Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0115-KDIT3.4011.230.2018.1.DP
z 11 czerwca 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 18 kwietnia 2018 r. (data wpływu 19 kwietnia 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 kwietnia 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca współpracując z A.P. na podstawie umowy agencyjnej i utworzonej samodzielnej prywatnej jednostki – A.A. otrzymywał wynagrodzenie z tytułu sprzedaży ubezpieczeń własnych i podległej struktury sprzedaży agencyjnej i multiagencyjnej.

Z uwagi na zmiany organizacyjne A.P. przejął strukturę multiagencyjną Wnioskodawcy oraz nakazał rozwiązanie jednostki A.A.

Poprzez takie rozwiązanie Wnioskodawca utracił możliwość uzyskiwania dochodów ze sprzedaży podległych jednostek. Z tego tytułu zawarł porozumienie z A., w którym A. zobowiązał się do wypłaty na rzecz Wnioskodawcy rekompensaty z tytułu utraty dochodów. Część z tej rekompensaty została wypłacona, druga część będzie dopiero wypłacona. Uzgodniona rekompensata jest częściowym zadośćuczynieniem za utracone dochody i poniesione straty, jednakże tylko taką wysokość rekompensaty Wnioskodawca był w stanie wynegocjować.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy wskazana rekompensata z tytułu utraty dochodów jest zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych ponieważ ma za zadanie minimalizację strat poniesionych przez Wnioskodawcę z tytułu rozwiązania jednostki sprzedażowej i braku możliwości generowania dochodów z podległej sieci sprzedaży?

Wnioskodawca uważa, że opodatkowanie wskazanej rekompensaty podatkiem dochodowym byłoby dodatkowym uszczupleniem zadośćuczynienia za utratę dochodów, które to ta rekompensata ma chociaż w części pokryć. Zdaniem Wnioskodawcy wydaje się być zasadnym aby tego typu „odszkodowanie” było zwolnione z podatku dochodowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 200 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 powołanej ustawy, ustawodawca dokonał podziału przysporzeń majątkowych uzyskiwanych przez podatników na różne źródła przychodów. Zgodnie z tym przepisem odrębnym źródłem przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza (art. 10 ust. 1 pkt 3).

Na podstawie zaś art. 14 ust. 1 ww. ustawy za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

W tym miejscu podkreślić należy, że przywołany uprzednio przepis art. 14 ust. 1 ww. ustawy nie wymienia wszystkich przychodów z działalności gospodarczej, o której mowa w art. 10 ust. 3 tej ustawy. Z powyższego wynika zatem, że – co do zasady – przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej są wszelkie przysporzenia majątkowe, uzyskane w związku z tą działalnością, o ile ustawa nie wyłącza ich z tej kategorii.

Stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666, 2138 i 2255 oraz z 2017 r. poz. 60 i 962), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w przytoczonym wyżej przepisie objęte są tylko odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. To oznacza, że zwolnieniem nie są objęte wszystkie odszkodowania (zadośćuczynienia), a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań (zadośćuczynień).

Natomiast, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono

Punktem wyjścia wykładni art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy jest podział odszkodowań na odszkodowanie za rzeczywiste straty i odszkodowanie za utracone korzyści. Za stratę uważa się każde pogorszenie się sytuacji majątkowej (zmniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów) poszkodowanego, w wyniku czego poszkodowany staje się uboższy, niż był przed doznaniem szkody. Chodzi w tym przypadku o rzeczywisty uszczerbek w majątku należącym do poszkodowanego spowodowany zniszczeniem, utratą lub uszkodzeniem określonych składników majątkowych albo obniżeniem ich wartości, a także powstanie nowych zobowiązań albo ich zwiększenie. Z kolei, szkoda związana z utraconymi korzyściami polega na tym, że majątek poszkodowanego nie wzrósł tak, jakby się stało, gdyby nie nastąpiło zdarzenie, z którym połączona jest czyjaś odpowiedzialność. Szkodą jest więc to, co nie weszło do majątku poszkodowanego na skutek zdarzenia wyrządzającego szkodę.

Zakres zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obejmuje zatem tylko te odszkodowania lub zadośćuczynienia, otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, które nie zostały otrzymane z związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub nie dotyczyły korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono czyli tylko odszkodowania lub zadośćuczynienia za tzw. szkodę rzeczywistą stanowiącą poniesienie straty. Przy tym, chodzi tu zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. W doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia zadośćuczynienia z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym).

Racjonalność przyjętego przez ustawodawcę rozwiązania wyraża się w tym, że odszkodowanie z tytułu utraconego zysku powinno być opodatkowane, w przeciwnym razie podatnik, który korzyść utracił, znalazłby się w sytuacji korzystniejszej niż podatnik, który korzyść osiągnął. Odszkodowanie ma mieć na celu zrekompensowanie poszkodowanemu poniesionej przez niego szkody, a nie jego wzbogacenie. W przypadku utraconych korzyści, gdyby podatnik je osiągnął, co do zasady podlegałby z tytułu ich otrzymania opodatkowaniu. Zwolnienie od opodatkowania odszkodowania z tytułu utraconych korzyści uprzywilejowałoby zatem odszkodowanie w porównaniu do wartości (korzyści) normalnie osiągniętych (tzn. uzyskanych w przypadku niewyrządzenia szkody), co z przedmiotowego punktu widzenia sprzeczne byłoby z konstytucyjną zasadą powszechności i równości opodatkowania.

W takiej sytuacji – w związku z wyłączeniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – odszkodowanie (rekompensata) z tytułu poniesionej krzywdy za szkodę w postaci utraconych korzyści nie mieści się również w dyspozycji art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy i nie podlega zwolnieniu od opodatkowania na podstawie tego przepisu.

Reasumując, warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych jest niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.

Zatem w sytuacji otrzymania:

1. odszkodowania nie na postawie wyroku lub ugody sądowej,
2. odszkodowania (zadośćuczynienia) z tytułu utraconych korzyści (zysków), jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono,
3. odszkodowania (zadośćuczynienia) otrzymanego w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą)

- uzyskane świadczenie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca współpracując z A.P. na podstawie umowy agencyjnej i utworzonej samodzielnej prywatnej jednostki A.A. otrzymywał wynagrodzenie z tytułu sprzedaży ubezpieczeń własnych i podległej struktury sprzedaży agencyjnej i multiagencyjnej. Z uwagi na zmiany organizacyjne A.P. przejął strukturę multiagencyjną Wnioskodawcy oraz nakazał rozwiązanie jednostki A.A. Poprzez takie rozwiązanie Wnioskodawca utracił możliwość uzyskiwania dochodów ze sprzedaży podległych jednostek. Z tego tytułu zawarł porozumienie z A., w którym A. zobowiązał się do wypłaty na rzecz Wnioskodawcy rekompensaty z tytułu utraty dochodów. Część z tej rekompensaty została wypłacona, druga część będzie dopiero wypłacona. Uzgodniona rekompensata jest częściowym zadośćuczynieniem za utracone dochody i poniesione straty.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny i zdarzenie przyszłe oraz przytoczone przepisy prawa stwierdzić należy, że otrzymana kwota rekompensaty nie spełnia przesłanek do zastosowania zwolnień z podatku dochodowego, w szczególności zwolnień, o których mowa w cytowanych uprzednio przepisach ponieważ źródłem wypłaty tego świadczenia nie był (nie będzie) przepis rangi ustawowej, lecz zawarte porozumienie. Nie jest (nie będzie) to również świadczenie, o którym mowa w cytowanym uprzednio art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem nie zostanie wypłacone na podstawie wyroku lub ugody sądowej. Otrzymane przez Wnioskodawcę świadczenie nie mieści się również w zakresie żadnego innego zwolnienia przedmiotowego wynikającego z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podkreślenia wymaga przy tym fakt, że wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe są wyjątkiem, istotnym odstępstwem od zasady sprawiedliwości podatkowej, powszechności i równości opodatkowania. Muszą więc być interpretowane ściśle, a ich zastosowanie nie może odbywać się na podstawie wykładni rozszerzającej. W szczególności, w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajduje uzasadnienia przedstawiony we wniosku argument, że otrzymana rekompensata ma pokryć utracone dochody.

Zatem ze względu na to, że kwota, o której mowa we wniosku, nie mieści się w zakresie świadczeń odszkodowawczych objętych zwolnieniem przedmiotowym – podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wobec tego, przychód z tytułu otrzymanego odszkodowania (rekompensaty) Wnioskodawca zobowiązany jest zaliczyć do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej i opodatkować zgodnie z zasadami przewidzianymi dla wybranej formy opodatkowania.

W tej sytuacji stanowisko Wnioskodawcy uznać należy za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a,
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.