliczenia podatku VAT. W każdym konkretnym przypadku należy zatem zbadać, czy dana usługa jest usługą wymienioną w załączniku nr 14 do ustawy oraz czy jest świadczona przez podwykonawcę.

Okoliczności sprawy wskazują jednoznacznie, że Wnioskodawca na mocy zawartej z Zamawiającym (odbiorcą finalnym) umowy świadczy usługi budowlane wymienione w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy. Ponadto Wnioskodawca w związku z realizowanymi ww. pracami budowlanymi odpowiada za usunięcie powstałych wad lub usterek. W związku z tym, celem usunięcia powstałych wad lub usterek, powierza ich naprawę innemu podmiotowi (Podmioty Trzecie).

Biorąc pod uwagę powyższe uregulowania oraz przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, że w każdej z przedstawionych powyżej sytuacji, gdy Wnioskodawca nabywa od Podmiotu Trzeciego usługi naprawy wad i usterek wystąpi mechanizm odwrotnego obciążenia. Powyższe wynika z faktu, że usunięcie przez Podmiot Trzeci wad lub usterek z tytułu udzielonych przez Wnioskodawcę (głównego wykonawcę) Zamawiającemu gwarancji lub rękojmi oraz występujących na etapie realizacji kontraktu spełnia dyspozycje wynikające z art. 17 ust. 1 pkt 8 w zw. z ust. 1h ustawy. Jak wiadomo bowiem usunięcie wad lub usterek zostało zlecone przez Wnioskodawcę – występującego w analizowanej sprawie jako główny wykonawca – i odbywało się za odpłatnością, co dowodzi, że ww. usługi budowlane, o których mowa w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy jest wykonane przez podmioty występujące w charakterze podwykonawcy. Tym samym w sytuacjach, o których mowa w pytaniu nr 2, podmiotem do rozliczenia podatku od towarów i usług z tytułu nabycia usług budowlanych jest zobowiązany Wnioskodawca.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 2 jest nieprawidłowe.

Ponadto wątpliwości Wnioskodawcy budzi kwestia, przedstawiona w pytaniu nr 1, tj. czy w opisanym stanie faktycznym należny Wnioskodawcy od Podwykonawcy zwrot kosztów usunięcia wady/usterki stanowi wynagrodzenie z tytułu czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Przechodząc do odpowiedzi na pytanie nr 1 dotyczące kwestii uznania zwrotu kosztów usunięcia wad/usterek za wynagrodzenie tytułu czynności podlegających opodatkowaniu, należy przytoczyć następujące przepisy prawne:

Zgodnie z art. 361 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego, zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W myśl art. 363 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego, naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.

Stosownie do art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Zagadnienie kar umownych regulują przepisy art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego który stanowi, że można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Przepis statuujący karę umowną ma charakter bezwzględnie obowiązujący. Kara umowna może obejmować trzy grupy zdarzeń, a mianowicie: niewykonanie zobowiązania, nienależyte wykonanie zobowiązania w ogólności oraz konkretne uchybienia w zakresie sposobu wykonania zobowiązania. Zatem ma ona na celu „naprawienie szkody”, a więc należy uznać, że jest swoistą postacią odszkodowania.

Mając na uwadze zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług oraz przepisy Kodeksu cywilnego regulujące kwestię odszkodowań oraz kar umownych należy stwierdzić, że odszkodowania, jak i kary umowne nie zostały objęte zakresem art. 5 ustawy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W rozpatrywanej sprawie wskutek ujawnionych wad i usterek usług budowlanych wykonanych przez Podwykonawcę, Wnioskodawca ich naprawę zleca Podmiotowi Trzeciemu. W następstwie dochodzi do obciążenia Podwykonawcy przez Wnioskodawcę kosztami usunięcia wad i usterek wykonywanych przez Podmiot Trzeci.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że zwrot kosztów usunięcia wad/usterek przysługujący Wnioskodawcy od Podwykonawcy nie stanowi wynagrodzenia za wykonane usługi, lecz odszkodowanie za nienależycie wykonane usługi, które Podwykonawca nie naprawił we własnym zakresie. W konsekwencji powyższego obciążenie Podwykonawcy kosztami usunięcia wad/ usterek nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Bez wpływu na opodatkowanie ww. zwrotu kosztów pozostaje fakt, czy Podwykonawca kwestionuje czy też nie kwestionuje swoją odpowiedzialność za powstałe wady/usterki.

Zatem stanowisko objęte pytaniem nr 1z uwagi na uzasadnienie jest nieprawidłowe.

Przechodząc natomiast do kwestii prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia podatku VAT wykazanego na fakturach dokumentujących nabycie usług/towarów od Podmiotów Trzecich związanych z usuwaniem wad/usterek zawinionych przez Podwykonawców oraz podatku należnego wykazanego przez Wnioskodawcę z tytułu nabycia usług związanych z usuwaniem wad/usterek zawinionych przez Podwykonawców, dla których zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT podatnikiem jest Wnioskodawca, zauważyć należy, iż zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Natomiast stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. a) ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi kwota podatku należnego z tytułu świadczenia usług, dla którego zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 lub 8 podatnikiem jest ich usługobiorca.

Z powyższych regulacji prawnych wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Należy również podkreślić, iż prawo do odliczenia podatku naliczonego, jako integralna część systemu VAT, w zasadzie nie może być ograniczane, ani pod względem czasu, ani też pod względem zakresu przedmiotowego. Nie jest to bowiem wyjątkowy przywilej podatnika, lecz jego fundamentalne prawo. Możliwość wykonania tego prawa powinna być zapewniona niezwłocznie i względem wszystkich kwot podatku, które zostały pobrane (naliczone) od transakcji związanych z zakupami. Decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia ma zamierzony (deklarowany) związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi.

Podkreślić należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że zwrot kosztów usunięcia wad/usterek nie stanowi dla Wnioskodawcy wynagrodzenia za świadczenie jakichkolwiek usług a więc nie podlega opodatkowaniu VAT (powyższe dotyczy również sytuacji, gdy Wnioskodawca przenosi na Podwykonawcę część kosztów związanych z usunięciem wady/usterki). Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Z uwagi na fakt, że zwrot kosztów związanych z usuwaniem wad/usterek należy uznać jako należność o charakterze odszkodowawczym, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podatek naliczony na fakturach wykazanych przez Podmioty Trzecie oraz podatek należny naliczony przez Wnioskodawcę w związku z odwrotnym obciążeniem, nie wiąże się z czynnościami opodatkowanymi. Zatem Wnioskodawcy nie przysługuje prawo do odliczenia podatku z tytułu nabycia przedmiotowych usług gdyż wykonanie tych usług ma charakter odszkodowawczy (ma na celu naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania przez wykonawcę robót zobowiązania), co oznacza, że wykazany na ww. fakturze podatek - wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy - nie ma związku z czynnościami opodatkowanymi.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy, w kwestii objętej pytaniem nr 3 jest nieprawidłowe.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.